γράφει : Νίκος Κονδυλόπουλος
Στις βουλευτικές εκλογές που έγιναν το 2018 στην Ιταλία έλαβαν μέρος δύο ευρωσκεπτικιστικά κόμματα, το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και η Lega, που συγκυβέρνησαν μέχρι το καλοκαίρι του 2019.
Από την ίδια εθνοσυνέλευση γεννιέται σήμερα μια κυβέρνηση με επικεφαλής τον M. Draghi, πρώην διοικητή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Η πιο ευρωσκεπτικιστική εθνοσυνέλευση στην ιστορία της Ιταλίας καταλήγει στην πιο ευρωπαϊστική κυβέρνηση αναφέρει σε ανάλυσή του ο Giovanni Orsina καθηγητής Πολιτικών Συστημάτων στο Πανεπιστήμιο LUISS.
Πώς συνέβη ένας τέτοιος μετασχηματισμός
Για να δώσουμε μια απάντηση, πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τα εκλογικά αποτελέσματα του 2018.
Από τα τέλη της δεκαετίας του ’70, η Ιταλία αγωνίζεται με το πρόβλημα της συμβατότητας ανάμεσα στην εθνική πολιτική και τις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις, ιδιαίτερα στο οικονομικό πεδίο.
Η μη επίλυση αυτού του προβλήματος ήταν ένας από τους λόγους που κατέρρευσε πρώτα το «ιστορικό» σύστημα των κομμάτων στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και στη συνέχεια, το 2011, το διπολικό πολιτικό σύστημα που γεννήθηκε στα συντρίμμια εκείνης της κατάρρευσης.
Η έκρηξη του ευρωσκεπτικισμού το 2012, σε μια στιγμή που η Ιταλία είχε την τεχνοκρατική και φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση του M. Mondi, μπορεί να θεωρηθεί μια αντίδραση απελπισίας απέναντι σε μια Ευρώπη που θεωρούνταν ένα αξεπέραστο εμπόδιο για την ανάπτυξη και την ευημερία του πληθυσμού.
Προσοχή όμως!
Η Ιταλία είναι παραδοσιακά φιλοευρωπαϊκή, έστω και μόνο επειδή η κοινή της γνώμη ήταν πάντα «ιταλοσκεπτικιστική», δεν έχει εμπιστοσύνη δηλαδή στην εθνική ηγετική τάξη.
Την περίοδο εκείνη, η εχθρότητα των Ιταλών απέναντι στην ΕΕ ήταν αποτέλεσμα της απογοήτευσης από ένα πρόγραμμα στο οποίο είχαν πιστέψει και που απέβαινε διαφορετικό του αναμενομένου.
Η εχθρότητα ενός προδομένου εραστή.
Η αντίδραση απέναντι στην κρίση χρέους του 2011, η λιτότητα και η κυβέρνηση Mondi έφεραν τη μεγάλη εκλογική επιτυχία του Κινήματος των Πέντε Αστέρων το 2013.
Αντίθετα με όλα τα προγνωστικά, το κόμμα αυτό επέζησε σε όλη τη διάρκεια της εθνοσυνέλευσης του 2013-2018.
Την ίδια περίοδο, επωφελούμενη από τη μεταναστευτική κρίση, άρχισε να ανεβαίνει και η Lega, την οποία ο M. Salvini είχε αρχίσει να μετατρέπει σε ένα εθνικιστικό κόμμα.
Τελικά, το 2016, η προσπάθεια του M. Renci να μεταρρυθμίσει το ιταλικό πολιτικό σύστημα απέτυχε ύστερα από ένα δημοψήφισμα.
Ο Renci ήθελε να δώσει μια εποικοδομητική έξοδο στις διαμαρτυρίες των Ιταλών, εξαιτίας όμως των λαθών του οι διαμαρτυρίες αυτές στράφηκαν εναντίον του.
Έτσι, στις βουλευτικές εκλογές του 2018, το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και η Lega κατόρθωσαν να πετύχουν απόλυτη πλειοψηφία και να συγκροτήσουν μια κυβέρνηση συνεργασίας.
Παρά ταύτα, στις ευρωεκλογές του 2019 έπαιξαν ρόλο τρεις παράγοντες που εξηγούν πώς φτάσαμε από την πιο ευρωσκεπτικιστική στην πιο φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση.
Πρώτον, τα δύο κόμματα είναι εντελώς διαφορετικά.
Ο Salvini μετέτρεψε τη Lega σε ένα δεξιό κόμμα επικεντρωμένο στην υπεράσπιση του εθνικού συμφέροντος, ενώ το Κίνημα των Πέντε Αστέρων είχε πάντα μια πιο αδύναμη πολιτική ταυτότητα και ορισμένα από τα θέματά του ανήκαν στην «εναλλακτική» Αριστερά.
Δεύτερον, μετά τη συγκρότηση της Επιτροπής υπό την Von der Layen, τα φιλοευρωπαϊκά κόμματα και η κυρίαρχη τάξη, υποβοηθούμενα από τους κακούς υπολογισμούς του Salvini και την κρίση ταυτότητας του Κινήματος των Πέντε Αστέρων, έδωσαν τέλος στο λαϊκιστικό πείραμα και οδήγησαν σε μια κυβέρνηση που βρισκόταν πιο κοντά στις ευρωπαϊκές πολιτικές ισορροπίες.
Τρίτον, ξέσπασε η πανδημία, που οδήγησε την ΕΕ να αλλάξει στρατηγική και να δώσει έμφαση, έστω και προσωρινά, στις δημόσιες δαπάνες.
Αυτή η αλλαγή κλίματος εξηγεί γιατί τα δύο αυτά κόμματα στηρίζουν σήμερα τον Draghi.
Υπάρχει όμως ένας κίνδυνος.
Αν τα πράγματα δεν πάνε καλά, αν η κυβέρνηση Draghi αποδειχθεί λιγότερο αποτελεσματική του αναμενομένου, αν η χρηματοδότηση που θα έρθει από την Ευρώπη δεν έχει τα αναμενόμενα οφέλη και αν η χώρα βγει από την πανδημία πολύ θυμωμένη, η Ιταλία μπορεί να πληρώσει βαρύ τίμημα από αυτή την αναστολή της πολιτικής.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών