Ο κορυφαίος οικονομολόγος προειδοποίησε για παγκόσμια άνοδο των αποδόσεων των ομολόγων, επέκρινε την κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ και αναμένει τεράστιες συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία εάν ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή κλιμακωθεί
Ο Mohamed El-Erian είναι γνωστός για τις αιχμηρές του αναλύσεις και για την ικανότητά του να διαγιγνώσκει και να επωφελείται από τις οικονομικές συνθήκες όταν η μεταβλητότητα κυριαρχεί.
Το πρώην αφεντικό της Pimco βρίσκεται μεν στο σπίτι του στην Καλιφόρνια, αλλά ως πρόεδρος του Queen's College του Cambridge, είναι κοντά σε αυτό που συμβαίνει στη Βρετανία και την Ευρώπη.
Στο νέο του βιβλίο, Permacrises, ο μεγαλωμένος στην Αίγυπτο Αμερικανός οικονομολόγος αναπτύσσει ένα σχέδιο για να φέρει πιο κοντά τον ήδη ιδιαίτερα κατακερματισμένο κόσμο.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τον El Erian, η εκτόξευση στις αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων δεν ήταν έκπληξη… «Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που… δικαιολογούν ακραία αστάθεια στα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ, η οποία, βέβαια, επηρεάζει και άλλες αγορές σε όλο τον κόσμο.
Η αγορά έχει χάσει σημαντικούς σταθεροποιητές.
Από τη μια λείπουν σημαντικοί αγοραστές, ενώ η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ αγοράζει ομόλογα σε μεγάλη κλίμακα εδώ και πολύ καιρό - ανεξάρτητα από την τιμή».
Παρότι λοιπόν οι γεωπολιτικές εντάσεις κανονικά θα μπορούσαν να δώσουν ένα έναυσμα στους επενδυτές να καταφύγουν στην αμερικανική αγορά κρατικών ομολόγων, ο οικονομολόγος επεσήμανε ότι αυτό δεν συνέβη τις τελευταίες εβδομάδες, παρά την έξαρση του γεωπολιτικού ρίσκου στη Μέση Ανατολή.
Αντιθέτως, οι αποδόσεις μετά τη σύγκρουση Ισραήλ-Hamas έχουν φτάσει στην πραγματικότητα υψηλότερα, παρά την πιθανότητα κλιμάκωσης της κρίσης.
«Δεν έχουμε δει φυγή προς την ποιότητα ή προς την ασφάλεια, δεδομένου του τι συμβαίνει στον κόσμο» επεσήμανε χαρακτηριστικά.
Η πραγματικότητα είναι ότι η απόδοση του 10ετούς είναι σήμερα κατά 70 μονάδες βάσης υψηλότερη από ό,τι ήταν πριν ξεσπάσει αυτή η τελευταία σύγκρουση – και αν ξεπεράσει το 6%, θα είναι καταστροφή.
Όπως και να το δει κανείς, η πιο κρίσιμη αγορά αναφοράς στον κόσμο βρίσκεται σε ένα απρόβλεπτο ταξίδι με αβέβαιο προορισμό» ανέφερε ο El-Erian προειδοποιώντας τους επενδυτές να μην θεωρούν δεδομένη την ανθεκτικότητα της αγοράς ομολόγων.
Ο El Erian αναγνώρισε ότι τυχόν μακροχρόνια έλλειψη αγοραστών ομολόγων θα μπορούσε να αναγκάσει τη Fed να αρχίσει να τα προσθέσει στον ισολογισμό της.
Ωστόσο, αυτό μπορεί να αντιβαίνει στους στόχους της κεντρικής τράπεζας ενώ μια ξαφνική αλλαγή πολιτικής θα μπορούσε να είναι αποδιοργανωτική.
Ο El-Erian σημείωσε επίσης τις παρατηρήσεις ότι τα παραδοσιακά πιο ριψοκίνδυνα assets, όπως οι μετοχές ή το Βitcoin, θεωρούνται όλο και περισσότερο ως επενδύσεις ασφαλούς καταφυγίου, συναίσθημα που έχει αυξηθεί καθώς οι επενδυτές συνεχίζουν να απορρίπτουν τα αμερικανικά ομόλογα.
Άλλωστε, αυτό φάνηκε και σε μία έρευνα του Μαΐου, η οποία υπογράμμισε ότι η εμπιστοσύνη στο bitcoin ως ασφαλές καταφύγιο είχε αυξηθεί κατακόρυφα και ξεπέρασε τα αμερικανικά ομόλογα και το δολάριο.
Μέση Ανατολή
Σύμφωνα με τον El Erian, επιχειρήσεις, κυβερνήσεις και επενδυτές περιηγούνταν ήδη σε ένα ομιχλώδες παγκόσμιο τοπίο πριν από τα τραγικά γεγονότα που εκτυλίσσονται στη Μέση Ανατολή.
«Αλλά η φρικτή σύγκρουση μεταξύ της Hamas και του Ισραήλ, η οποία έχει ήδη προκαλέσει τεράστια δεινά και στοίχισε τις ζωές χιλιάδων αμάχων, συμπεριλαμβανομένων τόσο πολλών παιδιών, έχει εισαγάγει ένα νέο στρώμα αβεβαιότητας στην παγκόσμια οικονομία.
Ακόμη και στην εξαιρετικά απίθανη περίπτωση που η γεωπολιτική κατάσταση βελτιωθεί με ταχείς ρυθμούς στην περιοχή και πέρα από αυτήν, θα παραμείνει μια βαθιά αίσθηση αβεβαιότητας, η οποία θα οφείλεται σε οικονομικούς και χρηματοπιστωτικούς παράγοντες.
Kεντρικές τράπεζες
Όπως αναφέρει ο διακεκριμένος οικονομολόγος, «με την Ευρώπη να πλησιάζει στα πρόθυρα της ύφεσης και την Κίνα να παρουσιάζει επιβράδυνση, η αμερικανική οικονομία έχει αναδειχθεί ως κύριος μοχλός της παγκόσμιας ανάπτυξης.
Αυτό έγινε ιδιαίτερα εμφανές το γ’ τρίμηνο του 2023, με τις εκτιμήσεις για την ανάπτυξη των Ηνωμένων Πολιτειών να εντυπωσιάζουν για άλλη μια φορά.
Αλλά ακόμη και οι προοπτικές ανάπτυξης της Αμερικής είναι αβέβαιες.
Τους τελευταίους 15 μήνες, οι αναλυτές σχετικά με την κατεύθυνση της αμερικανικής οικονομίας κυμάνθηκε μεταξύ τεσσάρων σεναρίων: ομαλή προσγείωση, σκληρή προσγείωση, προσγείωση σύγκρουσης και μη προσγείωση.
Αν και η επικρατούσα άποψη τώρα είναι ότι οι ΗΠΑ οδεύουν προς μια ήπια προσγείωση, οι προβλέψεις μπορεί κάλλιστα να στραφούν στο κακό σενάριο τις επόμενες εβδομάδες.
Όταν το αφήγημα ανάπτυξης της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου, με τους ώριμους θεσμούς και τη διαφοροποιημένη παραγωγική βάση, μπορεί να αλλάξει τόσο εύκολα, δεν είναι περίεργο ότι η αβεβαιότητα στον υπόλοιπο κόσμο είναι ακόμη πιο έντονη.
Αντί να μοιάζει με μια κανονική κατανομή δυνητικών αποτελεσμάτων σε σχήμα καμπάνας με μία μόνο κορυφή και λεπτές ουρές, η παγκόσμια προοπτική μοιάζει με μια πολυτροπική κατανομή με παχιές ουρές σε κάθε άκρο, υποδηλώνοντας μεγαλύτερη πιθανότητα ακραίων γεγονότων».
Σύμφωνα με τον El Erian, o πιο άμεσος κίνδυνος είναι η πρόσφατη άνοδος του παγκόσμιου κόστους δανεισμού, καθώς οι αγορές προσαρμόζονται στην πιθανότητα η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες, έχοντας αυξήσει επιθετικά τα επιτόκια –αν και καθυστερημένα– για να αντιμετωπίσουν τις τάσεις πληθωρισμού που αρχικά διέγνωσαν εσφαλμένα– να διατηρήσουν υψηλά επιτόκια επί μακρόν.
Εύλογα, η εμμονή αυτής της τρέχουσας προοπτικής των υψηλών επιτοκίων αυξάνει τον κίνδυνο ύφεσης και αναταραχής στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
«Είδαμε τα πρώτα σημάδια αυτού τον Μάρτιο, όταν η κακοδιαχείριση του ισολογισμού και οι διολισθήσεις στην εποπτεία των τραπεζών οδήγησαν στην πτώχευση ορισμένων περιφερειακών τραπεζών των ΗΠΑ».
Πέρα από τα παραπάνω, λέει ο El Erian, η νομισματική πολιτική αντιμετωπίζει απειλή αξιοπιστίας και πραγματικές διαρθρωτικές αβεβαιότητες σχετικά με το επίπεδο ισορροπίας των επιτοκίων και τις καθυστερημένες επιπτώσεις ενός εξαιρετικά συγκεντρωμένου κύκλου αύξησης των επιτοκίων.
Επιπλέον, η συρρίκνωση των ισολογισμών των κεντρικών τραπεζών και η απουσία ενός αποτελεσματικού πλαισίου πολιτικής συνθέτουν την πρόκληση του καθορισμού των σωστών στόχων για τον πληθωρισμό σε μια παγκόσμια οικονομία που χαρακτηρίζεται από μια ανεπαρκώς ευέλικτη πλευρά της προσφοράς.
Εν μέσω αυξανόμενων ελλειμμάτων και αυξανόμενων πληρωμών τόκων, υπάρχει επίσης το ερώτημα ποιος θα απορροφήσει τη σημαντική αύξηση στην έκδοση κρατικού χρέους.
Για περισσότερο από μια δεκαετία, η Fed ήταν ο πιο αξιόπιστος αγοραστής κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ, λόγω των φαινομενικά απεριόριστων δυνατοτήτων εκτύπωσης χρήματος και της ελάχιστης ευαισθησίας στις τιμές.
Όμως, έχοντας αναγκαστεί από τον πληθωρισμό και άλλες υπερβολές να στραφεί από την ποσοτική χαλάρωση στην ποσοτική σύσφιξη, η Fed είναι πλέον καθαρός πωλητής.
Οι διεθνείς αγοραστές εμφανίζονται επίσης πιο επιφυλακτικοί, εν μέρει λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων.
Επιπλέον, πολλοί εγχώριοι θεσμικοί επενδυτές, όπως τα συνταξιοδοτικά ταμεία και οι ασφαλιστικές εταιρείες, έχουν ήδη συσσωρεύσει σημαντικά ομόλογα, σημειώνοντας σημαντικές απώλειες από το mark-to-market.
Χωρίς αυτές τις οικονομικές, πολιτικές και τεχνικές άγκυρες, η παγκόσμια οικονομία και οι κεφαλαιαγορές μοιάζουν με βάρκες σε μια ταραγμένη και απρόβλεπτη θάλασσα, καταλήγει ο οικονομολόγος.
www.bankingnews.gr
Το πρώην αφεντικό της Pimco βρίσκεται μεν στο σπίτι του στην Καλιφόρνια, αλλά ως πρόεδρος του Queen's College του Cambridge, είναι κοντά σε αυτό που συμβαίνει στη Βρετανία και την Ευρώπη.
Στο νέο του βιβλίο, Permacrises, ο μεγαλωμένος στην Αίγυπτο Αμερικανός οικονομολόγος αναπτύσσει ένα σχέδιο για να φέρει πιο κοντά τον ήδη ιδιαίτερα κατακερματισμένο κόσμο.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τον El Erian, η εκτόξευση στις αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων δεν ήταν έκπληξη… «Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που… δικαιολογούν ακραία αστάθεια στα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ, η οποία, βέβαια, επηρεάζει και άλλες αγορές σε όλο τον κόσμο.
Η αγορά έχει χάσει σημαντικούς σταθεροποιητές.
Από τη μια λείπουν σημαντικοί αγοραστές, ενώ η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ αγοράζει ομόλογα σε μεγάλη κλίμακα εδώ και πολύ καιρό - ανεξάρτητα από την τιμή».
Παρότι λοιπόν οι γεωπολιτικές εντάσεις κανονικά θα μπορούσαν να δώσουν ένα έναυσμα στους επενδυτές να καταφύγουν στην αμερικανική αγορά κρατικών ομολόγων, ο οικονομολόγος επεσήμανε ότι αυτό δεν συνέβη τις τελευταίες εβδομάδες, παρά την έξαρση του γεωπολιτικού ρίσκου στη Μέση Ανατολή.
Αντιθέτως, οι αποδόσεις μετά τη σύγκρουση Ισραήλ-Hamas έχουν φτάσει στην πραγματικότητα υψηλότερα, παρά την πιθανότητα κλιμάκωσης της κρίσης.
«Δεν έχουμε δει φυγή προς την ποιότητα ή προς την ασφάλεια, δεδομένου του τι συμβαίνει στον κόσμο» επεσήμανε χαρακτηριστικά.
Η πραγματικότητα είναι ότι η απόδοση του 10ετούς είναι σήμερα κατά 70 μονάδες βάσης υψηλότερη από ό,τι ήταν πριν ξεσπάσει αυτή η τελευταία σύγκρουση – και αν ξεπεράσει το 6%, θα είναι καταστροφή.
Όπως και να το δει κανείς, η πιο κρίσιμη αγορά αναφοράς στον κόσμο βρίσκεται σε ένα απρόβλεπτο ταξίδι με αβέβαιο προορισμό» ανέφερε ο El-Erian προειδοποιώντας τους επενδυτές να μην θεωρούν δεδομένη την ανθεκτικότητα της αγοράς ομολόγων.
Ο El Erian αναγνώρισε ότι τυχόν μακροχρόνια έλλειψη αγοραστών ομολόγων θα μπορούσε να αναγκάσει τη Fed να αρχίσει να τα προσθέσει στον ισολογισμό της.
Ωστόσο, αυτό μπορεί να αντιβαίνει στους στόχους της κεντρικής τράπεζας ενώ μια ξαφνική αλλαγή πολιτικής θα μπορούσε να είναι αποδιοργανωτική.
Ο El-Erian σημείωσε επίσης τις παρατηρήσεις ότι τα παραδοσιακά πιο ριψοκίνδυνα assets, όπως οι μετοχές ή το Βitcoin, θεωρούνται όλο και περισσότερο ως επενδύσεις ασφαλούς καταφυγίου, συναίσθημα που έχει αυξηθεί καθώς οι επενδυτές συνεχίζουν να απορρίπτουν τα αμερικανικά ομόλογα.
Άλλωστε, αυτό φάνηκε και σε μία έρευνα του Μαΐου, η οποία υπογράμμισε ότι η εμπιστοσύνη στο bitcoin ως ασφαλές καταφύγιο είχε αυξηθεί κατακόρυφα και ξεπέρασε τα αμερικανικά ομόλογα και το δολάριο.
Μέση Ανατολή
Σύμφωνα με τον El Erian, επιχειρήσεις, κυβερνήσεις και επενδυτές περιηγούνταν ήδη σε ένα ομιχλώδες παγκόσμιο τοπίο πριν από τα τραγικά γεγονότα που εκτυλίσσονται στη Μέση Ανατολή.
«Αλλά η φρικτή σύγκρουση μεταξύ της Hamas και του Ισραήλ, η οποία έχει ήδη προκαλέσει τεράστια δεινά και στοίχισε τις ζωές χιλιάδων αμάχων, συμπεριλαμβανομένων τόσο πολλών παιδιών, έχει εισαγάγει ένα νέο στρώμα αβεβαιότητας στην παγκόσμια οικονομία.
Ακόμη και στην εξαιρετικά απίθανη περίπτωση που η γεωπολιτική κατάσταση βελτιωθεί με ταχείς ρυθμούς στην περιοχή και πέρα από αυτήν, θα παραμείνει μια βαθιά αίσθηση αβεβαιότητας, η οποία θα οφείλεται σε οικονομικούς και χρηματοπιστωτικούς παράγοντες.
Kεντρικές τράπεζες
Όπως αναφέρει ο διακεκριμένος οικονομολόγος, «με την Ευρώπη να πλησιάζει στα πρόθυρα της ύφεσης και την Κίνα να παρουσιάζει επιβράδυνση, η αμερικανική οικονομία έχει αναδειχθεί ως κύριος μοχλός της παγκόσμιας ανάπτυξης.
Αυτό έγινε ιδιαίτερα εμφανές το γ’ τρίμηνο του 2023, με τις εκτιμήσεις για την ανάπτυξη των Ηνωμένων Πολιτειών να εντυπωσιάζουν για άλλη μια φορά.
Αλλά ακόμη και οι προοπτικές ανάπτυξης της Αμερικής είναι αβέβαιες.
Τους τελευταίους 15 μήνες, οι αναλυτές σχετικά με την κατεύθυνση της αμερικανικής οικονομίας κυμάνθηκε μεταξύ τεσσάρων σεναρίων: ομαλή προσγείωση, σκληρή προσγείωση, προσγείωση σύγκρουσης και μη προσγείωση.
Αν και η επικρατούσα άποψη τώρα είναι ότι οι ΗΠΑ οδεύουν προς μια ήπια προσγείωση, οι προβλέψεις μπορεί κάλλιστα να στραφούν στο κακό σενάριο τις επόμενες εβδομάδες.
Όταν το αφήγημα ανάπτυξης της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου, με τους ώριμους θεσμούς και τη διαφοροποιημένη παραγωγική βάση, μπορεί να αλλάξει τόσο εύκολα, δεν είναι περίεργο ότι η αβεβαιότητα στον υπόλοιπο κόσμο είναι ακόμη πιο έντονη.
Αντί να μοιάζει με μια κανονική κατανομή δυνητικών αποτελεσμάτων σε σχήμα καμπάνας με μία μόνο κορυφή και λεπτές ουρές, η παγκόσμια προοπτική μοιάζει με μια πολυτροπική κατανομή με παχιές ουρές σε κάθε άκρο, υποδηλώνοντας μεγαλύτερη πιθανότητα ακραίων γεγονότων».
Σύμφωνα με τον El Erian, o πιο άμεσος κίνδυνος είναι η πρόσφατη άνοδος του παγκόσμιου κόστους δανεισμού, καθώς οι αγορές προσαρμόζονται στην πιθανότητα η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες, έχοντας αυξήσει επιθετικά τα επιτόκια –αν και καθυστερημένα– για να αντιμετωπίσουν τις τάσεις πληθωρισμού που αρχικά διέγνωσαν εσφαλμένα– να διατηρήσουν υψηλά επιτόκια επί μακρόν.
Εύλογα, η εμμονή αυτής της τρέχουσας προοπτικής των υψηλών επιτοκίων αυξάνει τον κίνδυνο ύφεσης και αναταραχής στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
«Είδαμε τα πρώτα σημάδια αυτού τον Μάρτιο, όταν η κακοδιαχείριση του ισολογισμού και οι διολισθήσεις στην εποπτεία των τραπεζών οδήγησαν στην πτώχευση ορισμένων περιφερειακών τραπεζών των ΗΠΑ».
Πέρα από τα παραπάνω, λέει ο El Erian, η νομισματική πολιτική αντιμετωπίζει απειλή αξιοπιστίας και πραγματικές διαρθρωτικές αβεβαιότητες σχετικά με το επίπεδο ισορροπίας των επιτοκίων και τις καθυστερημένες επιπτώσεις ενός εξαιρετικά συγκεντρωμένου κύκλου αύξησης των επιτοκίων.
Επιπλέον, η συρρίκνωση των ισολογισμών των κεντρικών τραπεζών και η απουσία ενός αποτελεσματικού πλαισίου πολιτικής συνθέτουν την πρόκληση του καθορισμού των σωστών στόχων για τον πληθωρισμό σε μια παγκόσμια οικονομία που χαρακτηρίζεται από μια ανεπαρκώς ευέλικτη πλευρά της προσφοράς.
Εν μέσω αυξανόμενων ελλειμμάτων και αυξανόμενων πληρωμών τόκων, υπάρχει επίσης το ερώτημα ποιος θα απορροφήσει τη σημαντική αύξηση στην έκδοση κρατικού χρέους.
Για περισσότερο από μια δεκαετία, η Fed ήταν ο πιο αξιόπιστος αγοραστής κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ, λόγω των φαινομενικά απεριόριστων δυνατοτήτων εκτύπωσης χρήματος και της ελάχιστης ευαισθησίας στις τιμές.
Όμως, έχοντας αναγκαστεί από τον πληθωρισμό και άλλες υπερβολές να στραφεί από την ποσοτική χαλάρωση στην ποσοτική σύσφιξη, η Fed είναι πλέον καθαρός πωλητής.
Οι διεθνείς αγοραστές εμφανίζονται επίσης πιο επιφυλακτικοί, εν μέρει λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων.
Επιπλέον, πολλοί εγχώριοι θεσμικοί επενδυτές, όπως τα συνταξιοδοτικά ταμεία και οι ασφαλιστικές εταιρείες, έχουν ήδη συσσωρεύσει σημαντικά ομόλογα, σημειώνοντας σημαντικές απώλειες από το mark-to-market.
Χωρίς αυτές τις οικονομικές, πολιτικές και τεχνικές άγκυρες, η παγκόσμια οικονομία και οι κεφαλαιαγορές μοιάζουν με βάρκες σε μια ταραγμένη και απρόβλεπτη θάλασσα, καταλήγει ο οικονομολόγος.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών