Υπάρχει αρκετός χώρος για να αλλάξει η ποιότητα της ανάπτυξης, μειώνοντας σημαντικά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και χωρίς να καταδικαστούν δισεκατομμύρια άνθρωποι σε υποβαθμισμένες ζωές, υποστηρίζει ο Νομπελίστας οικονομολόγος Stiglitz
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ο στόχος της συμφωνίας του Παρισιού για τον περιορισμό της παγκόσμιας υπερθέρμανσης μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την παύση της οικονομικής επέκτασης... Λάθος - Υπάρχει αρκετός χώρος για να αλλάξει η ποιότητα της ανάπτυξης μειώνοντας σημαντικά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και χωρίς να καταδικάσει δισεκατομμύρια ανθρώπους σε υποβαθμισμένες ζωές.
Ζούμε πέρα από τα όρια του πλανήτη μας και αν δεν αλλάξουμε κάτι, οι συνέπειες θα είναι κακές, αυτό είναι σαφές υποστηρίζει ο βραβευμένος με Νόμπελ οικονομολόγος Joseph E. Stiglitz.
Πρέπει κάτι τέτοιο να επικεντρωθεί η κλιματική αλλαγή στην οικονομική ανάπτυξη;
Η αλλαγή του κλίματος αντιπροσωπεύει τον σημαντικότερο κίνδυνο που αντιμετωπίζουμε και ήδη βλέπουμε το κόστος.
Και στο «εμείς», συμπεριλαμβάνω τους Αμερικανούς.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπου ένα σημαντικό πολιτικό κόμμα κυριαρχείται από τους αρνητές της κλιματικής αλλαγής, είναι ο υψηλότερος κατά κεφαλήν υπεύθυνος εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και η μόνη χώρα που αρνείται να τηρήσει τη συμφωνία του Παρισιού του 2015.
Αποτελεί ειρωνεία δε, το γεγονός ότι οι ΗΠΑ έχουν επίσης καταστεί μία από τις χώρες με τα υψηλότερα επίπεδα ζημιών σε περιουσιακά στοιχεία που συνδέονται με ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως πλημμύρες, πυρκαγιές, τυφώνες, ξηρασίες και παγερό κρύο.
Κάποιοι Αμερικανοί κατά έναν περίεργο τρόπο, ελπίζουν ακόμη ότι η αλλαγή του κλίματος μπορεί να τους ωφελήσει.
Θεωρούν πως θα μπορούν ακόμη και να κολυμπούν στις όχθες του ποταμού Maine, για παράδειγμα.
Ακόμα και σήμερα, λίγοι οικονομολόγοι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούμε, εφόσον περιορίζουμε την αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας σε 3-4 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με το όριο των 2ºC που καθορίστηκε από τη συμφωνία του Παρισιού.
Αυτό είναι ένα ανόητο στοίχημα.
Οι συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου προβλέπεται να είναι στο υψηλότερο επίπεδο τους σε εκατομμύρια χρόνια, ωστόσο θα είναι αργά αν αφήσουμε τα πράγματα να κυλήσουν με ελάχιστες προσπάθειες τώρα.
Οι μελέτες που υποδηλώνουν ότι μπορούμε να ανεχθούμε υψηλότερες θερμοκρασίες είναι απόλυτα λανθασμένες.
Για παράδειγμα, επειδή οι αναλύσεις κινδύνου παραλείπονται συστηματικά, τα μοντέλα τους δεν δίνουν επαρκή βάρος στην πιθανότητα «κακών αποτελεσμάτων».
Όσο μεγαλύτερη είναι η βαρύτητα που αποδίδουμε στον κίνδυνο κακών αποτελεσμάτων και όσο χειρότερα είναι αυτά τα αποτελέσματα, τόσο περισσότερες προφυλάξεις θα πρέπει να πάρουμε.
Αποδίδοντας μικρό βάρος στα αρνητικά αποτελέσματα, αυτές οι μελέτες συστηματικά παρεμποδίζουν την πρωτοβουλία του να κάνουμε κάτι.
Επιπλέον, τα οικονομικά και οικολογικά μας συστήματα μπορεί να είναι ανθεκτικά σε μικρές μεταβολές της θερμοκρασίας, ενώ η ζημιά αυξάνεται μόνο ανάλογα με τη θερμοκρασία, αλλά όταν η κλιματική αλλαγή φτάσει σε ένα συγκεκριμένο όριο, η αύξηση των ζημιών επιταχύνεται σε σχέση με την αύξηση της θερμοκρασίας.
Για παράδειγμα, η απώλεια καλλιέργειας γίνεται σοβαρή λόγω παγετών και ξηρασιών.
Ενώ ένα επίπεδο κλιματικής αλλαγής κάτω από το όριο μπορεί να μην επηρεάζει τον κίνδυνο παγετού ή ξηρασίας, ένα υψηλότερο επίπεδο αυξάνει δυσανάλογα τον κίνδυνο αυτών των ακραίων συμβάντων.
Ακριβώς όταν οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι μεγάλες, είμαστε λιγότερο σε θέση να απορροφήσουμε επίσης, δικαστικά έξοδα.
Δεν υπάρχει ασφαλιστικό ταμείο για να αντλήσουμε χρήματα εάν χρειαστούμε επενδύσεις για να ανταποκριθούμε σε μεγάλες αυξήσεις των επιπέδων της θάλασσας, απρόβλεπτους κινδύνους για την υγεία και μαζική μετανάστευση ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής.
Υπό αυτές τις συνθήκες, ο κόσμος μας θα είναι φτωχότερος και λιγότερο ικανός να απορροφήσει αυτές τις απώλειες.
Τέλος, όσοι υποστηρίζουν μια προσέγγιση αντιμετώπισης των ζημιών κατά το «βλέποντας και κάνοντας», και πως είναι σπατάλη χρημάτων να προβούμε στην λήψη ισχυρών μέτρων σήμερα για έναν αβέβαιο κίνδυνο στο μέλλον - συνήθως μειώνουν τις μελλοντικές απώλειες με υψηλό ρυθμό.
Είναι όπως η αξία ενός δολαρίου στο μέλλον
Εάν ένα δολάριο σε 50 χρόνια από τώρα αξίζει το ίδιο με ένα δολάριο σήμερα, κάποιος θα είχε κίνητρο να λάβει σοβαρά μέτρα για να αποτρέψει την απώλεια της αξίας, αλλά αν ένα δολάριο σε 50 χρόνια από τώρα αξίζει τρία σεντς, δεν υπάρχει κανένα κίνητρο.
Ο ρυθμός απώλειας της αξίας (πώς υπολογίζουμε το μελλοντικό κόστος και τα οφέλη σε σχέση με σήμερα) γίνεται κρίσιμος.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump αυτό δήλωσε στην πραγματικότητα: πως δεν θέλουμε να ξοδέψουμε παραπάνω από 3 σεντς σήμερα για ένα δολάριο που δεν θα έχει την ίδια αξία σε 50 χρόνια, οπότε θα πρέπει να μην έχουμε απώλειες δολαρίων.
Κατ'επέκταση, αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι μελλοντικές γενιές δεν μετρούν και αυτό είναι ηθικά λανθασμένο.
Αλλά οι υποστηρικτές της «απραξίας» δεν το σκέφτονται, αγνοώντας παράλληλα, όλες τις προόδους της δημόσιας οικονομίας κατά το τελευταίο μισό αιώνα, που ευθύνονται για την επιβάρυνση του κλίματος, με τη δικαιολογία ότι η πρόοδος της οικονομίας το απαιτούσε.
Κάνουν λάθος.
Πρέπει να αναλάβουμε ισχυρή δράση τώρα, για να αποφύγουμε την καταστροφή του κλίματος προς την οποία κατευθύνεται ο κόσμος.
Και είναι σημαντικό που τόσοι πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες καταβάλλουν προσπάθειες για να εξασφαλίσουν ότι ο κόσμος θα είναι ελεύθερος εκπομπών άνθρακα μέχρι το 2050.
Η έκθεση της Υψηλής Επιτροπής για τις τιμές του άνθρακα, στην οποία συμπροεδρεύω με τον Nicholas Stern, υποστήριξε ότι εμείς θα μπορούσε να επιτύχει το στόχο της συμφωνίας του Παρισιού για περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη σε 2ºC κατά τρόπο που να ενισχύει το βιοτικό επίπεδο: η μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία θα μπορούσε να προωθήσει την καινοτομία και την ευημερία.
Και αυτή η άποψη μας διαφοροποιεί από εκείνους που πιστεύουν ότι η συνθήκη του Παρισιού μπορεί να προωθηθεί μόνο σταματώντας την οικονομική επέκταση.
Πιστεύω ότι είναι λάθος.
Τέλος, υπάρχει η λανθασμένη άποψη πως πρέπει να οδεύουμε προς ένα συνεχώς αυξανόμενο ΑΕΠ, αυτό μπορεί να είναι γιατί χωρίς οικονομική ανάπτυξη, δισεκατομμύρια άνθρωποι θα παραμείνουν χωρίς επάρκεια τροφής, στέγασης, ένδυσης, εκπαίδευσης και ιατρικής περίθαλψης.
Αλλά υπάρχουν τα περιθώρια για να αλλάξει η ποιότητα της ανάπτυξης, να μειώθούν σημαντικά οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Για παράδειγμα, ακόμη και χωρίς σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις, μπορούμε να επιτύχουμε την εξάλειψη της χρήσης του άνθρακα μέχρι το 2050.
Αλλά αυτό δεν θα συμβεί μόνο του και δεν θα συμβεί αν το αφήσουμε στην αγορά.
Αυτό θα συμβεί μόνο εάν συνδυάσουμε υψηλά επίπεδα δημόσιων επενδύσεων με ισχυρή ρύθμιση και κατάλληλη περιβαλλοντική τιμολόγηση.
Και δεν μπορεί ή δεν θα συμβεί εάν θέσουμε το βάρος της προσαρμογής στους φτωχούς: η περιβαλλοντική βιωσιμότητα μπορεί να επιτευχθεί μόνο παράλληλα με τις προσπάθειες για την επίτευξη μεγαλύτερης κοινωνικής δικαιοσύνης.
Ζούμε πέρα από τα όρια του πλανήτη μας και αν δεν αλλάξουμε κάτι, οι συνέπειες θα είναι κακές, αυτό είναι σαφές υποστηρίζει ο βραβευμένος με Νόμπελ οικονομολόγος Joseph E. Stiglitz.
Πρέπει κάτι τέτοιο να επικεντρωθεί η κλιματική αλλαγή στην οικονομική ανάπτυξη;
Η αλλαγή του κλίματος αντιπροσωπεύει τον σημαντικότερο κίνδυνο που αντιμετωπίζουμε και ήδη βλέπουμε το κόστος.
Και στο «εμείς», συμπεριλαμβάνω τους Αμερικανούς.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπου ένα σημαντικό πολιτικό κόμμα κυριαρχείται από τους αρνητές της κλιματικής αλλαγής, είναι ο υψηλότερος κατά κεφαλήν υπεύθυνος εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και η μόνη χώρα που αρνείται να τηρήσει τη συμφωνία του Παρισιού του 2015.
Αποτελεί ειρωνεία δε, το γεγονός ότι οι ΗΠΑ έχουν επίσης καταστεί μία από τις χώρες με τα υψηλότερα επίπεδα ζημιών σε περιουσιακά στοιχεία που συνδέονται με ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως πλημμύρες, πυρκαγιές, τυφώνες, ξηρασίες και παγερό κρύο.
Κάποιοι Αμερικανοί κατά έναν περίεργο τρόπο, ελπίζουν ακόμη ότι η αλλαγή του κλίματος μπορεί να τους ωφελήσει.
Θεωρούν πως θα μπορούν ακόμη και να κολυμπούν στις όχθες του ποταμού Maine, για παράδειγμα.
Ακόμα και σήμερα, λίγοι οικονομολόγοι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούμε, εφόσον περιορίζουμε την αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας σε 3-4 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με το όριο των 2ºC που καθορίστηκε από τη συμφωνία του Παρισιού.
Αυτό είναι ένα ανόητο στοίχημα.
Οι συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου προβλέπεται να είναι στο υψηλότερο επίπεδο τους σε εκατομμύρια χρόνια, ωστόσο θα είναι αργά αν αφήσουμε τα πράγματα να κυλήσουν με ελάχιστες προσπάθειες τώρα.
Οι μελέτες που υποδηλώνουν ότι μπορούμε να ανεχθούμε υψηλότερες θερμοκρασίες είναι απόλυτα λανθασμένες.
Για παράδειγμα, επειδή οι αναλύσεις κινδύνου παραλείπονται συστηματικά, τα μοντέλα τους δεν δίνουν επαρκή βάρος στην πιθανότητα «κακών αποτελεσμάτων».
Όσο μεγαλύτερη είναι η βαρύτητα που αποδίδουμε στον κίνδυνο κακών αποτελεσμάτων και όσο χειρότερα είναι αυτά τα αποτελέσματα, τόσο περισσότερες προφυλάξεις θα πρέπει να πάρουμε.
Αποδίδοντας μικρό βάρος στα αρνητικά αποτελέσματα, αυτές οι μελέτες συστηματικά παρεμποδίζουν την πρωτοβουλία του να κάνουμε κάτι.
Επιπλέον, τα οικονομικά και οικολογικά μας συστήματα μπορεί να είναι ανθεκτικά σε μικρές μεταβολές της θερμοκρασίας, ενώ η ζημιά αυξάνεται μόνο ανάλογα με τη θερμοκρασία, αλλά όταν η κλιματική αλλαγή φτάσει σε ένα συγκεκριμένο όριο, η αύξηση των ζημιών επιταχύνεται σε σχέση με την αύξηση της θερμοκρασίας.
Για παράδειγμα, η απώλεια καλλιέργειας γίνεται σοβαρή λόγω παγετών και ξηρασιών.
Ενώ ένα επίπεδο κλιματικής αλλαγής κάτω από το όριο μπορεί να μην επηρεάζει τον κίνδυνο παγετού ή ξηρασίας, ένα υψηλότερο επίπεδο αυξάνει δυσανάλογα τον κίνδυνο αυτών των ακραίων συμβάντων.
Ακριβώς όταν οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι μεγάλες, είμαστε λιγότερο σε θέση να απορροφήσουμε επίσης, δικαστικά έξοδα.
Δεν υπάρχει ασφαλιστικό ταμείο για να αντλήσουμε χρήματα εάν χρειαστούμε επενδύσεις για να ανταποκριθούμε σε μεγάλες αυξήσεις των επιπέδων της θάλασσας, απρόβλεπτους κινδύνους για την υγεία και μαζική μετανάστευση ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής.
Υπό αυτές τις συνθήκες, ο κόσμος μας θα είναι φτωχότερος και λιγότερο ικανός να απορροφήσει αυτές τις απώλειες.
Τέλος, όσοι υποστηρίζουν μια προσέγγιση αντιμετώπισης των ζημιών κατά το «βλέποντας και κάνοντας», και πως είναι σπατάλη χρημάτων να προβούμε στην λήψη ισχυρών μέτρων σήμερα για έναν αβέβαιο κίνδυνο στο μέλλον - συνήθως μειώνουν τις μελλοντικές απώλειες με υψηλό ρυθμό.
Είναι όπως η αξία ενός δολαρίου στο μέλλον
Εάν ένα δολάριο σε 50 χρόνια από τώρα αξίζει το ίδιο με ένα δολάριο σήμερα, κάποιος θα είχε κίνητρο να λάβει σοβαρά μέτρα για να αποτρέψει την απώλεια της αξίας, αλλά αν ένα δολάριο σε 50 χρόνια από τώρα αξίζει τρία σεντς, δεν υπάρχει κανένα κίνητρο.
Ο ρυθμός απώλειας της αξίας (πώς υπολογίζουμε το μελλοντικό κόστος και τα οφέλη σε σχέση με σήμερα) γίνεται κρίσιμος.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump αυτό δήλωσε στην πραγματικότητα: πως δεν θέλουμε να ξοδέψουμε παραπάνω από 3 σεντς σήμερα για ένα δολάριο που δεν θα έχει την ίδια αξία σε 50 χρόνια, οπότε θα πρέπει να μην έχουμε απώλειες δολαρίων.
Κατ'επέκταση, αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι μελλοντικές γενιές δεν μετρούν και αυτό είναι ηθικά λανθασμένο.
Αλλά οι υποστηρικτές της «απραξίας» δεν το σκέφτονται, αγνοώντας παράλληλα, όλες τις προόδους της δημόσιας οικονομίας κατά το τελευταίο μισό αιώνα, που ευθύνονται για την επιβάρυνση του κλίματος, με τη δικαιολογία ότι η πρόοδος της οικονομίας το απαιτούσε.
Κάνουν λάθος.
Πρέπει να αναλάβουμε ισχυρή δράση τώρα, για να αποφύγουμε την καταστροφή του κλίματος προς την οποία κατευθύνεται ο κόσμος.
Και είναι σημαντικό που τόσοι πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες καταβάλλουν προσπάθειες για να εξασφαλίσουν ότι ο κόσμος θα είναι ελεύθερος εκπομπών άνθρακα μέχρι το 2050.
Η έκθεση της Υψηλής Επιτροπής για τις τιμές του άνθρακα, στην οποία συμπροεδρεύω με τον Nicholas Stern, υποστήριξε ότι εμείς θα μπορούσε να επιτύχει το στόχο της συμφωνίας του Παρισιού για περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη σε 2ºC κατά τρόπο που να ενισχύει το βιοτικό επίπεδο: η μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία θα μπορούσε να προωθήσει την καινοτομία και την ευημερία.
Και αυτή η άποψη μας διαφοροποιεί από εκείνους που πιστεύουν ότι η συνθήκη του Παρισιού μπορεί να προωθηθεί μόνο σταματώντας την οικονομική επέκταση.
Πιστεύω ότι είναι λάθος.
Τέλος, υπάρχει η λανθασμένη άποψη πως πρέπει να οδεύουμε προς ένα συνεχώς αυξανόμενο ΑΕΠ, αυτό μπορεί να είναι γιατί χωρίς οικονομική ανάπτυξη, δισεκατομμύρια άνθρωποι θα παραμείνουν χωρίς επάρκεια τροφής, στέγασης, ένδυσης, εκπαίδευσης και ιατρικής περίθαλψης.
Αλλά υπάρχουν τα περιθώρια για να αλλάξει η ποιότητα της ανάπτυξης, να μειώθούν σημαντικά οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Για παράδειγμα, ακόμη και χωρίς σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις, μπορούμε να επιτύχουμε την εξάλειψη της χρήσης του άνθρακα μέχρι το 2050.
Αλλά αυτό δεν θα συμβεί μόνο του και δεν θα συμβεί αν το αφήσουμε στην αγορά.
Αυτό θα συμβεί μόνο εάν συνδυάσουμε υψηλά επίπεδα δημόσιων επενδύσεων με ισχυρή ρύθμιση και κατάλληλη περιβαλλοντική τιμολόγηση.
Και δεν μπορεί ή δεν θα συμβεί εάν θέσουμε το βάρος της προσαρμογής στους φτωχούς: η περιβαλλοντική βιωσιμότητα μπορεί να επιτευχθεί μόνο παράλληλα με τις προσπάθειες για την επίτευξη μεγαλύτερης κοινωνικής δικαιοσύνης.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών