Σαράντος Λέκκας (οικονομολόγος): Ορισμός της απύθμενης αισχροκέρδειας στην Ελλάδα – Να παρέμβει το κράτος

Η πραγματικότητα αλλά και οι προοπτικές όπως αποτυπώνονται / διαμορφώνονται από τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν την εκρηκτικότητα του προβλήματος αλλά και το ζοφερό μέλλον.
Με βάση τα στοιχεία της ελληνικής στατιστικής Υπηρεσίας, οι τιμές της ομάδας Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά , αυξάνονταν με διψήφια ποσοστά επί δεκαπέντε συνεχόμενους μήνες, ενώ συνολικά κινούνται ανοδικά επί εικοσιοκτώ συνεχόμενους μήνες και συγκεκριμένα από τον Ιούνιο του 2021.
Αυτή είναι η πραγματικότητα , ιδιαίτερα δύσκολη και σκληρή για τα ελληνικά νοικοκυριά αφού η παρατεταμένη διατήρηση υψηλών τιμών σε βασικά αγαθά όπως τα τρόφιμα διαμορφώνει συνθήκες εκρηκτικών διαστάσεων δεδομένου ότι το κόστος διαβίωσης ειδικά για τα μεσαία αλλά κυρίως για τα πραγματικά ευάλωτα νοικοκυριά επιβαρύνεται υπέρμετρα κατατρώγοντας το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος τους.
Όταν οι δαπάνες για την αγορά βασικών προϊόντων πρώτης ανάγκης, όπως είναι τα τρόφιμα απορροφούν το 25-35% του μηνιαίου εισοδήματος τότε η μείωση της αγοραστικής δύναμης αλλοιώνει σε βαθμό ιδιαίτερα σημαντικό το σύνολο του βιοτικού επίπεδου.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να αποσαφηνίσουμε πλήρως δυο όρους που συνδέονται με τις τιμές , τον πληθωρισμό και την ακρίβεια.
Ο πληθωρισμός είναι ένας δείκτης που μας δείχνει σε ετήσια ή και μηνιαία βάση τις αυξήσεις που καταγράφονται σε μια οικονομία.
Ως πληθωρισμό θεωρούμαι την ταυτόχρονη αύξηση του επιπέδου των τιμών, τις γενικότερες αυξήσεις , διότι η αύξηση της τιμής ενός προϊόντος ή ορισμένων προϊόντων και υπηρεσιών δεν συνιστά πληθωρισμό.
Ο δείκτης του πληθωρισμού διαμορφώνεται ως μέσος Όρος των επιπτώσεων που έχει η ποσοστιαία μεταβολή των προϊόντων και υπηρεσιών που αποτελούν τις επιμέρους ομάδες για συγκριμένο χρονικό διάστημα.
Επειδή ακριβώς ομιλούμαι για μέσους όρους η μείωση του πληθωρισμού στο 1,6% για τον Σεπτέμβριο του 2023 προσήλθε μέσα από την πτώση του φυσικού αερίου κατά 82%, του ηλεκτρικού κατά 1,2%, του πετρελαίου θέρμανσης κατά 20,7%, αλλά ταυτόχρονα και μέσα από την αύξηση αναψυκτικών /νερού κατά 13,9%, λαχανικών κατά 17,7%, γαλακτοκομικών κατά 6,7%, λαδιού κατά 16,1% και δημητριακών κατά 4,8%.
Εδώ ακριβώς εντοπίζεται η διάφορα μεταξύ πληθωρισμού και ακριβείας , διότι ενώ υπάρχει αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στο 1,6% έναντι αύξησης 12% του αντίστοιχου διαστήματος 2022 με το 2021 , την ίδια ακριβώς στιγμή καταγράφεται αύξηση των τιμών και μάλιστα ιδιαίτερα μεγάλη για βασικά προϊόντα που αφορούν την διατροφή μας.
Αποκλιμάκωση φυσικά δεν σημαίνει μείωση των τιμών , σημαίνει ότι ενώ τον Σεπτέμβριο του 2022 σε ετήσια βάση οι τιμές αυξήθηκαν με ρυθμό 12% κατά τον Σεπτέμβριο του 2023 αυξήθηκαν με ρυθμό 1,6% πάντα σε ετήσια βάση.
Σε ότι αφορά τις προοπτικές στον τομέα των τροφίμων δεδομένου ότι σε αυτόν τον τομέα εστιάζεται το εκρηκτικό πρόβλημα των ανατιμήσεων και επειδή αρκετοί εικάζουν ότι η γενικότερη πτώση των τιμών σε άλλους τομείς θα επηρεάσει θετικά και τα τρόφιμα με την έννοια της αρχικής μείωσης του ρυθμού ανόδου των τιμών , στην σταθεροποίηση τους αργότερα και σε βάθος χρόνου και στην μείωση τους θα πρέπει και πάλι να μην μας διαφεύγουν παρελθοντικά στατιστικά στοιχεία και δεδομένα .
Όπως έχει καταγράφει ιστορικά σε επίπεδο ευρωζώνης σπάνια την επιβράδυνση του πληθωρισμού ακολουθεί ανάλογη επιβράδυνση ή και αποκλιμάκωση των τιμών των τροφίμων .
Ειδικά κατά την τρέχουσα συγκυρία όπου το εργατικό κόστος θα παραμείνει υψηλό λόγω της έλλειψης εργατικών χεριών αλλά και λόγω της συνεχούς χειροτέρευσης των συνθηκών καλλιέργειας εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής δεν μπορεί να στηριχτεί αισιόδοξο σενάριο έστω και σταθεροποίησης των τιμών .
Η ξηρασία θεωρείτε πως θα αποτελέσει εφεξής τον καθοριστικό παράγοντα μειωμένης παραγωγής και χαμηλής αποδοτικότητας , ενώ οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού και η απροθυμία της συντριπτικής πλειοψηφίας των νέων να ασχοληθεί με τον πρωτογενή τομέα θα κρατούν το κόστος παράγωγης σε υψηλά επίπεδα.
Επίσης έχει καταγραφεί ιστορικά στην ευρωζώνη ότι ο αποπληθωρισμός , δηλαδή η μείωση των τιμών στα τρόφιμα είναι σπανιότατος, δεδομένου ότι από το 1997 που διατηρούνται αναλυτικά στοιχεία τιμών στο τομέα των τροφίμων και επί συνολικά 327 μηνών μόνο σε 13 μήνες καταγράφηκε πτώση τιμών σε ετήσια βάση και η οποία μείωση ήταν ιδιαίτερα μικρή αφού η μεγαλύτερη πτώση δεν ξεπερνούσε - 0,4%.
Άρα με βάση την ιστορικότητα αλλά και το υπόβαθρο προβλημάτων στο κόστος παραγωγής δεν πρέπει να αναμένουμε μεταβολή της τάσης στις τιμές των τροφίμων .
Από την άλλη πλευρά πολιτικές τύπου Market Pass, καλάθι νοικοκυριού, μπορεί να βοηθούν την αγοραστική δύναμη όμως σε καμία περίπτωση δεν συμβάλλουν ούτε στην μείωση των τιμών , ούτε καν στην σταθεροποίηση τους .
Ήδη το τελευταίο διάστημα έχει μπει στην ζωή μας ο Όρος greed inflation, ο πληθωρισμός απληστίας, η απόλυτη αισχροκέρδεια εάν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε όρους άμεσης αντίληψης του φαινομένου της έκρηξης των τιμών στα τρόφιμα.
Όρος που φωτογραφίζει το πληθωριστικό υπόβαθρο στην ευρωζώνη ένα λάβουμε υπόψη το ΔΝΤ που ισχυρίζεται ότι ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη το 2022 οφείλονταν κατά 45% στα επιχειρηματικά κέρδη, κατά 40% στο κόστος των εισαγόμενων και κατά 25% στους μισθούς.
Στην Ελλάδα οι τιμές των τροφίμων δικαιολογούν πλήρως τον χαρακτηρισμό της εκρηκτικής ακρίβειας, της απύθμενης αισχροκέρδειας.
Εάν υπάρχει έστω και μια δικαιολογία αυτή εντοπίζεται μόνο στην ύπαρξη στοκ προϊόντων που έχουν παραχθεί με το κόστος του παρελθόντος.
Το να ισχυρίζονται ορισμένοι ότι όσο υπάρχουν εισοδήματα που πληρώνουν αυτές τις αυξήσεις οι επιχειρήσεις θα αυξάνουν τις τιμές απλά να θυμίσουμε τις έκτακτες εισοδηματικές ενισχύσεις (Market Pass) που επιβαρύνουν δημοσιονομικά την χώρα.
Το να ισχυρίζονται επίσης ότι ο πληθωρισμός είναι νομισματικό φαινόμενο και άρα η ποσότητα και η κυκλοφορία του χρήματος διαμορφώνει τις τιμές απλά να θυμίσουμε ότι όπως αναφέρει το ΔΝΤ το πληθωριστικό υπόβαθρο στην Ευρωζώνη διαμορφώνεται όπως είπαμε κατά 45% από τα επιχειρηματικά κέρδη ενώ ειδικά για την χώρα μας σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ ο μέσος ονομαστικός μεικτός μισθός κατά το 2022 αυξήθηκε κατά 1,5%, όμως λόγω πληθωρισμού στο 9,7%, ο μέσος πραγματικός μισθός μειώθηκε κατά 8,2%.
Δικαίως επομένως γίνεται λόγος για πληθωρισμό απληστίας για την απόλυτη αισχροκέρδεια η οποία πρέπει αν παταχθεί αμείλικτα από τα όργανα της πολιτείας .
Όπως έδειξε και η θέσπιση του καλαθιού του νοικοκυριού μέτρα που στοχεύουν στην πάταξη της ακρίβειας δεν γίνονται δεκτά ούτε από την βιομηχανία τροφίμων , ούτε από το λιανεμπόριο, αφού οι έλεγχοι και ο καθορισμός συγκριμένου πλαισίου αποκόμισης κερδών προσκρούουν στους κανόνες της αγοράς όπως οι ίδιοι ισχυρίζονται.
Ξεχνούν όμως ότι σε ολιγοπωλιακές καταστάσεις αθέμιτων συμπράξεων όπου η απουσία ανταγωνισμού έχει ως αποτέλεσμα την συνεχή αύξηση των τιμών, το κράτος με τα εντεταλμένα όργανα του είναι υποχρεωμένο να παρεμβαίνει και να τιμωρεί, αποκαθιστώντας την τάξη και τον ανταγωνισμό.

www.bankingnews.gr