ΔΝΤ: Ξεκίνησε νέα παγκόσμια κρίση χρέους – Σκάει η «φούσκα» της αγοράς ομολόγων, χειρότερη από το 1948

Ο δανεισμός από το ΔΝΤ προς προβληματικές οικονομίες ανά τον πλανήτη έχει ανέλθει σε ιστορικό ρεκόρ, επειδή ο αποκαλούμενος παγκόσμιος «δανειστής ύστατης ευκαιρίας» αντιμετωπίζει ταυτόχρονες κρίσεις που έχουν ωθήσει τουλάχιστον 5 κράτη να δηλώσουν αδυναμία εξυπηρέτησης του χρέους τους (ήτοι χρεοκοπία), με τον αριθμό τους να αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω στο προσεχές διάστημα, σύμφωνα με πληροφορίες σε απόρρητο έγγραφο του Ταμείου που αποκάλυψαν οι Financial Times την Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2022.
Την ίδια ώρα, η κατάρρευση της αγοράς ομολόγων επιδεινώνεται χωρίς να διαφείνεται κάποιο τέλος στον ορίζοντα
Οι κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως αυξάνουν επιθετικά τα επιτόκιά τους προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον επίμονα υψηλό πληθωρισμό, ενω οι τιμές των ομολόγων βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση καθώς οι επενδυτές σπεύδουν να ρευστοποιήσουν.

Βοήθεια από το ΔΝΤ

Η πανδημία, η επιχείρηση της Ρωσίας στην Ουκρανία και η απότομη αύξηση των επιτοκίων ώθησαν δεκάδες κράτη να αναζητήσουν βοήθεια από το ΔΝΤ.
Συμφώνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ στα τέλη Αυγούστου η ποσότητα των δανείων που εκταμιεύθηκε από το ταμείο ανήλθε σε 140 δισ. δολάρια σε 44 ξεχωριστά προγράμματα.
Το τελικό ύψος των εκταμιεύσεων αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω στους επόμενους μήνες καθώς το κόστος δανεισμού διεθνώς εκτινάσσεται και θα είναι υψηλότερο από το 2020 και το 2021 - έτη κατά τα οποία καταγράφηκαν ιστορικά υψηλά.

 Ακραία ύφεση

Οι ειδικοί προβλέπουν ότι επικείμενες μαζικές αυξήσεις επιτοκίων από τις κύριες κεντρικές τράπεζες θα εκτινάξουν το κόστος δανεισμού σε όλο τον κόσμο και θα κινδυνεύσουν να πυροδοτήσουν ακραία ύφεση.
Ορισμένοι αναλυτές επισημαίνουν ότι η δανειοδοτική ικανότητα του ΔΝΤ μπορεί γρήγορα να φτάσει στα όριά της, καθώς τα φτωχά κράτη που έχουν αποκλειστεί από την παγκόσμια αγορά χρέους αναγκάζονται να ζητήσουν βοήθεια στο ταμείο - και ο αριθμός των οποίων αυξάνεται με μεγάλη ταχύτητα.
Οι πλήρεις δεσμεύσεις του ΔΝΤ σε προγγράμματα, μαζί με τα δάνεια που έχουν συμφωνηθεί αλλά δεν έχουν εκταμιευθεί, ήδη ξεπερνούν τα 268 δισ. δολάρια.

Ωρίμαση του χρέους

Ο Kevin Gallagher, στέλεχος του Boston College's International Improvement Coverage Middle προειδοποίησε ότι εάν αυξηθούν τα κράτη που προσφύγουν στο Διεθνές νομισματικό ταμείο, θα απειληθεί ευθέως η σταθερότητα ιστολογισμού του Ταμείου
Ο Gallagher είναι συγγραφέας μαζί με άλλους οικονομολόγους  μιας έκθεσης αυτή την εβδομάδα που προειδοποιεί ότι 55 από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου αντιμετωπίζουν αποπληρωμή χρέους 436 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ 2022 και 2028, με περίπου 61 δισεκατομμύρια δολάρια χρέους να ωριμάζουν φέτος και το 2023 και σχεδόν 70 δισ. δολάρια το 2024.

Η διαβεβαίωση και τα νέα προγράμματα

Το Ταμείο καθησυχάζει επισημαίνοντας ότι «οι πλήρεις δεσμεύσεις σε προγράμματα είναι «παρόλα αυτά ένα κλάσμα του [σχεδόν] 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων που μπορεί κάλλιστα να είναι προσβάσιμο (σ.σ. σε πόρους από το Ταμείο», όπως δήλωσε ο Bikas Joshi,, επικεφαλής του τμήματος τμήμα τεχνικής κάλυψης και αξιολόγησης του ΔΝΤ.
«Η ποσότητα του δανεισμού αυξάνεται ανάλογα με τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν τα κράτη που στρέφονται σε εμάς για βοήθεια».
Το ΔΝΤ βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με ορισμένα κράτη σχετικά με πακέτα βοήθειας που ενδέχεται να αυξήσουν τα δεσμευόμενα σε προγράμματα κεφάλαιά του.

Ντόμινο χρεοκοπιών

Η Ζάμπια και η Σρι Λάνκα – που η καθεμία χρεοκότησε στο πλαίσιο της πανδημίας μαζί με τον Λίβανο, τη Ρωσία και το Σουρινάμ – διαπραγματεύονται προγράμματα διάσωσης από το ΔΝΤ ως μέρος των προσπαθειών αναδιάρθρωσης των οφειλών τους.
Η Γκάνα, η Αίγυπτος και η Τυνησία βρίσκονται σε πρώιμες συνομιλίες για ανάλογη βοήθεια.
Το ΔΝΤ ενέκρινε μια διάσωση 1,1 δισ. δολαρίων για το Πακιστάν στα τέλη Αυγούστου.
Η Αργεντινή θα  λάβει 3,9 δισεκατομμύρια δολάρια εντός των επόμενων εβδομάδων στο πλαίσιο του προγράμματος ύψους 41 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η πρόσβαση σε πόρους

Υπό τις κατευθυντήριες γραμμές του ΔΝΤ, τα κράτη-μέλη μπορούν κανονικά να λάβουν βοήθεια ίση με το 145% της ποσόστωσης ή της συμμετοχής τους στα κεφάλαι του ΔΝΤ, το οποίο είναι κατά προσέγγιση σύμφωνο με το μερίδιο κάθε χώρας στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.

Αυτό θα αφαιρούσε 370 δισεκατομμύρια δολάρια από την πλήρη δανειοδοτική ικανότητα του ΔΝΤ περίπου 940 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τα κράτη με χαμηλά και κεντρικά κέρδη.
Ωστόσο, αυτός ο περιορισμός συνήθως ξεπερνιέται.
Το πρόγραμμα της Αργεντινής - που εγκρίθηκε τον Μάρτιο ως μέρος της αναδιάρθρωση του δανείου των 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το ΔΝΤ για το 2018 - ισούται 10 φορές την ποσόστωσή της στα κεφάλαιο τουΤταμείου.
Οι αναλυτές της Goldman Sachs προβλέπουν ότι η Αίγυπτος θα λάβει γρήγορα ένα πακέτο 15 δισ. δολαρίων, ίσο με σχεδόν έξι φορές την ποσόστωσή της.

 

Το κόστος δανεισμού

Την ίδια ώρα την Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου , τα βρετανικά πενταετή σημείωσαν τη μεγαλύτερη πτώση τουλάχιστον από το 1972 από τη στιγμή που η κυβέρνηση εξήγγειλε μαζικό σχέδιο μείωσης φόρων που τελικά, όπως δείχνουν τα πράγματα, το μόνο που θα κάνει είναι να καταστήσει ακόμη πιο περιοριστική τη νομισματική πολιτική της Τράπεζας της Αγγλίας.
Την ίδια στιγμή, το αμερικανικό διετές βρίσκεται στο μέσον του πιο παρατεταμένου καθοδικού σερί από το 1976, με τις τιμές να παρουσιάζουν πτώση επί 12 συναπτές συνεδριάσεις, σύμφωνα με ανάλυση του Bloomberg.
Στρατηγικοί αναλυτές της Bank of Amercia εκτιμούν ότι οι αγορές κρατικών ομολόγων οδεύουν προς το χειρότερο έτος από το 1949, όταν η Ευρώπη ανοικοδομείτο από τα ερείπια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου.

Αλλαγή της νομισματικής πολιτικής

Οι αυξανόμενες απώλειες αντανακλoύν το μέγεθος της στροφής τόσο της Fed όσο και άλλων κεντρικών τραπεζών από τις νομισματικές πολιτικές της πανδημίας, στη διάρκεια της οποίας κράτησαν τα επιτόκια κοντά στο μηδέν για να στηρίξουν τις οικονομίες τους.
Η στροφή αυτή επέφερε ένα τεράστιο πλήγμα στα πάντα, από τις τιμές μετοχών έως το πετρέλαιο, καθώς οι επενδυτές ετοιμάζονται για επιβράδυνση της οικονομίας.
«Τα ομόλογα συμπεριφέρονται ως ομόλογα αναδυόμενης αγοράς και η μεγαλύτερη χρηματοοικονομική φούσκα στην ιστορία με τις φούσκες, αυτή των κρατικών ομολόγων εξακολουθεί να βρίσκεται σε εξέλιξη», αναφέρει ο Peter Letono, επικεφαλής επενδύσεων της Bleakley Advisory Group.

Κύμα ρευστοποιήσεων

Το τελευταίο κύμα ρευστοποιήσεων προκλήθηκε από τη Fed στη συνεδρίαση της Τετάρτης (21/9), όταν η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ αύξησε τα επιτόκιά της στο 3% έως 3,25%, στην τρίτη διαδοχική αύξηση των 75 μονάδων βάσης.
Οι διαμορφωτές πολιτικής της σηματοδότησαν την πρόθεσή τους να τα αυξήσουν πέραν του 4,50% και να τα κρατήσουν εκεί, ακόμη και εάν αυτό σημαίνει ένα μεγάλο πλήγμα για την οικονομία.
Το μέγεθος των αναμενόμενων επιτοκιακών αυξήσεων είναι σίγουρο ότι θα επιτείνει τις απώλειες στις αμερικανικές αγορές κρατικών ομολόγων.
Προς το παρόν, η απόδοση των αμερικανικών διετών κινείται πάνω από το 4%, ενώ των πενταετών ξεπέρασαν προς στιγμή το φράγμα αυτό την Παρασκευή (23/9)
Οι μακροπρόθεσμοι τίτλοι έχουν απόδοση χαμηλότερη, που σημαίνει αντιστροφή καμπύλης, η οποία αποτελεί σημάδι επικείμενης ύφεσης.
Η απόδοση του 10ετούς κυμάνθηκε την Παρασκευή (23/) στο 3,82%, σε υψηλό 12 ετών.

Και νέα μεταβλητότητα

«Με τη Fed να αναμένεται να προχωρήσει σε περαιτέρω επιτοκιακές αυξήσεις και πιο αυστηρή νομισματική πολιτική, καθώς και με τις κυβερνήσεις να αναμένεται να περιορίσουν τις ομολογιακές εκδόσεις τους, όλα αυτά σημαίνουν υψηλότερες αποδόσεις», σημειώνει ο Glen Capelo, γενικός διευθυντής της Mischler Financial.
Την επόμενη εβδομάδα, η αγορά ενδεχομένως να παρουσιάσει νέα μεταβλητότητα από την ανακοίνωση των στοιχείων για τον πληθωρισμό αλλά και τις ομιλίας διαφόρων διαμορφωτών νομισματικής πολιτικής στις ΗΠΑ.
Επίσης, η εβδομάδα θα σηματοδοτήσει το τέλος του μηνός και του τριμήνου, που σημαίνει περιορισμένη ρευστότητα και μεγαλύτερη μεταβλητότητα καθώς οι διαχειριστές κεφαλαίου αναπροσαρμόζουν τα χαρτοφυλάκιά τους.

www.bankingnews.gr