Μετά τις διεθνείς απειλές ο Zelensky απέλυσε υψηλόβαθμους αξιωματούχους για το σκάνδαλο διαφθοράς στα drones και στον εξοπλισμό πολέμου
(upd) Μετά τις τρομερές αποκαλύψεις και συλλήψεις για εκτεταμένα σκάνδαλα διαφθοράς και διασπάθιση της δυτικής βοήθειας στον πόλεμο με την Ρωσία και την προσπάθεια του Ουκρανού προέδρου Volodymyr Zelensky, να θέσει υπό τον έλεγχο του την Εθνική Υπηρεσία Καταπολέμησης της Διαφθοράς, με παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ξεκινά μια επιχείρηση... καθαρά χέρια καθώς οι σύμμαχοι της Ουκρανίας έχουν διαμηνύσει ότι θα σταματήσουν την οικονομική βοήθεια σε περίπτωση που δεν σταματήσει το περιβάλλον του Ρώσου προέδρου να κλέβει τη ξένη βοήθεια.
Ο Ουκρανός πρόεδρος υπέγραψε διάταγμα με το οποίο απολύει τον Sergiy Gaidai από τη θέση του επικεφαλής της Διοίκησης Επαρχίας Mukachevo και τον Andrey Yurchenko από τη θέση του Διοικητή της Περιφερειακής Διοίκησης Rubezanska.
Οι αρχές συνέλαβαν τους υπόπτους λίγες μόλις ημέρες αφότου αποκαταστάθηκε η ανεξαρτησία τους, ύστερα από πίεση διαδηλωτών και διεθνών υποστηρικτών του Κιέβου.
Ο πρόεδρος Volodymyr Zelensky είχε κινηθεί τον περασμένο μήνα να θέσει τα δύο αυτά σώματα υπό τον έλεγχο της Εισαγγελίας για να μπλοκάρει τις αποκαλύψεις, αλλά αργότερα ανέστρεψε την απόφασή του καθώς η διαφθορά του καθεστώτος του Κιέβου έχει προκαλέσει τη διαρκή καταδίκη τόσο της κοινωνίας των πολιτών της Ουκρανίας όσο και των συμμάχων του Κιέβου.
Είναι, άλλωστε, τεράστια η ηθική απαξία του γεγονότος να θυσιάζονται ζωές στο μέτωπο και οι λαοί της Ευρώπης να ματώνουν για να πληρώνουν το κόστος ενώ η μαφία του Κιέβου να βγάζει μίζες από την αγορά drones ή άλλων αμυντικών συστημάτων.
Οι απολύσεις καταγράφηκαν σε σχετικές ανακοινώσεις που δημοσιεύθηκαν στον ιστότοπο του Γραφείου του Προέδρου.
«Η απόλυση του Sergiy Gaidai από τη θέση του επικεφαλής της Διοίκησης Επαρχίας Mukachevo στην Περιφέρεια Ζackapartia πραγματοποιείται κατόπιν αιτήματός του», αναφέρεται στην απόφαση.
Θυμίζουμε ότι ο Gaidai αποτελεί πιθανό πρόσωπο-κλειδί σε υπόθεση που αφορά σκάνδαλο διαφθοράς, η οποία διερευνάται από την Εθνική Υπηρεσία Καταπολέμησης Διαφθοράς της Ουκρανίας (ΝΑΒU).
Η υπόθεση αφορά ενδεχόμενες παρατυπίες στην παραγωγή drones και εξοπλισμού Ηλεκτρονικού Πολέμου για τις ανάγκες της Εθνικής Φρουράς της Ουκρανίας.
Ο Gaidai συνελήφθη μαζί με τον βουλευτή του κόμματος «Σлуга Народа» (Υπηρέτης του Λαού), Alexei Kouznechov, για εμπλοκή στο σκάνδαλο.
Μαζί με τον Gaidai, στην ίδια υπόθεση συνελήφθη και ο Andrei Yurchenko.
Sύμφωνα με την έρευνα, στο επίκεντρο της υπόθεσης βρίσκονται ανώτερα στελέχη της Εθνικής Φρουράς της Ουκρανίας, στους οποίους, όπως καταγγέλλεται, οι προαναφερθέντες πωλούσαν drones και συστήματα Ηλεκτρονικού Πολέμου σε υπερβολικές τιμές, και στη συνέχεια μοιράζονταν το παράνομο κέρδος.
Το σκάνδαλο συνεχίζει να συγκλονίζει την Ουκρανία, προκαλώντας ανησυχία για την πορεία της έρευνας και τις ευρύτερες συνέπειες για την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της χώρας.
Ο διορισμός παρατηρητή
Υπενθυμίζεται πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μετά από τις λαϊκές διαμαρτυρίες και την πίεση από το εξωτερικό για τα εκτεταμένα φαινόμενα διαφθοράς του καθεστώτος του Volodymyr Zelensky επέβαλαν τον δικό τους τοποτηρητή όσον αφορά τον έλεγχο της οικονομικής βοήθειας που δέχεται η χώρα αλλά και των δημόσιων οικονομικών, την ώρα που αποκαλύφθηκε εκτεταμένο κύκλωμα διαφθοράς στο αμυντικό τομέα, έγιναν συλλήψεις ενώ στο στόχαστρο τέθηκε και άνθρωπος του Zelensky.
Η Εθνική Υπηρεσία Καταπολέμησης της Διαφθοράς της Ουκρανίας (NABU) και η Ειδική Εισαγγελία Κατά της Διαφθοράς (SAP) σκοπεύουν να προχωρήσουν σε πιο ενεργή δίωξη κρατικών αξιωματούχων, μετά την αποκατάσταση των εξουσιών τους, ανέφερε ο Economist, επικαλούμενος πηγή κοντά στις υπηρεσίες κατά της διαφθοράς.
Η πηγή αναφέρει ότι πολλοί ανακριτές ήταν βαθιά απογοητευμένοι από τις προσπάθειες της κυβέρνησης να τους παρουσιάσει ως εγκληματίες ή πράκτορες της Ρωσίας.
«Υπέστησαν δημόσιο εξευτελισμό από την προεδρική διοίκηση.
Οι ανακριτές θα συνεχίσουν τις έρευνές τους σύμφωνα με τον νόμο, αλλά τώρα δεν πρόκειται να υποχωρήσουν ούτε κατά ένα χιλιοστό.
Η κατάσταση έχει αλλάξει», δήλωσε η πηγή.
Συγκεκριμένα, οι υπάρχουσες υποθέσεις κατά «δεκάδων» βουλευτών που δεν είδαν σύγκρουση συμφερόντων κατά την ψήφο τους υπέρ του περιορισμού των εξουσιών της NABU, θα προχωρήσουν με μεγαλύτερη ένταση.
Μάλιστα, σύμφωνα με τον Economist, η επίθεση κατά της NABU καθοδηγήθηκε από τον Andriy Yermak.
Πηγές εντός του προεδρικού κύκλου αναφέρουν ότι το «άλλοτε αδιαμφισβήτητο κύρος» του επικεφαλής του OP (Γραφείο του Προέδρου) «υπέστη πλήγμα» εξαιτίας της υπόθεσης.
Ο Υπουργός Ψηφιακής Μετάβασης Mykhailo Fedorov ασχολήθηκε με την αποκατάσταση των συνεπειών του σκανδάλου, διαμεσολαβώντας ανάμεσα σε βουλευτές, ακτιβιστές κατά της διαφθοράς και την προεδρική ομάδα.
Ωστόσο, η αποκατάσταση των εξουσιών της NABU «δεν αντιμετωπίζει τα θεμελιώδη προβλήματα που οδήγησαν στην κρίση — την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να προστατεύσει τους υποστηρικτές της με κάθε κόστος και τη διαδικασία υπερσυγκεντρωτικής λήψης αποφάσεων που περιστρέφεται γύρω από τον κύριο Yermak», αναφέρει το άρθρο.
Η εξέλιξη της υπόθεσης - Οι μίζες 30% από τα drones
Οι αρχές συνέλαβαν τους υπόπτους λίγες μόλις ημέρες αφότου αποκαταστάθηκε η ανεξαρτησία τους, ύστερα από πίεση διαδηλωτών και διεθνών υποστηρικτών του Κιέβου.
Ο David Arakhamia, επικεφαλής του κόμματος του Zelensky στο κοινοβούλιο, επιβεβαίωσε ότι ο βουλευτής που συνελήφθη ανήκει στην κοινοβουλευτική του ομάδα.
Το NABU και το SAPO αποκάλυψαν ένα κύκλωμα διαφθοράς που εμπλέκει μέλος του κοινοβουλίου, τωρινούς και πρώην περιφερειακούς αξιωματούχους, καθώς και την Εθνοφρουρά, σύμφωνα με ανακοίνωση των υπηρεσιών στις 2 Αυγούστου.
Σύμφωνα με το NABU, οι εμπλεκόμενοι φέρονται να υπεξαίρεσαν κρατικά κονδύλια που προορίζονταν για την προμήθεια drones και εξοπλισμού ηλεκτρονικού πολέμου (EW).
Η αναφορά ακολουθεί την υπογραφή από τον πρόεδρο Zelensky ενός νόμου που ψηφίστηκε από τη Βουλή στις 31 Ιουλίου και επαναφέρει την ανεξαρτησία των δύο βασικών φορέων της χώρας για τον έλεγχο της οικονομικής διαφάνειας μετά την προσωρινή ανάκλησή της λίγες ημέρες νωρίτερα.
Η απόφαση διάλυσης του NABU και του SAPO είχε προκαλέσει μαζικές διαδηλώσεις και διεθνείς αντιδράσεις.
Το οργανωμένο κύκλωμα διαφθοράς, όπως αποκαλύφθηκε στις 2 Αυγούστου, περιλάμβανε τον βουλευτή Oleksii Kuznetsov (μέλος του κόμματος Υπηρέτες του Λαού), τον πρώην κυβερνήτη της επαρχίας Luhansk Serhii Haidai, τον επικεφαλής της στρατιωτικής διοίκησης της περιοχής Rubizhne Andrii Yurchenko, τον επικεφαλής μονάδας της National Guard, και τον διευθυντή εταιρείας που προμηθεύει drones, όπως ανέφερε το NABU.
Η Ukrainska Pravda, επικαλούμενη πηγές στις αρχές, επιβεβαίωσε τα ονόματα Kuznetsov, Haidai και Yurchenko.
Η έρευνα έδειξε ότι τα μέλη της ομάδας υπεξαιρούσαν συστηματικά κονδύλια που προορίζονταν για τις στρατιωτικές δαπάνες το 2024–2025.
Επίσης, διαπιστώθηκε ότι μοίραζαν «παράνομα ωφελήματα σε εξαιρετικά μεγάλη κλίμακα».
Ένα από τα σχήματα περιελάμβανε την τεχνητή διόγκωση κρατικού συμβολαίου για αγορά συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου.
Οι αξιωματούχοι έλαβαν μίζα ύψους 30% της αξίας του συμβολαίου.
Ανάλογη πρακτική εφαρμόστηκε και σε σύμβαση αγοράς drones τύπου FPV (first-person view), σύμφωνα με τα NABU και SAPO.
Μέχρι στιγμής, έχουν τεθεί υπό κράτηση τέσσερα άτομα.
Ο David Arakhamia, αρχηγός της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος Υπηρέτες του Λαού στη Verkhovna Rada (ουκρανικό κοινοβούλιο), δήλωσε ότι ο Kuznetsov θα απομακρυνθεί προσωρινά από την παράταξη κατά τη διάρκεια της έρευνας.
«Αναμένουμε τη διεξαγωγή της δίκης εν ευθέτω χρόνω.
Όσοι είναι ένοχοι για εγκλήματα διαφθοράς πρέπει να τιμωρηθούν δίκαια, ανεξαρτήτως θέσης ή αξιώματος», δήλωσε ο Arakhamia.
Η πρωθυπουργός Yuliia Svyrydenko ανακοίνωσε ότι το Υπουργικό Συμβούλιο συνεδρίασε εκτάκτως λόγω της έρευνας και αποφάσισε να αποστείλει στον Zelensky σχέδιο απόφασης για την αποπομπή του Haidai από τη θέση του επικεφαλής της στρατιωτικής διοίκησης του Mukachevo.
.png)
Υπό επιτροπεία το καθεστώς Zelensky
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μετά από τις εκτεταμένες λαϊκές διαμαρτυρίες και την πίεση από το εξωτερικό για τα εκτεταμένα φαινόμενα διαφθοράς του καθεστώτος του Volodymyr Zelensky επέβαλαν τον δικό τους τοποτηρητή όσον αφορά τον έλεγχο της οικονομικής βοήθειας που δέχεται η χώρα αλλά και των δημόσιων οικονομικών.
Ο Oleksandr Tsyvinsky, υποψήφιος για την ηγεσία της Economic Security Bureau, δήλωσε ότι είναι πιθανό να διοριστεί την επόμενη εβδομάδα, μετά από διεθνή πίεση προς την κυβέρνηση να αποδεχτεί την υποψηφιότητά του - η οποία ήθελε μέχρι τελευταία στιγμή να διατηρήσει των έλεγχο των κονδυλίων.
Ο Tsyvinsky, ο οποίος προτάθηκε από την ανεξάρτητη επιτροπή επιλογής στις 27 Ιουνίου, συμφώνησε να υποβληθεί σε τεστ ανίχνευσης ψεύδους για να αποδείξει ότι δεν έχει δεσμούς με τη Ρωσία (!), μετά από αυτό που χαρακτήρισε «εποικοδομητική» τηλεφωνική συνομιλία με την Πρωθυπουργό Yuliia Svyrydenko την 1η Αυγούστου, όπως δήλωσε στην Kyiv Independent.
Η ξαφνική μεταστροφή της Svyrydenko έρχεται μετά από εβδομάδες διαμάχης για τον διορισμό του Tsyvinsky, αφού η κυβέρνηση είχε απορρίψει προηγουμένως την υποψηφιότητά του λόγω υποτιθέμενων δεσμών με τη Ρωσία – ισχυρισμοί που οι επικριτές χαρακτήρισαν αβάσιμους.
Η πίεση για διορισμό του Tsyvinsky, τόσο εσωτερικά όσο και από Ευρωπαίους εταίρους, αυξήθηκε ιδιαίτερα μετά την απόπειρα της κυβέρνησης να περιορίσει την ανεξαρτησία των βασικών οργανισμών κατά της διαφθοράς την περασμένη εβδομάδα.
«Η αλήθεια είναι ότι δεν εντοπίστηκε τίποτα επιβαρυντικό.
Συμφωνήσαμε σε μια μέθοδο που μπορεί να επιλύσει όλα τα ερωτήματα, ώστε την επόμενη εβδομάδα, όπως καταλαβαίνω, να κλείσει αυτή η υπόθεση», είπε ο Tsyvinsky.
Η Svyrydenko ανακοίνωσε στο κανάλι της στο Telegram ότι συζήτησε με τον Tsyvinsky για το τεστ ανίχνευσης ψεύδους, λέγοντας ότι αυτό θα «καθαρίσει την κατάσταση από κάθε υποψία χειραγώγηση».
«Αναμένω ότι ήδη από την επόμενη εβδομάδα, θα μπορέσουμε να λάβουμε την κατάλληλη απόφαση που θα επιτρέψει την επανέναρξη του έργου του Γραφείου και θα αποτελέσει σημαντικό βήμα για μια θετική επανεκκίνηση στις σχέσεις κράτους και επιχειρηματικότητας», έγραψε.
Ο Tsyvinsky δήλωσε ότι αναμένει να αναλάβει επίσημα τη θέση μεταξύ 6 και 7 Αυγούστου, καθώς εκκρεμεί η υπογραφή των εγγράφων.
Η κυβέρνηση είχε απορρίψει αρχικά τον Tsyvinsky μετά από επιστολή της Security Service of Ukraine (SBU) προς το Υπουργικό Συμβούλιο, στην οποία αναφερόταν ότι ο αποξενωμένος πατέρας του διαθέτει ρωσική υπηκοότητα — γεγονός που η επιτροπή γνώριζε ήδη.
Ο Tsyvinsky υποστηρίζει ότι δεν έχει επαφή με τον πατέρα του εδώ και χρόνια και ότι είχε ήδη περάσει όλους τους ελέγχους, συμπεριλαμβανομένων δύο δεκαετιών εμπειρίας στις δυνάμεις επιβολής του νόμου και δέκα ετών ως αστυνόμος στο National Anti-Corruption Bureau (NABU) – την ίδια υπηρεσία που έγινε στόχος πρόσφατης νομοθεσίας.
Πολιτικά υποκινούμενη απόρριψη και το τεστ ανίχνευσης ψεύδους
Εκτός από το ότι χαρακτήρισαν την απόρριψη πολιτικά υποκινούμενη, ακτιβιστές κατά της διαφθοράς και μέλη της αντιπολίτευσης υπογράμμισαν ότι παραβιάστηκε ο νόμος σύστασης του Γραφείου, που απαιτεί τον διορισμό του επιλεγέντα εντός 10 ημερών.
Οι διεθνείς εταίροι, συμπεριλαμβανομένης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου πίεσαν για την τήρηση της προθεσμίας της 31ης Ιουλίου. Εκείνη την ημέρα, η Ευρωπαϊκή Επιστροπή επιστολή στην Svyrydenko, καλώντας την να διορίσει τον Tsyvinsky, σημειώνοντας ότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι αποτελεί κίνδυνο.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέφερε επίσης ότι το ζήτημα συνδέεται με τις απαιτήσεις των διαδηλωτών κατά της διαφθοράς, που διαμαρτύρονται από τις 22 Ιουλίου για την απόπειρα κατάργησης της ανεξαρτησίας των οργανισμών NABU και Specialized Anti-Corruption Prosecutor (SAPO) — απόφαση που ανετράπη στις 31 Ιουλίου μετά από έντονες αντιδράσεις.
Το Economic Security Bureau, που δημιουργήθηκε το 2021, έχει κατηγορηθεί για αναποτελεσματικότητα και πολιτικές παρεμβάσεις.
Η μεταρρύθμιση του Γραφείου αποτελεί προϋπόθεση για τη συνέχιση του δανειακού προγράμματος με το ΔΝΤκαι τμήμα των δεσμεύσεων της Ουκρανίας στο πλαίσιο της διαδικασίας ένταξης στην ΕΕ.
Τα τεστ ανίχνευσης ψεύδους έχουν γίνει σύνηθες εργαλείο της κυβέρνησης Volodymyr Zelensky, παρά την αμφιλεγόμενη αξιοπιστία τους.
Ο νέος νόμος της 31ης Ιουλίου για την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας των υπηρεσιών κατά της διαφθοράς προβλέπει υποχρεωτικά τεστ κάθε δύο χρόνια για υπαλλήλους με πρόσβαση σε κρατικά απόρρητα, με στόχο την εξάλειψη ρωσικής επιρροής.
Οι θεσμοί κατά της διαφθοράς
Το ουκρανικό κοινοβούλιο ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία την Πέμπτη (31/7) το νομοσχέδιο που αποκαθιστά την ανεξαρτησία των αρχών καταπολέμησης της διαφθοράς, σε αντικατάσταση προηγούμενου κειμένου που καταγγέλθηκε από την κοινωνία των πολιτών της Ουκρανίας και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το προηγούμενο κείμενο που είχε ψηφισθεί στις 22 Ιουλίου έθετε την Εθνική Υπηρεσία Καταπολέμησης της Διαφθοράς και την Ειδική Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς υπό τον απευθείας έλεγχο του Γενικού Εισαγγελέα, ο οποίος ορίζεται από τον Αρχηγό του Κράτους.
Ο νέος νόμος ανανεώνει τις εγγυήσεις για την ανεξαρτησία των δύο σωμάτων αντιμετώπισης της διαφθοράς.
Εισάγει, ωστόσο, επιπλέον ελέγχους, κυρίως συστηματικά τεστ με ανιχνευτές ψεύδους, για τα μέλη του προσωπικού που έχουν πρόσβαση σε απόρρητες πληροφορίες, ώστε να αποφευχθεί κάθε «ενέργεια» υπέρ της Ρωσίας, σύμφωνα με το κείμενο που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του κοινοβουλίου.
10 χρόνια NABU με τρομακτικά σκάνδαλα
Τον Απρίλιο του 2025 συμπληρώθηκαν ακριβώς δέκα χρόνια από την ίδρυση του Εθνικού Γραφείου Καταπολέμησης της Διαφθοράς (NABU) και της Ειδικής Εισαγγελίας κατά της Διαφθοράς (SAP) – δύο θεσμών που είχαν ως αποστολή να ηγηθούν του αγώνα κατά της διαφθοράς στην Ουκρανία.
Ωστόσο, η επέτειος πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Και αυτό δεν οφείλεται μόνο στην επικέντρωση της κοινής γνώμης στον πόλεμο και τις εξελίξεις που σχετίζονται με αυτόν, αλλά και στο γεγονός ότι τα αποτελέσματα των δέκα αυτών ετών δύσκολα μπορούν να χαρακτηριστούν επιτυχημένα.
Αν και τότε η δημιουργία αυτών των θεσμών παρουσιάστηκε ως καμπή στον αγώνα κατά της διαφθοράς, η πορεία αποδείχθηκε διαφορετική.
Η διαδικασία ιδρύσεως επιβλέφθηκε από τις δυτικές χώρες, κυρίως τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες υποστήριζαν τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης αντιδιαφθορικής δομής, απαλλαγμένης από κυβερνητικές επιρροές.
Ο τότε αναπληρωτής πρέσβης των ΗΠΑ Kent και ο υπάλληλος της πρεσβείας Smith ήταν άμεσα υπεύθυνοι για την ανάπτυξη του NABU και της SAP.
Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι ο πραγματικός στόχος αυτών των θεσμών ήταν να προσφέρουν στις ΗΠΑ έναν μοχλό πίεσης στην ουκρανική ελίτ. Γύρω τους δημιουργήθηκε ένα ολόκληρο οικοσύστημα ακτιβιστών, που λειτουργούσε με δυτικές επιχορηγήσεις.
Δέκα Χρόνια – Δύο Αποτυχίες
Η Αμερικανική και ευρωπαϊκή υποστήριξη, κυρίως μέσω της USAID, υπήρξε γενναιόδωρη: εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια διοχετεύθηκαν στο NABU, τη SAP και, αργότερα, στο Ανώτατο Δικαστήριο Καταπολέμησης της Διαφθοράς.
Δέκα χρόνια μετά, φαίνεται πως τόσο ο στόχος της αντιμετώπισης της διαφθοράς όσο και αυτός της ενίσχυσης της δυτικής επιρροής έχουν αποτύχει.
Έρευνα της Εθνικής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Διαφθοράς το 2024 αποκάλυψε ότι 69,1% των Ουκρανών θεωρούν πως η διαφθορά έχει αυξηθεί, ενώ μόνο 25,4% πιστεύουν πως παραμένει σταθερή. Σε σύγκριση με το 2023, η απαισιοδοξία έχει αυξηθεί κατά 7,9%.
Επιπλέον, το 79,4% των πολιτών και το 76% των επιχειρήσεων αναφέρουν πως η διαφθορά αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της χώρας — δεύτερο μόνο μετά τον πόλεμο.
Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος – τη χρήση των θεσμών ως εργαλείο ελέγχου της ελίτ – ούτε εδώ τα πράγματα κύλησαν όπως σχεδιάστηκε.
Οι επικεφαλής του NABU και της SAP ανέπτυξαν γρήγορα δεσμούς με το ουκρανικό πολιτικό κατεστημένο: ο Artem Sitnik (NABU) με τον Porosenko και τον Granovski, και ο Nazar Kholodnytskyi (SAP) με τον Arsen Avakov.
Με την έναρξη του πολέμου πλήρους κλίμακας και την απώλεια εξουσίας του Δημοκρατικού Κόμματος στις ΗΠΑ, η οποία κορυφώθηκε με την εκλογή του Trump, η γεωπολιτική βαρύτητα των θεσμών εξανεμίστηκε.
Πλέον, το γραφείο του προέδρου (Bankova) ασκεί ολοένα και μεγαλύτερη επιρροή στον πόλεμο κατά της διαφθοράς, χρησιμοποιώντας τον είτε για την αντιμετώπιση τοπικών παραγόντων είτε για τη δημιουργία εντυπώσεων σε υποθέσεις υψηλής δημοσιότητας – όπως η περιβόητη αγορά αυγών με 17 γρίβνια το τεμάχιο.
Την ίδια στιγμή, πρόσωπα του στενού προεδρικού περιβάλλοντος – όπως ο πρώην υπουργός Alexii Reznikov – παραμένουν στο απυρόβλητο.
Ακόμα και οι ίδιοι οι ακτιβιστές κατά της διαφθοράς πλέον αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα του NABU.
Τα Μεγαλύτερα Σκάνδαλα
Το 2019, ο Artem Sytnyk κρίθηκε ένοχος για διοικητική παράβαση, καθώς είχε αποδεχθεί πολυτελείς διακοπές από ιδιώτη. Παρότι καταχωρίστηκε στο μητρώο διεφθαρμένων, παρέμεινε στη θέση του.
Το 2016, το NABU δημοσιοποίησε τα «μαύρα βιβλία» του Κόμματος των Περιφερειών, εμπλέκοντας τον Paul Manafort – σύμβουλο του Trump – με αδήλωτες πληρωμές, ενισχύοντας το αφήγημα των αντιπάλων του.
Το 2018, αποκαλύφθηκε ότι υπήρχε κρυφή ηχογράφηση μέσα από ενυδρείο στο γραφείο του Χολοντνίτσκι, αποκαλύπτοντας παρατυπίες και διαρροές.
Το 2024, ο δήμαρχος της Οδησσού Gennadiy Trukhanov κατέθεσε ότι του ζητήθηκε το 2017 να πληρώσει 500.000 δολάρια για να "κλείσει" υπόθεση του NABU εναντίον του.
Δημοσιογράφοι κατέγραψαν τον Σιτνίκ σε μυστική νυχτερινή επίσκεψη στην έπαυλη του Ποροσένκο, παρουσία του Γκρανόφσκι.
Ο Andriy Kaluzhynskyi, στενός συνεργάτης του Sytnyk, αποχώρησε υπό την κατηγορία ότι κάλυπτε συμφέροντα του Ιγκόρ Κολομοΐσκι.
Το 2024 απομακρύνθηκε ο Gizo Uglava, αφού κατηγορήθηκε για διαρροή στοιχείων προς κατηγορούμενους.
Τελευταίο σκάνδαλο αφορά μαζικές δηλώσεις κρυπτονομισμάτων εκατομμυρίων δολαρίων από ντετέκτιβ του NABU. Από τις 23 δηλώσεις, οι 15 κρίθηκαν ψευδείς ή ανακριβείς. Η έρευνα δείχνει πιθανή νομιμοποίηση διεφθαρμένων χρημάτων μέσω crypto.
www.bankingnews.gr
Ο Ουκρανός πρόεδρος υπέγραψε διάταγμα με το οποίο απολύει τον Sergiy Gaidai από τη θέση του επικεφαλής της Διοίκησης Επαρχίας Mukachevo και τον Andrey Yurchenko από τη θέση του Διοικητή της Περιφερειακής Διοίκησης Rubezanska.
Οι αρχές συνέλαβαν τους υπόπτους λίγες μόλις ημέρες αφότου αποκαταστάθηκε η ανεξαρτησία τους, ύστερα από πίεση διαδηλωτών και διεθνών υποστηρικτών του Κιέβου.
Ο πρόεδρος Volodymyr Zelensky είχε κινηθεί τον περασμένο μήνα να θέσει τα δύο αυτά σώματα υπό τον έλεγχο της Εισαγγελίας για να μπλοκάρει τις αποκαλύψεις, αλλά αργότερα ανέστρεψε την απόφασή του καθώς η διαφθορά του καθεστώτος του Κιέβου έχει προκαλέσει τη διαρκή καταδίκη τόσο της κοινωνίας των πολιτών της Ουκρανίας όσο και των συμμάχων του Κιέβου.
Είναι, άλλωστε, τεράστια η ηθική απαξία του γεγονότος να θυσιάζονται ζωές στο μέτωπο και οι λαοί της Ευρώπης να ματώνουν για να πληρώνουν το κόστος ενώ η μαφία του Κιέβου να βγάζει μίζες από την αγορά drones ή άλλων αμυντικών συστημάτων.
Οι απολύσεις καταγράφηκαν σε σχετικές ανακοινώσεις που δημοσιεύθηκαν στον ιστότοπο του Γραφείου του Προέδρου.
«Η απόλυση του Sergiy Gaidai από τη θέση του επικεφαλής της Διοίκησης Επαρχίας Mukachevo στην Περιφέρεια Ζackapartia πραγματοποιείται κατόπιν αιτήματός του», αναφέρεται στην απόφαση.
Θυμίζουμε ότι ο Gaidai αποτελεί πιθανό πρόσωπο-κλειδί σε υπόθεση που αφορά σκάνδαλο διαφθοράς, η οποία διερευνάται από την Εθνική Υπηρεσία Καταπολέμησης Διαφθοράς της Ουκρανίας (ΝΑΒU).
Η υπόθεση αφορά ενδεχόμενες παρατυπίες στην παραγωγή drones και εξοπλισμού Ηλεκτρονικού Πολέμου για τις ανάγκες της Εθνικής Φρουράς της Ουκρανίας.
Ο Gaidai συνελήφθη μαζί με τον βουλευτή του κόμματος «Σлуга Народа» (Υπηρέτης του Λαού), Alexei Kouznechov, για εμπλοκή στο σκάνδαλο.
Μαζί με τον Gaidai, στην ίδια υπόθεση συνελήφθη και ο Andrei Yurchenko.
Sύμφωνα με την έρευνα, στο επίκεντρο της υπόθεσης βρίσκονται ανώτερα στελέχη της Εθνικής Φρουράς της Ουκρανίας, στους οποίους, όπως καταγγέλλεται, οι προαναφερθέντες πωλούσαν drones και συστήματα Ηλεκτρονικού Πολέμου σε υπερβολικές τιμές, και στη συνέχεια μοιράζονταν το παράνομο κέρδος.
Το σκάνδαλο συνεχίζει να συγκλονίζει την Ουκρανία, προκαλώντας ανησυχία για την πορεία της έρευνας και τις ευρύτερες συνέπειες για την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της χώρας.
Ο διορισμός παρατηρητή
Υπενθυμίζεται πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μετά από τις λαϊκές διαμαρτυρίες και την πίεση από το εξωτερικό για τα εκτεταμένα φαινόμενα διαφθοράς του καθεστώτος του Volodymyr Zelensky επέβαλαν τον δικό τους τοποτηρητή όσον αφορά τον έλεγχο της οικονομικής βοήθειας που δέχεται η χώρα αλλά και των δημόσιων οικονομικών, την ώρα που αποκαλύφθηκε εκτεταμένο κύκλωμα διαφθοράς στο αμυντικό τομέα, έγιναν συλλήψεις ενώ στο στόχαστρο τέθηκε και άνθρωπος του Zelensky.
Η Εθνική Υπηρεσία Καταπολέμησης της Διαφθοράς της Ουκρανίας (NABU) και η Ειδική Εισαγγελία Κατά της Διαφθοράς (SAP) σκοπεύουν να προχωρήσουν σε πιο ενεργή δίωξη κρατικών αξιωματούχων, μετά την αποκατάσταση των εξουσιών τους, ανέφερε ο Economist, επικαλούμενος πηγή κοντά στις υπηρεσίες κατά της διαφθοράς.
Η πηγή αναφέρει ότι πολλοί ανακριτές ήταν βαθιά απογοητευμένοι από τις προσπάθειες της κυβέρνησης να τους παρουσιάσει ως εγκληματίες ή πράκτορες της Ρωσίας.
«Υπέστησαν δημόσιο εξευτελισμό από την προεδρική διοίκηση.
Οι ανακριτές θα συνεχίσουν τις έρευνές τους σύμφωνα με τον νόμο, αλλά τώρα δεν πρόκειται να υποχωρήσουν ούτε κατά ένα χιλιοστό.
Η κατάσταση έχει αλλάξει», δήλωσε η πηγή.
Συγκεκριμένα, οι υπάρχουσες υποθέσεις κατά «δεκάδων» βουλευτών που δεν είδαν σύγκρουση συμφερόντων κατά την ψήφο τους υπέρ του περιορισμού των εξουσιών της NABU, θα προχωρήσουν με μεγαλύτερη ένταση.
Μάλιστα, σύμφωνα με τον Economist, η επίθεση κατά της NABU καθοδηγήθηκε από τον Andriy Yermak.
Πηγές εντός του προεδρικού κύκλου αναφέρουν ότι το «άλλοτε αδιαμφισβήτητο κύρος» του επικεφαλής του OP (Γραφείο του Προέδρου) «υπέστη πλήγμα» εξαιτίας της υπόθεσης.
Ο Υπουργός Ψηφιακής Μετάβασης Mykhailo Fedorov ασχολήθηκε με την αποκατάσταση των συνεπειών του σκανδάλου, διαμεσολαβώντας ανάμεσα σε βουλευτές, ακτιβιστές κατά της διαφθοράς και την προεδρική ομάδα.
Ωστόσο, η αποκατάσταση των εξουσιών της NABU «δεν αντιμετωπίζει τα θεμελιώδη προβλήματα που οδήγησαν στην κρίση — την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να προστατεύσει τους υποστηρικτές της με κάθε κόστος και τη διαδικασία υπερσυγκεντρωτικής λήψης αποφάσεων που περιστρέφεται γύρω από τον κύριο Yermak», αναφέρει το άρθρο.
Η εξέλιξη της υπόθεσης - Οι μίζες 30% από τα drones
Οι αρχές συνέλαβαν τους υπόπτους λίγες μόλις ημέρες αφότου αποκαταστάθηκε η ανεξαρτησία τους, ύστερα από πίεση διαδηλωτών και διεθνών υποστηρικτών του Κιέβου.
Ο David Arakhamia, επικεφαλής του κόμματος του Zelensky στο κοινοβούλιο, επιβεβαίωσε ότι ο βουλευτής που συνελήφθη ανήκει στην κοινοβουλευτική του ομάδα.
Το NABU και το SAPO αποκάλυψαν ένα κύκλωμα διαφθοράς που εμπλέκει μέλος του κοινοβουλίου, τωρινούς και πρώην περιφερειακούς αξιωματούχους, καθώς και την Εθνοφρουρά, σύμφωνα με ανακοίνωση των υπηρεσιών στις 2 Αυγούστου.
Σύμφωνα με το NABU, οι εμπλεκόμενοι φέρονται να υπεξαίρεσαν κρατικά κονδύλια που προορίζονταν για την προμήθεια drones και εξοπλισμού ηλεκτρονικού πολέμου (EW).
Η αναφορά ακολουθεί την υπογραφή από τον πρόεδρο Zelensky ενός νόμου που ψηφίστηκε από τη Βουλή στις 31 Ιουλίου και επαναφέρει την ανεξαρτησία των δύο βασικών φορέων της χώρας για τον έλεγχο της οικονομικής διαφάνειας μετά την προσωρινή ανάκλησή της λίγες ημέρες νωρίτερα.
Η απόφαση διάλυσης του NABU και του SAPO είχε προκαλέσει μαζικές διαδηλώσεις και διεθνείς αντιδράσεις.
Το οργανωμένο κύκλωμα διαφθοράς, όπως αποκαλύφθηκε στις 2 Αυγούστου, περιλάμβανε τον βουλευτή Oleksii Kuznetsov (μέλος του κόμματος Υπηρέτες του Λαού), τον πρώην κυβερνήτη της επαρχίας Luhansk Serhii Haidai, τον επικεφαλής της στρατιωτικής διοίκησης της περιοχής Rubizhne Andrii Yurchenko, τον επικεφαλής μονάδας της National Guard, και τον διευθυντή εταιρείας που προμηθεύει drones, όπως ανέφερε το NABU.
Η Ukrainska Pravda, επικαλούμενη πηγές στις αρχές, επιβεβαίωσε τα ονόματα Kuznetsov, Haidai και Yurchenko.
Η έρευνα έδειξε ότι τα μέλη της ομάδας υπεξαιρούσαν συστηματικά κονδύλια που προορίζονταν για τις στρατιωτικές δαπάνες το 2024–2025.
Επίσης, διαπιστώθηκε ότι μοίραζαν «παράνομα ωφελήματα σε εξαιρετικά μεγάλη κλίμακα».
Ένα από τα σχήματα περιελάμβανε την τεχνητή διόγκωση κρατικού συμβολαίου για αγορά συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου.
Οι αξιωματούχοι έλαβαν μίζα ύψους 30% της αξίας του συμβολαίου.
Ανάλογη πρακτική εφαρμόστηκε και σε σύμβαση αγοράς drones τύπου FPV (first-person view), σύμφωνα με τα NABU και SAPO.
Μέχρι στιγμής, έχουν τεθεί υπό κράτηση τέσσερα άτομα.
Ο David Arakhamia, αρχηγός της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος Υπηρέτες του Λαού στη Verkhovna Rada (ουκρανικό κοινοβούλιο), δήλωσε ότι ο Kuznetsov θα απομακρυνθεί προσωρινά από την παράταξη κατά τη διάρκεια της έρευνας.
«Αναμένουμε τη διεξαγωγή της δίκης εν ευθέτω χρόνω.
Όσοι είναι ένοχοι για εγκλήματα διαφθοράς πρέπει να τιμωρηθούν δίκαια, ανεξαρτήτως θέσης ή αξιώματος», δήλωσε ο Arakhamia.
Η πρωθυπουργός Yuliia Svyrydenko ανακοίνωσε ότι το Υπουργικό Συμβούλιο συνεδρίασε εκτάκτως λόγω της έρευνας και αποφάσισε να αποστείλει στον Zelensky σχέδιο απόφασης για την αποπομπή του Haidai από τη θέση του επικεφαλής της στρατιωτικής διοίκησης του Mukachevo.
Υπό επιτροπεία το καθεστώς Zelensky
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μετά από τις εκτεταμένες λαϊκές διαμαρτυρίες και την πίεση από το εξωτερικό για τα εκτεταμένα φαινόμενα διαφθοράς του καθεστώτος του Volodymyr Zelensky επέβαλαν τον δικό τους τοποτηρητή όσον αφορά τον έλεγχο της οικονομικής βοήθειας που δέχεται η χώρα αλλά και των δημόσιων οικονομικών.
Ο Oleksandr Tsyvinsky, υποψήφιος για την ηγεσία της Economic Security Bureau, δήλωσε ότι είναι πιθανό να διοριστεί την επόμενη εβδομάδα, μετά από διεθνή πίεση προς την κυβέρνηση να αποδεχτεί την υποψηφιότητά του - η οποία ήθελε μέχρι τελευταία στιγμή να διατηρήσει των έλεγχο των κονδυλίων.
Ο Tsyvinsky, ο οποίος προτάθηκε από την ανεξάρτητη επιτροπή επιλογής στις 27 Ιουνίου, συμφώνησε να υποβληθεί σε τεστ ανίχνευσης ψεύδους για να αποδείξει ότι δεν έχει δεσμούς με τη Ρωσία (!), μετά από αυτό που χαρακτήρισε «εποικοδομητική» τηλεφωνική συνομιλία με την Πρωθυπουργό Yuliia Svyrydenko την 1η Αυγούστου, όπως δήλωσε στην Kyiv Independent.
Η ξαφνική μεταστροφή της Svyrydenko έρχεται μετά από εβδομάδες διαμάχης για τον διορισμό του Tsyvinsky, αφού η κυβέρνηση είχε απορρίψει προηγουμένως την υποψηφιότητά του λόγω υποτιθέμενων δεσμών με τη Ρωσία – ισχυρισμοί που οι επικριτές χαρακτήρισαν αβάσιμους.
Η πίεση για διορισμό του Tsyvinsky, τόσο εσωτερικά όσο και από Ευρωπαίους εταίρους, αυξήθηκε ιδιαίτερα μετά την απόπειρα της κυβέρνησης να περιορίσει την ανεξαρτησία των βασικών οργανισμών κατά της διαφθοράς την περασμένη εβδομάδα.
«Η αλήθεια είναι ότι δεν εντοπίστηκε τίποτα επιβαρυντικό.
Συμφωνήσαμε σε μια μέθοδο που μπορεί να επιλύσει όλα τα ερωτήματα, ώστε την επόμενη εβδομάδα, όπως καταλαβαίνω, να κλείσει αυτή η υπόθεση», είπε ο Tsyvinsky.
Η Svyrydenko ανακοίνωσε στο κανάλι της στο Telegram ότι συζήτησε με τον Tsyvinsky για το τεστ ανίχνευσης ψεύδους, λέγοντας ότι αυτό θα «καθαρίσει την κατάσταση από κάθε υποψία χειραγώγηση».
«Αναμένω ότι ήδη από την επόμενη εβδομάδα, θα μπορέσουμε να λάβουμε την κατάλληλη απόφαση που θα επιτρέψει την επανέναρξη του έργου του Γραφείου και θα αποτελέσει σημαντικό βήμα για μια θετική επανεκκίνηση στις σχέσεις κράτους και επιχειρηματικότητας», έγραψε.
Ο Tsyvinsky δήλωσε ότι αναμένει να αναλάβει επίσημα τη θέση μεταξύ 6 και 7 Αυγούστου, καθώς εκκρεμεί η υπογραφή των εγγράφων.
Η κυβέρνηση είχε απορρίψει αρχικά τον Tsyvinsky μετά από επιστολή της Security Service of Ukraine (SBU) προς το Υπουργικό Συμβούλιο, στην οποία αναφερόταν ότι ο αποξενωμένος πατέρας του διαθέτει ρωσική υπηκοότητα — γεγονός που η επιτροπή γνώριζε ήδη.
Ο Tsyvinsky υποστηρίζει ότι δεν έχει επαφή με τον πατέρα του εδώ και χρόνια και ότι είχε ήδη περάσει όλους τους ελέγχους, συμπεριλαμβανομένων δύο δεκαετιών εμπειρίας στις δυνάμεις επιβολής του νόμου και δέκα ετών ως αστυνόμος στο National Anti-Corruption Bureau (NABU) – την ίδια υπηρεσία που έγινε στόχος πρόσφατης νομοθεσίας.
Πολιτικά υποκινούμενη απόρριψη και το τεστ ανίχνευσης ψεύδους
Εκτός από το ότι χαρακτήρισαν την απόρριψη πολιτικά υποκινούμενη, ακτιβιστές κατά της διαφθοράς και μέλη της αντιπολίτευσης υπογράμμισαν ότι παραβιάστηκε ο νόμος σύστασης του Γραφείου, που απαιτεί τον διορισμό του επιλεγέντα εντός 10 ημερών.
Οι διεθνείς εταίροι, συμπεριλαμβανομένης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου πίεσαν για την τήρηση της προθεσμίας της 31ης Ιουλίου. Εκείνη την ημέρα, η Ευρωπαϊκή Επιστροπή επιστολή στην Svyrydenko, καλώντας την να διορίσει τον Tsyvinsky, σημειώνοντας ότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι αποτελεί κίνδυνο.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέφερε επίσης ότι το ζήτημα συνδέεται με τις απαιτήσεις των διαδηλωτών κατά της διαφθοράς, που διαμαρτύρονται από τις 22 Ιουλίου για την απόπειρα κατάργησης της ανεξαρτησίας των οργανισμών NABU και Specialized Anti-Corruption Prosecutor (SAPO) — απόφαση που ανετράπη στις 31 Ιουλίου μετά από έντονες αντιδράσεις.
Το Economic Security Bureau, που δημιουργήθηκε το 2021, έχει κατηγορηθεί για αναποτελεσματικότητα και πολιτικές παρεμβάσεις.
Η μεταρρύθμιση του Γραφείου αποτελεί προϋπόθεση για τη συνέχιση του δανειακού προγράμματος με το ΔΝΤκαι τμήμα των δεσμεύσεων της Ουκρανίας στο πλαίσιο της διαδικασίας ένταξης στην ΕΕ.
Τα τεστ ανίχνευσης ψεύδους έχουν γίνει σύνηθες εργαλείο της κυβέρνησης Volodymyr Zelensky, παρά την αμφιλεγόμενη αξιοπιστία τους.
Ο νέος νόμος της 31ης Ιουλίου για την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας των υπηρεσιών κατά της διαφθοράς προβλέπει υποχρεωτικά τεστ κάθε δύο χρόνια για υπαλλήλους με πρόσβαση σε κρατικά απόρρητα, με στόχο την εξάλειψη ρωσικής επιρροής.
Οι θεσμοί κατά της διαφθοράς
Το ουκρανικό κοινοβούλιο ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία την Πέμπτη (31/7) το νομοσχέδιο που αποκαθιστά την ανεξαρτησία των αρχών καταπολέμησης της διαφθοράς, σε αντικατάσταση προηγούμενου κειμένου που καταγγέλθηκε από την κοινωνία των πολιτών της Ουκρανίας και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το προηγούμενο κείμενο που είχε ψηφισθεί στις 22 Ιουλίου έθετε την Εθνική Υπηρεσία Καταπολέμησης της Διαφθοράς και την Ειδική Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς υπό τον απευθείας έλεγχο του Γενικού Εισαγγελέα, ο οποίος ορίζεται από τον Αρχηγό του Κράτους.
Ο νέος νόμος ανανεώνει τις εγγυήσεις για την ανεξαρτησία των δύο σωμάτων αντιμετώπισης της διαφθοράς.
Εισάγει, ωστόσο, επιπλέον ελέγχους, κυρίως συστηματικά τεστ με ανιχνευτές ψεύδους, για τα μέλη του προσωπικού που έχουν πρόσβαση σε απόρρητες πληροφορίες, ώστε να αποφευχθεί κάθε «ενέργεια» υπέρ της Ρωσίας, σύμφωνα με το κείμενο που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του κοινοβουλίου.
10 χρόνια NABU με τρομακτικά σκάνδαλα
Τον Απρίλιο του 2025 συμπληρώθηκαν ακριβώς δέκα χρόνια από την ίδρυση του Εθνικού Γραφείου Καταπολέμησης της Διαφθοράς (NABU) και της Ειδικής Εισαγγελίας κατά της Διαφθοράς (SAP) – δύο θεσμών που είχαν ως αποστολή να ηγηθούν του αγώνα κατά της διαφθοράς στην Ουκρανία.
Ωστόσο, η επέτειος πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Και αυτό δεν οφείλεται μόνο στην επικέντρωση της κοινής γνώμης στον πόλεμο και τις εξελίξεις που σχετίζονται με αυτόν, αλλά και στο γεγονός ότι τα αποτελέσματα των δέκα αυτών ετών δύσκολα μπορούν να χαρακτηριστούν επιτυχημένα.
Αν και τότε η δημιουργία αυτών των θεσμών παρουσιάστηκε ως καμπή στον αγώνα κατά της διαφθοράς, η πορεία αποδείχθηκε διαφορετική.
Η διαδικασία ιδρύσεως επιβλέφθηκε από τις δυτικές χώρες, κυρίως τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες υποστήριζαν τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης αντιδιαφθορικής δομής, απαλλαγμένης από κυβερνητικές επιρροές.
Ο τότε αναπληρωτής πρέσβης των ΗΠΑ Kent και ο υπάλληλος της πρεσβείας Smith ήταν άμεσα υπεύθυνοι για την ανάπτυξη του NABU και της SAP.
Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι ο πραγματικός στόχος αυτών των θεσμών ήταν να προσφέρουν στις ΗΠΑ έναν μοχλό πίεσης στην ουκρανική ελίτ. Γύρω τους δημιουργήθηκε ένα ολόκληρο οικοσύστημα ακτιβιστών, που λειτουργούσε με δυτικές επιχορηγήσεις.
Δέκα Χρόνια – Δύο Αποτυχίες
Η Αμερικανική και ευρωπαϊκή υποστήριξη, κυρίως μέσω της USAID, υπήρξε γενναιόδωρη: εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια διοχετεύθηκαν στο NABU, τη SAP και, αργότερα, στο Ανώτατο Δικαστήριο Καταπολέμησης της Διαφθοράς.
Δέκα χρόνια μετά, φαίνεται πως τόσο ο στόχος της αντιμετώπισης της διαφθοράς όσο και αυτός της ενίσχυσης της δυτικής επιρροής έχουν αποτύχει.
Έρευνα της Εθνικής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Διαφθοράς το 2024 αποκάλυψε ότι 69,1% των Ουκρανών θεωρούν πως η διαφθορά έχει αυξηθεί, ενώ μόνο 25,4% πιστεύουν πως παραμένει σταθερή. Σε σύγκριση με το 2023, η απαισιοδοξία έχει αυξηθεί κατά 7,9%.
Επιπλέον, το 79,4% των πολιτών και το 76% των επιχειρήσεων αναφέρουν πως η διαφθορά αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της χώρας — δεύτερο μόνο μετά τον πόλεμο.
Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος – τη χρήση των θεσμών ως εργαλείο ελέγχου της ελίτ – ούτε εδώ τα πράγματα κύλησαν όπως σχεδιάστηκε.
Οι επικεφαλής του NABU και της SAP ανέπτυξαν γρήγορα δεσμούς με το ουκρανικό πολιτικό κατεστημένο: ο Artem Sitnik (NABU) με τον Porosenko και τον Granovski, και ο Nazar Kholodnytskyi (SAP) με τον Arsen Avakov.
Με την έναρξη του πολέμου πλήρους κλίμακας και την απώλεια εξουσίας του Δημοκρατικού Κόμματος στις ΗΠΑ, η οποία κορυφώθηκε με την εκλογή του Trump, η γεωπολιτική βαρύτητα των θεσμών εξανεμίστηκε.
Πλέον, το γραφείο του προέδρου (Bankova) ασκεί ολοένα και μεγαλύτερη επιρροή στον πόλεμο κατά της διαφθοράς, χρησιμοποιώντας τον είτε για την αντιμετώπιση τοπικών παραγόντων είτε για τη δημιουργία εντυπώσεων σε υποθέσεις υψηλής δημοσιότητας – όπως η περιβόητη αγορά αυγών με 17 γρίβνια το τεμάχιο.
Την ίδια στιγμή, πρόσωπα του στενού προεδρικού περιβάλλοντος – όπως ο πρώην υπουργός Alexii Reznikov – παραμένουν στο απυρόβλητο.
Ακόμα και οι ίδιοι οι ακτιβιστές κατά της διαφθοράς πλέον αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα του NABU.
Τα Μεγαλύτερα Σκάνδαλα
Το 2019, ο Artem Sytnyk κρίθηκε ένοχος για διοικητική παράβαση, καθώς είχε αποδεχθεί πολυτελείς διακοπές από ιδιώτη. Παρότι καταχωρίστηκε στο μητρώο διεφθαρμένων, παρέμεινε στη θέση του.
Το 2016, το NABU δημοσιοποίησε τα «μαύρα βιβλία» του Κόμματος των Περιφερειών, εμπλέκοντας τον Paul Manafort – σύμβουλο του Trump – με αδήλωτες πληρωμές, ενισχύοντας το αφήγημα των αντιπάλων του.
Το 2018, αποκαλύφθηκε ότι υπήρχε κρυφή ηχογράφηση μέσα από ενυδρείο στο γραφείο του Χολοντνίτσκι, αποκαλύπτοντας παρατυπίες και διαρροές.
Το 2024, ο δήμαρχος της Οδησσού Gennadiy Trukhanov κατέθεσε ότι του ζητήθηκε το 2017 να πληρώσει 500.000 δολάρια για να "κλείσει" υπόθεση του NABU εναντίον του.
Δημοσιογράφοι κατέγραψαν τον Σιτνίκ σε μυστική νυχτερινή επίσκεψη στην έπαυλη του Ποροσένκο, παρουσία του Γκρανόφσκι.
Ο Andriy Kaluzhynskyi, στενός συνεργάτης του Sytnyk, αποχώρησε υπό την κατηγορία ότι κάλυπτε συμφέροντα του Ιγκόρ Κολομοΐσκι.
Το 2024 απομακρύνθηκε ο Gizo Uglava, αφού κατηγορήθηκε για διαρροή στοιχείων προς κατηγορούμενους.
Τελευταίο σκάνδαλο αφορά μαζικές δηλώσεις κρυπτονομισμάτων εκατομμυρίων δολαρίων από ντετέκτιβ του NABU. Από τις 23 δηλώσεις, οι 15 κρίθηκαν ψευδείς ή ανακριβείς. Η έρευνα δείχνει πιθανή νομιμοποίηση διεφθαρμένων χρημάτων μέσω crypto.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών