Οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη προχώρησαν σε μια πρωτόγνωρη παροχή ρευστότητας αναφέρει ο Σ. Λέκκας σε άρθρο του στο bankingnews.gr
Στην κλασική ελληνική ταινία ‘Τα κίτρινα γάντια’ ο αείμνηστος Γκιωνάκης απευθυνόμενος στον επίσης αείμνηστο Σταυρίδη του λέει: πορτοκαλάδα δε θέτε, λεμονάδα δεν θέτε, τι επιτέλους θέτε;
Ανάλογη ερώτηση μπορεί να γίνει σε όσους αρέσκονται να κριτικάρουν την πολιτική των κεντρικών τραπεζών σχετικά με την διόγκωση των ισολογισμών τους.
Κόψιμο χρήματος δεν θέτε, αδράνεια δεν θέτε, τι επιτέλους θέτε;
Tόσο κατά την περίοδο που ακολούθησε το σκάσιμο της φούσκας των δανείων χαμηλής φερεγγυότητας στις ΗΠΑ το 2007 όσο και κυρίως μετά την εμφάνιση του Covid 19 στα τέλη του 2019 , οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη προχώρησαν σε μια πρωτόγνωρη παροχή ρευστότητας.
Την περίοδο από τις αρχές του 2007 και μέχρι τα τέλη του 2016 οι ισολογισμοί των κεντρικών τραπεζών, ΗΠΑ , ΕΕ, Βρετανίας και Ιαπωνίας από τα επίπεδα των 4 τρις δολαρίων εκτοξεύθηκαν στα 16 τρις δολάρια ενώ σε σχέση με το ΑΕΠ τους από τα επίπεδα του 12% έφθασαν στο 46%.
Στην ουσία στην διαδρομή μιας 10ετιας οι συγκεκριμένες κεντρικές τράπεζες 4πλασίασαν τους ισολογισμούς τους .
Το εντυπωσιακό είναι ότι την ώρα που είχαν δρομολογήσει το σταδιακ, διότι όσο εύκολα αυξάνεις την ρευστότητα τόσο δύσκολα είναι να την περιορίσεις, ξεφόρτωμα των στοιχείων του ενεργητικού τους, ενέσκηψε η πανδημία του κορονοιού και τα δεδομένα άλλαξαν .
Τα πρωτόγνωρα lockdown που επιβλήθηκαν εκ των πραγμάτων επέβαλαν ενέσεις ρευστότητας προς τους πληγέντες κλάδους, πρωτοφανούς μεγέθους και μάλιστα σε άμεσο χρόνο .
Αποτέλεσμα αντί της μέχρι τότε τάσης αντιστροφής της νομισματικής πολιτικής και συρρίκνωσης των ισολογισμών των κεντρικών τραπεζών να υπάρξει εκτόξευση της παροχής ρευστότητας μέσω προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης.
Στην ουσία μιλούμε για κόψιμο χρήματος το οποίο σε πρώτη φάση ενισχύει τα αποθεματικά των εμπορικών τραπεζών αν και ορισμένες κεντρικές τράπεζες όπως της Ιαπωνίας και της Ελβετίας έχουν διέβει τον Ρουβίκωνα της αγοράς μετοχών.
Ρηξικέλευθη πράξη πλην υψηλού ρίσκου ήταν και η απόφαση της Αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας να μηδενίσει τον δείκτης απαίτησης ελάχιστων αποθεματικών κεφαλαίων από τις εμπορικές τράπεζες.
Αυτό σημαίνει ότι οι εμπορικές τράπεζες μπορούν να δανείζουν απεριόριστα χωρίς την υποχρέωση αποθεματικού ύψους 10% επι των κεφαλαίων που δανείζουν όπως ήταν και μέχρι την απόφαση .
Μηδενική υποχρέωση αποθεματικών έχουν οι εμπορικές τράπεζες στη Βρετανία , Καναδά , Αυστραλία , Σουηδία , ενώ η ΕΕ έχει ελάχιστο αποθεματικό 1% , η Ελβετία 2,5% και η Κίνα 20%.
Η πανδημία του κορονοιού διέλυσε κάθε κόκκινη γραμμή και όλα τα μέσα τέθηκαν στην αντιμετώπιση των lockdown και της πρωτόγνωρης μείωσης του παραγόμενου προϊόντος και της παράλληλης αύξησης της ανεργίας ,
Η ανάγκη τόνωσης της ενεργούς ζήτησης επέβαλε πρωτόγνωρα νομισματικά αλλά και δημοσιονομικά μέτρα.
Τι άλλο θα μπορούσε να γίνει;
Εφόσον επιλέγει ως μέθοδος αντιμετώπισης της πανδημίας το κλείσιμο των οικονομιών τότε οι ακραίες παρεμβάσεις κεντρικών τραπεζών και κυβερνήσεων ήταν μονόδρομος με όποιο τελικό κόστος για την αξιοπιστία νομισμάτων και κυβερνήσεων.
Το κόψιμο χρήματος ήταν αναγκαίος όρος επιβίωσης.
Οι κεντρικές τράπεζες παρακάμπτοντας τον ηθικό κίνδυνο απέκτησαν τμήματα του ιδιωτικού χρέους και παράλληλα τμήματα περιουσιακών στοιχείων κάτι που αναμένεται να πράξουν και στο μέλλον.
Τι άλλο θα μπορούσαν να κάνουν;
Να επαναλάμβαναν το λάθος της προηγούμενης μεγάλης και παγκόσμιας οικονομικής κρίσης αυτής του 1929 όταν αύξησαν τα επιτόκια , απαίτησαν την άμεση εξόφληση των ιδιωτικών χρεών και μηδένισαν τις πιστώσεις;
Σίγουρα όχι , διότι το τότε αποτέλεσμα δεν θα μπορούσε να αξιολογηθεί παρά μόνο ως απόλυτα αποτρεπτικό και καταστροφικό και η όποια επανάληψη των τότε μεθόδων αντιμετώπισης της κρίσης ως απόλυτα εγκληματική.
Οι κεντρικές τράπεζες μαζεύοντας τα κρατικά και ιδιωτικά χρέη στην ουσία λειτουργούν ως αμύντορες του καπιταλιστικού συστήματος .
Οι κεντρικές τράπεζες εκ του ρόλου τους αποτελούν τους δανειστές έσχατης ανάγκης των εμπορικών τραπεζών, επεκτείνοντας όμως τον ρόλο τους σε περιόδους υπέρτατου κινδύνου λειτουργούν ως φύλακες του συστήματος της αγοράς αποτρέποντας την κατάρρευση του.
Με τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης μειώνεται η καθαρή προσφορά κρατικών ομολόγων που διατίθενται στον ιδιωτικό τομέα και μέσω αυτής επέρχεται η μόνιμη μείωση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων σε παγκόσμιο επίπεδο, η οποία με βάση τα σημερινά δεδομένα κυμαίνεται από 250 μονάδες βάσης για ομόλογα με υψηλή διαβάθμιση έως και 330 μ.β. για ομόλογα χαμηλότερης διαβάθμισης.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι όλα έχουν τα όρια τους όπως και η διόγκωση των ισολογισμών μέσω προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης .
Καταρχάς δεν υπάρχει ιδανικό μέγεθος όταν αναφερόμαστε σε ισολογισμό κεντρικής τράπεζας.
Η έκφραση Ντράγκι που χρονολογείται από τον Ιούλιο του 2012 ‘ Whatever it takes’ δείχνει τον απεριόριστο χαρακτήρα των παρεμβάσεων και της επέκτασης του μεγέθους μια κεντρικής τράπεζας.
Το πρόβλημα δεν έγκειται ούτε στο μέγεθος ούτε στις παρεμβάσεις, αλλά στα κανάλια μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής μέχρι τους δρώντες στην πραγματική οικονομία .
Οι στρεβλώσεις που καταγράφονται στις αγορές χρήματος , κεφαλαίων , πρώτων υλών και μετάλλων, καθώς και στο γεγονός ότι η αποτίμηση τους δεν έχει σχέση με τη ζώσα πραγματικότητα οφείλονται ακριβώς στο γεγονός ότι ο μηχανισμός μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής δεν λειτουργεί.
Αυτό το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί και όχι το ύψος και των μέγεθος των παρεμβάσεων.
Οι παρεμβάσεις απέτυχαν τόσο στην ενίσχυση της ανάπτυξης όσο και του πληθωρισμού διότι ακριβώς δεν φθάνουν μέχρι τον τελικό αποδεκτή τους , τα φυσικά πρόσωπα και τις επιχειρήσεις.
Η ρευστότητα είναι οξυγόνο , όπως και οι πιστώσεις βασικό τμήμα του αναπτυξιακού μηχανισμού.
Χωρίς την αποκατάσταση της λειτουργίας του μηχανισμού που μεταφέρει το χρήμα από τον παραγωγό του στην βάση της πραγματικής οικονομίας , απλά θα μεμψιμοιρούμε για τις στρεβλώσεις των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης , για το κόστος των αρνητικών επιτοκίων, για την δημιουργία βραχυπρόθεσμου και κατά βάση λογιστικού πλούτου και γενικότερα για το φαύλο κύκλο που δημιουργεί φούσκες χωρίς να αντιμετωπίζει προβλήματα και να δίνει προοπτικές.
Λέκκας Σαράντος
Οικονομολόγος
www.bankingnews.gr
Ανάλογη ερώτηση μπορεί να γίνει σε όσους αρέσκονται να κριτικάρουν την πολιτική των κεντρικών τραπεζών σχετικά με την διόγκωση των ισολογισμών τους.
Κόψιμο χρήματος δεν θέτε, αδράνεια δεν θέτε, τι επιτέλους θέτε;
Tόσο κατά την περίοδο που ακολούθησε το σκάσιμο της φούσκας των δανείων χαμηλής φερεγγυότητας στις ΗΠΑ το 2007 όσο και κυρίως μετά την εμφάνιση του Covid 19 στα τέλη του 2019 , οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη προχώρησαν σε μια πρωτόγνωρη παροχή ρευστότητας.
Την περίοδο από τις αρχές του 2007 και μέχρι τα τέλη του 2016 οι ισολογισμοί των κεντρικών τραπεζών, ΗΠΑ , ΕΕ, Βρετανίας και Ιαπωνίας από τα επίπεδα των 4 τρις δολαρίων εκτοξεύθηκαν στα 16 τρις δολάρια ενώ σε σχέση με το ΑΕΠ τους από τα επίπεδα του 12% έφθασαν στο 46%.
Στην ουσία στην διαδρομή μιας 10ετιας οι συγκεκριμένες κεντρικές τράπεζες 4πλασίασαν τους ισολογισμούς τους .
Το εντυπωσιακό είναι ότι την ώρα που είχαν δρομολογήσει το σταδιακ, διότι όσο εύκολα αυξάνεις την ρευστότητα τόσο δύσκολα είναι να την περιορίσεις, ξεφόρτωμα των στοιχείων του ενεργητικού τους, ενέσκηψε η πανδημία του κορονοιού και τα δεδομένα άλλαξαν .
Τα πρωτόγνωρα lockdown που επιβλήθηκαν εκ των πραγμάτων επέβαλαν ενέσεις ρευστότητας προς τους πληγέντες κλάδους, πρωτοφανούς μεγέθους και μάλιστα σε άμεσο χρόνο .
Αποτέλεσμα αντί της μέχρι τότε τάσης αντιστροφής της νομισματικής πολιτικής και συρρίκνωσης των ισολογισμών των κεντρικών τραπεζών να υπάρξει εκτόξευση της παροχής ρευστότητας μέσω προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης.
Στην ουσία μιλούμε για κόψιμο χρήματος το οποίο σε πρώτη φάση ενισχύει τα αποθεματικά των εμπορικών τραπεζών αν και ορισμένες κεντρικές τράπεζες όπως της Ιαπωνίας και της Ελβετίας έχουν διέβει τον Ρουβίκωνα της αγοράς μετοχών.
Ρηξικέλευθη πράξη πλην υψηλού ρίσκου ήταν και η απόφαση της Αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας να μηδενίσει τον δείκτης απαίτησης ελάχιστων αποθεματικών κεφαλαίων από τις εμπορικές τράπεζες.
Αυτό σημαίνει ότι οι εμπορικές τράπεζες μπορούν να δανείζουν απεριόριστα χωρίς την υποχρέωση αποθεματικού ύψους 10% επι των κεφαλαίων που δανείζουν όπως ήταν και μέχρι την απόφαση .
Μηδενική υποχρέωση αποθεματικών έχουν οι εμπορικές τράπεζες στη Βρετανία , Καναδά , Αυστραλία , Σουηδία , ενώ η ΕΕ έχει ελάχιστο αποθεματικό 1% , η Ελβετία 2,5% και η Κίνα 20%.
Η πανδημία του κορονοιού διέλυσε κάθε κόκκινη γραμμή και όλα τα μέσα τέθηκαν στην αντιμετώπιση των lockdown και της πρωτόγνωρης μείωσης του παραγόμενου προϊόντος και της παράλληλης αύξησης της ανεργίας ,
Η ανάγκη τόνωσης της ενεργούς ζήτησης επέβαλε πρωτόγνωρα νομισματικά αλλά και δημοσιονομικά μέτρα.
Τι άλλο θα μπορούσε να γίνει;
Εφόσον επιλέγει ως μέθοδος αντιμετώπισης της πανδημίας το κλείσιμο των οικονομιών τότε οι ακραίες παρεμβάσεις κεντρικών τραπεζών και κυβερνήσεων ήταν μονόδρομος με όποιο τελικό κόστος για την αξιοπιστία νομισμάτων και κυβερνήσεων.
Το κόψιμο χρήματος ήταν αναγκαίος όρος επιβίωσης.
Οι κεντρικές τράπεζες παρακάμπτοντας τον ηθικό κίνδυνο απέκτησαν τμήματα του ιδιωτικού χρέους και παράλληλα τμήματα περιουσιακών στοιχείων κάτι που αναμένεται να πράξουν και στο μέλλον.
Τι άλλο θα μπορούσαν να κάνουν;
Να επαναλάμβαναν το λάθος της προηγούμενης μεγάλης και παγκόσμιας οικονομικής κρίσης αυτής του 1929 όταν αύξησαν τα επιτόκια , απαίτησαν την άμεση εξόφληση των ιδιωτικών χρεών και μηδένισαν τις πιστώσεις;
Σίγουρα όχι , διότι το τότε αποτέλεσμα δεν θα μπορούσε να αξιολογηθεί παρά μόνο ως απόλυτα αποτρεπτικό και καταστροφικό και η όποια επανάληψη των τότε μεθόδων αντιμετώπισης της κρίσης ως απόλυτα εγκληματική.
Οι κεντρικές τράπεζες μαζεύοντας τα κρατικά και ιδιωτικά χρέη στην ουσία λειτουργούν ως αμύντορες του καπιταλιστικού συστήματος .
Οι κεντρικές τράπεζες εκ του ρόλου τους αποτελούν τους δανειστές έσχατης ανάγκης των εμπορικών τραπεζών, επεκτείνοντας όμως τον ρόλο τους σε περιόδους υπέρτατου κινδύνου λειτουργούν ως φύλακες του συστήματος της αγοράς αποτρέποντας την κατάρρευση του.
Με τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης μειώνεται η καθαρή προσφορά κρατικών ομολόγων που διατίθενται στον ιδιωτικό τομέα και μέσω αυτής επέρχεται η μόνιμη μείωση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων σε παγκόσμιο επίπεδο, η οποία με βάση τα σημερινά δεδομένα κυμαίνεται από 250 μονάδες βάσης για ομόλογα με υψηλή διαβάθμιση έως και 330 μ.β. για ομόλογα χαμηλότερης διαβάθμισης.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι όλα έχουν τα όρια τους όπως και η διόγκωση των ισολογισμών μέσω προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης .
Καταρχάς δεν υπάρχει ιδανικό μέγεθος όταν αναφερόμαστε σε ισολογισμό κεντρικής τράπεζας.
Η έκφραση Ντράγκι που χρονολογείται από τον Ιούλιο του 2012 ‘ Whatever it takes’ δείχνει τον απεριόριστο χαρακτήρα των παρεμβάσεων και της επέκτασης του μεγέθους μια κεντρικής τράπεζας.
Το πρόβλημα δεν έγκειται ούτε στο μέγεθος ούτε στις παρεμβάσεις, αλλά στα κανάλια μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής μέχρι τους δρώντες στην πραγματική οικονομία .
Οι στρεβλώσεις που καταγράφονται στις αγορές χρήματος , κεφαλαίων , πρώτων υλών και μετάλλων, καθώς και στο γεγονός ότι η αποτίμηση τους δεν έχει σχέση με τη ζώσα πραγματικότητα οφείλονται ακριβώς στο γεγονός ότι ο μηχανισμός μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής δεν λειτουργεί.
Αυτό το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί και όχι το ύψος και των μέγεθος των παρεμβάσεων.
Οι παρεμβάσεις απέτυχαν τόσο στην ενίσχυση της ανάπτυξης όσο και του πληθωρισμού διότι ακριβώς δεν φθάνουν μέχρι τον τελικό αποδεκτή τους , τα φυσικά πρόσωπα και τις επιχειρήσεις.
Η ρευστότητα είναι οξυγόνο , όπως και οι πιστώσεις βασικό τμήμα του αναπτυξιακού μηχανισμού.
Χωρίς την αποκατάσταση της λειτουργίας του μηχανισμού που μεταφέρει το χρήμα από τον παραγωγό του στην βάση της πραγματικής οικονομίας , απλά θα μεμψιμοιρούμε για τις στρεβλώσεις των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης , για το κόστος των αρνητικών επιτοκίων, για την δημιουργία βραχυπρόθεσμου και κατά βάση λογιστικού πλούτου και γενικότερα για το φαύλο κύκλο που δημιουργεί φούσκες χωρίς να αντιμετωπίζει προβλήματα και να δίνει προοπτικές.
Λέκκας Σαράντος
Οικονομολόγος
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών