Η μετάβαση σε ένα σύστημα διεθνών σχέσεων διαφορετικό από αυτό που διαμορφώθηκε μετά το 1945 θα είναι οδυνηρή
Το σύστημα των διεθνών σχέσεων προικίζει μια εποχή με το κανονιστικό πλαίσιο για τη διεξαγωγή της διεθνούς πολιτικής και αυτό που ζούμε σήμερα είναι η κατάρρευση ενός διεθνούς συστήματος το οποίο θεμελιώθηκε μετά το μεγάλο ευρωπαϊκό εμφύλιο πόλεμο που διήρκεσε από το 1914 έως το 1945.
Ένα διεθνές σύστημα είναι ένας συνδυασμός κανόνων, διαδικασιών και θεσμών, με τους τελευταίους να μην είναι απαραίτητα ρητοί αλλά να αντανακλούν το όραμα των κρατών για το πώς πρέπει να διοικούνται και να αλληλεπιδρούν τα κράτη.
Το 1945, μετά από έναν δεύτερο καταστροφικό παγκόσμιο πόλεμο σε μία μόνο γενιά, ο κόσμος ενώθηκε για να δημιουργήσει το Διεθνές Σύστημα με βάση έναν Χάρτη του Διεθνούς Δικαίου, με τα Ηνωμένα Έθνη στο επίκεντρο αυτού του συστήματος.
Ένα διεθνές σύστημα στη σύγχρονη εποχή είναι οικουμενικό, ενώ οι ξεχωριστές παγκόσμιες τάξεις αντικατοπτρίζουν τους ξεχωριστούς πολιτισμούς, τις ιδεολογίες και τις γεωπολιτικές ανησυχίες των δημιουργών τους.
Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ δημιούργησαν μια δική τους πολιτική τάξη πραγμάτων, την Πολιτική Δύση, ενώ η Σοβιετική Ένωση δημιούργησε ένα κομμουνιστικό μπλοκ.
Η διάλυση του σοβιετικού κομμουνισμού και η αποσύνθεση της συνδεδεμένης τάξης που είχε δημιουργήσει το 1989-91 οδήγησαν σε έναν κόσμο ΜΙΑΣ ΤΑΞΗΣ (μερικές φορές χαρακτηρίζεται ως μονοπολικός).
Χωρίς την περιοριστική επιρροή ενός σχεδόν ισότιμου ανταγωνιστή, η Πολιτική Δύση ριζοσπαστικοποιήθηκε και ισχυρίστηκε ότι ισχύς των αρχών της είναι καθολική.
Με αυτόν τον τρόπο, η Πολιτική Δύση (αλλιώς γνωστή ως φιλελεύθερη διεθνής τάξη ή τάξη βασισμένη σε κανόνες, αν και οι όροι δεν ταυτίζονται απολύτως) καθιερώθηκε ως αντίπαλος του διεθνούς συστήματος στο οποίο φαινομενικά ήταν ενσωματωμένη.
Αυτό με τη σειρά του δημιούργησε έναν αντίπαλο συνασπισμό, με τη Ρωσία, την Κίνα και μερικές μεσαίες δυνάμεις να πρωτοστατούν
Μια «Πολιτική Ανατολή» βρίσκεται στα σκαριά, εξισορροπώντας την Πολιτική Δύση ενώ αποκηρύσσει τη λογική στην οποία βασίζεται η τελευταία.
Σύμφωνα με τη ρεαλιστική σχολή όσον αφορά τις διεθνείς σχέσεις, ο Henry Kissinger (2014) απέτυχε να διακρίνει μεταξύ τάξης και συστήματος.
Όσον αφορά τη σχολή αυτή, τα μεταβαλλόμενα μοτίβα συμμαχιών, αντιπαλοτήτων και ισορροπιών δυνάμεων στο επίπεδο της διεθνούς πολιτικής αντιπροσωπεύουν το σύνολο όσων έχουν σημασία στις διεθνείς σχέσεις.
Το Διεθνές Σύστημα που βασίζεται στη Χάρτα των Ηνωμένων Εθνών δεν μοιάζει σίγουρα με μια παγκόσμια κυβέρνηση, αλλά παρέχει το κανονιστικό πλαίσιο μέσα στο οποίο διεξάγεται η διεθνής πολιτική.
Ακόμη και οι πιο σκληροί ρεαλιστές αναγνωρίζουν τον θεμελιώδη ρόλο του διεθνούς δικαίου, αν και τα κρατικά συμφέροντα έχουν προτεραιότητα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι διεθνείς υποθέσεις διαμορφώνονται επίσης από δύο άλλους σημαντικούς τομείς (εκτός από το διεθνές σύστημα και τη διεθνή πολιτική): τον κόσμο της διεθνούς πολιτικής οικονομίας και τη σφαίρα της διακρατικής κοινωνίας των πολιτών και των κοινωνικών κινημάτων .
Η εστίαση θα είναι στην απόκλιση μεταξύ των συστημικών κανόνων (τις αξίες και το «πνεύμα» που αντιπροσωπεύει ο διεθνισμός του Χάρτη της Δύσης) και των πρακτικών της σύγχρονης διεθνούς πολιτικής.
Το Διεθνές Σύστημα της Χάρτας των Δικαιωμάτων αντιμετωπίζει τη βαθύτερη κρίση από την έναρξή του και ως εκ τούτου η διεθνής πολιτική γίνεται όλο και πιο «άναρχη»
Αντιφάσεις αρχών και πολιτικών
Οι αντιφάσεις μεταξύ των αρχών της πολυμερούς Χάρτας και των πρακτικών της διεθνούς πολιτικής στον Β' Ψυχρό Πόλεμο είναι πιο έντονες από ποτέ.
Η ασυμφωνία μεταξύ του κυρίαρχου διεθνισμού και της ισοτιμίας των κρατών στον οποίο ο σεβασμός της εθνικής κυριαρχίας και του πλουραλισμού διαδραματίζει κύριο ρόλο, με την εμπράγματη πολιτική, μετριάζει αν δεν αναιρεί τη δέσμευση στις αξίες του Χάρτη, μέσω της διεθνούς «επιβολής» των αρχών της φιλελεύθερης δημοκρατίας, της επεκτατικής και ανελεύθερης θεώρησης της διεθνούς πολιτικής.
Αυτή είναι η μεταπολιτική της εποχής μας, που κυριαρχεί σε όλους τους τομείς.
Η σύγκρουση μεταξύ των αντιλήψεων για τη διεθνή τάξη, ιδιαίτερα της τάξης που βασίζεται σε κανόνες (rules based) υπό τις Ηνωμένες Πολιτείες (δηλαδή, της Πολιτικής Δύσης) και της εκκολαπτόμενης Πολιτικής Ανατολής της Ρωσίας, της Κίνας και ορισμένων άλλων κρατών, επαυξάνεται από thn αμφισβήτηση σε δομικό επίπεδο.
Μπορεί να αναδύεται ένας κόσμος πολλαπλών τάξεων στο επίπεδο της διεθνούς πολιτικής), αλλιώς περιγράφεται ως πολυπολικότητα (αν και τα δύο δεν είναι συνώνυμα), αλλά αυτό συνοδεύεται από απειλές για το ίδιο το διεθνές σύστημα.
Αυτό δεν συνέβαινε στον Ψυχρό Πόλεμο και εξηγεί γιατί ο n;eow Ψυχρός Πόλεμος είναι τόσο βαθύτερος και πιο δυσεπίλυτος.
Οι απτές ιδεολογικές διαφορές του Ψυχρού Πολέμου, με τις καπιταλιστικές δημοκρατίες να αντιπαρατίθενται στις δυνάμεις του επαναστατικού σοσιαλισμού που κληρονομήθηκαν, υπό αυτό το πρίσμα φαίνονται σχετικά επιφανειακές.
Ο Ψυχρός Πόλεμος διεξήχθη στο πλαίσιο του Διεθνούς Συστήματος της Χάρτας των Δικαιωμάτων ενώ ο νέος Ψυχρός Πόλεμος αφορά το ίδιο το σύστημα και τις θεμελιώδεις του αξίες.
Αυτή η διπλή σύγκρουση, που λειτουργεί ταυτόχρονα σε επίπεδο συστήματος και κανόνων, εμποτίζει τη σύγκρουση με πρωτόγνωρο βάθος, ενώ ταυτόχρονα μένει άμορφη και πρωτεϊκή.
Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος είναι πιο απαιτητικός, διάχυτος και επικίνδυνος από τον πρώτο.
Ψυχροπολεμικές αντιφάσεις
Δύο μοντέλα παγκόσμιας τάξης προέρχονται από αντικρουόμενες ιδέες για το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται οι διεθνείς υποθέσεις, το διεθνιστικό όραμα των κυρίαρχων κρατών έναντι του διεθνιστικού ιδεώδους της φιλελευθερης δημοκρατίας.
Αυτές οι αποκλίνουσες αναπαραστάσεις αποκτούν όλο και πιο οξύ γεωπολιτικό προφίλ.
Από τη μια πλευρά υπάρχει η παγκόσμια τάξη πραγμάτων που εκπροσωπείται από την ανήσυχη και επεκτατική Πολιτική Δύση, οι οποία ασκεί πολιτικές που ανατρέπουν τις αρχές του διεθνούς συστήματος του Χάρτη.
Η ιδεολογία του διεθνισμού της φιλελεύθερης δημοκρατίας δεν τίκτει συμβιβασμούς (τουλάχιστον, όταν πρόκειται για αντιπάλους) και υπονομεύει τις συνηθισμένες πρακτικές της διπλωματίας.
Η φιλελεύθερη ηγεμονία στερείται εδαφικού προσανατολισμού (στο εθνος κράτος), αλλά δεν είναι άχωρη ή διαχρονική.
Το επιχείρημά είναι ότι μετά το 1945 διαμορφώθηκε ένας συγκεκριμένος τύπος συστήματος ισχύος.
Η Πολιτική Δύση που δημιουργήθηκε κατά τον Ψυχρό Πόλεμο διαμορφώθηκε από ψυχροπολεμικές πρακτικές και η επιβίωσή της μετά το 1989 διαιώνισε ακριβώς αυτά τα χαρακτηριστικά.
Διακήρυξε τη νίκη στον Ψυχρό Πόλεμο, αλλά αυτό ακριβώς το πλαίσιο δεν ήταν μόνο προβληματικό αλλά και καταστροφικό για την ίδια τη νίκη που διεκδίκησε.
Ο Ψυχρός Πόλεμος διαιωνίστηκε αντί να ξεπεραστεί, κάτι που δεν συνιστά καθόλου νίκη.
Η διαιώνιση του Ψυχρού Πολέμου
Αντί να διαλυθεί στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου, όπως οι νεορεαλιστές υπέθεσαν ότι θα έπρεπε να κάνουν οι συμμαχίες αφού είχαν πετύχει τον στόχο τους, η Πολιτική Δύση όχι μόνο συνέχισε αλλά διευρύνθηκε για να περιλάβει το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, με αξιοσημείωτη εξαίρεση τη Ρωσία .
Η λογική του Ψυχρού Πολέμου διαιωνίστηκε με αυτό τον τρόπο, με καταστροφικές συνέπειες.
Η επέκταση συνοδεύτηκε από εμβάθυνση.
Χωρίς την περιοριστική επιρροή της διπολικότητας, ένα από τα μπλοκ που δημιουργήθηκαν στον Ψυχρό Πόλεμο διεκδίκησε τώρα δικαιώματα kauolik;hw κηδεμονίας στο σύστημα.
Οι ΗΠΑ ήταν πάντα επιφυλακτικές ως προς την υποταγή της αυτονομίας της εξωτερικής τους πολιτικής σε έναν εξωτερικό οργανισμό.
Αυτός ήταν ο λόγος που η Γερουσία αρνηθηκε να επικυρώσει την ένταξη των ΗΠΑ στην Κοινωνία των Εθνών το 1920.
Αντίθετα, μετά το 1945 οι ΗΠΑ ήταν ιδρυτικό μέλος του συστήματος Χάρτη και επένδυσαν στην ανάπτυξή του, με την πεποίθηση ότι η νομιμότητα των ενεργειών των ΗΠΑ θα ενισχυόταν όταν επιβληθούν κυρώσεις από έναν διεθνή θεσμό.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ διατηρούσαν πάντα το δικαίωμα να ενεργούν ανεξάρτητα, και το έκαναν στις περισσότερες συγκρούσεις του Ψυχρού Πολέμου.
Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και του συστήματος συμμαχίας της, η μονοπολική εποχή σημαδεύτηκε από μια μεγάλη υποκατάσταση.
Η φιλελεύθερη ηγεμονία λειτούργησε ως υποκατάστατο των κανόνων του Χάρτη και του πλουραλισμού που αντιπροσωπεύουν.
Ο διεθνισμός της φιλελεύθερης δημοκρατίας προωθήθηκε ως ηθικά ανώτερος από τη σχετική ηθική ουδετερότητα που αντιπροσωπεύει ο διεθνισμός των κυρίαρχων κρατών.
Όχι τυχαία, ενίσχυσε επίσης τη γεωπολιτική εξουσία και την πολιτική ισχύ της Δύσης.
Ανθρώπινα δικαιώματα και κοσμοπολιτισμός
Ο δημοκρατικός διεθνισμός δίνει έμφαση στα ανθρώπινα δικαιώματα, τις ελεύθερες αγορές και τον φιλελεύθερο συνταγματισμό.
Αυτό αντιπροσωπεύει ένα ριζοσπαστικό κοσμοπολίτικο όραμα του φιλελεύθερου διεθνισμού που θα μεταμόρφωνε το παλιό παγκόσμιο σύστημα – βασισμένο στην ισορροπία δυνάμεων, τις σφαίρες επιρροής, τον στρατιωτικό ανταγωνισμό και τις συμμαχίες – σε μια ενοποιημένη φιλελεύθερη διεθνή τάξη βασισμένη στα έθνη-κράτη και την κυριαρχία του κράτους δικαίου και του διεθνούς δικαίου.
Η έννοια της «φιλελεύθερης διεθνούς τάξης» συγχωνεύει διακριτές κατηγορίες σε μια ενιαία «τάξη» που καλύπτει όλο το φάσμα, που συνδυάζει το συστημικό και το πολιτικό στοιχείο, καθώς και την πολιτική οικονομία και ακόμη και τους κοινωνικούς τομείς.
Η σιωπηρή υπόθεση είναι ότι αυτή είναι ο μόνος βιώσιμος κανόνας, που ενσωματώνει το σύστημα Χάρτη. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να υπάρχει νόμιμο «έξω» σε μια τέτοια εντολή.
Η αυτονομία στο πλαίσιο του συστήματος του Χάρτη περιορίζεται στο μηδέν και το διεθνές δίκαιο εντάσσεται σε μια συγκεκριμένη τάξη.
Οι «ξένοι», οι εκτός του συστήματος, δεν είναι παρά αιτούντες στην αίθουσα αναμονής της ιστορίας, που γίνονται ικέτες καθώς περιμένουν να μπουν στην επιθυμητή τάξη.
Οι παλιές σοσιαλιστικές ιδέες της εξελικτικής προόδου εκτοπίστηκαν από μια γεωχωρική αναπαράσταση του εκσυγχρονισμού και της ανάπτυξης.
Ακόμη και οι κλασικές συντηρητικές ιδέες ότι κάθε κοινωνία πρέπει να δημιουργήσει την πολιτική τάξη που αρμόζει στο επίπεδο ανάπτυξης και των χαρακτηριστικών της, αντικαταστάθηκαν από αυτή τη νέα ριζοσπαστική ιδεολογία.
Ο εργαλειακός εκσυγχρονισμός
Αυτή είναι μια «μονιστική» άποψη, υποθέτοντας ότι η φιλελεύθερη διεθνής τάξη είναι η μόνη βιώσιμη που προσφέρεται.
Μονισμός σημαίνει απλώς την απόρριψη της πλουραλιστικής κυρίαρχης διεθνιστικής άποψης ότι ο κόσμος αποτελείται από διαφορετικούς τύπους νόμιμων κοινωνικών συστημάτων (τύποι καθεστώτος), που αντανακλούν κοινωνίες σε διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης και με διαφορετικές ιστορικές τροχιές και ανάγκες.
Η έννοια της φιλελεύθερης διεθνούς τάξης είναι απλώς ένας άλλος τρόπος περιγραφής της ιδέας του διεθνισμού της φιλελευθερης δημοκρατίας για την τελολογική ανάπτυξη των κοινωνιών.
Αυτό παραπέμπει στις απαξιωμένες ιδέες μονογραμμικού εκσυγχρονισμού των δεκαετιών του 1950 και του 1960, στις οποίες οι πιο προηγμένες κοινωνίες υποτίθεται ότι δείχνουν το λιγότερο ανεπτυγμένο μέλλον τους.
Ο εκσυγχρονισμός εκείνη την εποχή θεωρήθηκε ότι σήμαινε εκδυτικισμός σύμφωνα με το μοντέλο των ΗΠΑ, μια άποψη που έχει χάσει εδώ και καιρό την αξιοπιστία της.
Ωστόσο, η ιδεολογία του βίαιου δημοκρατισμού παραμένει επιρροή.
Ο δημοκρατισμός είναι η εργαλειακή εφαρμογή των δημοκρατικών κανόνων στην υπηρεσία όχι των δημοκρατικών προτιμήσεων ενός πραγματικά υπάρχοντος δήμου αλλά μιας εξιδανικευμένης αναπαράστασης αυτών των προτιμήσεων (Finley 2022• Sakwa 2023b).
Ο δημοκρατισμός είναι ό,τι ο δογματικός μαρξισμός-λενινισμός για το σοσιαλισμό.
Η Πολιτική Δύση και ο αντιπλουραλισμός
Η πολιτική Δύση είναι μισαλλόδοξη στις εξωτερικές προκλήσεις.
Παρά τη ρητορική υποστήριξη για τον πλουραλισμό και την ανεκτικότητα, δημιουργεί εγγενώς τον «φιλελεύθερο αντιπλουραλισμό».
Ο δημοκρατικός διεθνισμός δημιουργεί πρακτικές εχθρότητας ενάντια σε πιθανούς αντιπάλους, προκαλώντας ανησυχίες των μεγάλων δυνάμεων στον υποτιθέμενο δομικό ανταγωνισμό μεταξύ δημοκρατιών και αυταρχικών καθετώτων.
Αυτό κάνει την Πολιτική Δύση εγγενώς κωφή στις εκκλήσεις των ξένων.
Η διπλωματία έχει να κάνει με το διάλογο και τον συμβιβασμό, αλλά στον μανιχαϊστικό κόσμο της νέας ψυχροπολεμικής πολιτικής, τα πολύπλοκα ζητήματα απλοποιούνται και ο διάλογος θεωρείται ως ανταμοιβή που πρέπει να δίνεται με φειδώ μόνο σε όσους θεωρούνται ότι αξίζουν το προνόμιο.
Ο συμβιβασμός θεωρείται προδοσία της αρετής και η διπλωματία ισοδυναμεί με κατευνασμό.
Οι νεοσυντηρητικοί οπαδοί του δημοκρατικού διεθνισμού βρίσκονται πάντα στο 1938.
Οι οικουμενιστικές φιλοδοξίες της Πολιτικής Δύσης υπό την ηγεσία των ΗΠΑ σημαίνει ότι οι πρακτικές της διεθνούς πολιτικής αποκλίνουν όλο και περισσότερο από τους κανόνες του Χάρτη (Devji 2024).
Η έννοια της «φιλελεύθερης διεθνούς τάξης» έχει νόημα όσον αφορά την πολιτική εξουσία και την ανάπτυξη μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομικής τάξης, αλλά προϋποθέτει μια απόσταση από το διεθνές σύστημα στο οποίο έχει τις ρίζες της.
Κατά τον Ψυχρό Πόλεμο τα παράλληλα συστήματα συνυπήρχαν, αφού οι υπερβολικές φιλοδοξίες περιορίζονταν από την ύπαρξη μιας ισχυρής στρατιωτικής και ιδεολογικής εναλλακτικής.
Αυτή η αντίπαλη τάξη, πράγματι, ώθησε την Πολιτική Δύση να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις που αντλήθηκαν από τον αντίπαλο για να διατηρήσει τη δική της βιωσιμότητα.
Η δημιουργία κρατών πρόνοιας στη Δυτική Ευρώπη είχε βαθιές εσωτερικές ρίζες, αλλά ο ανταγωνισμός σήμαινε ότι τα εγχώρια πολιτικά σώματα έπρεπε να κατευναστούν για να αποφευχθεί η αποξένωση από τις ελίτ και η συμπάθεια προς τον εχθρό, που πρόσφερε ένα εναλλακτικό μοντέλο κοινωνικής ανάπτυξης.
Ακόμη και οι ΗΠΑ επηρεάστηκαν από αυτή τη δυναμική, αν και μετριάζονται από την ευημερία που δημιουργείται από τη μόνιμη πολεμική οικονομία και την τεχνολογική πρόοδο κυρίως στο πεδίο των ψηφιακών τεχνολογών.
Με την άρση των περιορισμών, η Πολιτική Δύση ένιωσε vertigo.
Η γλώσσα της μονοπολικότητας, του «απαραίτητου έθνους» και της «εξαιρετικότητας» κατέστησε περιττό τον κυρίαρχο διεθνισμό.
Στον οικονομικό τομέα, οι επιταγές της παγκοσμιοποίησης υποτίθεται ότι συμπίεσαν τον χρόνο και τον χώρο σε μια νέα διάσταση.
Οι οικουμενικές φιλοδοξίες της φιλελεύθερης ηγεμονίας υπερβαίνουν τις εθνικές ιστορίες και τις παραδόσεις.
Η βασισμένη σε κανόνες τάξη (rules based) όχι μόνο προσέλαβε μια ταυτότητα ξεχωριστή και διακριτή από το σύστημα του Χάρτη, αλλά προϋπέθετε ακόμη αυστηρότερους κανόνες πρόσδεσης σε αυτή από το σύστημα του Χάρτη λόγω της φιλοδοξίας να προωθήσει τη διεθνιστική ατζέντα της φιλελευεθρη δημοκρατικής τάξης.
Ο ΟΗΕ περιθωριοποιήθηκε στην εκστρατεία βομβαρδισμών κατά της Σερβίας το 1999, στην εισβολή υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003 και δεν μπόρεσε να επιλύσει την ολοένα και βαθύτερη κρίση της ευρωπαϊκής ασφάλειας που εκπροσωπεί το Ουκρανικό.
Η διεύρυνση του ΝΑΤΟ από τεχνικούς όρους μπορεί να ήταν ορθολογική, αλλά ουσιαστικά αντιπροσώπευε την απόρριψη της ιδέας της ασφάλειας της εθνική κυριαρχίας που ενσωματώθηκε στις θεμελιώδεις συμφωνίες που ρυθμίζουν την ευρωπαϊκή τάξη ασφαλείας στη μεταψυχροπολεμική εποχή, και ακόμη νωρίτερα.
Η ένταση στην Τελική Πράξη του Ελσίνκι του Αυγούστου 1975, τη Χάρτα του Παρισιού για μια Νέα Ευρώπη του Νοεμβρίου 1990, τη Διακήρυξη της Κωνσταντινούπολης του Νοεμβρίου 1999 και τη Διακήρυξη της Αστάνα του Δεκεμβρίου 2010 μεταξύ «αδιαίρετης ασφάλειας» και «ελευθερίας επιλογής» αντανακλούν το μεγαλύτερο αντίφαση μεταξύ των σχέσεων κυρίαρχων κρατών και δημοκρατικού διεθνισμού.
Τα Ηνωμένα Έθνη έγιναν αρένα για την προβολή αξιώσεων της Δύσης παρά ένα forum για την επίλυσή τους.
Η απόκλιση μεταξύ των κανόνων του Χάρτη και των πρακτικών της διεθνούς πολιτικής προκάλεσε την επιστροφή της διακρατικής σύγκρουσης στην Ευρώπη.
Η Πολιτική Ανατολή
Από την άλλη πλευρά υπάρχει η χαλαρή ευθυγράμμιση μεταξύ κυρίαρχων κρατών που ονομάζουμε Πολιτική Ανατολή, φέρνοντας σε επαφή κράτη που αντιτίθεται στη λενινιστικού τύπου εξαγωγή της φιλελεύθερης δημοκρατίας.
Η έννοια της Πολιτικής Ανατολής μπορεί να απορριφθεί ως κάτι περισσότερο από μια ακόμη εφεύρεση της δυτικής σκέψης, σύμφωνα με τα αφηγήματα «η Δύση εναντίον των υπολοίπων» (the West and the Rest).
Εάν η Πολιτική Ανατολή αποτελέσει απλώς ένα αντιδυτικό κατασκεύασμα, με ένα όραμα για την παγκόσμια τάξη που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με αυτό της Δύσης, τότε η κριτική μπορεί να είναι δικαιολογημένη.
Στην πράξη, η κατάσταση είναι μάλλον διαφορετική.
Στο βαθμό που η Πολιτική Δύση συμμορφώνεται με τις ιδέες του συστήματος Χάρτη και τη θεμελιώδη αρχή του διεθνισμού, των κυρίαρχων κρατών οι δύο αντιλήψεις για τη διεθνή τάξη μπορούν να βρουν κοινή βάση και να συνεργαστούν.
Ωστόσο, όταν η Πολιτική Δύση προωθεί τον δημοκρατικό διεθνισμό, αυτοτοποθετείται ως κατά κάποιο τρόπο ανώτερη από το σύστημα της Χάρτας και επιβεβαιώνει την ηγεμονία της με όρους Ψυχρού Πολέμου.
www.bankingnews.gr
Ένα διεθνές σύστημα είναι ένας συνδυασμός κανόνων, διαδικασιών και θεσμών, με τους τελευταίους να μην είναι απαραίτητα ρητοί αλλά να αντανακλούν το όραμα των κρατών για το πώς πρέπει να διοικούνται και να αλληλεπιδρούν τα κράτη.
Το 1945, μετά από έναν δεύτερο καταστροφικό παγκόσμιο πόλεμο σε μία μόνο γενιά, ο κόσμος ενώθηκε για να δημιουργήσει το Διεθνές Σύστημα με βάση έναν Χάρτη του Διεθνούς Δικαίου, με τα Ηνωμένα Έθνη στο επίκεντρο αυτού του συστήματος.
Ένα διεθνές σύστημα στη σύγχρονη εποχή είναι οικουμενικό, ενώ οι ξεχωριστές παγκόσμιες τάξεις αντικατοπτρίζουν τους ξεχωριστούς πολιτισμούς, τις ιδεολογίες και τις γεωπολιτικές ανησυχίες των δημιουργών τους.
Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ δημιούργησαν μια δική τους πολιτική τάξη πραγμάτων, την Πολιτική Δύση, ενώ η Σοβιετική Ένωση δημιούργησε ένα κομμουνιστικό μπλοκ.
Η διάλυση του σοβιετικού κομμουνισμού και η αποσύνθεση της συνδεδεμένης τάξης που είχε δημιουργήσει το 1989-91 οδήγησαν σε έναν κόσμο ΜΙΑΣ ΤΑΞΗΣ (μερικές φορές χαρακτηρίζεται ως μονοπολικός).
Χωρίς την περιοριστική επιρροή ενός σχεδόν ισότιμου ανταγωνιστή, η Πολιτική Δύση ριζοσπαστικοποιήθηκε και ισχυρίστηκε ότι ισχύς των αρχών της είναι καθολική.
Με αυτόν τον τρόπο, η Πολιτική Δύση (αλλιώς γνωστή ως φιλελεύθερη διεθνής τάξη ή τάξη βασισμένη σε κανόνες, αν και οι όροι δεν ταυτίζονται απολύτως) καθιερώθηκε ως αντίπαλος του διεθνούς συστήματος στο οποίο φαινομενικά ήταν ενσωματωμένη.
Αυτό με τη σειρά του δημιούργησε έναν αντίπαλο συνασπισμό, με τη Ρωσία, την Κίνα και μερικές μεσαίες δυνάμεις να πρωτοστατούν
Μια «Πολιτική Ανατολή» βρίσκεται στα σκαριά, εξισορροπώντας την Πολιτική Δύση ενώ αποκηρύσσει τη λογική στην οποία βασίζεται η τελευταία.
Σύμφωνα με τη ρεαλιστική σχολή όσον αφορά τις διεθνείς σχέσεις, ο Henry Kissinger (2014) απέτυχε να διακρίνει μεταξύ τάξης και συστήματος.
Όσον αφορά τη σχολή αυτή, τα μεταβαλλόμενα μοτίβα συμμαχιών, αντιπαλοτήτων και ισορροπιών δυνάμεων στο επίπεδο της διεθνούς πολιτικής αντιπροσωπεύουν το σύνολο όσων έχουν σημασία στις διεθνείς σχέσεις.
Το Διεθνές Σύστημα που βασίζεται στη Χάρτα των Ηνωμένων Εθνών δεν μοιάζει σίγουρα με μια παγκόσμια κυβέρνηση, αλλά παρέχει το κανονιστικό πλαίσιο μέσα στο οποίο διεξάγεται η διεθνής πολιτική.
Ακόμη και οι πιο σκληροί ρεαλιστές αναγνωρίζουν τον θεμελιώδη ρόλο του διεθνούς δικαίου, αν και τα κρατικά συμφέροντα έχουν προτεραιότητα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι διεθνείς υποθέσεις διαμορφώνονται επίσης από δύο άλλους σημαντικούς τομείς (εκτός από το διεθνές σύστημα και τη διεθνή πολιτική): τον κόσμο της διεθνούς πολιτικής οικονομίας και τη σφαίρα της διακρατικής κοινωνίας των πολιτών και των κοινωνικών κινημάτων .
Η εστίαση θα είναι στην απόκλιση μεταξύ των συστημικών κανόνων (τις αξίες και το «πνεύμα» που αντιπροσωπεύει ο διεθνισμός του Χάρτη της Δύσης) και των πρακτικών της σύγχρονης διεθνούς πολιτικής.
Το Διεθνές Σύστημα της Χάρτας των Δικαιωμάτων αντιμετωπίζει τη βαθύτερη κρίση από την έναρξή του και ως εκ τούτου η διεθνής πολιτική γίνεται όλο και πιο «άναρχη»
Αντιφάσεις αρχών και πολιτικών
Οι αντιφάσεις μεταξύ των αρχών της πολυμερούς Χάρτας και των πρακτικών της διεθνούς πολιτικής στον Β' Ψυχρό Πόλεμο είναι πιο έντονες από ποτέ.
Η ασυμφωνία μεταξύ του κυρίαρχου διεθνισμού και της ισοτιμίας των κρατών στον οποίο ο σεβασμός της εθνικής κυριαρχίας και του πλουραλισμού διαδραματίζει κύριο ρόλο, με την εμπράγματη πολιτική, μετριάζει αν δεν αναιρεί τη δέσμευση στις αξίες του Χάρτη, μέσω της διεθνούς «επιβολής» των αρχών της φιλελεύθερης δημοκρατίας, της επεκτατικής και ανελεύθερης θεώρησης της διεθνούς πολιτικής.
Αυτή είναι η μεταπολιτική της εποχής μας, που κυριαρχεί σε όλους τους τομείς.
Η σύγκρουση μεταξύ των αντιλήψεων για τη διεθνή τάξη, ιδιαίτερα της τάξης που βασίζεται σε κανόνες (rules based) υπό τις Ηνωμένες Πολιτείες (δηλαδή, της Πολιτικής Δύσης) και της εκκολαπτόμενης Πολιτικής Ανατολής της Ρωσίας, της Κίνας και ορισμένων άλλων κρατών, επαυξάνεται από thn αμφισβήτηση σε δομικό επίπεδο.
Μπορεί να αναδύεται ένας κόσμος πολλαπλών τάξεων στο επίπεδο της διεθνούς πολιτικής), αλλιώς περιγράφεται ως πολυπολικότητα (αν και τα δύο δεν είναι συνώνυμα), αλλά αυτό συνοδεύεται από απειλές για το ίδιο το διεθνές σύστημα.
Αυτό δεν συνέβαινε στον Ψυχρό Πόλεμο και εξηγεί γιατί ο n;eow Ψυχρός Πόλεμος είναι τόσο βαθύτερος και πιο δυσεπίλυτος.
Οι απτές ιδεολογικές διαφορές του Ψυχρού Πολέμου, με τις καπιταλιστικές δημοκρατίες να αντιπαρατίθενται στις δυνάμεις του επαναστατικού σοσιαλισμού που κληρονομήθηκαν, υπό αυτό το πρίσμα φαίνονται σχετικά επιφανειακές.
Ο Ψυχρός Πόλεμος διεξήχθη στο πλαίσιο του Διεθνούς Συστήματος της Χάρτας των Δικαιωμάτων ενώ ο νέος Ψυχρός Πόλεμος αφορά το ίδιο το σύστημα και τις θεμελιώδεις του αξίες.
Αυτή η διπλή σύγκρουση, που λειτουργεί ταυτόχρονα σε επίπεδο συστήματος και κανόνων, εμποτίζει τη σύγκρουση με πρωτόγνωρο βάθος, ενώ ταυτόχρονα μένει άμορφη και πρωτεϊκή.
Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος είναι πιο απαιτητικός, διάχυτος και επικίνδυνος από τον πρώτο.
Ψυχροπολεμικές αντιφάσεις
Δύο μοντέλα παγκόσμιας τάξης προέρχονται από αντικρουόμενες ιδέες για το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται οι διεθνείς υποθέσεις, το διεθνιστικό όραμα των κυρίαρχων κρατών έναντι του διεθνιστικού ιδεώδους της φιλελευθερης δημοκρατίας.
Αυτές οι αποκλίνουσες αναπαραστάσεις αποκτούν όλο και πιο οξύ γεωπολιτικό προφίλ.
Από τη μια πλευρά υπάρχει η παγκόσμια τάξη πραγμάτων που εκπροσωπείται από την ανήσυχη και επεκτατική Πολιτική Δύση, οι οποία ασκεί πολιτικές που ανατρέπουν τις αρχές του διεθνούς συστήματος του Χάρτη.
Η ιδεολογία του διεθνισμού της φιλελεύθερης δημοκρατίας δεν τίκτει συμβιβασμούς (τουλάχιστον, όταν πρόκειται για αντιπάλους) και υπονομεύει τις συνηθισμένες πρακτικές της διπλωματίας.
Η φιλελεύθερη ηγεμονία στερείται εδαφικού προσανατολισμού (στο εθνος κράτος), αλλά δεν είναι άχωρη ή διαχρονική.
Το επιχείρημά είναι ότι μετά το 1945 διαμορφώθηκε ένας συγκεκριμένος τύπος συστήματος ισχύος.
Η Πολιτική Δύση που δημιουργήθηκε κατά τον Ψυχρό Πόλεμο διαμορφώθηκε από ψυχροπολεμικές πρακτικές και η επιβίωσή της μετά το 1989 διαιώνισε ακριβώς αυτά τα χαρακτηριστικά.
Διακήρυξε τη νίκη στον Ψυχρό Πόλεμο, αλλά αυτό ακριβώς το πλαίσιο δεν ήταν μόνο προβληματικό αλλά και καταστροφικό για την ίδια τη νίκη που διεκδίκησε.
Ο Ψυχρός Πόλεμος διαιωνίστηκε αντί να ξεπεραστεί, κάτι που δεν συνιστά καθόλου νίκη.
Η διαιώνιση του Ψυχρού Πολέμου
Αντί να διαλυθεί στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου, όπως οι νεορεαλιστές υπέθεσαν ότι θα έπρεπε να κάνουν οι συμμαχίες αφού είχαν πετύχει τον στόχο τους, η Πολιτική Δύση όχι μόνο συνέχισε αλλά διευρύνθηκε για να περιλάβει το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, με αξιοσημείωτη εξαίρεση τη Ρωσία .
Η λογική του Ψυχρού Πολέμου διαιωνίστηκε με αυτό τον τρόπο, με καταστροφικές συνέπειες.
Η επέκταση συνοδεύτηκε από εμβάθυνση.
Χωρίς την περιοριστική επιρροή της διπολικότητας, ένα από τα μπλοκ που δημιουργήθηκαν στον Ψυχρό Πόλεμο διεκδίκησε τώρα δικαιώματα kauolik;hw κηδεμονίας στο σύστημα.
Οι ΗΠΑ ήταν πάντα επιφυλακτικές ως προς την υποταγή της αυτονομίας της εξωτερικής τους πολιτικής σε έναν εξωτερικό οργανισμό.
Αυτός ήταν ο λόγος που η Γερουσία αρνηθηκε να επικυρώσει την ένταξη των ΗΠΑ στην Κοινωνία των Εθνών το 1920.
Αντίθετα, μετά το 1945 οι ΗΠΑ ήταν ιδρυτικό μέλος του συστήματος Χάρτη και επένδυσαν στην ανάπτυξή του, με την πεποίθηση ότι η νομιμότητα των ενεργειών των ΗΠΑ θα ενισχυόταν όταν επιβληθούν κυρώσεις από έναν διεθνή θεσμό.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ διατηρούσαν πάντα το δικαίωμα να ενεργούν ανεξάρτητα, και το έκαναν στις περισσότερες συγκρούσεις του Ψυχρού Πολέμου.
Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και του συστήματος συμμαχίας της, η μονοπολική εποχή σημαδεύτηκε από μια μεγάλη υποκατάσταση.
Η φιλελεύθερη ηγεμονία λειτούργησε ως υποκατάστατο των κανόνων του Χάρτη και του πλουραλισμού που αντιπροσωπεύουν.
Ο διεθνισμός της φιλελεύθερης δημοκρατίας προωθήθηκε ως ηθικά ανώτερος από τη σχετική ηθική ουδετερότητα που αντιπροσωπεύει ο διεθνισμός των κυρίαρχων κρατών.
Όχι τυχαία, ενίσχυσε επίσης τη γεωπολιτική εξουσία και την πολιτική ισχύ της Δύσης.
Ανθρώπινα δικαιώματα και κοσμοπολιτισμός
Ο δημοκρατικός διεθνισμός δίνει έμφαση στα ανθρώπινα δικαιώματα, τις ελεύθερες αγορές και τον φιλελεύθερο συνταγματισμό.
Αυτό αντιπροσωπεύει ένα ριζοσπαστικό κοσμοπολίτικο όραμα του φιλελεύθερου διεθνισμού που θα μεταμόρφωνε το παλιό παγκόσμιο σύστημα – βασισμένο στην ισορροπία δυνάμεων, τις σφαίρες επιρροής, τον στρατιωτικό ανταγωνισμό και τις συμμαχίες – σε μια ενοποιημένη φιλελεύθερη διεθνή τάξη βασισμένη στα έθνη-κράτη και την κυριαρχία του κράτους δικαίου και του διεθνούς δικαίου.
Η έννοια της «φιλελεύθερης διεθνούς τάξης» συγχωνεύει διακριτές κατηγορίες σε μια ενιαία «τάξη» που καλύπτει όλο το φάσμα, που συνδυάζει το συστημικό και το πολιτικό στοιχείο, καθώς και την πολιτική οικονομία και ακόμη και τους κοινωνικούς τομείς.
Η σιωπηρή υπόθεση είναι ότι αυτή είναι ο μόνος βιώσιμος κανόνας, που ενσωματώνει το σύστημα Χάρτη. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να υπάρχει νόμιμο «έξω» σε μια τέτοια εντολή.
Η αυτονομία στο πλαίσιο του συστήματος του Χάρτη περιορίζεται στο μηδέν και το διεθνές δίκαιο εντάσσεται σε μια συγκεκριμένη τάξη.
Οι «ξένοι», οι εκτός του συστήματος, δεν είναι παρά αιτούντες στην αίθουσα αναμονής της ιστορίας, που γίνονται ικέτες καθώς περιμένουν να μπουν στην επιθυμητή τάξη.
Οι παλιές σοσιαλιστικές ιδέες της εξελικτικής προόδου εκτοπίστηκαν από μια γεωχωρική αναπαράσταση του εκσυγχρονισμού και της ανάπτυξης.
Ακόμη και οι κλασικές συντηρητικές ιδέες ότι κάθε κοινωνία πρέπει να δημιουργήσει την πολιτική τάξη που αρμόζει στο επίπεδο ανάπτυξης και των χαρακτηριστικών της, αντικαταστάθηκαν από αυτή τη νέα ριζοσπαστική ιδεολογία.
Ο εργαλειακός εκσυγχρονισμός
Αυτή είναι μια «μονιστική» άποψη, υποθέτοντας ότι η φιλελεύθερη διεθνής τάξη είναι η μόνη βιώσιμη που προσφέρεται.
Μονισμός σημαίνει απλώς την απόρριψη της πλουραλιστικής κυρίαρχης διεθνιστικής άποψης ότι ο κόσμος αποτελείται από διαφορετικούς τύπους νόμιμων κοινωνικών συστημάτων (τύποι καθεστώτος), που αντανακλούν κοινωνίες σε διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης και με διαφορετικές ιστορικές τροχιές και ανάγκες.
Η έννοια της φιλελεύθερης διεθνούς τάξης είναι απλώς ένας άλλος τρόπος περιγραφής της ιδέας του διεθνισμού της φιλελευθερης δημοκρατίας για την τελολογική ανάπτυξη των κοινωνιών.
Αυτό παραπέμπει στις απαξιωμένες ιδέες μονογραμμικού εκσυγχρονισμού των δεκαετιών του 1950 και του 1960, στις οποίες οι πιο προηγμένες κοινωνίες υποτίθεται ότι δείχνουν το λιγότερο ανεπτυγμένο μέλλον τους.
Ο εκσυγχρονισμός εκείνη την εποχή θεωρήθηκε ότι σήμαινε εκδυτικισμός σύμφωνα με το μοντέλο των ΗΠΑ, μια άποψη που έχει χάσει εδώ και καιρό την αξιοπιστία της.
Ωστόσο, η ιδεολογία του βίαιου δημοκρατισμού παραμένει επιρροή.
Ο δημοκρατισμός είναι η εργαλειακή εφαρμογή των δημοκρατικών κανόνων στην υπηρεσία όχι των δημοκρατικών προτιμήσεων ενός πραγματικά υπάρχοντος δήμου αλλά μιας εξιδανικευμένης αναπαράστασης αυτών των προτιμήσεων (Finley 2022• Sakwa 2023b).
Ο δημοκρατισμός είναι ό,τι ο δογματικός μαρξισμός-λενινισμός για το σοσιαλισμό.
Η Πολιτική Δύση και ο αντιπλουραλισμός
Η πολιτική Δύση είναι μισαλλόδοξη στις εξωτερικές προκλήσεις.
Παρά τη ρητορική υποστήριξη για τον πλουραλισμό και την ανεκτικότητα, δημιουργεί εγγενώς τον «φιλελεύθερο αντιπλουραλισμό».
Ο δημοκρατικός διεθνισμός δημιουργεί πρακτικές εχθρότητας ενάντια σε πιθανούς αντιπάλους, προκαλώντας ανησυχίες των μεγάλων δυνάμεων στον υποτιθέμενο δομικό ανταγωνισμό μεταξύ δημοκρατιών και αυταρχικών καθετώτων.
Αυτό κάνει την Πολιτική Δύση εγγενώς κωφή στις εκκλήσεις των ξένων.
Η διπλωματία έχει να κάνει με το διάλογο και τον συμβιβασμό, αλλά στον μανιχαϊστικό κόσμο της νέας ψυχροπολεμικής πολιτικής, τα πολύπλοκα ζητήματα απλοποιούνται και ο διάλογος θεωρείται ως ανταμοιβή που πρέπει να δίνεται με φειδώ μόνο σε όσους θεωρούνται ότι αξίζουν το προνόμιο.
Ο συμβιβασμός θεωρείται προδοσία της αρετής και η διπλωματία ισοδυναμεί με κατευνασμό.
Οι νεοσυντηρητικοί οπαδοί του δημοκρατικού διεθνισμού βρίσκονται πάντα στο 1938.
Οι οικουμενιστικές φιλοδοξίες της Πολιτικής Δύσης υπό την ηγεσία των ΗΠΑ σημαίνει ότι οι πρακτικές της διεθνούς πολιτικής αποκλίνουν όλο και περισσότερο από τους κανόνες του Χάρτη (Devji 2024).
Η έννοια της «φιλελεύθερης διεθνούς τάξης» έχει νόημα όσον αφορά την πολιτική εξουσία και την ανάπτυξη μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομικής τάξης, αλλά προϋποθέτει μια απόσταση από το διεθνές σύστημα στο οποίο έχει τις ρίζες της.
Κατά τον Ψυχρό Πόλεμο τα παράλληλα συστήματα συνυπήρχαν, αφού οι υπερβολικές φιλοδοξίες περιορίζονταν από την ύπαρξη μιας ισχυρής στρατιωτικής και ιδεολογικής εναλλακτικής.
Αυτή η αντίπαλη τάξη, πράγματι, ώθησε την Πολιτική Δύση να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις που αντλήθηκαν από τον αντίπαλο για να διατηρήσει τη δική της βιωσιμότητα.
Η δημιουργία κρατών πρόνοιας στη Δυτική Ευρώπη είχε βαθιές εσωτερικές ρίζες, αλλά ο ανταγωνισμός σήμαινε ότι τα εγχώρια πολιτικά σώματα έπρεπε να κατευναστούν για να αποφευχθεί η αποξένωση από τις ελίτ και η συμπάθεια προς τον εχθρό, που πρόσφερε ένα εναλλακτικό μοντέλο κοινωνικής ανάπτυξης.
Ακόμη και οι ΗΠΑ επηρεάστηκαν από αυτή τη δυναμική, αν και μετριάζονται από την ευημερία που δημιουργείται από τη μόνιμη πολεμική οικονομία και την τεχνολογική πρόοδο κυρίως στο πεδίο των ψηφιακών τεχνολογών.
Με την άρση των περιορισμών, η Πολιτική Δύση ένιωσε vertigo.
Η γλώσσα της μονοπολικότητας, του «απαραίτητου έθνους» και της «εξαιρετικότητας» κατέστησε περιττό τον κυρίαρχο διεθνισμό.
Στον οικονομικό τομέα, οι επιταγές της παγκοσμιοποίησης υποτίθεται ότι συμπίεσαν τον χρόνο και τον χώρο σε μια νέα διάσταση.
Οι οικουμενικές φιλοδοξίες της φιλελεύθερης ηγεμονίας υπερβαίνουν τις εθνικές ιστορίες και τις παραδόσεις.
Η βασισμένη σε κανόνες τάξη (rules based) όχι μόνο προσέλαβε μια ταυτότητα ξεχωριστή και διακριτή από το σύστημα του Χάρτη, αλλά προϋπέθετε ακόμη αυστηρότερους κανόνες πρόσδεσης σε αυτή από το σύστημα του Χάρτη λόγω της φιλοδοξίας να προωθήσει τη διεθνιστική ατζέντα της φιλελευεθρη δημοκρατικής τάξης.
Ο ΟΗΕ περιθωριοποιήθηκε στην εκστρατεία βομβαρδισμών κατά της Σερβίας το 1999, στην εισβολή υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003 και δεν μπόρεσε να επιλύσει την ολοένα και βαθύτερη κρίση της ευρωπαϊκής ασφάλειας που εκπροσωπεί το Ουκρανικό.
Η διεύρυνση του ΝΑΤΟ από τεχνικούς όρους μπορεί να ήταν ορθολογική, αλλά ουσιαστικά αντιπροσώπευε την απόρριψη της ιδέας της ασφάλειας της εθνική κυριαρχίας που ενσωματώθηκε στις θεμελιώδεις συμφωνίες που ρυθμίζουν την ευρωπαϊκή τάξη ασφαλείας στη μεταψυχροπολεμική εποχή, και ακόμη νωρίτερα.
Η ένταση στην Τελική Πράξη του Ελσίνκι του Αυγούστου 1975, τη Χάρτα του Παρισιού για μια Νέα Ευρώπη του Νοεμβρίου 1990, τη Διακήρυξη της Κωνσταντινούπολης του Νοεμβρίου 1999 και τη Διακήρυξη της Αστάνα του Δεκεμβρίου 2010 μεταξύ «αδιαίρετης ασφάλειας» και «ελευθερίας επιλογής» αντανακλούν το μεγαλύτερο αντίφαση μεταξύ των σχέσεων κυρίαρχων κρατών και δημοκρατικού διεθνισμού.
Τα Ηνωμένα Έθνη έγιναν αρένα για την προβολή αξιώσεων της Δύσης παρά ένα forum για την επίλυσή τους.
Η απόκλιση μεταξύ των κανόνων του Χάρτη και των πρακτικών της διεθνούς πολιτικής προκάλεσε την επιστροφή της διακρατικής σύγκρουσης στην Ευρώπη.
Η Πολιτική Ανατολή
Από την άλλη πλευρά υπάρχει η χαλαρή ευθυγράμμιση μεταξύ κυρίαρχων κρατών που ονομάζουμε Πολιτική Ανατολή, φέρνοντας σε επαφή κράτη που αντιτίθεται στη λενινιστικού τύπου εξαγωγή της φιλελεύθερης δημοκρατίας.
Η έννοια της Πολιτικής Ανατολής μπορεί να απορριφθεί ως κάτι περισσότερο από μια ακόμη εφεύρεση της δυτικής σκέψης, σύμφωνα με τα αφηγήματα «η Δύση εναντίον των υπολοίπων» (the West and the Rest).
Εάν η Πολιτική Ανατολή αποτελέσει απλώς ένα αντιδυτικό κατασκεύασμα, με ένα όραμα για την παγκόσμια τάξη που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με αυτό της Δύσης, τότε η κριτική μπορεί να είναι δικαιολογημένη.
Στην πράξη, η κατάσταση είναι μάλλον διαφορετική.
Στο βαθμό που η Πολιτική Δύση συμμορφώνεται με τις ιδέες του συστήματος Χάρτη και τη θεμελιώδη αρχή του διεθνισμού, των κυρίαρχων κρατών οι δύο αντιλήψεις για τη διεθνή τάξη μπορούν να βρουν κοινή βάση και να συνεργαστούν.
Ωστόσο, όταν η Πολιτική Δύση προωθεί τον δημοκρατικό διεθνισμό, αυτοτοποθετείται ως κατά κάποιο τρόπο ανώτερη από το σύστημα της Χάρτας και επιβεβαιώνει την ηγεμονία της με όρους Ψυχρού Πολέμου.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών