H άμεση ανησυχία στην Ευρώπη είναι τι συμβαίνει με την Ουκρανία, ιδιαίτερα δεδομένου του δηλωμένου στόχου του Trump να τερματίσει τη σύγκρουση σε «24 ώρες»
Η επιστροφή του Donald Trump στον Λευκό Οίκο στις 20 Ιανουαρίου 2025 είναι τώρα το κύριο θέμα που απασχολεί τις ανώτερες αρχές σε όλες τις πρωτεύουσες της Ευρώπης - και δικαίως, σύμφωνα με την Eurasia Group.
Το Trump 2.0 δημιουργεί κινδύνους για την ΕΕ σε μια σειρά ζητημάτων, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας, του εμπορίου και της στάσης του μπλοκ απέναντι στην Κίνα.
Αλλά η άμεση ανησυχία είναι τι συμβαίνει με την Ουκρανία, ιδιαίτερα δεδομένου του δηλωμένου στόχου του Trump να τερματίσει τη σύγκρουση σε «24 ώρες».
Από αυτή την άποψη, το μπλοκ έχει ήδη συμφωνήσει σε μια πρώιμη προτεραιότητα: Πρέπει να κάνει ό,τι είναι δυνατό για να πείσει τον Trump ότι η Ουκρανία πρέπει να εισέλθει σε οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις από θέση ισχύος και ότι μια κακή συμφωνία για την Ουκρανία θα τον έκανε να φαίνεται αδύναμος στη διεθνή σκηνή - όπως έκανε το Αφγανιστάν για τον Πρόεδρο Joe Biden ή η Συρία για τον πρώην Πρόεδρο Barack Obama.
Ενώ αυτή η γραμμή επιχειρημάτων προωθείται από τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Mark Rutte και αρκετούς ηγέτες της ΕΕ, η παρουσίαση στον Trump μόνο με αυτήν την οπτική γωνία είναι απίθανο να τον επηρεάσει.
Ως εκ τούτου, το μπλοκ έχει επίσης αρχίσει να συζητά μια «προσφορά» που ελπίζει να κάνει τον Trump πιο συμπαθητικό.
Αλλά εάν η ΕΕ θέλει να επηρεάσει σοβαρά τις διαπραγματεύσεις της Ουκρανίας, πρέπει να είναι διατεθειμένη να πληρώσει για αυτό.
Ένα «μίνι Μόναχο»
Η μεγαλύτερη ανησυχία του μπλοκ είναι ότι οι διαπραγματεύσεις για το μέλλον της Ουκρανίας μπορεί να μετατραπούν σε ένα «μίνι Μόναχο».
Ότι δεν θα συνεπάγονταν μόνο άμεσες εδαφικές απώλειες για την Ουκρανία, αλλά επίσης θα κινδύνευαν περαιτέρω ρωσικές προόδους στα ανατολικά της χώρας, ένα μεγάλο κύμα Ουκρανών προσφύγων προς την ΕΕ και μια νοοτροπία κατευνασμού που θα απέκλειε την ένταξη του Κιέβου στο ΝΑΤΟ και πιθανώς θα έθετε σε κίνδυνο την ώθησή του να ενταχθεί στο ΕΕ επίσης.
Μια τέτοια στροφή θα ήταν μια μεγάλη στρατηγική οπισθοδρόμηση για την ΕΕ και θα δοκίμαζε σε μεγάλο βαθμό τη συνοχή της.
Είναι επίσης πολύ πιο πιθανό να συμβεί εάν η Ουκρανία ξεκινήσει τις συνομιλίες από μια θέση αδυναμίας - γι' αυτό είναι σημαντικό να τεθούν πολλά περισσότερα χρήματα στο τραπέζι.
Το δάνειο
Οι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι το δάνειο της G7 των 50 δισ. ευρώ που χορηγήθηκε πρόσφατα θα διαρκέσει στην Ουκρανία μέχρι το τέλος του 2025.
Επομένως, ο σκοπός των νέων χρημάτων θα είναι να σηματοδοτήσει υποστήριξη για την Ουκρανία το 2026 και πιθανώς το 2027.
Στα μάτια της ΕΕ, μια τέτοια προσφορά θα μπορούσε επίσης να δώσει στον Trump τη «νίκη» που χρειάζεται - η πίεση των ΗΠΑ αναγκάζοντας το μπλοκ να επωμιστεί περισσότερο το οικονομικό βάρος για την Ουκρανία, καθώς και για τη δική της ασφάλεια και άμυνα.
Ωστόσο, η συγκέντρωση περισσότερων μετρητών δεν είναι εύκολη υπόθεση.
Η κυβέρνηση της Γαλλίας έπεσε πρόσφατα καθώς προσπάθησε να εγκρίνει έναν προϋπολογισμό για το 2025.
Οι επερχόμενες εκλογές του Φεβρουαρίου στη Γερμανία και οι επακόλουθες διαπραγματεύσεις συνασπισμού θα περιπλέξουν την ικανότητα του Βερολίνου να υπογράψει αποφάσεις με σημαντικές δημοσιονομικές συνέπειες.
Επιπλέον, επτά χώρες μέλη βρίσκονται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.
Απομένουν μόνο περίπου 5 δισ. ευρώ για την άμυνα στον υφιστάμενο προϋπολογισμό της ΕΕ.
Και δεδομένου ότι ο επόμενος προϋπολογισμός της ΕΕ θα τρέχει μόνο από το 2028 και μετά, δεν μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του τι μπορεί να γίνει τώρα.
Οι επιλογές
Ωστόσο, το μπλοκ διερευνά μια σειρά από διαφορετικές επιλογές για να οργανώσει περισσότερα χρήματα για την Ουκρανία.
Μια ιδέα είναι απλώς να δανειστούν χρήματα στο Κίεβο με ευνοϊκά επιτόκια και μεγαλύτερες περιόδους αποπληρωμής έναντι του λεγόμενου headroom στον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Ένας άλλος είναι να ενισχύσει την ικανότητα της ΕΕ να δανείζεται έναντι αυτού του κεφαλαίου, με τα κράτη μέλη να παρέχουν δημοσιονομική εγγύηση.
Ένα τέτοιο πρότυπο θα έχει ως πρότυπο τη διευκόλυνση SURE των 100 δισ. ευρώ της ΕΕ, η οποία ιδρύθηκε για την υποστήριξη προγραμμάτων άδειας κατά τη διάρκεια του Covid-19.
Άλλες δυνατότητες περιλαμβάνουν τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), ο οποίος διατηρεί δανειοδοτική ικανότητα 422 δισ. ευρώ.
Αλλά μια προηγούμενη προσπάθεια να καταστεί ο ESM χρήσιμος για τις χώρες μέλη κατά τη διάρκεια της πανδημίας απέτυχε, καθώς κανένα μέλος δεν ανέσυρε κανένα από τα φθηνά μετρητά που προσφέρονταν.
Η επαναχρησιμοποίηση αχρησιμοποίητων κεφαλαίων NextGenerationEU είναι μια άλλη επιλογή, καθώς μόνο το 41% των 650 δισ. ευρώ μετά την Covid Recovery and Resilience Facility έχει χρησιμοποιηθεί μέχρι στιγμής.
Ωστόσο, ενώ ο στόχος είναι 300 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους, η διευκόλυνση πρόκειται να λήξει μέχρι το τέλος του 2026 και είναι απίθανο να παραταθεί.
Το κύριο ζήτημα, ωστόσο, είναι ότι όλες αυτές οι επιλογές είναι τεχνικά και πολιτικά περίπλοκες, καθώς απαιτούν τη συμμετοχή των 27 εθνικών κοινοβουλίων της ΕΕ — τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό.
Οι ανάγκες
Επιπλέον, καθώς τα μεγαλύτερα χρηματικά ποσά για την Ουκρανία θα συνεπάγονται οπωσδήποτε περισσότερες αγορές όπλων από τις ΗΠΑ, θα αντιμετωπίσει αναπόφευκτα την αντίθεση σε ορισμένες πρωτεύουσες της ΕΕ, ακόμη και αν αναγνωρίσουν την ανάγκη για περισσότερο πραγματισμό βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα.
Ένας αναδυόμενος συμβιβασμός για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα αμυντικής βιομηχανίας, ο οποίος θα επέτρεπε τη χρήση μεγαλύτερου ποσοστού ευρώ για στρατιωτικές προμήθειες εκτός ΕΕ, καταδεικνύει αυτόν τον αυξανόμενο πραγματισμό.
Και ορισμένοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις Βρυξέλλες θέλουν να προχωρήσουν ακόμη περισσότερο, αναφέροντας το σχέδιο «δανεισμού-μίσθωσης» του πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Mike Pompeo ως πιθανό μοντέλο που πρέπει να ακολουθηθεί.
Ένα τέτοιο σχέδιο θα επέτρεπε στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει δισ. ευρώ για να δανειστεί στρατιωτικό εξοπλισμό των ΗΠΑ χωρίς κανέναν περιορισμό.
Επιπλέον, ορισμένες χώρες-μέλη θέλουν να δημιουργήσουν ένα συνολικό πακέτο που θα συνδυάζει δισ. για την Ουκρανία με τις παραχωρήσεις ασφάλειας και άμυνας και εμπορίου της ίδιας της ΕΕ — όπως η αγορά περισσότερων αμερικανικών LNG και γεωργικών προϊόντων, καθώς και μεγαλύτερη ευθυγράμμιση με τη σκληρότερη στάση των ΗΠΑ έναντι της Κίνα.
Ένα τέτοιο πακέτο είναι μια χρήσιμη ιδέα.
Όχι μόνο θα έστελνε ένα ισχυρότερο μήνυμα τόσο στον Trump όσο και στον Ρώσο Πρόεδρο Vladimir Putin, αλλά θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στη διατήρηση της συνοχής εντός της ΕΕ, παντρεύοντας τις ανησυχίες των χωρών μελών που ανησυχούν περισσότερο για το εμπόριο με εκείνες που ανησυχούν περισσότερο για την ασφάλεια.
Η λογική είναι απλή: Η δαπάνη ακόμη περισσότερων για την ασφάλεια και την άμυνα της ΕΕ θα είχε ως αποτέλεσμα ακόμη μεγαλύτερες δημοσιονομικές μεταφορές προς τις ΗΠΑ, εξασφαλίζοντας έτσι ακόμη περισσότερες παραχωρήσεις όσον αφορά τους δασμούς.
Συνολικά, τα θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι σαφώς ζωντανά για την πρόκληση που παρουσιάζει μια δεύτερη κυβέρνηση Trump.
Περισσότερα χρήματα για την Ουκρανία φαίνονται πλέον αναπόφευκτα και αναμφίβολα θα αποτελέσουν το μέτωπο της ευρύτερης προσέγγισης του μπλοκ.
Όπως είπε ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ: «Η επιλογή είναι η εξής: το σχέδιο του Trump ή το σχέδιο του Putin — εκτός αν έχουμε τα κότσια να προτείνουμε μια εναλλακτική για την οποία πρέπει να είμαστε διατεθειμένοι να πληρώσουμε».
Και η στιγμή της αλήθειας της ΕΕ πλησιάζει γρήγορα, καταλήγει η Eurasia Group.
www.bankingnews.gr
Το Trump 2.0 δημιουργεί κινδύνους για την ΕΕ σε μια σειρά ζητημάτων, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας, του εμπορίου και της στάσης του μπλοκ απέναντι στην Κίνα.
Αλλά η άμεση ανησυχία είναι τι συμβαίνει με την Ουκρανία, ιδιαίτερα δεδομένου του δηλωμένου στόχου του Trump να τερματίσει τη σύγκρουση σε «24 ώρες».
Από αυτή την άποψη, το μπλοκ έχει ήδη συμφωνήσει σε μια πρώιμη προτεραιότητα: Πρέπει να κάνει ό,τι είναι δυνατό για να πείσει τον Trump ότι η Ουκρανία πρέπει να εισέλθει σε οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις από θέση ισχύος και ότι μια κακή συμφωνία για την Ουκρανία θα τον έκανε να φαίνεται αδύναμος στη διεθνή σκηνή - όπως έκανε το Αφγανιστάν για τον Πρόεδρο Joe Biden ή η Συρία για τον πρώην Πρόεδρο Barack Obama.
Ενώ αυτή η γραμμή επιχειρημάτων προωθείται από τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Mark Rutte και αρκετούς ηγέτες της ΕΕ, η παρουσίαση στον Trump μόνο με αυτήν την οπτική γωνία είναι απίθανο να τον επηρεάσει.
Ως εκ τούτου, το μπλοκ έχει επίσης αρχίσει να συζητά μια «προσφορά» που ελπίζει να κάνει τον Trump πιο συμπαθητικό.
Αλλά εάν η ΕΕ θέλει να επηρεάσει σοβαρά τις διαπραγματεύσεις της Ουκρανίας, πρέπει να είναι διατεθειμένη να πληρώσει για αυτό.
Ένα «μίνι Μόναχο»
Η μεγαλύτερη ανησυχία του μπλοκ είναι ότι οι διαπραγματεύσεις για το μέλλον της Ουκρανίας μπορεί να μετατραπούν σε ένα «μίνι Μόναχο».
Ότι δεν θα συνεπάγονταν μόνο άμεσες εδαφικές απώλειες για την Ουκρανία, αλλά επίσης θα κινδύνευαν περαιτέρω ρωσικές προόδους στα ανατολικά της χώρας, ένα μεγάλο κύμα Ουκρανών προσφύγων προς την ΕΕ και μια νοοτροπία κατευνασμού που θα απέκλειε την ένταξη του Κιέβου στο ΝΑΤΟ και πιθανώς θα έθετε σε κίνδυνο την ώθησή του να ενταχθεί στο ΕΕ επίσης.
Μια τέτοια στροφή θα ήταν μια μεγάλη στρατηγική οπισθοδρόμηση για την ΕΕ και θα δοκίμαζε σε μεγάλο βαθμό τη συνοχή της.
Είναι επίσης πολύ πιο πιθανό να συμβεί εάν η Ουκρανία ξεκινήσει τις συνομιλίες από μια θέση αδυναμίας - γι' αυτό είναι σημαντικό να τεθούν πολλά περισσότερα χρήματα στο τραπέζι.
Το δάνειο
Οι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι το δάνειο της G7 των 50 δισ. ευρώ που χορηγήθηκε πρόσφατα θα διαρκέσει στην Ουκρανία μέχρι το τέλος του 2025.
Επομένως, ο σκοπός των νέων χρημάτων θα είναι να σηματοδοτήσει υποστήριξη για την Ουκρανία το 2026 και πιθανώς το 2027.
Στα μάτια της ΕΕ, μια τέτοια προσφορά θα μπορούσε επίσης να δώσει στον Trump τη «νίκη» που χρειάζεται - η πίεση των ΗΠΑ αναγκάζοντας το μπλοκ να επωμιστεί περισσότερο το οικονομικό βάρος για την Ουκρανία, καθώς και για τη δική της ασφάλεια και άμυνα.
Ωστόσο, η συγκέντρωση περισσότερων μετρητών δεν είναι εύκολη υπόθεση.
Η κυβέρνηση της Γαλλίας έπεσε πρόσφατα καθώς προσπάθησε να εγκρίνει έναν προϋπολογισμό για το 2025.
Οι επερχόμενες εκλογές του Φεβρουαρίου στη Γερμανία και οι επακόλουθες διαπραγματεύσεις συνασπισμού θα περιπλέξουν την ικανότητα του Βερολίνου να υπογράψει αποφάσεις με σημαντικές δημοσιονομικές συνέπειες.
Επιπλέον, επτά χώρες μέλη βρίσκονται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.
Απομένουν μόνο περίπου 5 δισ. ευρώ για την άμυνα στον υφιστάμενο προϋπολογισμό της ΕΕ.
Και δεδομένου ότι ο επόμενος προϋπολογισμός της ΕΕ θα τρέχει μόνο από το 2028 και μετά, δεν μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του τι μπορεί να γίνει τώρα.
Οι επιλογές
Ωστόσο, το μπλοκ διερευνά μια σειρά από διαφορετικές επιλογές για να οργανώσει περισσότερα χρήματα για την Ουκρανία.
Μια ιδέα είναι απλώς να δανειστούν χρήματα στο Κίεβο με ευνοϊκά επιτόκια και μεγαλύτερες περιόδους αποπληρωμής έναντι του λεγόμενου headroom στον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Ένας άλλος είναι να ενισχύσει την ικανότητα της ΕΕ να δανείζεται έναντι αυτού του κεφαλαίου, με τα κράτη μέλη να παρέχουν δημοσιονομική εγγύηση.
Ένα τέτοιο πρότυπο θα έχει ως πρότυπο τη διευκόλυνση SURE των 100 δισ. ευρώ της ΕΕ, η οποία ιδρύθηκε για την υποστήριξη προγραμμάτων άδειας κατά τη διάρκεια του Covid-19.
Άλλες δυνατότητες περιλαμβάνουν τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), ο οποίος διατηρεί δανειοδοτική ικανότητα 422 δισ. ευρώ.
Αλλά μια προηγούμενη προσπάθεια να καταστεί ο ESM χρήσιμος για τις χώρες μέλη κατά τη διάρκεια της πανδημίας απέτυχε, καθώς κανένα μέλος δεν ανέσυρε κανένα από τα φθηνά μετρητά που προσφέρονταν.
Η επαναχρησιμοποίηση αχρησιμοποίητων κεφαλαίων NextGenerationEU είναι μια άλλη επιλογή, καθώς μόνο το 41% των 650 δισ. ευρώ μετά την Covid Recovery and Resilience Facility έχει χρησιμοποιηθεί μέχρι στιγμής.
Ωστόσο, ενώ ο στόχος είναι 300 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους, η διευκόλυνση πρόκειται να λήξει μέχρι το τέλος του 2026 και είναι απίθανο να παραταθεί.
Το κύριο ζήτημα, ωστόσο, είναι ότι όλες αυτές οι επιλογές είναι τεχνικά και πολιτικά περίπλοκες, καθώς απαιτούν τη συμμετοχή των 27 εθνικών κοινοβουλίων της ΕΕ — τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό.
Οι ανάγκες
Επιπλέον, καθώς τα μεγαλύτερα χρηματικά ποσά για την Ουκρανία θα συνεπάγονται οπωσδήποτε περισσότερες αγορές όπλων από τις ΗΠΑ, θα αντιμετωπίσει αναπόφευκτα την αντίθεση σε ορισμένες πρωτεύουσες της ΕΕ, ακόμη και αν αναγνωρίσουν την ανάγκη για περισσότερο πραγματισμό βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα.
Ένας αναδυόμενος συμβιβασμός για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα αμυντικής βιομηχανίας, ο οποίος θα επέτρεπε τη χρήση μεγαλύτερου ποσοστού ευρώ για στρατιωτικές προμήθειες εκτός ΕΕ, καταδεικνύει αυτόν τον αυξανόμενο πραγματισμό.
Και ορισμένοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις Βρυξέλλες θέλουν να προχωρήσουν ακόμη περισσότερο, αναφέροντας το σχέδιο «δανεισμού-μίσθωσης» του πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Mike Pompeo ως πιθανό μοντέλο που πρέπει να ακολουθηθεί.
Ένα τέτοιο σχέδιο θα επέτρεπε στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει δισ. ευρώ για να δανειστεί στρατιωτικό εξοπλισμό των ΗΠΑ χωρίς κανέναν περιορισμό.
Επιπλέον, ορισμένες χώρες-μέλη θέλουν να δημιουργήσουν ένα συνολικό πακέτο που θα συνδυάζει δισ. για την Ουκρανία με τις παραχωρήσεις ασφάλειας και άμυνας και εμπορίου της ίδιας της ΕΕ — όπως η αγορά περισσότερων αμερικανικών LNG και γεωργικών προϊόντων, καθώς και μεγαλύτερη ευθυγράμμιση με τη σκληρότερη στάση των ΗΠΑ έναντι της Κίνα.
Ένα τέτοιο πακέτο είναι μια χρήσιμη ιδέα.
Όχι μόνο θα έστελνε ένα ισχυρότερο μήνυμα τόσο στον Trump όσο και στον Ρώσο Πρόεδρο Vladimir Putin, αλλά θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στη διατήρηση της συνοχής εντός της ΕΕ, παντρεύοντας τις ανησυχίες των χωρών μελών που ανησυχούν περισσότερο για το εμπόριο με εκείνες που ανησυχούν περισσότερο για την ασφάλεια.
Η λογική είναι απλή: Η δαπάνη ακόμη περισσότερων για την ασφάλεια και την άμυνα της ΕΕ θα είχε ως αποτέλεσμα ακόμη μεγαλύτερες δημοσιονομικές μεταφορές προς τις ΗΠΑ, εξασφαλίζοντας έτσι ακόμη περισσότερες παραχωρήσεις όσον αφορά τους δασμούς.
Συνολικά, τα θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι σαφώς ζωντανά για την πρόκληση που παρουσιάζει μια δεύτερη κυβέρνηση Trump.
Περισσότερα χρήματα για την Ουκρανία φαίνονται πλέον αναπόφευκτα και αναμφίβολα θα αποτελέσουν το μέτωπο της ευρύτερης προσέγγισης του μπλοκ.
Όπως είπε ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ: «Η επιλογή είναι η εξής: το σχέδιο του Trump ή το σχέδιο του Putin — εκτός αν έχουμε τα κότσια να προτείνουμε μια εναλλακτική για την οποία πρέπει να είμαστε διατεθειμένοι να πληρώσουμε».
Και η στιγμή της αλήθειας της ΕΕ πλησιάζει γρήγορα, καταλήγει η Eurasia Group.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών