Η Άγκυρα υπογράφει μακροχρόνιες συμφωνίες LNG με τις ΗΠΑ και την Αυστραλία, ενώ ενισχύει την εγχώρια παραγωγή από τα πεδία της Μαύρης Θάλασσας—κινήσεις που θα μπορούσαν να μειώσουν σχεδόν κατά το ήμισυ τις εισαγωγές μέσω αγωγών μέχρι το 2028
Η Τουρκία, η οποία για χρόνια εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από το φυσικό αέριο της Ρωσίας και του Ιράν, προχωρά σε στρατηγική αναδιάρθρωση του τομέα του φυσικού αερίου με στόχο να μειώσει σημαντικά την εξάρτησή της από τις δύο χώρες, οι οποίες θεωρούνται από τη Δύση «παρίες».
Η Άγκυρα δεν περιορίζεται απλώς στο να υπογράφει πληθώρα συμφωνιών LNG με πολλούς προμηθευτές, αλλά στρέφεται και στην ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής.
Αυτό το διπλό στρατηγικό βήμα θα μπορούσε να οδηγήσει τη Ρωσία και το Ιράν να χάσουν έναν από τους μεγαλύτερους πελάτες φυσικού αερίου και αργού πετρελαίου τους σε λίγα χρόνια.
Η αγορά της Τουρκίας
Η Τουρκία είναι η τελευταία μεγάλη αγορά της Ρωσίας στην Ευρώπη, μετά την απόφαση των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών να εγκαταλείψουν το ρωσικό αέριο υπέρ του αερίου από αγωγούς της Νορβηγίας και του LNG από τις ΗΠΑ.
Οι δύο βασικές συμφωνίες της Τουρκίας με τη Ρωσία, συνολικής αξίας 22 bcm/έτος, αναμένεται να λήξουν τα επόμενα χρόνια, ενώ η συμφωνία με το Ιράν για 10 bcm/έτος λήγει το 2026.
Η Τουρκία έχει ήδη δημιουργήσει χωρητικότητα εισαγωγών LNG 58 bcm/έτος—αρκετή για να καλύψει τη ζήτηση της χώρας—με συμπεριλαμβανομένων των πλωτών τερματικών σταθμών στα Dörtyol και Saros.
Αυτό θα βοηθήσει τη χώρα να ανακατευθύνει και να επανεξάγει LNG στην Ευρώπη, τοποθετώντας την ως περιφερειακό κόμβο.
Τον Σεπτέμβριο, η κρατική εταιρεία ενέργειας BOTAŞ υπέγραψε συμφωνία 20 ετών με τη Mercuria για την εισαγωγή περίπου 4 bcm/έτος αμερικανικού LNG από το 2026, που θα φτάσουν περίπου τα 70 bcm τα επόμενα 20 χρόνια. Επίσης, η BOTAŞ υπέγραψε ξεχωριστή προκαταρκτική συμφωνία με την αυστραλιανή Woodside Energy που θα προσθέσει περίπου 5,8 bcm για εννέα χρόνια, ξεκινώντας το 2030.
Παράλληλα, η Άγκυρα ενισχύει και την εγχώρια παραγωγή, με την κρατική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου TPAO να αναπτύσσει νέα κοιτάσματα αερίου στη Μαύρη Θάλασσα για να τροφοδοτήσει το δίκτυο της χώρας.
Ενεργειακή ασφάλεια
Αυτή η διπλή στρατηγική αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο για την ενεργειακή ασφάλεια της Τουρκίας και αναμένεται να ενισχύσει τις συμβατικές εισαγωγές LNG και την εγχώρια παραγωγή κατά περισσότερα από 26 bcm/έτος μέχρι το 2028, από περίπου 15 bcm σήμερα.
Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία θα χρειάζεται μόλις 26 bcm αγωγού το 2028, πολύ κάτω από τα 41 bcm που αγοράζει αυτή τη στιγμή από τη Ρωσία, το Ιράν και το Αζερμπαϊτζάν.
Από την πλευρά του, το Ιράν θα μπορούσε να πληγεί ακόμη περισσότερο.
Οι εξαγωγές φυσικού αερίου αποτελούν μια βασική πηγή εσόδων για το Ιράν, καθώς δεν υπόκεινται σε δυτικές κυρώσεις.
Η απώλεια της Τουρκίας θα εξαλείψει σε μεγάλο βαθμό τα έσοδα από τις εξαγωγές αερίου, με την στροφή προς ανατολικά, σε χώρες όπως το Πακιστάν, να αποδεικνύεται δύσκολη λόγω της έλλειψης υποδομών αγωγών ή LNG.
Ο ρόλος του Trump
Η νέα στρατηγική της Τουρκίας, ενώ είναι εν μέρει αποτέλεσμα της ανάγκης ενίσχυσης της ενεργειακής ασφάλειας, περιλαμβάνει και την πίεση από τις ΗΠΑ και τη Δύση.
Τον περασμένο μήνα, ο Αμερικανός Πρόεδρος Donald Trump ζήτησε από τον Πρόεδρο Erdogan να σταματήσει να αγοράζει πετρέλαιο και αέριο από τη Ρωσία.
Η G7 εξέδωσε αμέσως μια κοινή δήλωση, τονίζοντας ότι ήρθε η ώρα να «ενισχυθεί η πίεση στις εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας».
Ωστόσο, η απομάκρυνση της Τουρκίας από τη Ρωσία δεν θα είναι εύκολη ή απλή υπόθεση.
Η Τουρκία αγοράζει μέχρι και τα δύο τρίτα των εισαγωγών πετρελαίου από τη Ρωσία με μεγάλες εκπτώσεις, έως και 15%, από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, εξοικονομώντας δισεκατομμύρια δολάρια σε λογαριασμούς εισαγωγών και βοηθώντας στην καταπολέμηση του πληθωρισμού.
Το ίδιο ισχύει και για το φυσικό αέριο, με την Τουρκία να εισάγει πάνω από το 40% του αερίου της από τη Ρωσία σε σχετικά ανταγωνιστικές τιμές.
Ο Erdogan έχει ακολουθήσει μια λεπτή γραμμή, προσπαθώντας να ισορροπήσει μεταξύ της άρνησης και της υποταγής στην Ουάσιγκτον, προχωρώντας σιωπηλά σε διαφοροποίηση, ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να διατηρήσει τη Ρωσία σε καλές σχέσεις.
Αφρικανικές σχέσεις
Εν τω μεταξύ, η Τουρκία στρέφεται και προς την Αφρική για να ενισχύσει περαιτέρω την ενεργειακή της ασφάλεια και να διαφοροποιήσει τις προμήθειές της.
Πρόσφατα, το Bloomberg ανέφερε ότι η Τουρκία θα στείλει το 86 μέτρων ερευνητικό σκάφος Oruc Reis για να εξερευνήσει υπεράκτια πετρελαϊκά κοιτάσματα στη Σομαλία.
Η Τουρκία έχει ήδη εδραιώσει ισχυρή παρουσία στη Σομαλία, όπου διατηρεί τη μεγαλύτερη στρατιωτική της βάση στο εξωτερικό, ενώ τουρκικές εταιρείες διαχειρίζονται το λιμάνι και το αεροδρόμιο της πρωτεύουσας.
Η τουρκική εταιρεία drones Baykar έχει προμηθεύσει τη Σομαλία με άγνωστο αριθμό των μοντέλων TB2 drones, ενισχύοντας την επιθετική δράση κατά της ισλαμιστικής ομάδας αλ-Σαμπάαμπ.
Νωρίτερα φέτος, το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε πρόταση του Προέδρου Erdogan για να στείλει ναυτική υποστήριξη στα Σομαλικά ύδατα λόγω της αύξησης της πειρατείας στην Ερυθρά Θάλασσα.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας, τα τελευταία δέκα χρόνια, η Τουρκία έχει προσφέρει στη Σομαλία πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε βοήθεια.
Αν και αυτό μπορεί να φαίνεται μικρό, η Σομαλία είναι μία από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, με ΑΕΠ λίγο πάνω από τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ωστόσο, η Σομαλία αποτελεί μόνο το σημείο εκκίνησης για την Τουρκία, καθώς επιδιώκει να επεκτείνει την επιρροή της στην ήπειρο.
Μετά τη Σομαλία και ο Νίγηρας
Νωρίτερα φέτος, μια αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών Hakan Fidan επισκέφθηκε το Νίγηρα και υπέγραψε πλήθος συμφωνιών, μετά την απόφαση της στρατιωτικής κυβέρνησης της χώρας να ζητήσει από τις ΗΠΑ να κλείσουν τη στρατιωτική τους βάση και να απελάσουν τους Γάλλους στρατιώτες.
Ο Νίγηρας μόλις ανανέωσε τις εξαγωγές πετρελαίου, αφού έφτασε σε συμφωνία με το γειτονικό Μπενίν μετά από μια πρόσφατη διαμάχη για τα σύνορα.
Ο Νίγηρας σταμάτησε τις αποστολές αργού πετρελαίου τον Ιούνιο, μετά το κλείσιμο από τη χώρα ενός αγωγού που διαχειριζόταν η κινεζική εταιρεία China National Petroleum, ο οποίος συνδέει το πετρελαϊκό πεδίο Agadem με το τερματικό Sèmè Kpodji στο Μπενίν.
«Νέες» περιοχές
Αυτές οι κινήσεις υποδεικνύουν τη στρατηγική της Τουρκίας για διεύρυνση των ενεργειακών της σχέσεων πέρα από τις παραδοσιακές περιοχές της, εκμεταλλευόμενη την αναδυόμενη δυναμική στην Αφρική, ενώ παράλληλα μειώνει την εξάρτησή της από τις παραδοσιακές πηγές φυσικού αερίου και πετρελαίου.
Με την εκμετάλλευση ενεργειακών πόρων και την ενίσχυση των διπλωματικών και οικονομικών της δεσμών με χώρες όπως η Σομαλία και ο Νίγηρας, η Τουρκία στοχεύει να διασφαλίσει την ενεργειακή της ασφάλεια και να διευρύνει την επιρροή της στην περιοχή, σε μια εποχή που οι γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί είναι εντονότεροι από ποτέ.
Η στρατηγική αυτή, ωστόσο, ενδέχεται να έχει και τις προκλήσεις της.
Η διαφοροποίηση από τη Ρωσία και το Ιράν, και η αναζήτηση νέων εταίρων, ειδικά στην Αφρική, θα απαιτήσει σημαντικές επενδύσεις και υποδομές, ενώ οι γεωπολιτικές εντάσεις στην περιοχή ενδέχεται να προσθέσουν αβεβαιότητες.
Παρόλα αυτά, η Τουρκία φαίνεται αποφασισμένη να διαδραματίσει έναν πιο σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια ενεργειακή αγορά και να περιορίσει την εξάρτησή της από τις παραδοσιακές δυνάμεις, όπως η Ρωσία και το Ιράν, κερδίζοντας ταυτόχρονα στρατηγικά πλεονεκτήματα στην περιοχή της Μεσογείου και πέρα από αυτήν.
Η πρόκληση για την Τουρκία, λοιπόν, είναι αν μπορεί να υλοποιήσει αυτόν τον φιλόδοξο ενεργειακό μετασχηματισμό, συνδυάζοντας την ενεργειακή διαφοροποίηση με τις γεωπολιτικές ανάγκες της, καθώς η σχέση της με τη Δύση παραμένει περίπλοκη και υπό συνεχή επανεκτίμηση.
www.bankingnews.gr
Η Άγκυρα δεν περιορίζεται απλώς στο να υπογράφει πληθώρα συμφωνιών LNG με πολλούς προμηθευτές, αλλά στρέφεται και στην ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής.
Αυτό το διπλό στρατηγικό βήμα θα μπορούσε να οδηγήσει τη Ρωσία και το Ιράν να χάσουν έναν από τους μεγαλύτερους πελάτες φυσικού αερίου και αργού πετρελαίου τους σε λίγα χρόνια.
Η αγορά της Τουρκίας
Η Τουρκία είναι η τελευταία μεγάλη αγορά της Ρωσίας στην Ευρώπη, μετά την απόφαση των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών να εγκαταλείψουν το ρωσικό αέριο υπέρ του αερίου από αγωγούς της Νορβηγίας και του LNG από τις ΗΠΑ.
Οι δύο βασικές συμφωνίες της Τουρκίας με τη Ρωσία, συνολικής αξίας 22 bcm/έτος, αναμένεται να λήξουν τα επόμενα χρόνια, ενώ η συμφωνία με το Ιράν για 10 bcm/έτος λήγει το 2026.
Η Τουρκία έχει ήδη δημιουργήσει χωρητικότητα εισαγωγών LNG 58 bcm/έτος—αρκετή για να καλύψει τη ζήτηση της χώρας—με συμπεριλαμβανομένων των πλωτών τερματικών σταθμών στα Dörtyol και Saros.
Αυτό θα βοηθήσει τη χώρα να ανακατευθύνει και να επανεξάγει LNG στην Ευρώπη, τοποθετώντας την ως περιφερειακό κόμβο.
Τον Σεπτέμβριο, η κρατική εταιρεία ενέργειας BOTAŞ υπέγραψε συμφωνία 20 ετών με τη Mercuria για την εισαγωγή περίπου 4 bcm/έτος αμερικανικού LNG από το 2026, που θα φτάσουν περίπου τα 70 bcm τα επόμενα 20 χρόνια. Επίσης, η BOTAŞ υπέγραψε ξεχωριστή προκαταρκτική συμφωνία με την αυστραλιανή Woodside Energy που θα προσθέσει περίπου 5,8 bcm για εννέα χρόνια, ξεκινώντας το 2030.
Παράλληλα, η Άγκυρα ενισχύει και την εγχώρια παραγωγή, με την κρατική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου TPAO να αναπτύσσει νέα κοιτάσματα αερίου στη Μαύρη Θάλασσα για να τροφοδοτήσει το δίκτυο της χώρας.
Ενεργειακή ασφάλεια
Αυτή η διπλή στρατηγική αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο για την ενεργειακή ασφάλεια της Τουρκίας και αναμένεται να ενισχύσει τις συμβατικές εισαγωγές LNG και την εγχώρια παραγωγή κατά περισσότερα από 26 bcm/έτος μέχρι το 2028, από περίπου 15 bcm σήμερα.
Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία θα χρειάζεται μόλις 26 bcm αγωγού το 2028, πολύ κάτω από τα 41 bcm που αγοράζει αυτή τη στιγμή από τη Ρωσία, το Ιράν και το Αζερμπαϊτζάν.
Από την πλευρά του, το Ιράν θα μπορούσε να πληγεί ακόμη περισσότερο.
Οι εξαγωγές φυσικού αερίου αποτελούν μια βασική πηγή εσόδων για το Ιράν, καθώς δεν υπόκεινται σε δυτικές κυρώσεις.
Η απώλεια της Τουρκίας θα εξαλείψει σε μεγάλο βαθμό τα έσοδα από τις εξαγωγές αερίου, με την στροφή προς ανατολικά, σε χώρες όπως το Πακιστάν, να αποδεικνύεται δύσκολη λόγω της έλλειψης υποδομών αγωγών ή LNG.
Ο ρόλος του Trump
Η νέα στρατηγική της Τουρκίας, ενώ είναι εν μέρει αποτέλεσμα της ανάγκης ενίσχυσης της ενεργειακής ασφάλειας, περιλαμβάνει και την πίεση από τις ΗΠΑ και τη Δύση.
Τον περασμένο μήνα, ο Αμερικανός Πρόεδρος Donald Trump ζήτησε από τον Πρόεδρο Erdogan να σταματήσει να αγοράζει πετρέλαιο και αέριο από τη Ρωσία.
Η G7 εξέδωσε αμέσως μια κοινή δήλωση, τονίζοντας ότι ήρθε η ώρα να «ενισχυθεί η πίεση στις εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας».
Ωστόσο, η απομάκρυνση της Τουρκίας από τη Ρωσία δεν θα είναι εύκολη ή απλή υπόθεση.
Η Τουρκία αγοράζει μέχρι και τα δύο τρίτα των εισαγωγών πετρελαίου από τη Ρωσία με μεγάλες εκπτώσεις, έως και 15%, από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, εξοικονομώντας δισεκατομμύρια δολάρια σε λογαριασμούς εισαγωγών και βοηθώντας στην καταπολέμηση του πληθωρισμού.
Το ίδιο ισχύει και για το φυσικό αέριο, με την Τουρκία να εισάγει πάνω από το 40% του αερίου της από τη Ρωσία σε σχετικά ανταγωνιστικές τιμές.
Ο Erdogan έχει ακολουθήσει μια λεπτή γραμμή, προσπαθώντας να ισορροπήσει μεταξύ της άρνησης και της υποταγής στην Ουάσιγκτον, προχωρώντας σιωπηλά σε διαφοροποίηση, ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να διατηρήσει τη Ρωσία σε καλές σχέσεις.
Αφρικανικές σχέσεις
Εν τω μεταξύ, η Τουρκία στρέφεται και προς την Αφρική για να ενισχύσει περαιτέρω την ενεργειακή της ασφάλεια και να διαφοροποιήσει τις προμήθειές της.
Πρόσφατα, το Bloomberg ανέφερε ότι η Τουρκία θα στείλει το 86 μέτρων ερευνητικό σκάφος Oruc Reis για να εξερευνήσει υπεράκτια πετρελαϊκά κοιτάσματα στη Σομαλία.
Η Τουρκία έχει ήδη εδραιώσει ισχυρή παρουσία στη Σομαλία, όπου διατηρεί τη μεγαλύτερη στρατιωτική της βάση στο εξωτερικό, ενώ τουρκικές εταιρείες διαχειρίζονται το λιμάνι και το αεροδρόμιο της πρωτεύουσας.
Η τουρκική εταιρεία drones Baykar έχει προμηθεύσει τη Σομαλία με άγνωστο αριθμό των μοντέλων TB2 drones, ενισχύοντας την επιθετική δράση κατά της ισλαμιστικής ομάδας αλ-Σαμπάαμπ.
Νωρίτερα φέτος, το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε πρόταση του Προέδρου Erdogan για να στείλει ναυτική υποστήριξη στα Σομαλικά ύδατα λόγω της αύξησης της πειρατείας στην Ερυθρά Θάλασσα.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας, τα τελευταία δέκα χρόνια, η Τουρκία έχει προσφέρει στη Σομαλία πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε βοήθεια.
Αν και αυτό μπορεί να φαίνεται μικρό, η Σομαλία είναι μία από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, με ΑΕΠ λίγο πάνω από τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ωστόσο, η Σομαλία αποτελεί μόνο το σημείο εκκίνησης για την Τουρκία, καθώς επιδιώκει να επεκτείνει την επιρροή της στην ήπειρο.
Μετά τη Σομαλία και ο Νίγηρας
Νωρίτερα φέτος, μια αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών Hakan Fidan επισκέφθηκε το Νίγηρα και υπέγραψε πλήθος συμφωνιών, μετά την απόφαση της στρατιωτικής κυβέρνησης της χώρας να ζητήσει από τις ΗΠΑ να κλείσουν τη στρατιωτική τους βάση και να απελάσουν τους Γάλλους στρατιώτες.
Ο Νίγηρας μόλις ανανέωσε τις εξαγωγές πετρελαίου, αφού έφτασε σε συμφωνία με το γειτονικό Μπενίν μετά από μια πρόσφατη διαμάχη για τα σύνορα.
Ο Νίγηρας σταμάτησε τις αποστολές αργού πετρελαίου τον Ιούνιο, μετά το κλείσιμο από τη χώρα ενός αγωγού που διαχειριζόταν η κινεζική εταιρεία China National Petroleum, ο οποίος συνδέει το πετρελαϊκό πεδίο Agadem με το τερματικό Sèmè Kpodji στο Μπενίν.
«Νέες» περιοχές
Αυτές οι κινήσεις υποδεικνύουν τη στρατηγική της Τουρκίας για διεύρυνση των ενεργειακών της σχέσεων πέρα από τις παραδοσιακές περιοχές της, εκμεταλλευόμενη την αναδυόμενη δυναμική στην Αφρική, ενώ παράλληλα μειώνει την εξάρτησή της από τις παραδοσιακές πηγές φυσικού αερίου και πετρελαίου.
Με την εκμετάλλευση ενεργειακών πόρων και την ενίσχυση των διπλωματικών και οικονομικών της δεσμών με χώρες όπως η Σομαλία και ο Νίγηρας, η Τουρκία στοχεύει να διασφαλίσει την ενεργειακή της ασφάλεια και να διευρύνει την επιρροή της στην περιοχή, σε μια εποχή που οι γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί είναι εντονότεροι από ποτέ.
Η στρατηγική αυτή, ωστόσο, ενδέχεται να έχει και τις προκλήσεις της.
Η διαφοροποίηση από τη Ρωσία και το Ιράν, και η αναζήτηση νέων εταίρων, ειδικά στην Αφρική, θα απαιτήσει σημαντικές επενδύσεις και υποδομές, ενώ οι γεωπολιτικές εντάσεις στην περιοχή ενδέχεται να προσθέσουν αβεβαιότητες.
Παρόλα αυτά, η Τουρκία φαίνεται αποφασισμένη να διαδραματίσει έναν πιο σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια ενεργειακή αγορά και να περιορίσει την εξάρτησή της από τις παραδοσιακές δυνάμεις, όπως η Ρωσία και το Ιράν, κερδίζοντας ταυτόχρονα στρατηγικά πλεονεκτήματα στην περιοχή της Μεσογείου και πέρα από αυτήν.
Η πρόκληση για την Τουρκία, λοιπόν, είναι αν μπορεί να υλοποιήσει αυτόν τον φιλόδοξο ενεργειακό μετασχηματισμό, συνδυάζοντας την ενεργειακή διαφοροποίηση με τις γεωπολιτικές ανάγκες της, καθώς η σχέση της με τη Δύση παραμένει περίπλοκη και υπό συνεχή επανεκτίμηση.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών