ΙΟΒΕ: Στο 5% - 5,5% η ανάπτυξη της Ελλάδας το 2021 στο θετικό σενάριο, στο 2,5% - 3% στο δυσμενές

Στο 5% - 5,5% εκτιμά την ανάπτυξη της Ελλάδας το 2021 το ΙΟΒΕ στο θετικό σενάριο, αλλά μόλις στο 2,5% - 3% στο δυσμενές σενάριο.
Ειδικότερα, όπως επισημαίνει το ΙΟΒΕ, η εξέλιξη της υγειονομικής κρίσης, εγχωρίως και διεθνώς, οι παρεμβάσεις πολιτικής για την ανάσχεση των επιπτώσεων της πανδημίας και η αξιοποίηση της αυξημένης ρευστότητας (τραπεζικές χορηγήσεις-Ταμείο Ανάκαμψης), θα είναι οι πλέον καθοριστικοί παράγοντες του ΑΕΠ φέτος.
Στο βασικό σενάριο εξελίξεων, στο οποίο δεν θα σημειωθεί νέα έξαρση της πανδημίας στο δεύτερο εξάμηνο του 2021, η ανάκαμψη της Ευρωζώνης θα είναι ταχύτερη της αναμενόμενης στην αρχή του έτους και οι παρεμβάσεις στήριξης, όπως και οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης, θα διαμορφωθούν υψηλότερα από ό,τι στον προϋπολογισμό, η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί ταχύτερα από ό,τι αναμενόταν νωρίτερα φέτος, με ρυθμό 5,0-5,5%.
Η αύξηση του ΑΕΠ θα προέλθει κυρίως από άνοδο των εξαγωγών (+12% με +15%) και της ιδιωτικής κατανάλωσης (+3,5% με +5,5%).
Αύξηση θα σημειωθεί και στις επενδύσεις (+14% με +17%). Η δημόσια κατανάλωση επίσης θα ενισχυθεί, από 3,0% έως 4,5%.
Η ισχυρά ανερχόμενη εγχώρια ζήτηση θα αποτυπωθεί στη ζήτηση για εισαγωγές (+10% με +13%).
Εφόσον σημειωθεί νέα έξαρση της πανδημίας, εγχωρίως και διεθνώς, που θα επενεργήσει αρνητικά στην τουριστική περίοδο, αλλά και στην ανάκαμψη της Ευρωζώνης, διευρύνοντας ωστόσο περαιτέρω τις παρεμβάσεις στήριξης επιχειρήσεων και νοικοκυριών, η ανάπτυξη θα συγκρατηθεί στην περιοχή του 2,5-3,0%.

Κύρια σημεία της τριμηνιαίας έκθεσης του ΙΟΒΕ για την ελληνική οικονομία που παρουσιάστηκε στις 06/07/2021

• Βάσει των διαθέσιμων στοιχείων, η πίεση από την πανδημία του COVID-19 στην οικονομική δραστηριότητα παγκοσμίως υποχώρησε αισθητά στο πρώτο τρίμηνο φέτος, παρότι στη διάρκειά του συνεχίστηκαν τα μέτρα αναστολής λειτουργίας κλάδων και περιορισμού των μετακινήσεων.

Στην περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου φέτος, το ΑΕΠ υποχώρησε στις χώρες του ΟΟΣΑ κατά 0,4%, από 2,9% ένα τρίμηνο πριν. Η ύφεση στην αρχή του 2021 ήταν χαμηλότερη από ό,τι στο ίδιο τρίμηνο πέρυσι, όταν ξεκίνησε η πανδημία (-0,9%).
Ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ στις πλέον αναπτυγμένες οικονομίες (G7) διαμορφώθηκε το πρώτο τρίμηνο σε -0,7%, έναντι -3,2% στο προηγούμενο τρίμηνο και 1,3% στο αντίστοιχο τρίμηνο της περασμένης χρονιάς.
Αντιθέτως, στις 20 μεγαλύτερες οικονομίες του ΟΟΣΑ η ύφεση κλιμακώθηκε, στο 3,4% από 0,7% στο προηγούμενο τρίμηνο.
Ειδικά η οικονομία της Κίνας αναπτύχθηκε στο πρώτο τρίμηνο φέτος με ρυθμό 18,3%, που είναι ο υψηλότερος τουλάχιστον των τελευταίων 30 ετών.
Επομένως, η επιβράδυνση της ύφεσης προήλθε κυρίως από τις πλέον αναπτυγμένες χώρες συνολικά και την Κίνα.
Η έντονη αποκλιμάκωση της ύφεσης ή η στροφή σε ανάκαμψη κατά το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, οφείλονται πρωτίστως στην έντονη αναθέρμανση του διεθνούς εμπορίου.
Οι πρόσφατες τάσεις στο ΑΕΠ διεθνώς αντανακλούν και τη συνέχιση των δημοσιονομικών και νομισματικών παρεμβάσεων στήριξης στις ισχυρότερες οικονομίες.
Βεβαίως, η ταχύτητα ανάκαμψης των χωρών θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από παράγοντες που σχετίζονται με την πανδημία, όπως τυχόν εξάπλωση μεταλλάξεων του ιού, η ταχύτητα του εμβολιασμού, αλλά και από διαρθρωτικά χαρακτηριστικά των οικονομιών (π.χ. βαθμός εξάρτησής τους από τον τουρισμό, το διεθνές εμπόριο).
Συνισταμένη των τάσεων κατά το τρέχον έτος και των αναμενόμενων εξελίξεων, αποτελεί η πρόβλεψη για ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας φέτος με ρυθμό στην περιοχή του 5,5-6,0%, υπερβαίνοντας την ύφεσή της πέρυσι (4,4%).

• Σημαντική επιβράδυνση ύφεσης στην ελληνική οικονομία στο πρώτο τρίμηνο του 2021, στο 2,3%, έναντι πτώσης του ΑΕΠ κατά 6,9% στο τελευταίο τρίμηνο του 2020 και οριακής ύφεσης 0,5% στο αντίστοιχο τρίμηνο πέρυσι.

Η πτώση του εγχώριου προϊόντος στο τρίμηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου προήλθε κυρίως από την υποχώρηση των εξαγωγών (-13,4%), αποκλειστικά από τη νέα ισχυρή συρρίκνωση των εξαγωγών υπηρεσιών (-38,7%), καθώς οι εξαγωγές προϊόντων διευρύνθηκαν σημαντικά (+8,2%).
Ηπιότερη ήταν η μείωση εισαγωγών (-5,0%).
Δεύτερος καθοριστικός παράγοντας της ύφεσης η πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης (-4,9%).
Οι επενδύσεις διευρύνθηκαν οριακά (+1,0%), αποκλειστικά από την αύξηση του σχηματισμού πάγιου κεφαλαίου (+8,6%), με τα αποθέματα να είναι χαμηλότερα από ό,τι πριν ένα χρόνο.
Σημαντική ενίσχυση δημόσιας κατανάλωσης (+4,9%), λόγω μέτρων στήριξης.

• Υστέρηση πρωτογενούς αποτελέσματος Κρατικού Προϋπολογισμού στην περίοδο Ιανουαρίου-Μαΐου έναντι του στόχου στον Προϋπολογισμό του 2021: έλλειμμα €8,1 δισεκ. έναντι στόχου ελλείμματος €7,2 δισεκ. και ελλείμματος €4,8 δισεκ. πριν ένα χρόνο. Η υπέρβαση προήλθε κυρίως από το σκέλος των δαπανών, που ήταν €757 εκατ. υψηλότερες του σχετικού στόχου, από περισσότερες αγορές παγίων περιουσιακών στοιχείων (+€691 εκατ.), κυρίως για αμυντικά συστήματα, καθώς και περισσότερες δαπάνες ΠΔΕ (+€1,82 δισεκ.), για μεταβιβάσεις.

Λιγότερα του στόχου έσοδα (-€249 εκατ.), κυρίως από υστέρηση στις εισπράξεις έμμεσων φόρων (ΦΠΑ: -€384 εκατ., ειδικοί φόροι: -€221 εκατ.).

• Αύξηση του ποσοστού ανεργίας στο πρώτο τρίμηνο 2021 σε σχέση με πριν ένα έτος, για πρώτη φορά από το πρώτο τρίμηνο του 2014, στο 17,1% από 16,2%.

Όμως, παρότι η απασχόληση υποχώρησε στην περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου φέτος κατά 227,5 χιλ. άτομα από πέρυσι, ο αριθμός των άνεργων παρουσίασε οριακή αύξηση, κατά 0,3 χιλ., στους 745,4 χιλ.
Σχεδόν το σύνολο της πτώσης των απασχολούμενων (227,2 χιλ.) βρέθηκε εκτός εργατικού δυναμικού.
Παρόμοιες τάσεις, ωστόσο αρκετά ηπιότερες, καταγράφονται από την αρχή της πανδημίας.
Δεδομένης της πολύ μεγάλης μεταβολής στην απασχόληση, το γεγονός ότι ουσιαστικά το σύνολο αυτής τέθηκε εκτός εργατικού δυναμικού, επομένως είτε δεν είναι διαθέσιμο να εργαστεί, είτε δεν αναζητά εργασία, δεν μπορεί να ερμηνευθεί.
Σε κλαδικό επίπεδο, οι περισσότερες θέσεις εργασίας χάθηκαν στους κλάδους του Τουρισμού (-135,9 χιλ.), στο Χονδρικό-Λιανικό Εμπόριο (-53,3 χιλ.) και στις Μεταφορές-Αποθήκευση (-23,0 χιλ.).
Στον αντίποδα, αύξηση θέσεων εργασίας παρουσίασαν κυρίως η Δημόσια διοίκηση-άμυνα-υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση (+38,9 χιλ.), οι Επιστημονικές-τεχνικές δραστηριότητες (+34,3 χιλ.), η Γεωργία-Δασοκομία-Αλιεία (+19,6 χιλ. ή +4,6%).
Σε ό,τι αφορά τις αναμενόμενες εξελίξεις στην αγορά εργασίας στο υπόλοιπο του τρέχοντος έτους, η σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων, έχει τονώσει την απασχόληση σε δραστηριότητες που βρέθηκαν υπό αναστολή λειτουργίας (Εμπόριο, Εστίαση, Ξενοδοχεία, κ.ά.).
Εφόσον η πανδημία δεν επανακάμψει (βασικό σενάριο προβλέψεων), πολλές από τις επιχειρήσεις στους παραπάνω και άλλους κλάδους θα λειτουργήσουν στο μεγαλύτερο μέρος το 2021, αυξάνοντας τις θέσεις εργασίας τους.
Η διάρκεια της τουριστικής περιόδου θα είναι επαρκής για περισσότερες εποχικές επιχειρήσεις.
Από την άλλη πλευρά, εφόσον λάβουν χώρα αυτές οι εξελίξεις σχετικά με το υγειονομικό ζήτημα, οι παρεμβάσεις στήριξης της απασχόλησης ή τουλάχιστον η πλειονότητα αυτών, θα ολοκληρωθούν εντός του τρίτου τριμήνου.
Σε περίπτωση νέας έξαρσης της πανδημίας στο δεύτερο εξάμηνο (εναλλακτικό σενάριο προβλέψεων), τα μέτρα προστασίας θα επανέλθουν, μάλλον με μικρότερη ένταση, χάρη στον εμβολιασμό και τα self tests, περιορίζοντας πάρα ταύτα την ώθηση στην απασχόληση.
Η σημαντική ενίσχυση των εξαγωγών προϊόντων το 2020, που συνεχίζεται φέτος, θα υποστηρίξει τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε εξωστρεφείς μεταποιητικούς κλάδους.
Οι επενδύσεις και οι θέσεις εργασίας σε αυτές θα ευνοηθούν από την ταχύρρυθμη πιστωτική επέκταση από τον χρηματοπιστωτικό τομέα, το πιο εμπροσθοβαρές και υψηλότερο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, καθώς και από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.
Όμως, η σημαντική υποχώρηση του εργατικού δυναμικού πέρυσι και στο πρώτο τρίμηνο φέτος, από εργαζόμενους οι οποίοι απώλεσαν την εργασία τους και αποθαρρύνονταν από τις συνθήκες για αναζήτηση νέας, εκτιμάται πως θα αντιστραφεί σταδιακά φέτος, επενεργώντας αυξητικά στον αριθμό των ανέργων.
Λαμβάνοντας υπόψη τις παραπάνω επιδράσεις, εκτιμάται ότι το ποσοστό της ανεργίας στο βασικό σενάριο μακροοικονομικών εξελίξεων για το 2021 θα διαμορφωθεί στην περιοχή του 16,0-16,3%, δηλαδή κοντά στο περυσινό επίπεδο, ενώ στο εναλλακτικό σενάριο θα ενισχυθεί ελαφρώς (17,0-17,3%).

• Ο ρυθμός μεταβολής τιμών καταναλωτή (ΓΔΤΚ) το α’ πεντάμηνο του 2021 ήταν αρνητικός, -1,0%, από -0,3% το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2020.

Ο αντιπληθωρισμός οφείλεται κυρίως στην αρνητική επίδραση στις τιμές της εξασθένισης της εγχώριας ζήτησης και δευτερευόντως, της μείωσης των έμμεσων φόρων.
Η πληθωριστική επίδραση του ενεργειακού κόστους ήταν οριακή.

Η πορεία της υγειονομικής κρίσης

Στο υπόλοιπο του 2021, η εξέλιξη της υγειονομικής κρίσης θα αποτελέσει το σημαντικότερο προσδιοριστικό παράγοντα των τιμών, μέσω των επιδράσεών της στην εγχώρια ζήτηση και στα ενεργειακά αγαθά.
Στο βασικό σενάριο μακροοικονομικών εξελίξεων, δεν θα επανέλθουν ισχυρά μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας, επιτρέποντας τη συνεχή δραστηριότητα στους πληττόμενους από τα περιοριστικά μέτρα κλάδους και την αύξηση της απασχόλησής τους.
Σε συνδυασμό με τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε εξωστρεφείς δραστηριότητες στη βιομηχανία, όπως επίσης από περισσότερες επενδύσεις, θα αυξηθεί το εγχώριο διαθέσιμο εισόδημα, τονώνοντας την καταναλωτική ζήτηση και ακολούθως τις τιμές.
Εάν όμως σημειωθεί μια νέα ανάκαμψη της πανδημίας, η άνοδος της οικονομικής δραστηριότητας και της απασχόλησης θα ανακοπούν εκ νέου.
Γενικότερα, η ανησυχία για την εξέλιξη της υγειονομικής κρίσης θα περιορίσει την καταναλωτική διάθεση.
Σε κάθε περίπτωση, θετική επίδραση αναμένεται να έχει στα εισοδήματα και την κατανάλωση η μείωση της άμεσης φορολογίας, από την αναστολή της εισφοράς αλληλεγγύης και τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών.
Ως προς τις επιδράσεις από την πλευρά των έμμεσων φόρων, η παράταση της μείωσης αυτών για συγκεκριμένα αγαθά και υπηρεσίες έως την 30η Σεπτεμβρίου του 2021, μάλλον δεν θα επιφέρει πλέον κάποια ουσιαστική επίδραση στις τιμές, δεδομένου ότι οι μειώσεις επιβλήθηκαν από τον περυσινό Ιούνιο.

Ενεργειακό κόστος

Η δυναμική της πανδημίας μέσω της επίδρασής της στην παγκόσμια ζήτηση θα καθορίσει τις εξελίξεις και στην πλευρά του ενεργειακού κόστους.
Στο σκέλος της παραγωγής ενέργειας, ο ήπιος περιορισμός των περικοπών στην ημερήσια παραγωγή πετρελαίου από τις χώρες μέλη του ΟΠΕΚ+ κατά το πρώτο εξάμηνο φέτος, που εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί στο τρέχον εξάμηνο, δεν επαρκεί για την κάλυψη της ραγδαίας αύξησης στη ζήτησή του από την αναθέρμανση της παγκόσμιας οικονομίας.
Η συνεχής πρόοδος στον εμβολιασμό του πληθυσμού και η βελτίωση των επιδημιολογικών δεδομένων στο δίμηνο Απριλίου-Μαΐου σε πολλές χώρες, ενισχύουν τις προσδοκίες εξόδου από την υγειονομική κρίση και στηρίζουν μια διεύρυνση των επενδύσεων και της κατανάλωσης.
Από την άλλη πλευρά, παραμένουν σημαντικές προκλήσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας, όπως οι πιθανές επιδράσεις των μεταλλάξεων του ιού, η συνέχιση του εμβολιασμού με υψηλούς ρυθμούς, που ενδεχομένως θα μετριάσουν την ανάκαμψη.
Στις πλέον πρόσφατες προβλέψεις διεθνών οργανισμών (ΟΟΣΑ) η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας παγκοσμίως έχει αναθεωρηθεί επί τα βελτίω.
Λαμβάνοντας υπόψη τις παραπάνω πιθανές τάσεις στις βασικές συνιστώσες του εγχώριου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, όπως επίσης τις επιδράσεις παρόμοιων τάσεων σε αυτόν στο παρελθόν, στο βασικό σενάριο μακροοικονομικών εξελίξεων προβλέπεται ρυθμός πληθωρισμού 0,3% έως 0,6%.
Στο εναλλακτικό σενάριο μακροοικονομικών εξελίξεων, η ηπιότερη άνοδος της καταναλωτικής ζήτησης και η αρνητική επίδραση των έμμεσων φόρων, θα αναχαιτίσουν την αύξηση του ενεργειακού κόστους, οδηγώντας σε νέα, οριακή μείωση των τιμών καταναλωτή (-0,1% έως -0,3%).

Τράπεζες

Το τραπεζικό σύστημα έχει κρίσιμο ρόλο για τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας.
Η τραπεζική χρηματοδότηση επεκτείνεται προς τις επιχειρήσεις, αν και με μειούμενο ρυθμό, ενώ αμείωτη συνεχίζεται η πιστωτική συρρίκνωση προς τα νοικοκυριά.
Στις θετικές εξελίξεις ξεχωρίζουν η σταθερή πρόσβαση των τραπεζών σε άφθονη και φθηνή πηγή ρευστότητας, η συστηματική αύξηση των ιδιωτικών καταθέσεων και το χαμηλό κόστος νέου δανεισμού του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα.
Στις προκλήσεις, αναδεικνύεται η αδύναμη ποιότητα του ενεργητικού, η αυξανόμενη διασύνδεσή του με κρατικούς τίτλους και η χαμηλή κερδοφορία.
Ενδεικτικά, το υψηλό απόθεμα των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων κατέγραψε στασιμότητα στις αρχές του 2021, έπειτα από 5 έτη συνεχούς μείωσης.
Στρατηγική προτεραιότητα για τις τράπεζες αποτελεί η επιτάχυνσης μείωσης των ΜΕΔ, τόσο με το πρόγραμμα Ηρακλής II, όσο και οργανικά, προκειμένου να ενισχυθεί η πιστοδοτική ικανότητά τους.
Οι εισροές από το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελούν κομβική ευκαιρία για τη μόχλευση ιδιωτικών πόρων μέσω και του τραπεζικού συστήματος προς τη χρηματοδότηση παραγωγικών επενδύσεων.

www.bankingnews.gr