Η άνοδος του πολιτικού ρίσκου, οι εμπορικοί πόλεμοι, οι γεωπολιτικοί μετασχηματισμοί και η νέα παγκόσμια τάξη
Ακόμη και πριν από την κατάρρευση των κυβερνήσεων σε Γαλλία και Γερμανία η οικονομία της Ευρώπης αντιμετώπιζε αρκετές δυσκολίες.
Χλιαρή ανάπτυξη και... θανάσιμη υστέρηση ανταγωνιστικότητας έναντι των ΗΠΑ και της Κίνας.
Μια αυτοκινητοβιομηχανία που αντιμετωπίζει υπαρξιακά προβλήματα και εν γένει η μεταποίηση που βρίσκεται σε υπαρξιακή κρίση.
Πού να βρεθούν δισεκατομμύρια για την άμυνα κατά της Ρωσίας;
Και τώρα ο Donald Trump απειλεί με δασμούς.
Οι λύσεις θα είναι πιο δύσκολο να βρεθούν ενώ οι δύο χώρες που αποτελούν σχεδόν το ήμισυ της οικονομίας της ευρωζώνης παραμένουν σε πολιτική παράλυση τουλάχιστον μέχρι το 2025.
Εκεί που κάποτε υπήρχε ο λεγόμενος γαλλο-γερμανικός άξονας για να ωθήσει την Ευρώπη μπροστά, τώρα υπάρχει ένα κενό - ένα κενό το οποίο αντικατοπτρίζεται στο ότι χάνει τη θέση της στον διεθνή καταμερισμό ισχύος.
Αυτό αντικατοπτρίζει τη απώλεια μιας πολιτικής βούλησης για να τοποθετηθεί η Ευρώπη σε ένα πλαίσιο αναδιατασσόμενων παγκόσμιων γεωπολιτικών/οικονομικών ισορροπιών.
Η δίδυμη οικονομική και πολιτική κρίση που αντιμετωπίζουν οι δύο χώρες της φέρνει το τέλος στο καθεστώς της «ήπιας ισχύος» που ασκούσε η Γηραιά Ήπειρος ως προνομιακός εταίρος των ΗΠΑ σε έναν μέχρι σήμερα μονοπολικό κόσμο υπό τη ηγεμονία τους.
Στριμωγμένη ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Κίνα, δεν έχει ούτε το σχέδιο ούτε την δυνατότητα να θέσει εν ενέργεια ένα σχέδιο το οποίο να την τοποθετήσει υπό κάποια προνομιακή θέση σε ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον - είναι μια πρώη δύναμη σε παρακμή.
Το ευρώ χωρίς ένα «υπουργείο Οικονομικών» παρότι χρειάστηκε να σχεδιαστεί πάνω από 35 χρόνια ως νομισματικό εγχείρημα, παραμένει μια άσκηση επί χάρτου καθώς νέες οικονομικές δυνάμεις αναδύονται στο προσκήνιο.
Τα γεγονότα
Ο Γάλλος πρωθυπουργός Μichel Barnier παραιτήθηκε την Πέμπτη (5/11) μετά την απώλεια της εμπιστοσύνης από την Εθνοσυνέλευση και ενώ ο Πρόεδρος Emmanuel Macron θα ορίσει διάδοχο, ο νέος αρχηγός της κυβέρνησης δεν θα έχει πλειοψηφία.
Οι εκλογές δεν επιτρέπονται συνταγματικά μέχρι τουλάχιστον τον Ιούνιο.
Ο συνασπισμός της Γερμανίας με επικεφαλής τον σοσιαλδημοκρατικό καγκελάριο Olaf Scholz με τους Πράσινους και τους οπαδούς της ελεύθερης οικονομίας Ελεύθερους Δημοκράτες διαλύθηκε τον Νοέμβριο, προκαλώντας πρόωρες εκλογές στις 23 Φεβρουαρίου.
Οι συνομιλίες για το σχηματισμό νέας κυβέρνησης ενδέχεται να διαρκέσουν έως τον Απρίλιο.
Τουλάχιστον ο πιθανός νέος καγκελάριος της Γερμανίας, ο ηγέτης της συντηρητικής αντιπολίτευσης Friedrich Merz , φαίνεται ανοιχτός στη χαλάρωση των συνταγματικών περιορισμών στο δανεισμό για να επιτρέψει δημόσιες δαπάνες και επενδύσεις υπέρ της ανάπτυξης, δήλωσε ο Mujtaba Rahman, διευθύνων σύμβουλος Europe στο Eurasia Group.
Η Γαλλία, ωστόσο, θα μπορούσε να αντιμετωπίζει «πλήρη παράλυση στο οικονομικό ζήτημα», είπε ο Rahman.
«Είναι πολύ απίθανο να επιτύχουν μια πολιτική ισορροπία που θα έχει εντολή να εφαρμόσει μια αξιόπιστη δημοσιονομική διόρθωση».
«Και αυτό είναι προφανώς ένα πρόβλημα για την Ευρώπη, διότι σημαίνει ότι οι δυνατότητες της ευρωπαϊκής οικονομίας δεν είναι αυτό που θα έπρεπε να είναι, επειδή δεν έχετε τη Γαλλία και τη Γερμανία να τραβάνε μπροστά την αμαξοστοιχία», είπε.
Οι προϋπολογισμοί και των δύο κρατών βρίσκονται υπό το άγρυπνο βλέμμα των αγορών αλλά και υπό τη συνεχή κοινωνική πίεση για αναδιανομή καθώς η «ορθοδοξία» της οικονομικής λιτότητας – την οποία η Ελλάδα γνώρισε από πρώτο χέρι – διευρυνε κατακόρυφα τις εισοδηματικές ανισότητες.
Την ίδια ώρα – κυρίως - το γερμανικό οικονομικό υπόδειγμα με το χαμηλό εργασιακό κόστος και τον εξαγωγικό προσανατολισμό καταρρέει ανεβάζοντας γεωμετρικά τη δυσκολία της εξίσωσης της διατήρησης των κοινωνικών μεταβιβάσεων και τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, ταυτόχρονα με την αναπτυξιακή ώθηση και τις ανάγκες μετασχηματισμού του αμυντικού δόγματος.
H άνοδος των ανισοτήτων, αλλά και του πολιτικού ρίσκου...
Και η κακή δημοσιονομική κατάσταση...
Έλλειψη καινοτομίας
Έπειτα, υπάρχει το επιχειρηματικό περιβάλλον της Ευρώπης το οποίο πάσχει έντονα στο πεδίο της καινοτομίας, γεγονός το οποίο αναλύθηκε από τον πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Mario Draghi σε μια έκθεση που περιέχει συστάσεις όπως ο κοινός δανεισμός για τη στήριξη των δημοσίων επενδύσεων βιομηχανική πολιτική σε επίπεδο ΕΕ και την ενοποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών για να βοηθήσουν τις νεοφυείς επιχειρήσεις να αντλήσουν κεφάλαια.
Ωστόσο, «τίποτα δεν μπορεί να κινηθεί στην Ευρώπη χωρίς το γαλλογερμανικό άξονα», είπε ο Rahman.
Εν τω μεταξύ, η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία ζήτησε αναθεώρηση των αυστηρών προτύπων εκπομπών της ΕΕ το 2025 αντί για το 2026, λέγοντας ότι η χαλάρωση της ζήτησης για ηλεκτρικά αυτοκίνητα σημαίνει ότι δεν θα μπορέσουν να αποφύγουν τα βαριά πρόστιμα και ότι τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν καλύτερα για την ανάπτυξη νέων ηλεκτρικών οχημάτων .
Η Anne-Laure Delatte, Γαλλίδα οικονομολόγος και επικεφαλής έρευνας στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας, δήλωσε ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές παραμένουν επιφυλακτικές αλλά δεν ανησυχούν υπερβολικά από την πολιτική αστάθεια της Γαλλίας.
Αλλά η οικονομική αδυναμία στη Γαλλία και τη Γερμανία θα μπορούσε να έχει ευρύτερες επιπτώσεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Αυτό θα μπορούσε είτε να αποδυναμώσει τη θέση της Ευρώπης παγκοσμίως είτε να μετατοπίσει τη δύναμη και την επιρροή σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ολλανδία ή η Ισπανία, οι οποίες έχουν καλές επιδόσεις αυτή τη στιγμή», είπε.
Η Γαλλία αναμένεται να δει ανάπτυξη 1,1% φέτος και 0,8% το επόμενο έτος, ενώ η οικονομία της Γερμανίας αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 0,1% φέτος - η δεύτερη συνεχόμενη χρονιά συρρίκνωσης- και να ανακάμψει μέτρια με 0,7% το επόμενο έτος.
Η Γερμανία αντιμετωπίζει αντίθετους οικονομικους ανέμους εξαιτίας της έλλειψης ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, την υπερβολική γραφειοκρατία και τις υψηλότερες τιμές ενέργειας, και οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων έχουν σταματήσει μετά τις εσωτερικές διαμάχες στον συνασπισμό του Scholz.
Το deal με τον Trump
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen, επικεφαλής του εκτελεστικού βραχίονα της ΕΕ, διαθέτει σοβαρές εξουσίες, ειδικά στο τομέα του εμπορίου, μια βασική αρχή της ΕΕ που εκχωρείται στις Βρυξέλλες από τα κράτη μέλη.
Αλλά υπάρχουν τόσα πολλά που μπορεί να κάνει η von der Leyen χωρίς πολιτική υποστήριξη από τις δύο μεγαλύτερες χώρες μέλη, των οποίων οι εθνικοί προϋπολογισμοί είναι μεγαλύτεροι από τους προϋπολογισμούς της ΕΕ.
Το πιο επείγον ζήτημα μπορεί να είναι πώς θα απαντήσουμε στον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ Donal Trump, ο οποίος αναλαμβάνει τα καθήκοντά του στις 20 Ιανουαρίου.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προσπαθούν να προλάβουν έναν πιθανό εμπορικό πόλεμο που περιλαμβάνει νέους δασμούς ή εισαγωγικούς φόρους των ΗΠΑ σε ευρωπαϊκά αγαθά που θα έπλητταν σοβαρά την οικονομία της ηπείρου με που στηρίζεται στις εξαγωγές.
Η Ευρώπη θα μπορούσε να αποφασίσει να μην ανταποκριθεί σε οποιουσδήποτε δασμούς των ΗΠΑ, αποφεύγοντας έτσι έναν αμοιβαία καταστροφικό κύκλο εμπορικού πολέμου.
Το μπλοκ θα μπορούσε επίσης να δεσμευτεί να αγοράσει υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από τις ΗΠΑ για να μετριάσει τη δασμολογική επίθεση του Trump ή να ξοδέψει δισεκατομμύρια περισσότερα για την άμυνα στην Ουκρανία ώστε να απαντήσει στην μομφή του ότι οι ευρωπαϊκές χώρες δεν τηρούν τις δεσμεύσεις του ΝΑΤΟ για τις αμυντικές δαπάνες.
Η Ευρώπη βλέπει μόνο μέτρια ανάπτυξη καθώς οι καταναλωτές που πλήττονται από τον πληθωρισμό παραμένουν επιφυλακτικοί όσον αφορά τις δαπάνες.
Η οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 0,8% φέτος και 1,3% το επόμενο έτος για τις 20 χώρες μέλη της ΕΕ που χρησιμοποιούν το νόμισμα του ευρώ, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ενώ ο άμεσος αντίκτυπος στην ανάπτυξη είναι μικρός, η πολιτική σύγκρουση σημαίνει ότι η Ευρώπη χάνει μια σημαντική ευκαιρία να αντιμετωπίσει τον Trump, δήλωσε ο Holger Schmieding, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank.
«Θα ήταν ιδανικό εάν η Ευρώπη - τη στιγμή που ο Trump δεν είναι ακόμη στην εξουσία - θα ετοίμαζε μια μεγάλη προσφορά για τον Τραμπ, όπως: Ξοδεύουμε πολύ περισσότερα για την άμυνα, για το εμπόριο και για την Ουκρανία, μην μας απογοητεύσεις.
Αυτό δυστυχώς δεν συμβαίνει».
«Ο κίνδυνος είναι ότι ο Trump όσον αφορά τις εμπορικές συμφωνίες μπορεί να είναι πιο σκληρός απέναντί μας παρά διαφορετικά επειδή η Γερμανία και η Γαλλία λείπουν από το τιμόνι», είπε.
Η von der Leyen μπορεί να προσφερθεί να πείσει τις χώρες να αγοράσουν περισσότερο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ και να υπενθυμίσει στον Τrump ότι η ΕΕ θα μπορούσε να αντιδράσει, αλλά «η προσφορά που μπορεί να κάνει η Ευρώπη στον Trump είναι μικρή, έναντι μιας μεγάλης προσφοράς όπου θα υπάρχουν γερμανικά και γαλλικά κεφάλαια.
Την ίδια ώρα, δεν υπάρχει κάποιος λόγος ο Trump να μην προτιμήσει μια εμπορική συμφωνία με έναν ισχυρότερο εταίρο όπως η Κίνα, με την οποία να επωφελούνται οι ΗΠΑ, αλλά να ισοπεδώνεται εμπορικό πλεόνασμα της Ευρώπης.
Τα αμυντικά ομόλογα 500 δισ. ευρώ
Η Επιτροπή της ΕΕ εκτιμά ότι έως και 500 δισεκατομμύρια ευρώ (528 δισεκατομμύρια δολάρια) θα χρειαστούν την επόμενη δεκαετία για να βοηθήσουν στην κάλυψη των αναγκών ασφαλείας του μπλοκ.
Ο Επίτροπος Άμυνας Andrius Kubilius ανέφερε ότι τα κοινά αμυντικά ομόλογα θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν αυτό το τεράστιο ποσό.
Αλλά η πρόοδος χωρίς τη Γερμανία, το μεγαλύτερο μέλος του μπλοκ, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς.
Τα μεγάλα ζητήματα όπως η άμυνα και η ανταγωνιστικότητα «απαιτούν τους δημοσιονομικούς και πολιτικούς πόρους των μεγαλύτερων κρατών μελών και το ερώτημα είναι εάν η Γερμανία και η Γαλλία είναι σε θέση να το επιτρέψουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο», είπε ο Rahman.
«Νομίζω ότι η απάντηση είναι πιθανώς ναι, αλλά νιώθω λίγο λιγότερο σίγουρος από ό,τι θα είχα η Γερμανία και η Γαλλία να μην είχαν αυτή την πολύ δύσκολη πολιτική στιγμή».
Και στις δύο χώρες αναμένεται μια πολιτική αλλαγή, η κατεύθυνση της οποία είναι προς το παρόν άγνωστη.
Δεν είναι ιδιαίτερα παράλογο να φανταστούμε το σενάριο μπροστά στην πολιτική και οικονομική καταιγίδα να πάει περίπατο η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, να τεθεί σε πρώτο πλάνο το εθνικό συμφέρον και να διαλυθεί το εγχείρημα που ξεκίνησε με τις συνθήκες της Ρώμης το 1957.
www.bankingnews.gr
Χλιαρή ανάπτυξη και... θανάσιμη υστέρηση ανταγωνιστικότητας έναντι των ΗΠΑ και της Κίνας.
Μια αυτοκινητοβιομηχανία που αντιμετωπίζει υπαρξιακά προβλήματα και εν γένει η μεταποίηση που βρίσκεται σε υπαρξιακή κρίση.
Πού να βρεθούν δισεκατομμύρια για την άμυνα κατά της Ρωσίας;
Και τώρα ο Donald Trump απειλεί με δασμούς.
Οι λύσεις θα είναι πιο δύσκολο να βρεθούν ενώ οι δύο χώρες που αποτελούν σχεδόν το ήμισυ της οικονομίας της ευρωζώνης παραμένουν σε πολιτική παράλυση τουλάχιστον μέχρι το 2025.
Εκεί που κάποτε υπήρχε ο λεγόμενος γαλλο-γερμανικός άξονας για να ωθήσει την Ευρώπη μπροστά, τώρα υπάρχει ένα κενό - ένα κενό το οποίο αντικατοπτρίζεται στο ότι χάνει τη θέση της στον διεθνή καταμερισμό ισχύος.
Αυτό αντικατοπτρίζει τη απώλεια μιας πολιτικής βούλησης για να τοποθετηθεί η Ευρώπη σε ένα πλαίσιο αναδιατασσόμενων παγκόσμιων γεωπολιτικών/οικονομικών ισορροπιών.
Η δίδυμη οικονομική και πολιτική κρίση που αντιμετωπίζουν οι δύο χώρες της φέρνει το τέλος στο καθεστώς της «ήπιας ισχύος» που ασκούσε η Γηραιά Ήπειρος ως προνομιακός εταίρος των ΗΠΑ σε έναν μέχρι σήμερα μονοπολικό κόσμο υπό τη ηγεμονία τους.
Στριμωγμένη ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Κίνα, δεν έχει ούτε το σχέδιο ούτε την δυνατότητα να θέσει εν ενέργεια ένα σχέδιο το οποίο να την τοποθετήσει υπό κάποια προνομιακή θέση σε ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον - είναι μια πρώη δύναμη σε παρακμή.
Το ευρώ χωρίς ένα «υπουργείο Οικονομικών» παρότι χρειάστηκε να σχεδιαστεί πάνω από 35 χρόνια ως νομισματικό εγχείρημα, παραμένει μια άσκηση επί χάρτου καθώς νέες οικονομικές δυνάμεις αναδύονται στο προσκήνιο.
Τα γεγονότα
Ο Γάλλος πρωθυπουργός Μichel Barnier παραιτήθηκε την Πέμπτη (5/11) μετά την απώλεια της εμπιστοσύνης από την Εθνοσυνέλευση και ενώ ο Πρόεδρος Emmanuel Macron θα ορίσει διάδοχο, ο νέος αρχηγός της κυβέρνησης δεν θα έχει πλειοψηφία.
Οι εκλογές δεν επιτρέπονται συνταγματικά μέχρι τουλάχιστον τον Ιούνιο.
Ο συνασπισμός της Γερμανίας με επικεφαλής τον σοσιαλδημοκρατικό καγκελάριο Olaf Scholz με τους Πράσινους και τους οπαδούς της ελεύθερης οικονομίας Ελεύθερους Δημοκράτες διαλύθηκε τον Νοέμβριο, προκαλώντας πρόωρες εκλογές στις 23 Φεβρουαρίου.
Οι συνομιλίες για το σχηματισμό νέας κυβέρνησης ενδέχεται να διαρκέσουν έως τον Απρίλιο.
Τουλάχιστον ο πιθανός νέος καγκελάριος της Γερμανίας, ο ηγέτης της συντηρητικής αντιπολίτευσης Friedrich Merz , φαίνεται ανοιχτός στη χαλάρωση των συνταγματικών περιορισμών στο δανεισμό για να επιτρέψει δημόσιες δαπάνες και επενδύσεις υπέρ της ανάπτυξης, δήλωσε ο Mujtaba Rahman, διευθύνων σύμβουλος Europe στο Eurasia Group.
Η Γαλλία, ωστόσο, θα μπορούσε να αντιμετωπίζει «πλήρη παράλυση στο οικονομικό ζήτημα», είπε ο Rahman.
«Είναι πολύ απίθανο να επιτύχουν μια πολιτική ισορροπία που θα έχει εντολή να εφαρμόσει μια αξιόπιστη δημοσιονομική διόρθωση».
«Και αυτό είναι προφανώς ένα πρόβλημα για την Ευρώπη, διότι σημαίνει ότι οι δυνατότητες της ευρωπαϊκής οικονομίας δεν είναι αυτό που θα έπρεπε να είναι, επειδή δεν έχετε τη Γαλλία και τη Γερμανία να τραβάνε μπροστά την αμαξοστοιχία», είπε.
Οι προϋπολογισμοί και των δύο κρατών βρίσκονται υπό το άγρυπνο βλέμμα των αγορών αλλά και υπό τη συνεχή κοινωνική πίεση για αναδιανομή καθώς η «ορθοδοξία» της οικονομικής λιτότητας – την οποία η Ελλάδα γνώρισε από πρώτο χέρι – διευρυνε κατακόρυφα τις εισοδηματικές ανισότητες.
Την ίδια ώρα – κυρίως - το γερμανικό οικονομικό υπόδειγμα με το χαμηλό εργασιακό κόστος και τον εξαγωγικό προσανατολισμό καταρρέει ανεβάζοντας γεωμετρικά τη δυσκολία της εξίσωσης της διατήρησης των κοινωνικών μεταβιβάσεων και τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, ταυτόχρονα με την αναπτυξιακή ώθηση και τις ανάγκες μετασχηματισμού του αμυντικού δόγματος.
H άνοδος των ανισοτήτων, αλλά και του πολιτικού ρίσκου...
Και η κακή δημοσιονομική κατάσταση...
Έλλειψη καινοτομίας
Έπειτα, υπάρχει το επιχειρηματικό περιβάλλον της Ευρώπης το οποίο πάσχει έντονα στο πεδίο της καινοτομίας, γεγονός το οποίο αναλύθηκε από τον πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Mario Draghi σε μια έκθεση που περιέχει συστάσεις όπως ο κοινός δανεισμός για τη στήριξη των δημοσίων επενδύσεων βιομηχανική πολιτική σε επίπεδο ΕΕ και την ενοποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών για να βοηθήσουν τις νεοφυείς επιχειρήσεις να αντλήσουν κεφάλαια.
Ωστόσο, «τίποτα δεν μπορεί να κινηθεί στην Ευρώπη χωρίς το γαλλογερμανικό άξονα», είπε ο Rahman.
Εν τω μεταξύ, η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία ζήτησε αναθεώρηση των αυστηρών προτύπων εκπομπών της ΕΕ το 2025 αντί για το 2026, λέγοντας ότι η χαλάρωση της ζήτησης για ηλεκτρικά αυτοκίνητα σημαίνει ότι δεν θα μπορέσουν να αποφύγουν τα βαριά πρόστιμα και ότι τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν καλύτερα για την ανάπτυξη νέων ηλεκτρικών οχημάτων .
Η Anne-Laure Delatte, Γαλλίδα οικονομολόγος και επικεφαλής έρευνας στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας, δήλωσε ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές παραμένουν επιφυλακτικές αλλά δεν ανησυχούν υπερβολικά από την πολιτική αστάθεια της Γαλλίας.
Αλλά η οικονομική αδυναμία στη Γαλλία και τη Γερμανία θα μπορούσε να έχει ευρύτερες επιπτώσεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Αυτό θα μπορούσε είτε να αποδυναμώσει τη θέση της Ευρώπης παγκοσμίως είτε να μετατοπίσει τη δύναμη και την επιρροή σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ολλανδία ή η Ισπανία, οι οποίες έχουν καλές επιδόσεις αυτή τη στιγμή», είπε.
Η Γαλλία αναμένεται να δει ανάπτυξη 1,1% φέτος και 0,8% το επόμενο έτος, ενώ η οικονομία της Γερμανίας αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 0,1% φέτος - η δεύτερη συνεχόμενη χρονιά συρρίκνωσης- και να ανακάμψει μέτρια με 0,7% το επόμενο έτος.
Η Γερμανία αντιμετωπίζει αντίθετους οικονομικους ανέμους εξαιτίας της έλλειψης ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, την υπερβολική γραφειοκρατία και τις υψηλότερες τιμές ενέργειας, και οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων έχουν σταματήσει μετά τις εσωτερικές διαμάχες στον συνασπισμό του Scholz.
Το deal με τον Trump
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen, επικεφαλής του εκτελεστικού βραχίονα της ΕΕ, διαθέτει σοβαρές εξουσίες, ειδικά στο τομέα του εμπορίου, μια βασική αρχή της ΕΕ που εκχωρείται στις Βρυξέλλες από τα κράτη μέλη.
Αλλά υπάρχουν τόσα πολλά που μπορεί να κάνει η von der Leyen χωρίς πολιτική υποστήριξη από τις δύο μεγαλύτερες χώρες μέλη, των οποίων οι εθνικοί προϋπολογισμοί είναι μεγαλύτεροι από τους προϋπολογισμούς της ΕΕ.
Το πιο επείγον ζήτημα μπορεί να είναι πώς θα απαντήσουμε στον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ Donal Trump, ο οποίος αναλαμβάνει τα καθήκοντά του στις 20 Ιανουαρίου.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προσπαθούν να προλάβουν έναν πιθανό εμπορικό πόλεμο που περιλαμβάνει νέους δασμούς ή εισαγωγικούς φόρους των ΗΠΑ σε ευρωπαϊκά αγαθά που θα έπλητταν σοβαρά την οικονομία της ηπείρου με που στηρίζεται στις εξαγωγές.
Η Ευρώπη θα μπορούσε να αποφασίσει να μην ανταποκριθεί σε οποιουσδήποτε δασμούς των ΗΠΑ, αποφεύγοντας έτσι έναν αμοιβαία καταστροφικό κύκλο εμπορικού πολέμου.
Το μπλοκ θα μπορούσε επίσης να δεσμευτεί να αγοράσει υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από τις ΗΠΑ για να μετριάσει τη δασμολογική επίθεση του Trump ή να ξοδέψει δισεκατομμύρια περισσότερα για την άμυνα στην Ουκρανία ώστε να απαντήσει στην μομφή του ότι οι ευρωπαϊκές χώρες δεν τηρούν τις δεσμεύσεις του ΝΑΤΟ για τις αμυντικές δαπάνες.
Η Ευρώπη βλέπει μόνο μέτρια ανάπτυξη καθώς οι καταναλωτές που πλήττονται από τον πληθωρισμό παραμένουν επιφυλακτικοί όσον αφορά τις δαπάνες.
Η οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 0,8% φέτος και 1,3% το επόμενο έτος για τις 20 χώρες μέλη της ΕΕ που χρησιμοποιούν το νόμισμα του ευρώ, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ενώ ο άμεσος αντίκτυπος στην ανάπτυξη είναι μικρός, η πολιτική σύγκρουση σημαίνει ότι η Ευρώπη χάνει μια σημαντική ευκαιρία να αντιμετωπίσει τον Trump, δήλωσε ο Holger Schmieding, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank.
«Θα ήταν ιδανικό εάν η Ευρώπη - τη στιγμή που ο Trump δεν είναι ακόμη στην εξουσία - θα ετοίμαζε μια μεγάλη προσφορά για τον Τραμπ, όπως: Ξοδεύουμε πολύ περισσότερα για την άμυνα, για το εμπόριο και για την Ουκρανία, μην μας απογοητεύσεις.
Αυτό δυστυχώς δεν συμβαίνει».
«Ο κίνδυνος είναι ότι ο Trump όσον αφορά τις εμπορικές συμφωνίες μπορεί να είναι πιο σκληρός απέναντί μας παρά διαφορετικά επειδή η Γερμανία και η Γαλλία λείπουν από το τιμόνι», είπε.
Η von der Leyen μπορεί να προσφερθεί να πείσει τις χώρες να αγοράσουν περισσότερο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ και να υπενθυμίσει στον Τrump ότι η ΕΕ θα μπορούσε να αντιδράσει, αλλά «η προσφορά που μπορεί να κάνει η Ευρώπη στον Trump είναι μικρή, έναντι μιας μεγάλης προσφοράς όπου θα υπάρχουν γερμανικά και γαλλικά κεφάλαια.
Την ίδια ώρα, δεν υπάρχει κάποιος λόγος ο Trump να μην προτιμήσει μια εμπορική συμφωνία με έναν ισχυρότερο εταίρο όπως η Κίνα, με την οποία να επωφελούνται οι ΗΠΑ, αλλά να ισοπεδώνεται εμπορικό πλεόνασμα της Ευρώπης.
Τα αμυντικά ομόλογα 500 δισ. ευρώ
Η Επιτροπή της ΕΕ εκτιμά ότι έως και 500 δισεκατομμύρια ευρώ (528 δισεκατομμύρια δολάρια) θα χρειαστούν την επόμενη δεκαετία για να βοηθήσουν στην κάλυψη των αναγκών ασφαλείας του μπλοκ.
Ο Επίτροπος Άμυνας Andrius Kubilius ανέφερε ότι τα κοινά αμυντικά ομόλογα θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν αυτό το τεράστιο ποσό.
Αλλά η πρόοδος χωρίς τη Γερμανία, το μεγαλύτερο μέλος του μπλοκ, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς.
Τα μεγάλα ζητήματα όπως η άμυνα και η ανταγωνιστικότητα «απαιτούν τους δημοσιονομικούς και πολιτικούς πόρους των μεγαλύτερων κρατών μελών και το ερώτημα είναι εάν η Γερμανία και η Γαλλία είναι σε θέση να το επιτρέψουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο», είπε ο Rahman.
«Νομίζω ότι η απάντηση είναι πιθανώς ναι, αλλά νιώθω λίγο λιγότερο σίγουρος από ό,τι θα είχα η Γερμανία και η Γαλλία να μην είχαν αυτή την πολύ δύσκολη πολιτική στιγμή».
Και στις δύο χώρες αναμένεται μια πολιτική αλλαγή, η κατεύθυνση της οποία είναι προς το παρόν άγνωστη.
Δεν είναι ιδιαίτερα παράλογο να φανταστούμε το σενάριο μπροστά στην πολιτική και οικονομική καταιγίδα να πάει περίπατο η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, να τεθεί σε πρώτο πλάνο το εθνικό συμφέρον και να διαλυθεί το εγχείρημα που ξεκίνησε με τις συνθήκες της Ρώμης το 1957.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών