Τρόμο προκαλεί άρθρο του Guardian σχετικά με την επόμενη πανδημία και το κατά πόσο οι κυβερνήσεις είναι έτοιμες να την αντιμετωπίσουν. Όπως προκύπτει κανείς δεν είναι έτοιμος, οι διαπραγματεύσεις μεταξύ για την ενίσχυση των συστημάτων υγείας έχουν παγώσει, ενώ την ίδια στιγμή νέες απειλές... καραδοκούν.
«Πριν από πέντε χρόνια, ο κόσμος άκουγε τις πρώτες αναφορές για μια μυστηριώδη ασθένεια που μοιάζει με γρίπη που εμφανιζόταν από τη Γουχάν της Κίνας, γνωστή πλέον ως Covid-19.
Η πανδημία που ακολούθησε έφερε περισσότερους από 14 εκατομμύρια θανάτους και προκάλεσε σοκ στην παγκόσμια οικονομία. Περίπου 400 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν επί long Covid. Οι παγκόσμιοι ηγέτες, αναγνωρίζοντας ότι το ερώτημα για την επόμενη πανδημία δεν είναι το «εάν» αλλά το «πότε», υποσχέθηκαν να συνεργαστούν για την ενίσχυση των παγκόσμιων συστημάτων υγείας.
Αλλά οι διαπραγματεύσεις για μια νέα συμφωνία για την πανδημία σταμάτησαν το 2024, ακόμη και όταν εντοπίστηκαν περαιτέρω παγκόσμιες απειλές για τη δημόσια υγεία και έκτακτες ανάγκες. Εάν εμφανιστεί μια νέα απειλή πανδημίας το 2025, οι ειδικοί δεν έχουν ακόμη πειστεί ότι θα την αντιμετωπίσουμε καλύτερα από την προηγούμενη» επισημαίνεται στο εν λόγω δημοσίευμα.
Ποιες είναι οι απειλές;
Ενώ οι ειδικοί συμφωνούν ότι μια άλλη πανδημία είναι αναπόφευκτη, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι, που και πότε θα συμβεί.
Νέες απειλές για την υγεία εμφανίζονται συχνά. Οι ηγέτες της παγκόσμιας υγείας κήρυξαν ένα ξέσπασμα του mpox στην Αφρική διεθνές έκτακτη ανάγκη για τη δημόσια υγεία το 2024. Καθώς τελείωσε το έτος, ομάδες ειδικών διερεύνησαν ένα πιθανό ξέσπασμα μιας άγνωστης ασθένειας σε μια απομακρυσμένη περιοχή της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, που τώρα πιστεύεται ότι είναι περιπτώσεις σοβαρής ελονοσίας και άλλων ασθενειών που επιδεινώνονται από οξύ υποσιτισμό.
Η Maria van Kerkhove από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ανησυχεί για την κατάσταση της γρίπης των πτηνών – ο ιός δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά έχει αυξηθεί ο αριθμός των ανθρώπινων μολύνσεων στην περασμένο έτος. Ενώ υπάρχει ένα καθιερωμένο διεθνές σύστημα παρακολούθησης που επικεντρώνεται ειδικά στη γρίπη, η επιτήρηση σε τομείς όπως το εμπόριο και η γεωργία, όπου αναμιγνύονται άνθρωποι και ζώα, δεν είναι αρκετά ολοκληρωμένη, λέει. Και τονίζει ότι η ικανότητα σωστής αξιολόγησης του κινδύνου «εξαρτάται από τον εντοπισμό, την αλληλουχία, τη διαφάνεια των χωρών να μοιραστούν αυτά τα δείγματα».
Η πανδημία Covid-19 άφησε τα συστήματα υγείας παγκοσμίως «πραγματικά κλονισμένα» και ακολουθήθηκε από μια μακρά λίστα άλλων κρίσεων υγείας, λέει. «Η εποχική γρίπη άρχισε να κυκλοφορεί, είχαμε μια έκτακτη ανάγκη για mpox, είχαμε Marburg , είχαμε χολέρα, είχαμε σεισμούς, είχαμε πλημμύρες, ιλαρά, διφθερίτιδα, δάγκειος πυρετός, Oropouche. Τα συστήματα υγείας λυγίζουν πραγματικά υπό από το βάρος και το εργατικό δυναμικό μας στον τομέα της υγείας παγκοσμίως έχει νικήσει πραγματικά. Πολλοί έχουν φύγει. Πολλοί πάσχουν από PTSD. Πολλοί πέθαναν».
Αυτό που την κρατά ξύπνια τη νύχτα, λέει, είναι ο «εφησυχασμός», η ανησυχία ότι η απάντηση σε μια νέα απειλή θα παρεμποδιστεί από «την ιδέα ότι «απλώς θα φύγει» ή «θα καεί μόνη της».
Κάνουμε κάτι καλύτερο;
Ο κόσμος δεν ήταν ποτέ σε καλύτερη θέση όσον αφορά την τεχνογνωσία, την τεχνολογία και τα συστήματα δεδομένων για τον γρήγορο εντοπισμό μιας απειλής, λέει η Van Kerkhove. Η επέκταση των ικανοτήτων γονιδιωματικής αλληλουχίας στις περισσότερες χώρες παγκοσμίως και η καλύτερη πρόσβαση σε ιατρικό οξυγόνο και πρόληψη και έλεγχος λοιμώξεων, παραμένουν «πραγματικά μεγάλα κέρδη» μετά την πανδημία Covid-19, προσθέτει. Αυτό σημαίνει ότι η απάντησή της στο εάν ο κόσμος είναι έτοιμος για την επόμενη πανδημία «είναι και ναι και όχι».
«Από την άλλη πλευρά, νομίζω ότι οι δυσκολίες και το τραύμα που όλοι έχουμε περάσει με τον Covid και με άλλες εστίες, στο πλαίσιο του πολέμου και της κλιματικής αλλαγής και των οικονομικών κρίσεων και της πολιτικής, δεν είμαστε απολύτως έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε μια άλλη πανδημία», λέει εκείνη. «Ο κόσμος δεν θέλει να με ακούσει στην τηλεόραση να λέω ότι η επόμενη κρίση είναι μπροστά μας».
Ο κόσμος της δημόσιας υγείας «παλεύει για πολιτική προσοχή, για δημοσιονομικό χώρο, για επενδύσεις» – αντί για τα έθνη που εργάζονται για να παραμείνουν σε «σταθερή κατάσταση ετοιμότητας», λέει η ίδια.
Η μακροπρόθεσμη λύση, λέει, είναι «να γίνει σωστά αυτό το επίπεδο επένδυσης. Το θέμα είναι να γίνει σωστή αυτή η αίσθηση του επείγοντος. Έχει να κάνει με τη διασφάλιση ότι το σύστημα δεν είναι εύθραυστο».
Υπάρχουν διαθέσιμα χρήματα για την προετοιμασία της πανδημίας;
Ο υπουργός Υγείας της Ρουάντα, Δρ Sabin Nsanzimana, βρέθηκε να αντιμετωπίζει δύο μεγάλες επιδημίες ασθενειών το 2024: την έκτακτη ανάγκη δημόσιας υγείας της Αφρικής mpox και 66 περιπτώσεις του ιού Marburg στη χώρα του.
Ο ίδιος συμπροεδρεύει στο διοικητικό συμβούλιο του Ταμείου Πανδημίας , το οποίο ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 2022 ως χρηματοδοτικός μηχανισμός για να βοηθήσει τις φτωχότερες χώρες να προετοιμαστούν για τις αναδυόμενες απειλές πανδημίας.
Εάν η επόμενη πανδημία φτάσει το 2025, προειδοποιεί: «Δυστυχώς, όχι, ο κόσμος δεν είναι έτοιμος. Από τότε που έληξε η έκτακτη ανάγκη δημόσιας υγείας του Covid πέρυσι, πάρα πολλοί πολιτικοί ηγέτες έχουν στρέψει την προσοχή και τους πόρους τους σε άλλες προκλήσεις. Μπαίνουμε για άλλη μια φορά σε αυτό που ονομάζουμε κύκλο της παραμέλησης. Οι άνθρωποι ξεχνούν πόσο δαπανηρή ήταν η πανδημία για τις ανθρώπινες ζωές και τις οικονομίες και αποτυγχάνουν να δουν τα μαθήματά της».
Ο ίδιος επισημαίνει ότι το Pandemic Fund «χρειάζεται επειγόντως περισσότερους πόρους για να εκπληρώσει την αποστολή του» – έχει λάβει αιτήματα από χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος συνολικού ύψους 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη χρηματοδότηση επενδύσεων προετοιμασίας και αντιμετώπισης πανδημιών, έναντι 850 εκατομμυρίων δολαρίων που είναι διαθέσιμα.
Τι έχει συμβεί στις διεθνείς συνομιλίες;
Το 2022 ο ΠΟΥ ξεκίνησε διαπραγματεύσεις για μια νέα συμφωνία πανδημίας που θα παρείχε μια σταθερή βάση για μελλοντική διεθνή συνεργασία. Ωστόσο, οι συνομιλίες απέτυχαν να φέρουν αποτέλεσμα μέχρι την αρχική προθεσμία της ετήσιας Παγκόσμιας Συνέλευσης Υγείας τον Μάιο του 2024. Οι διαπραγματευτές στοχεύουν τώρα σε μια προθεσμία για τη φετινή συνάντηση του Μαΐου.
Μέχρι στιγμής οι συνομιλίες έχουν πράγματι επιδεινώσει τα επίπεδα εμπιστοσύνης μεταξύ των χωρών, λέει η Δρ Clare Wenham του τμήματος πολιτικής υγείας στο LSE.
Δεν υπάρχει συμφωνία σχετικά με αυτό που ο Wenham αποκαλεί «ο μεγάλος ελέφαντας στο δωμάτιο» της «πρόσβασης στα παθογόνα και της κατανομής των οφελών» – ουσιαστικά, αυτό που εγγυάται στις φτωχότερες χώρες ότι θα έχουν πρόσβαση σε θεραπείες και εμβόλια κατά μιας μελλοντικής πανδημικής νόσου, σε αντάλλαγμα για την παροχή δειγμάτων και δεδομένων που επιτρέπουν τη δημιουργία αυτών των θεραπειών. Η έρευνα δείχνει ότι η πιο ίση πρόσβαση στα εμβόλια κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 θα μπορούσε να είχε σώσει περισσότερες από ένα εκατομμύριο ζωές.
«[Οι κυβερνήσεις] απέχουν τόσο πολύ μεταξύ τους και κανείς δεν είναι πραγματικά διατεθειμένος να υποχωρήσει», λέει ο Wenham, με μόνο 10 ημέρες πραγματικού χρόνου διαπραγματεύσεων να έχουν προγραμματιστεί πριν από την προθεσμία της Παγκόσμιας Συνέλευσης Υγείας. Παραμένουν πρακτικά ερωτήματα σχετικά με τη σκοπιμότητα αυτού που προτείνεται, προσθέτει, «ακόμα και αν ξεπεράσεις τα θεμελιώδη στοιχεία του πόσο απρόθυμες είναι οι κυβερνήσεις να συμβιβαστούν».
Η εκτίμησή της είναι ωμή: «Είχαμε τη μεγαλύτερη πανδημία της ζωής μας και είμαστε χειρότερα προετοιμασμένοι από ό,τι όταν μπήκαμε».
Συγκαταλέγεται μεταξύ των σχολιαστών που φοβούνται ότι οποιαδήποτε συμφωνία θα επιτευχθεί τον Μάιο δεν θα έχει πραγματικά δόντια, συμφωνώντας μόνο σε ένα πλαίσιο ανώτατου επιπέδου, με πιο δύσκολες λεπτομερείς αποφάσεις να καθυστερούν.
Αλλά όσοι εμπλέκονται στη διαδικασία διέψευσαν αυτήν την ιδέα. Η Anne-Claire Amprou, συμπρόεδρος του Διακυβερνητικού Διαπραγματευτικού Σώματος του ΠΟΥ, δήλωσε καθώς οι συνομιλίες του Δεκεμβρίου πλησίαζαν στο τέλος τους: «Χρειαζόμαστε μια συμφωνία πανδημίας που να έχει νόημα, και θα είναι».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών