Σκληρό ενεργειακό πόκερ στην ανατολική Μεσόγειο μετά την πτώση του Assad στη Συρία
Η αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας στην κατάσταση στη Συρία μετά την πτώση του Assad έχει προκαλέσει ερωτηματικά στην Ελλάδα και την Κύπρο, καθώς η Άγκυρα φέρεται να θέλει να οριοθετήσει θαλάσσιες ζώνες με τους νέους κυβερνήτες στη Δαμασκό.
Η Ευρώπη επηρεάζεται άμεσα καθώς αναζητά εναλλακτικές λύσεις για το ρωσικό φυσικό αέριο και η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών θα ξεκλειδώσει κρίσιμα ενεργειακά έργα. Αυτό συμβαίνει στο πλαίσιο του σκληρού ανταγωνισμού μεταξύ των περιφερειακών παικτών, ενώ η θέση της Ευρώπης παραμένει εύθραυστη. Από τις πρώτες πρωινές ώρες της 8ης Δεκεμβρίου, όταν ο Assad εγκατέλειψε τη Δαμασκό, διεξάγεται ένα γεωπολιτικό παιχνίδι, σημειώνει η Euractiv.
Οι δυνάμεις του πρώην ηγέτη ηττήθηκαν από την ισλαμιστική μαχητική ομάδα Hayat Tahrir al-Sham (HTS), η οποία υποστηρίχθηκε από τις τουρκικές δυνάμεις.
Λίγες ημέρες αργότερα, η Τουρκία έστειλε έναν απεσταλμένο και άλλους υψηλόβαθμους αξιωματούχους για να ξεκινήσουν συζητήσεις για διάφορα θέματα, καθιστώντας την πρώτη στη σκηνή μαζί με το Κατάρ.
Μεταξύ της ομάδας της Άγκυρας ήταν ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Hakan Fidan και ο επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών Ibrahim Kalin.
Μέχρι τις 24 Δεκεμβρίου, τα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι η Άγκυρα βρισκόταν σε προχωρημένες συνομιλίες με τη Συρία για την υπογραφή συμφωνίας οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών στη Μεσόγειο Θάλασσα.
"Θα συνάψουμε συμφωνία για τη θαλάσσια δικαιοδοσία με τη συριακή διοίκηση [...] επεξεργαζόμαστε ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης που περιλαμβάνει αεροπορικές, σιδηροδρομικές, οδικές και επικοινωνιακές υπηρεσίες στη Συρία", δήλωσε ο υπουργός Μεταφορών Abdulkadir Uraloğlu.
Η είδηση προκάλεσε αντιδράσεις στην Αθήνα, αφού μια παρόμοια συμφωνία μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης τον Δεκέμβριο του 2019 αγνοούσε την ύπαρξη του νησιού της Κρήτης.
Η ΕΕ χαρακτήρισε τότε τη συμφωνία "παράνομη" επειδή "παραβίαζε τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών".
Από την πλευρά της, η Ελλάδα δήλωσε ότι η Τουρκία θέλει να δημιουργήσει νομικό προηγούμενο με ένα "παράνομο" Μνημόνιο Συνεννόησης βάσει του διεθνούς δικαίου.
Το Κυπριακό
Η Αθήνα και η Λευκωσία φοβούνται ότι θα θιγούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου.
Οι τουρκικές δυνάμεις έχουν καταλάβει το βόρειο τμήμα της Κύπρου μετά από ένα αποτυχημένο πραξικόπημα που υποστηρίχθηκε από την Αθήνα τη δεκαετία του 1970.
Η Άγκυρα αρνείται να εγκαταλείψει τον έλεγχο, καθιστώντας την τη μόνη διαιρεμένη χώρα στην Ε.Ε.
Ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης ανέφερε σε δήλωσή του ότι οποιαδήποτε πρόθεση σύναψης συμφωνίας μεταξύ της Τουρκίας και της Συρίας, ως χώρες με παρακείμενες ακτές, θα πρέπει να "βασίζεται στο διεθνές δίκαιο, συγκεκριμένα στο εθιμικό διεθνές δίκαιο της θάλασσας, όπως αυτό αντικατοπτρίζεται στην UNCLOS, και θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην περιοχή".
Εν τω μεταξύ, η Τουρκία δεν έχει επικυρώσει την UNCLOS και επιμένει ότι δεν δεσμεύεται από τις διατάξεις της που αναθέτουν σε νησιά θαλάσσιες ζώνες.
Το μέλλον τόσο των θαλάσσιων συμφωνιών Τουρκίας-Συρίας όσο και Τουρκίας-Λιβύης είναι κρίσιμο για την περιοχή, καθώς η Ελλάδα και η Τουρκία δεν έχουν υπογράψει παρόμοια συμφωνία εν μέσω έντονων διαφωνιών μεταξύ των δύο γειτόνων.
Ελληνικές διπλωματικές πηγές εξήγησαν αυτή την εβδομάδα ότι τα σύνορα στην περιοχή είναι ευρωπαϊκά και τόνισαν ότι το θέμα έχει ήδη τεθεί στην ΕΕ σε κοινή δήλωση με την Αυστρία και την Κύπρο.
Σημείωσαν επίσης ότι η Συρία αντιμετωπίζει μια "μεταβατική κατάσταση" που "δεν νομιμοποιεί κανέναν να κάνει μια τέτοια συμφωνία".
Η κυβέρνηση στην Αθήνα αντιμετωπίζει επίσης πιέσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία καλούν το κυβερνών κεντροδεξιό κόμμα της Νέας Δημοκρατίας (ΕΛΚ) να θέσει κυρώσεις της ΕΕ κατά της Άγκυρας.
Το κόμμα "Ελληνική Λύση" (ECR) - το οποίο ανεβαίνει στις δημοσκοπήσεις αλιεύοντας ψήφους από τη Νέα Δημοκρατία - δήλωσε ότι προειδοποίησε για "τους ισλαμιστές τρομοκράτες που κατέλαβαν τη Συρία και ελέγχονται πλήρως από την Τουρκία και ότι η Ελλάδα πρέπει να αγωνιστεί για τη μη αναγνώρισή τους με κάθε τρόπο", σημειώνει η Euractiv.
Οι εξελίξεις στη Συρία και οι φιλοδοξίες της Τουρκίας στην περιοχή προκάλεσαν έκπληξη στην Αθήνα, καθώς οι σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας είναι ήρεμες εδώ και αρκετό καιρό. Όσον αφορά τη Συρία, η ΕΕ έχει υιοθετήσει μια στάση αναμονής, ενώ δεν έχει πάρει θέση για την αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας στη χώρα.
Ωστόσο, η επικεφαλής της Επιτροπής Ursula von der Leyen επισκέφθηκε την Άγκυρα στις 17 Δεκεμβρίου, δεδομένου ότι η μετανάστευση βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της ΕΕ. Αφού αναγνώρισε τη βοήθεια της Τουρκίας στη φιλοξενία των Σύρων προσφύγων, υποσχέθηκε να παράσχει στην Άγκυρα επιπλέον 1 δισ. ευρώ.
Στην Ουάσινγκτον, ο επερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump δεν αποκάλυψε τα χαρτιά του, αλλά αναγνώρισε δημοσίως τον ρόλο της Τουρκίας στην ανατροπή του Assad.
Η Ευρώπη επηρεάζεται άμεσα καθώς αναζητά εναλλακτικές λύσεις για το ρωσικό φυσικό αέριο και η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών θα ξεκλειδώσει κρίσιμα ενεργειακά έργα. Αυτό συμβαίνει στο πλαίσιο του σκληρού ανταγωνισμού μεταξύ των περιφερειακών παικτών, ενώ η θέση της Ευρώπης παραμένει εύθραυστη. Από τις πρώτες πρωινές ώρες της 8ης Δεκεμβρίου, όταν ο Assad εγκατέλειψε τη Δαμασκό, διεξάγεται ένα γεωπολιτικό παιχνίδι, σημειώνει η Euractiv.
Οι δυνάμεις του πρώην ηγέτη ηττήθηκαν από την ισλαμιστική μαχητική ομάδα Hayat Tahrir al-Sham (HTS), η οποία υποστηρίχθηκε από τις τουρκικές δυνάμεις.
Λίγες ημέρες αργότερα, η Τουρκία έστειλε έναν απεσταλμένο και άλλους υψηλόβαθμους αξιωματούχους για να ξεκινήσουν συζητήσεις για διάφορα θέματα, καθιστώντας την πρώτη στη σκηνή μαζί με το Κατάρ.
Μεταξύ της ομάδας της Άγκυρας ήταν ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Hakan Fidan και ο επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών Ibrahim Kalin.
Μέχρι τις 24 Δεκεμβρίου, τα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι η Άγκυρα βρισκόταν σε προχωρημένες συνομιλίες με τη Συρία για την υπογραφή συμφωνίας οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών στη Μεσόγειο Θάλασσα.
"Θα συνάψουμε συμφωνία για τη θαλάσσια δικαιοδοσία με τη συριακή διοίκηση [...] επεξεργαζόμαστε ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης που περιλαμβάνει αεροπορικές, σιδηροδρομικές, οδικές και επικοινωνιακές υπηρεσίες στη Συρία", δήλωσε ο υπουργός Μεταφορών Abdulkadir Uraloğlu.
Η είδηση προκάλεσε αντιδράσεις στην Αθήνα, αφού μια παρόμοια συμφωνία μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης τον Δεκέμβριο του 2019 αγνοούσε την ύπαρξη του νησιού της Κρήτης.
Η ΕΕ χαρακτήρισε τότε τη συμφωνία "παράνομη" επειδή "παραβίαζε τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών".
Από την πλευρά της, η Ελλάδα δήλωσε ότι η Τουρκία θέλει να δημιουργήσει νομικό προηγούμενο με ένα "παράνομο" Μνημόνιο Συνεννόησης βάσει του διεθνούς δικαίου.
Το Κυπριακό
Η Αθήνα και η Λευκωσία φοβούνται ότι θα θιγούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου.
Οι τουρκικές δυνάμεις έχουν καταλάβει το βόρειο τμήμα της Κύπρου μετά από ένα αποτυχημένο πραξικόπημα που υποστηρίχθηκε από την Αθήνα τη δεκαετία του 1970.
Η Άγκυρα αρνείται να εγκαταλείψει τον έλεγχο, καθιστώντας την τη μόνη διαιρεμένη χώρα στην Ε.Ε.
Ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης ανέφερε σε δήλωσή του ότι οποιαδήποτε πρόθεση σύναψης συμφωνίας μεταξύ της Τουρκίας και της Συρίας, ως χώρες με παρακείμενες ακτές, θα πρέπει να "βασίζεται στο διεθνές δίκαιο, συγκεκριμένα στο εθιμικό διεθνές δίκαιο της θάλασσας, όπως αυτό αντικατοπτρίζεται στην UNCLOS, και θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην περιοχή".
Εν τω μεταξύ, η Τουρκία δεν έχει επικυρώσει την UNCLOS και επιμένει ότι δεν δεσμεύεται από τις διατάξεις της που αναθέτουν σε νησιά θαλάσσιες ζώνες.
Το μέλλον τόσο των θαλάσσιων συμφωνιών Τουρκίας-Συρίας όσο και Τουρκίας-Λιβύης είναι κρίσιμο για την περιοχή, καθώς η Ελλάδα και η Τουρκία δεν έχουν υπογράψει παρόμοια συμφωνία εν μέσω έντονων διαφωνιών μεταξύ των δύο γειτόνων.
Ελληνικές διπλωματικές πηγές εξήγησαν αυτή την εβδομάδα ότι τα σύνορα στην περιοχή είναι ευρωπαϊκά και τόνισαν ότι το θέμα έχει ήδη τεθεί στην ΕΕ σε κοινή δήλωση με την Αυστρία και την Κύπρο.
Σημείωσαν επίσης ότι η Συρία αντιμετωπίζει μια "μεταβατική κατάσταση" που "δεν νομιμοποιεί κανέναν να κάνει μια τέτοια συμφωνία".
Η κυβέρνηση στην Αθήνα αντιμετωπίζει επίσης πιέσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία καλούν το κυβερνών κεντροδεξιό κόμμα της Νέας Δημοκρατίας (ΕΛΚ) να θέσει κυρώσεις της ΕΕ κατά της Άγκυρας.
Το κόμμα "Ελληνική Λύση" (ECR) - το οποίο ανεβαίνει στις δημοσκοπήσεις αλιεύοντας ψήφους από τη Νέα Δημοκρατία - δήλωσε ότι προειδοποίησε για "τους ισλαμιστές τρομοκράτες που κατέλαβαν τη Συρία και ελέγχονται πλήρως από την Τουρκία και ότι η Ελλάδα πρέπει να αγωνιστεί για τη μη αναγνώρισή τους με κάθε τρόπο", σημειώνει η Euractiv.
Οι εξελίξεις στη Συρία και οι φιλοδοξίες της Τουρκίας στην περιοχή προκάλεσαν έκπληξη στην Αθήνα, καθώς οι σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας είναι ήρεμες εδώ και αρκετό καιρό. Όσον αφορά τη Συρία, η ΕΕ έχει υιοθετήσει μια στάση αναμονής, ενώ δεν έχει πάρει θέση για την αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας στη χώρα.
Ωστόσο, η επικεφαλής της Επιτροπής Ursula von der Leyen επισκέφθηκε την Άγκυρα στις 17 Δεκεμβρίου, δεδομένου ότι η μετανάστευση βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της ΕΕ. Αφού αναγνώρισε τη βοήθεια της Τουρκίας στη φιλοξενία των Σύρων προσφύγων, υποσχέθηκε να παράσχει στην Άγκυρα επιπλέον 1 δισ. ευρώ.
Στην Ουάσινγκτον, ο επερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump δεν αποκάλυψε τα χαρτιά του, αλλά αναγνώρισε δημοσίως τον ρόλο της Τουρκίας στην ανατροπή του Assad.
Παιχνίδια αγωγών
Η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών συνδέεται στενά με την ενεργειακή ατζέντα στην περιοχή.
Από την πλευρά της, η Ευρώπη επηρεάζεται άμεσα, καθώς το μπλοκ βρίσκεται σε αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων για το ρωσικό φυσικό αέριο και η Ανατολική Μεσόγειος έχει ρόλο να παίξει.
Ωστόσο, τα πολύπλοκα συμφέροντα μεταξύ των παικτών της περιοχής (Ελλάδα, Κύπρος, Τουρκία, Ισραήλ, Αίγυπτος) καθιστούν την εξίσωση δύσκολα επιλύσιμη.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, το Reuters ανέφερε ότι αντιπροσωπεία του υπουργείου Ενέργειας της Τουρκίας θα επισκεφθεί "σύντομα" τη Συρία για να συζητήσει πιθανή ενεργειακή συνεργασία.
Η Τουρκία παρέχει ήδη ηλεκτρική ενέργεια σε ορισμένα τμήματα της βόρειας Συρίας, όπου ο τουρκικός στρατός έχει εισβάλει τέσσερις φορές από το 2016.
Στις 23 Δεκεμβρίου, η Ελλάδα και το Ισραήλ υπέγραψαν ενεργειακή συμφωνία με στόχο τη δημιουργία ενός "πράσινου" διαδρόμου ηλεκτρικής ενέργειας από το Ισραήλ προς την ΕΕ, μέσω της Ελλάδας και την επιτάχυνση του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ.
Το τελευταίο έχει καθυστερήσει, καθώς το τμήμα Ελλάδας-Κύπρου βρίσκεται σε αδιέξοδο. Θεωρείται το "μακρύτερο" υποθαλάσσιο καλώδιο υψηλής τάσης στον κόσμο.
Θα συνδέσει τα ευρωπαϊκά δίκτυα μεταφοράς με την Κύπρο και αργότερα θα επεκταθεί στο Ισραήλ.
www.bankingnews.gr
Η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών συνδέεται στενά με την ενεργειακή ατζέντα στην περιοχή.
Από την πλευρά της, η Ευρώπη επηρεάζεται άμεσα, καθώς το μπλοκ βρίσκεται σε αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων για το ρωσικό φυσικό αέριο και η Ανατολική Μεσόγειος έχει ρόλο να παίξει.
Ωστόσο, τα πολύπλοκα συμφέροντα μεταξύ των παικτών της περιοχής (Ελλάδα, Κύπρος, Τουρκία, Ισραήλ, Αίγυπτος) καθιστούν την εξίσωση δύσκολα επιλύσιμη.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, το Reuters ανέφερε ότι αντιπροσωπεία του υπουργείου Ενέργειας της Τουρκίας θα επισκεφθεί "σύντομα" τη Συρία για να συζητήσει πιθανή ενεργειακή συνεργασία.
Η Τουρκία παρέχει ήδη ηλεκτρική ενέργεια σε ορισμένα τμήματα της βόρειας Συρίας, όπου ο τουρκικός στρατός έχει εισβάλει τέσσερις φορές από το 2016.
Στις 23 Δεκεμβρίου, η Ελλάδα και το Ισραήλ υπέγραψαν ενεργειακή συμφωνία με στόχο τη δημιουργία ενός "πράσινου" διαδρόμου ηλεκτρικής ενέργειας από το Ισραήλ προς την ΕΕ, μέσω της Ελλάδας και την επιτάχυνση του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ.
Το τελευταίο έχει καθυστερήσει, καθώς το τμήμα Ελλάδας-Κύπρου βρίσκεται σε αδιέξοδο. Θεωρείται το "μακρύτερο" υποθαλάσσιο καλώδιο υψηλής τάσης στον κόσμο.
Θα συνδέσει τα ευρωπαϊκά δίκτυα μεταφοράς με την Κύπρο και αργότερα θα επεκταθεί στο Ισραήλ.
Σχόλια αναγνωστών