Έκτακτη σύνοδος της ΕΕ για το ρωσικό αέριο (2/5) - Σχέδιο για εξαίρεση Ουγγαρίας, Σλοβακίας από embargo στο πετρέλαιο

Ο τρόπος πληρωμής της Ρωσίας για την προμήθεια φυσικού αερίου θα τεθεί επί τάπητος στην έκτακτη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, που συνεδριάζει σήμερα Δευτέρα (2/5/2022).
Η συνεδρίαση διεξάγεται λίγες ημέρες αφού η Μόσχα έκλεισε τη στρόφιγγα σε Πολωνία και Βουλγαρία, διότι αρνήθηκαν να ικανοποιήσουν τους όρους του προέδρου, Vladimir Putin, για τις πληρωμές.
Στο πλαίσιο αυτό, οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ θα κληθούν να βρουν την τελική φόρμουλα, ώστε αφενός να πληρωθεί η Gazprom και να μην αντιμετωπίσουν οι ευρωπαϊκές χώρες ζήτημα επάρκειας φυσικού αερίου, αφετέρου να μην «θιγεί» η ουσία των ευρωπαϊκών κυρώσεων.
Σε περίπτωση που δεν βρεθεί η χρυσή τομή, αρμόδια πηγή προοικονομεί το γεγονός ότι οι εταιρείες θα αυτενεργήσουν και οι περισσότερες εκτιμάται ότι θα ακολουθήσουν τη γραμμή της απευθείας συνεννόησης με την Gazprom, καθώς οι εταιρείες θεωρούν το θέμα σε ό,τι τις αφορά αμιγώς τεχνικό.
Την ίδια ώρα, η Ευρώπη παραμένει διχασμένη όσον αφορά την επιβολή embargo στο ρωσικό πετρέλαιο, ζήτημα το οποίο σε κάθε περίπτωση δεν θα αποφασιστεί στη σημερινή σύνοδο, η οποία αφορά τον τρόπο πληρωμής του ρωσικού φυσικού αερίου.
Η ΕΕ εξετάζει την εξαίρεση της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας από το embargo, λόγω της απόλυτης εξάρτησής τους από το ρωσικό πετρέλαιο.

Η στάση των ελληνικών εταιρειών

Τόσο η ελληνική κυβέρνηση όσο και οι ενεργειακές εταιρείες αναμένουν ενιαία ευρωπαϊκή στάση ως προς τις πληρωμές προς την Gazprom για την αγορά φυσικού αερίου και αποσαφήνιση του μοντέλου των πληρωμών που δεν παραβιάζει το πλαίσιο των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Πηγές των ελληνικών ενεργειακών εταιρειών που έχουν συναλλαγές με την ρωσική εταιρεία προμήθειας φυσικού αερίου Gazprom εκπέμπουν μήνυμα συμμόρφωσης προς το πλαίσιο που θα θέσει η ΕΕ, επισημαίνουν ωστόσο την ανάγκη το πλαίσιο αυτό να αποσαφηνιστεί το συντομότερο και πάντως πριν από το τέλος Μαΐου οπότε προγραμματίζονται οι επόμενες πληρωμές προς τη ρωσική εταιρεία.
"Οι επόμενες πληρωμές προς την Gazprom πρόκειται να γίνουν το τρίτο 10ήμερο του Μαΐου. Μέχρι τότε θα έχει αποσαφηνιστεί πλήρως η στάση τόσο των κρατών όσο και των εταιρειών της Ε.Ε. σε ό,τι αφορά το τεχνικό ζήτημα πληρωμής, μετατροπής δηλαδή των ευρώ -με τα οποία πληρώναμε και θα εξακολουθούμε να πληρώνουμε- σε ρούβλια όπως έχει ζητήσει η ρωσική εταιρεία", είναι η επίσημη θέση της κυβέρνησης όπως εκφράστηκε από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, Γιάννη Οικονόμου.

Το ελληνικό «οπλοστάσιο»

Παράλληλα το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε συνεργασία με όλους τους φορείς της ενεργειακής αγοράς προετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα, που περιλαμβάνουν και το σενάριο της διακοπής της ροής φυσικού αερίου από τη Ρωσία αλλά και την αναμενόμενη (λόγω καιρικών συνθηκών) αύξηση της ζήτησης όσο πλησιάζουμε προς το καλοκαίρι.
Ορόσημο για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού αποτελεί η προσθήκη της νέας πλωτής δεξαμενής υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) στη Ρεβυθούσα, που -με βάση το ισχύον χρονοδιάγραμμα- αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία τον Ιούλιο. Η νέα δεξαμενή αυξάνει τη χωρητικότητα αποθήκευσης της Ρεβυθούσας, σε περισσότερα από 380.000 κυβικά μέτρα (από 225.000 που είναι τώρα). Η προσθήκη της δεξαμενής αφενός αυξάνει τη χωρητικότητα του σταθμού αλλά κυρίως αυξάνει και την ευελιξία της αλυσίδας εφοδιασμού με ΥΦΑ. Δηλαδή θα υπάρχει η δυνατότητα υποδοχής πλοίων σε περιόδους που οι σταθερές δεξαμενές είναι γεμάτες , άρα θα υπάρχει δυνατότητα υποδοχής περισσότερων πλοίων σε περίοδο που η διεθνής ζήτηση για φορτία ΥΦΑ είναι αυξημένη.
Το "οπλοστάσιο" για την αντιμετώπιση ενδεχόμενης κρίσης εφοδιασμού με φυσικό αέριο περιλαμβάνει ακόμη:

• Χρήση πετρελαίου ντήζελ αντί για φυσικό αέριο στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, ισχύος 1,7 γιγαβάτ που έχουν δυνατότητα λειτουργίας με εναλλακτικό καύσιμο.
• Διασφάλιση των απαιτούμενων ποσοτήτων λιγνίτη για την τροφοδοσία των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ.
• Εξασφάλιση πρόσθετων φορτίων Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου.
• Διερεύνηση της δυνατότητας προμήθειας πρόσθετων ποσοτήτων φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω του αγωγού ΤΑΡ.

Το διάταγμα του Putin

Το διάταγμα Putin υποχρεώνει τις εταιρείες της Ευρώπης να ανοίξουν δύο ειδικούς λογαριασμούς στην Gazprombank, o ένας σε ευρώ και ο άλλος σε ρούβλια. Οι πληρωμές θα γίνονται από τις ευρωπαϊκές εταιρείες σε ευρώ ή δολάρια, όπως προβλέπουν οι συμβάσεις τους με την Gazprom, και στη συνέχεια η Gazprombank θα μετατρέπει τα ευρώ σε ρούβλια και θα τα καταθέτει στον δεύτερο λογαριασμό, μέσω του οποίου θα κατευθύνονται στην Gazprom.
To νέο αυτό πλαίσιο, σύμφωνα με τη νομική υπηρεσία της ΕΕ, σε όλα τα επίπεδα «επιτρέπει στο ρωσικό κράτος μέσω ιδρυμάτων όπως η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας να ελέγχει μόνο του πότε και πώς ολοκληρώνονται οι υποχρεώσεις πληρωμής. Η διαδικασία στερεί από τις ευρωπαϊκές εταιρείες κάθε έλεγχο κατά τη στιγμή της πραγματικής καταβολής των οφειλών τους και εισάγει απρόβλεπτα πρόσθετα κόστη, τα οποία εξαρτώνται από την μονομερή απόφασή του».

Σχέδιο ΕΕ για εξαίρεση Ουγγαρίας και Σλοβακίας από το embargo στο ρωσικό πετρέλαιο

Την ίδια ώρα, να εξαιρέσει την Ουγγαρία και τη Σλοβακία από το embargo στο ρωσικό πετρέλαιο που φέρεται πως ετοιμάζει στο επόμενο πακέτο κυρώσεων της, εξετάζει η ΕΕ σε μια προσπάθεια να περιορίσει τις αντιδράσεις στο εσωτερικό της.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι μιλώντας στο Reuters, αναφέρθηκαν στο σενάριο αυτό, υποστηρίζοντας πως οι δύο αυτές χώρες είναι απόλυτα εξαρτώμενες από το ρωσικό πετρέλαιο και για αυτό δεν αποκλείεται η ΕΕ να τις εξαιρέσει τελείως ή για μια μακρά χρονική περίοδο έτσι ώστε να διατηρηθεί και η ενότητα στους 27 της ΕΕ.

Το 6ο πακέτο

Η ΕΕ αναμένεται να ολοκληρώσει αύριο Τρίτη 4/5 τις εργασίες για το έκτο πακέτο κυρώσεων της κατά της Ρωσίας, το οποίο εκτιμάται ότι θα περιλαμβάνει και embargo στο ρωσικό πετρέλαιο.
Η Ουγγαρία έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι δεν πρόκειται να συναινέσει σε κυρώσεις κατά της Ρωσίας όσον αφορά την ενέργεια, ενώ και η Σλοβακία είναι απόλυτα εξαρτωμένη ενεργειακά από τη Ρωσία.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Reuters, το embargo στο ρωσικό πετρέλαιο είναι πιθανό να εφαρμοστεί σταδιακά και να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή από τις αρχές του 2023.

Σε δύο μήνες 20 δις ευρώ

Η Ευρώπη εισάγει σχεδόν τις μισές εξαγωγές του ρωσικού πετρελαίου και των προϊόντων του, παρέχοντας σημαντικά έσοδα στη Ρωσία, κάτι που σύμφωνα με τη Λετονία και τη Πολωνία πρέπει να σταματήσει άμεσα έτσι ώστε να διακοπεί και η χρηματοδότηση της ρωσικής πολεμικής μηχανικής στην Ουκρανία.
Εκτιμάται ότι από την έναρξη του πολέμου η ΕΕ έχει δώσει 20 δισεκατομμύρια ευρώ στη Ρωσία για πετρέλαιο.
Η ΕΕ εισάγει το 26% των αναγκών της σε πετρέλαιο από τη Ρωσία, αν και η εξάρτηση από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες ποικίλει από χώρα σε χώρα.
Είναι χαρακτηριστικό πως η Σλοβακία εξαρτάται κατά 96% από το ρωσικό πετρέλαιο και η Ουγγαρία κατά 58%.
Η Γερμανία ανακοίνωσε πως θα μπορούσε να διαχειριστεί ένα embargo στο ρωσικό πετρέλαιο, αναφέροντας πως μέσα σε λίγες εβδομάδες, μείωσε την εξάρτηση της από το ρωσικό πετρέλαιο από το 35% στο 12%.

Γερμανία: Υπέκυψε στις πιέσεις των ΗΠΑ για εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο - Ποιοι απειλούν με veto, πόσο θα ανέβει το κόστος

Την ίδια ώρα, υπέρ της σταδιακής απαγόρευσης των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου στην ΕΕ τάσσεται η πλέον Γερμανία υποχωρώντας έναντι των ασφυκτικών πιέσεων των ΗΠΑ για διεύρυνση των κυρώσεων στον ενεργειακό τομέα της Ρωσίας, σύμφωνα με δημοσίευμα την Financial Times την Κυριακή 1η Μάιου 2022.

Την ίδια ώρα, ο Ρώσος πρόεδρος Vlαδιμιρ Putin σκληραίνει στη στάση του και υπέγραψε το διάταγμα για τις προϋποθέσεις των δυτικών εταιρειών ώστε να ανοίξουν λογαριασμό στην τράπεζα της Gazprom για να καταβάλλουν σε ρούβλια τις προμήθειές του σε φυσικό αέριο αναδεικνύοντας ότι δεν προκειται να υπαναχωρήσει από τις απαιτήσεις του για τις πηρωμές φυσικού αερίου 
.
H Σύνοδος Κορυφής στις 30 και 31 Μαΐου

Η Γερμανία αναμένεται να εντείνει τις πιέσεις στις Βρυξέλλες για εξεύρεση λύσης που να ικανοποιεί όλα τα κράτη-μέλη καθώς το ζήτημα έχει προκαλέσει έντονο διχασμός εντος της ΕΕ, εν όψει μιας κρίσιμης εβδομάδας κατά την οποίαν θα συζητηθούν νέες κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας, αλλά και της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις 30 και 31 Μαΐου.

Χρόνος προετοιμασίας

Ο Jörg Kukies,, ένας από τους στενότερους συμβούλους του καγκελαρίου Olaf Scholz, δήλωσε ότι το Βερολίνο τάσσεται υπέρ του εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, αλλά χρειάζεται «μερικούς μήνες» για να προετοιμαστεί.
Από γερμανικής πλευράς είχε προσφάτως αναφερθεί ότι ο χρόνος που απαιτείται είναι μέχρι το τέλος του 2022.

Το πανάκριβο LNG

Mέχρι το τέλος του 2021 ο ενεργειακός σχεδιασμός της Γερμανίας δεν προέβλεπε επενδύσεις στο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG).
Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει στη χώρα ούτε ένα τέρμιναλ LNG.
Ωστόσο, μετά τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία οι Γερμανοί άρχισαν να προμηθεύονται- με αυξημένο κόστος βέβαια και με αξιοσημείωτες συνέπειες για την οικονομίας τους - μεγαλύτερες ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου από τη Νορβηγία, τις ΗΠΑ, καθώς και από γειτονικές χώρες, οι οποίες ήδη διαθέτουν λιμάνια με τέρμιναλ LNG. Πρόκειται κυρίως για το Ρότερνταμ στην Ολλανδία και το Ζέεμπρουγκε στο Βέλγιο.

Στη Βόρεια Θάλασσα το πρώτο τέρμιναλ

Οι αγορές αυτές συνέβαλαν στο να μειωθεί εντυπωσιακά μέσα σε λίγους μήνες η εξάρτηση από τις ρωσικές εισαγωγές φυσικού αερίου, από το 55% στο 35%.
Τώρα η Γερμανία θέλει να προχωρήσει στο επόμενο βήμα και επαναφέρει παλαιότερα σχέδια για τη δημιουργία του πρώτου τέρμιναλ LNG στη Βόρεια Θάλασσα και συγκεκριμένα στο λιμάνι του Βίλελμσχαφεν.
Ήδη ξεκινούν οι απαραίτητες ενέργειες της πολεοδομίας και σε λίγες ημέρες αρχίζει η προβλεπόμενη δημόσια διαβούλευση, η οποία όμως δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί πριν από τις 5 Ιουνίου.
Όλα αυτά βέναιαια απαιτούν τεράστις επενδύσεις και το σημοσιονομικό κόστος αναμένεται να είναι τεράστιο – ενώ ο σίγουρες ωφελημένες είναι οι ΗΠΑ

Επιτάχυνση

Με την ΕΕ να συζητά αυτήν την εβδομάδα τις πιο σκληρές κυρώσεις της στη Μόσχα, η προθυμία του Βερολίνου να επιταχύνει το χρονοδιάγραμμά του αυξάνει την πιθανότητα να ληφθεί απόφαση για εμπάργκο του μπλοκ στον ρωσικό «μαύρο χρυσό».

Η αρχική απροθυμία

Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία και το πιο ισχυρό μέλος της ΕΕ, ήταν αρχικά απρόθυμη να επιβάλει κυρώσεις στο ρωσικό πετρέλαιο, κατά τις πρώτες εβδομάδες της στρατιωτικής εισβολής της Μόσχας στην Ουκρανία. Ωστόσο έχει αλλάξει τη θέση της .
«Θέλουμε να σταματήσουμε να αγοράζουμε ρωσικό πετρέλαιο, αλλά χρειαζόμαστε λίγο χρόνο για να βεβαιωθούμε ότι μπορούμε να φέρουμε άλλες πηγές πετρελαίου στη χώρα μας», δήλωσε ο Kukies στους Financial Times.
Τα περισσότερα γερμανικά διυλιστήρια έχουν ήδη στραφεί σε άλλους προμηθευτές.

Προσπάθεια για συναίνεση και το ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα

Αξιωματούχοι της Επιτροπής συναντήθηκαν κατ’ ιδίαν με πρεσβευτές κρατών μελών αυτό το Σαββατοκύριακο (30/4 – 1/5) σε μια προσπάθεια να επιτευχθεί κάποιας μορφής συναίνεση σχετικά με τους όρους και τις λεπτομέρειες οποιουδήποτε σχεδίου για περιορισμό των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου, που αποτελεί περισσότερο από το ένα τέταρτο των συνολικών εισαγωγών αργού του μπλοκ.
Ελπίζουν να συντάξουν μια επίσημη πρόταση μέχρι την Τρίτη 3 Μάιου .
Οι πρεσβευτές θα συζητήσουν αυτήν την πρόταση την Τετάρτη 4 /5, δήλωσαν δύο αξιωματούχοι, προειδοποιώντας ότι ενδέχεται να μην επιτευχθεί τελική συμφωνία σε αυτή τη συνάντηση.

Διαφοροποιήσεις

Πάντως, ενώ το Βερολίνο τάσσεται υπέρ ενός εμπάργκο στο πετρέλαιο, ορισμένες χώρες όπως η Ιταλία, πιέζουν για άλλα μέτρα, όπως ανώτατο όριο τιμών ή δασμούς στο ρωσικό πετρέλαιο.
Η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής ζητούν πλήρη απαγόρευση. Από την άλλη όμως, το δίκτυο της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας παραμένει διασυνδεδεμένο με τη Ρωσία, κάτι που σημαίνει ότι οι δύο χώρες – που δεν διαθέτουν πρόσβαση στη θάλασσα – έχουν λίγες εναλλακτικές για προμήθεια πετρελαίου. «Δεν είναι απλώς θέμα λήψης μιας πολιτικής απόφασης, αλλά και τεχνικό ζήτημα», είπε ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, ο οποίος πρόσθεσε ότι εξετάζεται στήριξη των κρατών τα οποία, για να προχωρήσουν σε εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, πρέπει να πραγματοποιήσουν εργασίες στα δίκτυά τους.

To veto της Ουγγαρίας

Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Vicror Orban προειδοποίησε ότι η κυβέρνησή του «δεν θα υποκύψει σε καμία πίεση για επέκταση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας σε φυσικό αέριο ή πετρέλαιο, καθώς κάτι τέτοιο θα σκότωνε την ουγγρική οικονομία».
Ο υπουργός Εξωτερικών δήλωσε στο CNN ότι το 85% της προμήθειας φυσικού αερίου της Ουγγαρίας και το 65% του πετρελαίου της προέρχονταν από τη Ρωσία και ότι «δεν υπήρχαν εναλλακτικές διαδρομές που θα μας επέτρεπαν να απαλλαγούμε από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο τα επόμενα δύο χρόνια».
«Κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να διαφοροποιηθούμε», πρόσθεσε.

www.bankingnews.gr