Όπως συνήθως, η συναίνεση του Νταβός έκανε λάθος…
Στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός και του Great Reset πριν από δύο μήνες, το κλίμα γύρω από την Ευρώπη ήταν θλιβερό.
Η οικονομία και οι αγορές της είχαν υστερήσει σε σχέση με τις ΗΠΑ για χρόνια. Τώρα, ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος Trump υποσχέθηκε να «χτυπήσει» τη Γηραιά Ήπειρο με δασμούς, για να ενισχύσει την ανάπτυξη των ΗΠΑ μέσω χαμηλότερων φόρων, λιγότερων κανονισμών και φθηνότερης ενέργειας.
Όπως συνήθως, η συναίνεση του Νταβός έκανε λάθος. Από τότε, οι διαθέσεις στον Ατλαντικό έχουν αντιστραφεί.
Οι ευρωπαϊκές μετοχές έχουν αυξηθεί σημαντικά, ενώ η αμερικανική αγορά υπέστη διόρθωση (πτώση 10%).
Την Τετάρτη, οι αξιωματούχοι της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ αναθεώρησαν τις εκτιμήσεις τους για τον πληθωρισμό προς τα πάνω και για την ανάπτυξη προς τα κάτω.
Το δολάριο, το οποίο είχε εκτοξευτεί μετά την εκλογή του Trump, έχει βυθιστεί. Ωστόσο, η αναστροφή της αγοράς ήταν αναγκαία.
Η διαφορά αποτίμησης μεταξύ των ευρωπαϊκών και των αμερικανικών μετοχών είχε φτάσει στο σημείο να είναι παράλογη.
Ακόμα και με τις αναθεωρήσεις, οι ΗΠΑ είναι πιθανό να αναπτυχθούν γρηγορότερα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Βρετανία φέτος.
Οι δείκτες επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Ευρώπη παραμένουν αδύναμοι.
Ωστόσο, μπορεί να χρειάζεται μια πιο θεμελιώδης επανεκτίμηση των προοπτικών των δύο περιοχών, και αυτό έχει πολύ να κάνει με τον Trump - αν και όχι με τον τρόπο που οι περισσότεροι περίμεναν.
Οι προοπτικές ανάπτυξης των ΗΠΑ έχουν στην πραγματικότητα υποχωρήσει από την άφιξη του Trump.
Τον Ιανουάριο, οι οικονομολόγοι ανέμεναν ανάπτυξη 2,2% ετησίως για το τρέχον τρίμηνο.
Τώρα, οι εκτιμήσεις είναι γύρω στο 1% με 1,5%. Την Τετάρτη, οι αξιωματούχοι της Ομοσπονδιακής Τράπεζας μείωσαν την αναμενόμενη ανάπτυξη φέτος στο 1,7% από 2,1%.
Οι ακριβείς λόγοι για την αναθεώρηση είναι ασαφείς. Η επιβράδυνση του πρώτου τριμήνου αντανακλά δεδομένα που προηγήθηκαν του πρώτου πλήρους μήνα του Trump στην εξουσία.
Παρ' όλα αυτά, ο εμπορικός του πόλεμος έχει πλήξει την εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών.
Επιπλέον, ο κίνδυνος οι δασμοί να κρατήσουν τον πληθωρισμό πάνω από τον στόχο του 2% της Ομοσπονδιακής Τράπεζας σημαίνει ότι η κεντρική τράπεζα διατηρεί επί του παρόντος τα επιτόκια στο 4,25% με 4,5%, αν και δεν έχει αποκλείσει μελλοντικές μειώσεις.
Οι προοπτικές ανάπτυξης της Ευρώπης δεν έχουν αλλάξει σημαντικά.
Στην πραγματικότητα, η απειλή των δασμών οδήγησε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα νωρίτερα αυτόν τον μήνα να αναθεωρήσει προς τα κάτω την εκτίμηση για την ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ φέτος στο 0,9%.
Ωστόσο, αρκετά θετικά παράγοντα πιέζουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Αν και οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι νευρικοί για την επιθυμία του Trump να επιτύχει μια ειρηνική συμφωνία στην Ουκρανία με τον Ρώσο Πρόεδρο Putin, αυτή η προοπτική έχει οδηγήσει σε μείωση των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Και με τον υποκείμενο πληθωρισμό να είναι χαμηλότερος στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ, η ΕΚΤ έχει μειώσει τα επιτόκια δύο φορές φέτος, στο 2,5%, και πιθανότατα θα τα μειώσει ξανά, παρέχοντας έτσι ένα χρήσιμο αεράκι για τους καταναλωτές.
Κινητοποίηση
Εν τω μεταξύ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν κινητοποιηθεί με το πιο έντονο παράδειγμα τη Γερμανία.
Αυτή την εβδομάδα, το κοινοβούλιό της τροποποίησε το «φρένο χρέους» για να επιτρέψει πρακτικά απεριόριστες δαπάνες για την άμυνα.
Η Evercore ISI, μια επενδυτική τράπεζα, εκτιμά ότι οι δαπάνες θα αυξηθούν κατά το ισοδύναμο του 3% του ΑΕΠ.
Το αντίστοιχο στις ΗΠΑ θα ήταν σχεδόν 1 τρισεκατομμύριο δολάρια το χρόνο.
Σε σημείωμα την Τρίτη, το συντηρητικό κόμμα που κέρδισε τις εκλογές του περασμένου μήνα και προώθησε αυτή την κίνηση (την οποία θα ψηφίσει την Παρασκευή η Άνω Βουλή του κοινοβουλίου) δήλωσε: «Αμυνόμαστε ενάντια σε επιθέσεις κατά της ανοιχτής κοινωνίας και της ελευθερίας μας.
Ταυτόχρονα, ενισχύουμε τις επενδυτικές ευκαιρίες της Γερμανίας σε αδιανόητο βαθμό».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το εκτελεστικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κινείται στην ίδια κατεύθυνση, προτείνοντας την εξαίρεση των δαπανών για την άμυνα από τα όρια του ελλείμματος της Ένωσης.
Την Τετάρτη, πρότεινε ένα ταμείο άμυνας ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, το αντίστοιχο των 164 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η συμμετοχή των προμηθευτών όπλων των ΗΠΑ θα είναι περιορισμένη, εκτός και αν η Αμερική υπογράψει συμφωνία ασφάλειας με την ΕΕ.
«Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος έβγαλε τις ΗΠΑ από τη Μεγάλη Ύφεση.
Η επανεξοπλιστική διαδικασία της Ευρώπης θα κάνει θαύματα για τις κυκλικές προοπτικές της Ευρώπης» έγραψαν αυτή την εβδομάδα οι Stephen Jen και Fatih Yilmaz της Eurizon SLJ Capital.
Πιο σημαντική από τους αριθμούς είναι η αλλαγή στη νοοτροπία.
Η Γερμανία θεσμοθέτησε το «φρένο χρέους» το 2009 όταν οι ηγέτες της αποφάσισαν πως πρέπει να αποφύγουν την αστάθεια που είχε προκαλέσει το υπερβολικό χρέος στους ευρωπαϊκούς γείτονές της.
Τα κατάφεραν, αλλά με κόστος. Η αποστροφή για το δανεισμό κράτησε την γερμανική ζήτηση σε καταθλιπτικά επίπεδα και το εμπορικό πλεόνασμα υψηλό, ενώ ανέστειλε τις δαπάνες για στρατό και υποδομές.
Η Γερμανία δεν είναι η μόνη χώρα όπου η πολιτική υπέρ της ανάπτυξης είναι ξανά στη μόδα.
Ο Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Keir Starmer, εισάγει μεταρρυθμίσεις στην αδειοδότηση για να επιταχύνει την κατασκευή σπιτιών, υποδομών και πυρηνικών εργοστασίων.
Η Υπουργός Οικονομικών Rachel Reeves υποσχέθηκε αυτή την εβδομάδα να χαλαρώσει τους περιορισμούς για τις συγχωνεύσεις.
Η Γαλλία, εν τω μεταξύ, δήλωσε ότι θα εγκρίνει δάνεια για τη χρηματοδότηση έξι νέων πυρηνικών αντιδραστήρων, που εκτιμήθηκαν το 2022 να κοστίζουν 52 δισεκατομμύρια ευρώ.
Αυτά τα βήματα μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να αποδώσουν, και δεν υπάρχει εγγύηση ότι η εκτέλεση θα ταιριάζει με την πρόθεση.
Παρ' όλα αυτά, είναι αξιοσημείωτο ότι οι πολιτικοί ηγέτες έχουν συγκεντρώσει την πρόθεση. Γιατί τώρα;
Ο Trump μπορεί να πάρει κάποιο μερίδιο της ευθύνης, αν και όχι με τον τρόπο που θα ήθελε η Ευρώπη.
Οι προσεγγίσεις του με τη Ρωσία, η αμφιβολία του για το ΝΑΤΟ και οι υποσχόμενοι δασμοί έχουν δημιουργήσει στην Ευρώπη μια αίσθηση επείγοντος για επανεξοπλισμό και για την κατάρρευση εσωτερικών εμποδίων στις επενδύσεις και την καινοτομία.
Ο Γερμανός συντηρητικός ηγέτης Friedrich Merz, πιθανώς ο επόμενος καγκελάριος, δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι είναι σαφές πως ο Trump «δεν νοιάζεται και πολύ για τη μοίρα της Ευρώπης.
Η απόλυτη προτεραιότητά μου θα είναι να ενισχύσω την Ευρώπη όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, ώστε, βήμα-βήμα, να πετύχουμε πραγματικά την ανεξαρτησία από τις ΗΠΑ».
Ο Γάλλος Πρόεδρος Macron ανέφερε τον περασμένο μήνα το μότο του Trump «τρύπα, μωρό, τρύπα» για να προωθήσει τη δική του ατζέντα ενίσχυσης της πυρηνικής ενέργειας: «Εδώ δεν χρειάζεται να τρυπήσουμε, είναι “βάλε, μωρό, βάλε”».
Ο Trump δεν αλλάζει μόνο τους υπολογισμούς πολιτικής στην Ευρώπη.
Κίνα
Στην Κίνα, οι δασμοί του διευκολύνουν τον δρόμο για περισσότερη δημοσιονομική επέκταση.
Ο Andrew Batson της Gavekal Research εκτιμά ότι η Κίνα θα παρουσιάσει έλλειμμα στον προϋπολογισμό 10,9% του ΑΕΠ φέτος, το μεγαλύτερο στην ιστορία της, φέρνοντας επιπλέον κίνητρα ίσα με 2,4% του ΑΕΠ.
Αυτά τα νούμερα «αντιβαίνουν στη δημοφιλή αφήγηση ότι ο βαθιά ριζωμένος δημοσιονομικός συντηρητισμός της Κίνας την εμποδίζει να ανταποκριθεί κατάλληλα στην οικονομική επιβράδυνση», έγραψε ο Batson.
Υπάρχει ειρωνεία εδώ. Αν η Ευρώπη και η Κίνα καταφέρουν να ενεργοποιήσουν τους εσωτερικούς μηχανισμούς ανάπτυξής τους, αυτό θα μπορούσε, μαζί με το ασθενέστερο δολάριο, να βοηθήσει στη μείωση των εμπορικών τους πλεονασμάτων με τις ΗΠΑ.
Οι δασμοί θα είχαν επιτύχει τον στόχο του Trump για μείωση του εμπορικού ελλείμματος, αλλά όχι με τον τρόπο που περίμενε.
www.bankingnews.gr
Η οικονομία και οι αγορές της είχαν υστερήσει σε σχέση με τις ΗΠΑ για χρόνια. Τώρα, ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος Trump υποσχέθηκε να «χτυπήσει» τη Γηραιά Ήπειρο με δασμούς, για να ενισχύσει την ανάπτυξη των ΗΠΑ μέσω χαμηλότερων φόρων, λιγότερων κανονισμών και φθηνότερης ενέργειας.
Όπως συνήθως, η συναίνεση του Νταβός έκανε λάθος. Από τότε, οι διαθέσεις στον Ατλαντικό έχουν αντιστραφεί.
Οι ευρωπαϊκές μετοχές έχουν αυξηθεί σημαντικά, ενώ η αμερικανική αγορά υπέστη διόρθωση (πτώση 10%).
Την Τετάρτη, οι αξιωματούχοι της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ αναθεώρησαν τις εκτιμήσεις τους για τον πληθωρισμό προς τα πάνω και για την ανάπτυξη προς τα κάτω.
Το δολάριο, το οποίο είχε εκτοξευτεί μετά την εκλογή του Trump, έχει βυθιστεί. Ωστόσο, η αναστροφή της αγοράς ήταν αναγκαία.
Η διαφορά αποτίμησης μεταξύ των ευρωπαϊκών και των αμερικανικών μετοχών είχε φτάσει στο σημείο να είναι παράλογη.
Ακόμα και με τις αναθεωρήσεις, οι ΗΠΑ είναι πιθανό να αναπτυχθούν γρηγορότερα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Βρετανία φέτος.
Οι δείκτες επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Ευρώπη παραμένουν αδύναμοι.
Ωστόσο, μπορεί να χρειάζεται μια πιο θεμελιώδης επανεκτίμηση των προοπτικών των δύο περιοχών, και αυτό έχει πολύ να κάνει με τον Trump - αν και όχι με τον τρόπο που οι περισσότεροι περίμεναν.
Οι προοπτικές ανάπτυξης των ΗΠΑ έχουν στην πραγματικότητα υποχωρήσει από την άφιξη του Trump.
Τον Ιανουάριο, οι οικονομολόγοι ανέμεναν ανάπτυξη 2,2% ετησίως για το τρέχον τρίμηνο.
Τώρα, οι εκτιμήσεις είναι γύρω στο 1% με 1,5%. Την Τετάρτη, οι αξιωματούχοι της Ομοσπονδιακής Τράπεζας μείωσαν την αναμενόμενη ανάπτυξη φέτος στο 1,7% από 2,1%.
Οι ακριβείς λόγοι για την αναθεώρηση είναι ασαφείς. Η επιβράδυνση του πρώτου τριμήνου αντανακλά δεδομένα που προηγήθηκαν του πρώτου πλήρους μήνα του Trump στην εξουσία.
Παρ' όλα αυτά, ο εμπορικός του πόλεμος έχει πλήξει την εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών.
Επιπλέον, ο κίνδυνος οι δασμοί να κρατήσουν τον πληθωρισμό πάνω από τον στόχο του 2% της Ομοσπονδιακής Τράπεζας σημαίνει ότι η κεντρική τράπεζα διατηρεί επί του παρόντος τα επιτόκια στο 4,25% με 4,5%, αν και δεν έχει αποκλείσει μελλοντικές μειώσεις.
Οι προοπτικές ανάπτυξης της Ευρώπης δεν έχουν αλλάξει σημαντικά.
Στην πραγματικότητα, η απειλή των δασμών οδήγησε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα νωρίτερα αυτόν τον μήνα να αναθεωρήσει προς τα κάτω την εκτίμηση για την ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ φέτος στο 0,9%.
Ωστόσο, αρκετά θετικά παράγοντα πιέζουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Αν και οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι νευρικοί για την επιθυμία του Trump να επιτύχει μια ειρηνική συμφωνία στην Ουκρανία με τον Ρώσο Πρόεδρο Putin, αυτή η προοπτική έχει οδηγήσει σε μείωση των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Και με τον υποκείμενο πληθωρισμό να είναι χαμηλότερος στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ, η ΕΚΤ έχει μειώσει τα επιτόκια δύο φορές φέτος, στο 2,5%, και πιθανότατα θα τα μειώσει ξανά, παρέχοντας έτσι ένα χρήσιμο αεράκι για τους καταναλωτές.
Κινητοποίηση
Εν τω μεταξύ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν κινητοποιηθεί με το πιο έντονο παράδειγμα τη Γερμανία.
Αυτή την εβδομάδα, το κοινοβούλιό της τροποποίησε το «φρένο χρέους» για να επιτρέψει πρακτικά απεριόριστες δαπάνες για την άμυνα.
Η Evercore ISI, μια επενδυτική τράπεζα, εκτιμά ότι οι δαπάνες θα αυξηθούν κατά το ισοδύναμο του 3% του ΑΕΠ.
Το αντίστοιχο στις ΗΠΑ θα ήταν σχεδόν 1 τρισεκατομμύριο δολάρια το χρόνο.
Σε σημείωμα την Τρίτη, το συντηρητικό κόμμα που κέρδισε τις εκλογές του περασμένου μήνα και προώθησε αυτή την κίνηση (την οποία θα ψηφίσει την Παρασκευή η Άνω Βουλή του κοινοβουλίου) δήλωσε: «Αμυνόμαστε ενάντια σε επιθέσεις κατά της ανοιχτής κοινωνίας και της ελευθερίας μας.
Ταυτόχρονα, ενισχύουμε τις επενδυτικές ευκαιρίες της Γερμανίας σε αδιανόητο βαθμό».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το εκτελεστικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κινείται στην ίδια κατεύθυνση, προτείνοντας την εξαίρεση των δαπανών για την άμυνα από τα όρια του ελλείμματος της Ένωσης.
Την Τετάρτη, πρότεινε ένα ταμείο άμυνας ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, το αντίστοιχο των 164 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η συμμετοχή των προμηθευτών όπλων των ΗΠΑ θα είναι περιορισμένη, εκτός και αν η Αμερική υπογράψει συμφωνία ασφάλειας με την ΕΕ.
«Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος έβγαλε τις ΗΠΑ από τη Μεγάλη Ύφεση.
Η επανεξοπλιστική διαδικασία της Ευρώπης θα κάνει θαύματα για τις κυκλικές προοπτικές της Ευρώπης» έγραψαν αυτή την εβδομάδα οι Stephen Jen και Fatih Yilmaz της Eurizon SLJ Capital.
Πιο σημαντική από τους αριθμούς είναι η αλλαγή στη νοοτροπία.
Η Γερμανία θεσμοθέτησε το «φρένο χρέους» το 2009 όταν οι ηγέτες της αποφάσισαν πως πρέπει να αποφύγουν την αστάθεια που είχε προκαλέσει το υπερβολικό χρέος στους ευρωπαϊκούς γείτονές της.
Τα κατάφεραν, αλλά με κόστος. Η αποστροφή για το δανεισμό κράτησε την γερμανική ζήτηση σε καταθλιπτικά επίπεδα και το εμπορικό πλεόνασμα υψηλό, ενώ ανέστειλε τις δαπάνες για στρατό και υποδομές.
Η Γερμανία δεν είναι η μόνη χώρα όπου η πολιτική υπέρ της ανάπτυξης είναι ξανά στη μόδα.
Ο Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Keir Starmer, εισάγει μεταρρυθμίσεις στην αδειοδότηση για να επιταχύνει την κατασκευή σπιτιών, υποδομών και πυρηνικών εργοστασίων.
Η Υπουργός Οικονομικών Rachel Reeves υποσχέθηκε αυτή την εβδομάδα να χαλαρώσει τους περιορισμούς για τις συγχωνεύσεις.
Η Γαλλία, εν τω μεταξύ, δήλωσε ότι θα εγκρίνει δάνεια για τη χρηματοδότηση έξι νέων πυρηνικών αντιδραστήρων, που εκτιμήθηκαν το 2022 να κοστίζουν 52 δισεκατομμύρια ευρώ.
Αυτά τα βήματα μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να αποδώσουν, και δεν υπάρχει εγγύηση ότι η εκτέλεση θα ταιριάζει με την πρόθεση.
Παρ' όλα αυτά, είναι αξιοσημείωτο ότι οι πολιτικοί ηγέτες έχουν συγκεντρώσει την πρόθεση. Γιατί τώρα;
Ο Trump μπορεί να πάρει κάποιο μερίδιο της ευθύνης, αν και όχι με τον τρόπο που θα ήθελε η Ευρώπη.
Οι προσεγγίσεις του με τη Ρωσία, η αμφιβολία του για το ΝΑΤΟ και οι υποσχόμενοι δασμοί έχουν δημιουργήσει στην Ευρώπη μια αίσθηση επείγοντος για επανεξοπλισμό και για την κατάρρευση εσωτερικών εμποδίων στις επενδύσεις και την καινοτομία.
Ο Γερμανός συντηρητικός ηγέτης Friedrich Merz, πιθανώς ο επόμενος καγκελάριος, δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι είναι σαφές πως ο Trump «δεν νοιάζεται και πολύ για τη μοίρα της Ευρώπης.
Η απόλυτη προτεραιότητά μου θα είναι να ενισχύσω την Ευρώπη όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, ώστε, βήμα-βήμα, να πετύχουμε πραγματικά την ανεξαρτησία από τις ΗΠΑ».
Ο Γάλλος Πρόεδρος Macron ανέφερε τον περασμένο μήνα το μότο του Trump «τρύπα, μωρό, τρύπα» για να προωθήσει τη δική του ατζέντα ενίσχυσης της πυρηνικής ενέργειας: «Εδώ δεν χρειάζεται να τρυπήσουμε, είναι “βάλε, μωρό, βάλε”».
Ο Trump δεν αλλάζει μόνο τους υπολογισμούς πολιτικής στην Ευρώπη.
Κίνα
Στην Κίνα, οι δασμοί του διευκολύνουν τον δρόμο για περισσότερη δημοσιονομική επέκταση.
Ο Andrew Batson της Gavekal Research εκτιμά ότι η Κίνα θα παρουσιάσει έλλειμμα στον προϋπολογισμό 10,9% του ΑΕΠ φέτος, το μεγαλύτερο στην ιστορία της, φέρνοντας επιπλέον κίνητρα ίσα με 2,4% του ΑΕΠ.
Αυτά τα νούμερα «αντιβαίνουν στη δημοφιλή αφήγηση ότι ο βαθιά ριζωμένος δημοσιονομικός συντηρητισμός της Κίνας την εμποδίζει να ανταποκριθεί κατάλληλα στην οικονομική επιβράδυνση», έγραψε ο Batson.
Υπάρχει ειρωνεία εδώ. Αν η Ευρώπη και η Κίνα καταφέρουν να ενεργοποιήσουν τους εσωτερικούς μηχανισμούς ανάπτυξής τους, αυτό θα μπορούσε, μαζί με το ασθενέστερο δολάριο, να βοηθήσει στη μείωση των εμπορικών τους πλεονασμάτων με τις ΗΠΑ.
Οι δασμοί θα είχαν επιτύχει τον στόχο του Trump για μείωση του εμπορικού ελλείμματος, αλλά όχι με τον τρόπο που περίμενε.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών