Η δυναμική αλλαγής που προκαλεί τον Putin: Η αμφισβήτηση από παραδοσιακούς συμμάχους και η απειλή μιας μεγαλύτερης κρίσης

Σχετικά Άρθρα

Νέα Στρατηγική για το ΝΑΤΟ: Ο πόλεμος που ζωντάνεψε την «εγκεφαλικά νεκρή» συμμαχία και η διεύρυνση - εφιάλτης του Putin
15/05/2022 - 10:40

Geoană (NATO): Θα επιτευχθεί συναίνεση, θα καμφθούν οι τουρκικές αντιρρήσεις για την ένταξη Φινλανδίας - Σουηδίας
15/05/2022 - 09:26

Φινλανδία, Σουηδία αλλάζουν δόγμα ασφαλείας: Στο κατώφλι του ΝΑΤΟ αιτούνται ένταξη - Οι αλλαγές στην ευρωπαϊκή ισχύ, οι αντιδράσεις
15/05/2022 - 08:36

Με τον πόλεμο του προέδρου Vladimir Putin στην Ουκρανία να έχει αλλάξει δυναμική προς την... επιβράδυνση και την δραματική αλλαγή δόγματος ασφαλείας των σκανδιναβικών χωρών Φινλανδίας - Σουηδίας, κι άλλα πρώην σοβιετικά κράτη σταθμίζουν τις προοπτικές απομάκρυνσης από την ρωσική τροχιά, ζυγίζοντας προοπτικές, ευκαιρίες και... κινδύνους από πιθανές συνοριακές συγκρούσεις. 
Όπως επισημαίνει το πρακτορείο Bloomberg, ο πόλεμος προκαλεί δονήσεις κατά μήκος ενός τόξου αστάθειας που εκτείνεται από τη γειτονική της Ουκρανίας, Μολδαβία και φτάνει έως τον Καύκασο και το Καζακστάν στην κεντρική Ασία.
Οι προθέσεις του Putin έχουν γίνει επείγον ζήτημα εθνικής ασφάλειας σε χώρες με τις λεγόμενες "παγωμένες συγκρούσεις" ή που έχουν μεγάλες φιλορωσικές μειονότητες.

Άνοιγμα νέων μετώπων;

Η Ρωσία μπορεί "να ανοίξει και άλλα μέτωπα σε περίπτωση που ο Putin χρειάζεται να καμουφλάρει την αποτυχία του στην Ουκρανία μέσα σε μια μεγαλύτερη κρίση", δήλωσε ο Alexander Baunov, ειδικός σε θέματα ρωσικής εξωτερικής πολιτικής στο Carnegie Moscow Center.
"Ταυτόχρονα η ρωσική ηγεσία κατανοεί ότι οι πόροι δεν είναι απεριόριστοι και ήδη στην Ουκρανία δεν επαρκούν".
Πρόκειται για μια περιοχή που βρίσκεται ανάμεσα σε αντίπαλες δυνάμεις που σπρώχνονται για κυριαρχία.
Η Τουρκία επιδιώκει να ενισχύσει την επιρροή της αφού βοήθησε τον σύμμαχό της Αζερμπαϊτζάν να νικήσει την Αρμενία σε έναν πόλεμο το 2020, η Κίνα επεκτείνει την παρουσία της κατά μήκος των εμπορικών οδών προς την Ευρώπη και το Ιράν έχει συμφέρον να ενισχύσει τη θέση του στην περιοχή της Κασπίας Θάλασσας.
Οι "κυματισμοί" (σ.σ. της πολεμικής σύρραξης στην Ουκρανία) γίνονται αισθητοί μέχρι τα Βαλκάνια, με τις πολιτικές διαιρέσεις στην Κροατία για τον πόλεμο και τη Σερβία να αντιμετωπίζει ευρωπαϊκές πιέσεις για να χαλαρώσει τους δεσμούς με το Κρεμλίνο.

Οι στόχοι και η σύνοδος του CSTO 

Με την Ουκρανία να αμύνεται σθεναρά, είναι ασαφές αν η Ρωσία μπορεί να επιτύχει τους στόχους της εκεί και αν έχει τη διάθεση να επεκτείνει μια σύγκρουση που έχει επιφέρει τεράστιες στρατιωτικές απώλειες και διεθνή απομόνωση, με ελάχιστα οφέλη.
Παρόλα αυτά, ο κίνδυνος είναι ο Putin να κλιμακώσει αυτό που οι Ρώσοι αξιωματούχοι αποκαλούν αντιπαράθεση με τη Δύση δια πληρεξουσίου για να προσπαθήσει να κυριαρχήσει σε μεγαλύτερο μέρος της πρώην σοβιετικής αυτοκρατορίας της Μόσχας.
Τη Δευτέρα πρόκειται να πραγματοποιήσει σύνοδο κορυφής στο Κρεμλίνο με τους συναδέλφους ηγέτες του Οργανισμού του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας έξι πρώην σοβιετικών κρατών, συμπεριλαμβανομένων του Καζακστάν, της Αρμενίας και της Λευκορωσίας.
Το Κρεμλίνο δεν απάντησε σε αίτημα να σχολιάσει αν ο Putin θα ζητήσει την υποστήριξη της CSTO για αυτό που η Ρωσία αποκαλεί "ειδική στρατιωτική επιχείρηση" στην Ουκρανία.

Η πίσω αυλή: Καζακστάν

Ο Putin έδειξε την υπεροχή του στην πίσω αυλή της Ρωσίας μόλις τον Ιανουάριο στέλνοντας στρατεύματα στο Καζακστάν για να βοηθήσουν τον πρόεδρο Qassim Yomart Tokayev να καταστείλει μια βίαιη εξέγερση στη χώρα που έχει το μέγεθος της δυτικής Ευρώπης.
Ο Tokayev δεν υποστήριξε τον Putin σε αντάλλαγμα, επικαλούμενος "την κρίσιμη ανάγκη να διασφαλιστεί η ασφάλεια, η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα του κράτους μας", όπου το 1/5 των 19 εκατομμυρίων κατοίκων είναι Ρώσοι, οι οποίοι ζουν κυρίως κοντά στα κοινά τους σύνορα.
"Φυσικά, η Ρωσία ήθελε να είμαστε περισσότερο με το μέρος της", δήλωσε ο αναπληρωτής επικεφαλής του επιτελείου του Tokayev, Timour Souleimenov, σε συνέντευξή του στην Euractiv στις 29 Μαρτίου. "Αλλά το Καζακστάν σέβεται την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας".

Αζερμπαϊτζάν

Το Αζερμπαϊτζάν έχει αμφισβητήσει τους Ρώσους ειρηνευτές που διαχωρίζουν τον στρατό του από τις αρμενικές δυνάμεις στο πλαίσιο μιας εκεχειρίας που ο Putin μεσολάβησε προσωπικά για να σταματήσει ο πόλεμός τους για την αμφισβητούμενη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Οι δυσκολίες του Κρεμλίνου στην Ουκρανία "μπορεί να λύσουν τα χέρια του Αζερμπαϊτζάν", δήλωσε ο Elxan Shahinoglu, επικεφαλής του ερευνητικού κέντρου Atlas με έδρα το Μπακού. "Η Ρωσία μπορεί να αντιτίθεται στην περαιτέρω προέλαση του αζέρικου στρατού στο Καραμπάχ, αλλά δεν είναι σε θέση να τη σταματήσει".
Το Αζερμπαϊτζάν υπέγραψε αμυντική συνθήκη με την Τουρκία πέρυσι και η Αρμενία φιλοξενεί τη μοναδική μόνιμη στρατιωτική βάση της Ρωσίας στον Καύκασο. Ο πρωθυπουργός Nikol Pashinyan έχει ξεκινήσει συνομιλίες μετά την ήττα της Αρμενίας για την εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία, τον ιστορικό εχθρό της.
Ο Τοκάγεφ υπέγραψε συμφωνία "ενισχυμένης στρατηγικής εταιρικής σχέσης" που περιελάμβανε την εμβάθυνση των αμυντικών δεσμών με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις 10 Μαΐου, κατά τη διάρκεια της πρώτης κρατικής επίσκεψής του στην Τουρκία αφότου έγινε ηγέτης του Καζακστάν το 2019. Οι δύο πλευρές υπέγραψαν επίσης συμφωνία για την παραγωγή τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών αναγνώρισης και κρούσης στο Καζακστάν.

Μολδαβία

Ο ισχυρισμός του Κρεμλίνου ότι "προστατεύει" τους ρωσόφωνους στην Ουκρανία -ακόμη και όταν ο στρατός του έχει καταστρέψει πόλεις και κατηγορείται για εγκλήματα πολέμου- κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στη Μολδαβία.
Ο πρόεδρος Maia Sandu ζήτησε την ενίσχυση του στρατού μετά τις εκρήξεις που συγκλόνισαν τον περασμένο μήνα την αποσχισθείσα φιλορωσική περιοχή της Υπερδνειστερίας που συνορεύει με την Ουκρανία και φιλοξενεί 1.500 Ρώσους στρατιώτες.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ δεσμεύτηκε να παράσχει στρατιωτικό εξοπλισμό κατά την επίσκεψή του στις 4 Μαΐου στη Μολδαβία, η οποία επιδιώκει να γίνει μέλος της ΕΕ.
Ο Putin πιθανότατα στοχεύει να καταλάβει εδάφη στα ανατολικά και νότια της Ουκρανίας μέχρι την Υπερδνειστερία στο πλαίσιο ενός παρατεταμένου πολέμου, δήλωσε στις 10 Μαΐου η Διευθύντρια Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ Avril Heinz.
Η εγκαθιδρυμένη από το Κρεμλίνο κυβέρνηση κατοχής στη νότια περιοχή Χερσώνα της Ουκρανίας δήλωσε ότι θα ζητήσει να ενταχθεί στη Ρωσία, ανέφερε η υπηρεσία ειδήσεων Tass στις 11 Μαΐου.

Γεωργία

Τα ρωσικά στρατεύματα έχουν καταλάβει δύο περιοχές της Γεωργίας μετά τον πόλεμο του 2008, συμπεριλαμβανομένης της Νότιας Οσετίας, ο απερχόμενος πρόεδρος της οποίας δήλωσε την Παρασκευή ότι θα διεξαχθεί δημοψήφισμα στις 17 Ιουλίου για την ένταξή της στη Ρωσία.
Το Κρεμλίνο δεν έχει δηλώσει αν υποστηρίζει την ψηφοφορία.
Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της περιοχής δεν δεσμεύτηκε για την ημερομηνία, λέγοντας ότι δεν συμφωνήθηκε μαζί του, αν και δήλωσε ότι υποστηρίζει να γίνει μέρος της Ρωσίας, σύμφωνα με το Tass.
Οι γεωργιανές αρχές έχουν αντιδράσει προσεκτικά στην ώθηση της αποσχισθείσας περιοχής για δημοψήφισμα και έχουν φροντίσει να μην ανταγωνιστούν τη Μόσχα για τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενώ επιδιώκουν τους ίδιους στόχους με το Κίεβο για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τον Οργανισμό Βορειοατλαντικού Συμφώνου.
Η Ρωσία έχει κίνητρο να δεσμεύσει στενότερα τα υπόλοιπα μέλη της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης υπό την ηγεσία της Μόσχας, όπως το Καζακστάν και η Αρμενία, καθώς αναζητά τρόπους για γκρίζες εισαγωγές ώστε να αποδυναμώσει τις πρωτοφανείς διεθνείς κυρώσεις.

Εξίσου, χώρες από την κεντρική Ασία έως την Τουρκία εργάζονται για την ενίσχυση του εμπορίου κατά μήκος της διακασπικής οδού που παρακάμπτει τη Ρωσία μέσω Καζακστάν, Αζερμπαϊτζάν και Γεωργίας.
Οι αγωγοί μεταφέρουν ενέργεια από τον Καύκασο στην Ευρώπη παρακάμπτοντας τη Ρωσία.

Οι αμφιβολίες στο Καζακστάν σχετικά με την περαιτέρω ενσωμάτωση στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση τροφοδοτούνται από τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Η απόφαση του τότε προέδρου της Ουκρανίας Viktor Yanukovic να σνομπάρει μια συμφωνία με την ΕΕ και να επιδιώξει στενότερους δεσμούς με το πρώην σοβιετικό μπλοκ πυροδότησε αρχικά την κρίση στην Ουκρανία, οδηγώντας στην ανατροπή του σε μια φιλοδυτική επανάσταση το 2014, την οποία ακολούθησε η προσάρτηση της Κριμαίας από τον Putin.
"Οποιαδήποτε προσπάθεια εξόδου από την Ευρασιατική Ένωση θα θεωρηθεί από τη Ρωσία εχθρική", δήλωσε ο Dosym Satpayev, διευθυντής της ομάδας αξιολόγησης κινδύνων με έδρα το Αλμάτι.

Λευκορωσία

Η σύμμαχος της Ρωσίας Λευκορωσία αποτελεί το προειδοποιητικό παράδειγμα για άλλους πρώην σοβιετικούς γείτονες.
Γιατί η Λευκορωσία βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος με τη Ρωσία για την Ουκρανία: QuickTake
Ο μακροχρόνιος κυβερνήτης Alexander Lukashenko επέτρεψε στον Putin να χρησιμοποιήσει τη Λευκορωσία ως ορμητήριο για την εισβολή στην Ουκρανία, αν και ο ίδιος δεν έχει στείλει στρατεύματα, και εξαρτάται όλο και περισσότερο από το Κρεμλίνο μετά τη συντριβή των διαδηλώσεων για τις αμφισβητούμενες εκλογές του 2020.
"Όσο τα ρωσικά στρατεύματα βρίσκονται στη Λευκορωσία και ο Λουκασένκο είναι στη θέση του, η Λευκορωσία δεν είναι ελεύθερη", δήλωσε η εξόριστη ηγέτιδα της αντιπολίτευσης Σβιτλάνα Τσιχανουσκάγια.
Η Λευκορωσία "μπορεί να διατηρεί κάποια χαρακτηριστικά ανεξαρτησίας, αλλά ουσιαστικά ελέγχεται από το Κρεμλίνο", δήλωσε ο Joerg Forbrig, διευθυντής του German Marshall Fund για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.

www.bankingnews.gr