Οι Financial Times επικαλούμενοι τον Πολωνό υπουργό Άμυνας υποστηρίζουν πως το αίτημα Trump για αύξηση των στρατιωτικών δαπανών θα γίνει τελικά αποδεκτό από τις χώρες του Βορειοατλαντικού Συμφώνου
Σημαντικές εξελίξεις αναμένονται το προσεχές διάστημα σε επίπεδο ΝΑΤΟ και ΕΕ με τον λογαριασμό να είναι βαρύς και ασήκωτος για τους πολίτες του Ευρωπαϊκού βραχίονα της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, συμπεριμβανομένων των Ελλήνων.
H μετατροπή της ευρωπαϊκής οικονομίας σε πολεμική έχει (α) δημοσιονομικά όρια, όπως θα δούμε και (β) πολιτικά όρια, καθώς οι βαθιές περικοπές σε δημοσιονομικές δαπάνες θα προκαλέσουν κοινωνικές κρίσεις και πολιτικές εντάσεις τις οποίες οι Ευρώπη έχει η δει από την εποχή του Μεσοπολέμου.
Οι Financial Times επικαλούμενοι τον Πολωνό υπουργό Άμυνας υποστηρίζουν πως το αίτημα Trump για αύξηση των στρατιωτικών δαπανών θα γίνει τελικά αποδεκτό από τις χώρες του Βορειοατλαντικού Συμφώνου.
Οι χώρες του ΝΑΤΟ θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στην απαίτηση για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, όπως ορίστηκε από τον νικητή των προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ, Donald Trump, δήλωσε ο Πολωνός υπουργός Άμυνας Wladyslaw Kosiniak-Kamysz σε συνέντευξή του στους Financial Times.
Ο Kosiniak- Kamysz εκτίμησε ότι η απαίτηση Trump θα εγκριθεί σε βάθος δεκαετίας.
Θα χρειαστούν το αργότερο 10 χρόνια για να επιτευχθεί ο στόχος του Trump αλλά νομίζω ότι δεν πρέπει να τον επικρίνουμε ότι έθεσε έναν πραγματικά φιλόδοξο στόχο, γιατί διαφορετικά ορισμένες χώρες θα συνεχίσουν να διαφωνούν για το εάν οι πρόσθετες δαπάνες είναι πραγματικά απαραίτητες», είπε ο Πολωνός υπουργός Άμυνας.
Η Πολωνία σύνδεσμος μεταξύ Trump - EE
Μάλιστα ο Władysław Kosiniak-Kamysz είπε στους Financial Times ότι η χώρα του «μπορεί να αποτελέσει τον διατλαντικό σύνδεσμο μεταξύ αυτής της πρόκλησης που έθεσε ο Trump και της εφαρμογής της στην Ευρώπη».
Ο Kosiniak-Kamysz σχεδιάζει να παρουσιάσει τα σχέδια της Πολωνίας τη Δευτέρα (13/1/2025) κατά τη διάρκεια συνάντησης στη Βαρσοβία με τους ομολόγους από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. «Πρέπει σίγουρα να βρούμε τα χρήματα για να προστατευτούμε από τον πόλεμο», είπε.
«Ξέρω ότι αυτή δεν είναι μια άποψη που συμμερίζονται όλοι, αλλά η Πολωνία έχει διαφορετική άποψη.
Πρέπει να θυμόμαστε ότι υπάρχουν μερικές μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες των οποίων η γνώμη δεν ήταν πάντα η σωστή και ότι σε σχέση με τη Ρωσία έκαναν λάθος», πρόσθεσε σε μάλλον δραματικούς τόνους.
Δεδομένη η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, μέχρι πρότινος υπήρχαν χώρες του ΝΑΤΟ που δεν θα συμφωνούσαν να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες από 2% σε 5% του ΑΕΠ ως απάντηση στην πρόταση Trump.
Ωστόσο, αξιωματούχοι και αναλυτές παραδέχθηκαν στη συνέχεια πως η αύξηση θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη.
Colpo grosso από Trump
Αναλυτές παρατηρούν ότι ο ίδιος ο Trump με μία τόσο σκληρή πρόταση επεδίωκε να ωθήσει το ΝΑΤΟ σε μία αύξηση των αμυντικών δαπανών της τάξης του 3%.
Εξάλλου υπάρχουν κράτη του ΝΑΤΟ που δέχονται την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών αλλά όχι τόσο απότομα.
Η τελική απόφαση θα ληφθεί στη σύνοδο κορυφής της Συμμαχίας, η οποία θα διεξαχθεί τον Ιούνιο 2025 στη Χάγη.
Αναλυτές που ρωτήθηκαν από το Reuters πιστεύουν ότι ο στόχος του 5% του ΑΕΠ είναι οικονομικά και πολιτικά αδύνατος για τα περισσότερα μέλη του ΝΑΤΟ, καθώς θα απαιτήσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε πρόσθετη χρηματοδότηση.
Η Πολωνία ήδη πλησιάζει τον στόχο του 5%
Οι μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες το 2023, σύμφωνα με το ΝΑΤΟ, πραγματοποιήθηκαν από την Πολωνία με 4,12% επί του ΑΕΠ.
Στη δεύτερη θέση ήταν η Εσθονία με 3,43%, ακολουθούμενη από τις ΗΠΑ με 3,38%.
Και η Ελλάδα είναι ιδιαίτερα ψηλά στον πίνακα καθώς έχει ξεπεράσει το 3% επί του ΑΕΠ.
Οκτώ χώρες της συμμαχίας δεν έχουν ακόμη επιτύχει τον τρέχοντα στόχο του 2%.
Ο Trump στην πρώτη του προεδρική θητεία επέμεινε στην αύξηση των δαπανών των χωρών του ΝΑΤΟ στο 2% του ΑΕΠ.
Μετά την εκλογή του για δεύτερη θητεία τον Νοέμβριο του 2024, έθεσε και πάλι αυτό το ζήτημα.
Στα τέλη Δεκεμβρίου, ο Trump δήλωσε ότι όλα τα κράτη - μέλη θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον 5% του ΑΕΠ για την άμυνα ετησίως.
Τα τελευταία χρόνια, ειδικά στην αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, οι περισσότερες χώρες του ΝΑΤΟ έχουν αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες.
Τώρα σε 25 χώρες από τις 32 είναι υψηλότερες από το 2% του ΑΕΠ.
Τα δημοσιονομικά και πολιτικά όρια
Ιταλία – Δεν υπάρχει δημοσιονομικός χώρος
Η Ιταλία, της οποίας η πρωθυπουργός, Giorgia Meloni, έχει ισχυρή πολιτική συγγένεια με την επερχόμενη κυβέρνηση Trump, έχει υπολείπεται αρκετά από τον στόχο του ΝΑΤΟ.
Η κυβέρνησή της αναγνωρίζει την ανάγκη να δαπανηθούν περισσότερα για την άμυνα, αλλά εμποδίζεται από το βάρος του χρέους της χώρας και την ανάγκη να χαλιναγωγηθούν οι δημόσιες δαπάνες.
Η Ρώμη προέτρεψε τις άλλες πρωτεύουσες της ΕΕ να αποκλείσουν τις στρατιωτικές δαπάνες από τον τρόπο υπολογισμού του δημόσιου ελλείμματος, αλλά η πρότασή της απορρίφθηκε - και αυτό έχει ιδιατερη σημασία καθώς η τήρηση του δημοσιονομικού συμφώνου είναι επιτακτική για την επόμενη περίοδο.
Η Ιταλία αναμένεται να αυξήσει τις δαπάνες της σε μικρό ποσοστό, σύμφωνα με τον Leo Goretti, επικεφαλής του ιταλικού προγράμματος εξωτερικής πολιτικής στο Istituto Affari Internazionali, μια ιταλική δεξαμενή σκέψης.
«Στην καλύτερη περίπτωση η Meloni μπορεί να αποσπάσει κάποιες παραχωρήσεις – όπως ένα καθυστερημένο χρονοδιάγραμμα για την Ιταλία », είπε στη DW από τη Ρώμη, προσθέτοντας ότι η απαίτηση του Τrump έφερε τη Μeloni σε δύσκολη θέση στο εσωτερικό μέτωπο.
«Η Ιταλία θέλει να ξοδέψει περισσότερα για την άμυνα, αλλά το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει πολύ περιορισμένος δημοσιονομικός χώρος», είπε ο Goretti.
«Το κόστος της πρόνοιας, ειδικά των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης και συνταξιοδότησης, δεν προσφέρει πολλά περιθώρια».
Ισπανία
Η ισπανική υποχώρηση
Η Ισπανία κατατάσσεται στην τελευταία θέση όσον αφορά τις αμυντικές δαπάνες, έχοντας δεσμεύσει το 1,28% του ΑΕΠ το 2024, σύμφωνα με το ΝΑΤΟ. Για να αποκρούσει την κριτική, η κυβέρνηση τονίζει ότι ο στρατός της συνεισφέρει γενναιόδωρα με στρατεύματα και πόρους στις αποστολές του ΝΑΤΟ.
Αλλά η διαβεβαίωση του πρωθυπουργού Pedro Sánchez ότι θα επιτύχει τον στόχο του 2% έως το 2029 αρχίζει να φαίνεται ανεπαρκής ενώ η δημοσιονομική ισορροπία για την χώρα του Νότου είναι αποτέλεσμα των τελευταίων ετών δημοσιονομική εξυγίανσης.
Η προθυμία του σοσιαλιστή ηγέτη να κάνει πιο τολμηρές δεσμεύσεις περιορίζεται από τις ειρηνιστικές τάσεις της χώρας του που απορρέουν από μια ιστορία που περιλαμβάνει μια στρατιωτική δικτατορία.
Ακόμη και η συντηρητική αντιπολίτευση είναι απρόθυμη να υποστηρίξει υψηλότερες δαπάνες.
Ελλάδα: Περικοπή – σοκ στις κοινωνικές δαπάνες κατά 2,5 δις.
Eάν ισχύσει η απαίτηση Trump του νέου Προέδρου των ΗΠΑ οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις δαπάνες τους για την άμυνα στο 5% θα προκληθεί κραχ μειώσεων στις κοινωνικές δαπάνες.
Το 2025 το ελληνικό ΑΕΠ θα έχει φθάσει σε ονομαστικούς όρους στα 247 δισεκ. ευρώ και αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα θα υποχρεωθεί να δαπανήσει 12 δισεκ. για αμυντικές δαπάνες.
Με βάση ορισμένους υπολογισμούς οι κοινωνικές παροχές θα υποστούν κραχ αφού θα πρέπει να μειωθούν κατά 2,5 δισεκ. ευρώ.
Να σημειωθεί ότι η Ελλάδα έχει υποχρέωση να διατηρεί το 2,2% του ΑΕΠ για την διαχείριση του χρέους οπότε… οι κοινωνικές παροχές θα υποστούν κραχ, θα καταρρεύσουν κατά 2,5 δισ. ευρώ.
Γερμανία σε πολιτικό vertigo - Οι αμυντικές ανάγκες και το ΑΕΠ μιας ασμαίνουσας οικονομίας
Η Γερμανία, η οποία έχει πρόωρες εκλογές στις 23 Φεβρουαρίου, εν μέρει λόγω της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής, δαπάνησε 2,12% για την άμυνα.
ποιαδήποτε αύξηση είναι βέβαιο ότι θα είναι μια αμφιλεγόμενη πρόταση για την οποιαδήποτε κυβέρνηση συνασπισμού προκύψει.
Κατά την πρώτη του θητεία, ο Trump κάλεσε συγκεκριμένα τη Γερμανία να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες.
Ο Γερμανός καγκελάριος Olaf Scholz δήλωσε ότι η συμμαχία είχε μια «ρυθμισμένη διαδικασία» για να καθορίσει τις στρατιωτικές δυνατότητες που χρειάζεται, προσθέτοντας: «Είναι σημαντικό να είμαστε μαζί και να ενεργούμε ενωμένοι σε αυτά τα ζητήματα».
Υψηλότερες αμυντικές δαπάνες για αγορά ευρωπαϊκού ή αμερικανικού αμυντικού υλικού; Εάν ο Trump τους ωθούσε να φτάσουν έως και το 5%, ίσως αποφασίσουν να ξοδέψουν τα περισσότερα χρήματα για την οικοδόμηση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας αντί να αγοράσουν αμερικανική.
Ωστόσο, είπαν οι αναλυτές, θα μπορούσε να επιτευχθεί μια συμφωνία: Ξοδέψτε λιγότερο από το 5% του ΑΕΠ, αλλά ξοδέψτε μεγαλύτερο μερίδιο σε αμερικανικούς κατασκευαστές.
«Δεν είμαστε σε παζάρι
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Tagesschau: Tο αίτημα του Trump απορρίπτεται ξεκάθαρα πέρα από τις κομματικές γραμμές.
Δεν είμαστε σε παζάρι, είπε ο ευρωβουλευτής Strack-Zimmermann.
Ωστόσο, η συζήτηση για τον αμυντικό προϋπολογισμό συνεχίζεται.
Η απαίτησή να δαπανήσουν στο μέλλον οι χώρες του ΝΑΤΟ 5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος τους στον αμυντικό τομέα αντιμετωπίζεται με διακομματική αντίσταση στη Γερμανία.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Άμυνας, , Marcus Faber (FDP), θεωρεί ότι το πέντε τοις εκατό είναι πολύ υψηλό.
Σε συνέντευξή του στο Redaktionsnetzwerk Deutschland (RND), είπε επίσης: «Τα 32 κράτη του ΝΑΤΟ θα πρέπει να συμφωνήσουν σε ένα νέο κοινό ελάχιστο πέραν του στόχου του δύο τοις εκατό».
Ωστόσο, αναμένει ότι το 3% είναι πιο πιθανό – και αυτό πρέπει να αποφασιστεί με διακομματική συναίνεση, τόνισε ο Faber.
Απρόθυμη η κοινή γνώμη
Η προκάτοχός του στην Επιτροπή Άμυνας, ευρωβουλευτής [Μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου] Marie-Agnes Strack-Zimmermann, πιστεύει επίσης ότι το αίτημα για στόχο πέντε τοις εκατό είναι υπερβολικό. «Δεν πρέπει να αφήνουμε κάθε δήλωση του Trump να μας μπερδεύει. Δεν είμαστε σε παζάρι εδώ», είπε ο πολιτικός του FDP στο RND. ιόν πιο σημαντικό από το ποσοστό
Ο ηγέτης του CDU Friedrich Merz, θεωρεί ότι το μερίδιο του αμυντικού προϋπολογισμού στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν είναι κατά κύριο λόγο ένα αριθμητικό στοιχείο.
Η επέκταση της Bundeswehr και η αποκατάσταση της εθνικής και συμμαχικής άμυνας είναι σημαντικές, είπε σε συνέντευξή του στο Bayerischer Rundfunk. «Και τα δύο, τρία ή πέντε τοις εκατό είναι βασικά άσχετα.
Αυτό που έχει σημασία είναι να κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο για να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας.
«Στόχος είναι να φτάσουμε στην πραγματικότητα το κατώτερο όριο 2% στη Γερμανία
. Αυτό είναι επί του παρόντος δυνατό μόνο μέσω του ειδικού ταμείου των 100 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Αυτό ανακοίνωσε ο καγκελάριος Olaf Scholz λίγο μετά τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία και αναμένεται να εξαντληθεί έως το 2027.
Η Wagenknecht βασίζεται στο Παρίσι αντί στην Ουάσιγκτον
Ωστόσο, ο ειδικός εξωτερικής πολιτικής του SPD, Ralf Stegner, απέρριψε ξεκάθαρα το αίτημα του Trump.
«Δεν χρειαζόμαστε περισσότερα όπλα στον κόσμο, αλλά λιγότερα», είπε στην πύλη ειδήσεων Politico.
Ο συνάδελφος του κόμματος του Stegner και αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας της Bundestag, Dirk Wiese, εκφράστηκε με παρόμοιο τρόπο.
Μίλησε για «πλήρη τρέλα».
Η επικεφαλής του κόμματος BSW Sahra Wagenknecht ζήτησε αλλαγή στην εξωτερική πολιτική στις σχέσεις με τις ΗΠΑ.
«Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Trump απαιτεί τώρα το 5% των στρατιωτικών δαπανών», είπε επίσης στο Politico.
Είναι πλέον καιρός να τερματιστεί η «υποτελής πίστη στις ΗΠΑ».
Η Γερμανία χρειάζεται «ανεξαρτησία αντί για υποτέλεια» και «μια σημαντική βελτίωση στις γερμανογαλλικές σχέσεις».
Το Κόμμα της Αριστερας αντιδρά επίσης στο αίτημα του Trump και θέλει να παγώσει τις αμυντικές δαπάνες στο σημερινό επίπεδο. «Το 2024, ο αμυντικός προϋπολογισμός ήταν 52 δισεκατομμύρια – μαζί με τα ευρωπαϊκά κράτη-εταίρους, αυτό είναι απολύτως αρκετό για την εθνική άμυνα», δήλωσε ο αρχηγός του κόμματος Jan van Aken στο πρακτορείο ειδήσεων dpa.
Είναι ένα εντελώς ανόητο κριτήριο για τη μέτρηση του προϋπολογισμού με βάση το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, οι αμυντικές δαπάνες των χωρών του ΝΑΤΟ ήταν ήδη κεντρικό σημείο διαμάχης.
Εκείνη την εποχή, ο Ρεπουμπλικανός απείλησε να αποσύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη στρατιωτική συμμαχία εάν οι χώρες εταίροι δεν εκπληρώσουν τη δέσμευσή τους να επενδύσουν τουλάχιστον το 2% του ΑΕΠ στην άμυνα.
Οι θέσεις των AfD και BSW είναι πιθανώς ίδιες.
«Είναι πλέον καιρός να τερματιστεί η υποτελής στάση στις ΗΠΑ», δήλωσε η επικεφαλής της BSW Sahra Wagenknecht.
Χρειάζεται 5 τοις εκατό για να γίνει γερμανικό κοινοβούλιο.
Η BSW, η Linke και η FDP βρίσκονται κοντά στο όριο για να έχουν κοινοβουλευτική παρουσία.
Το επικρατέστερο σενάριο είναι ότι το BSW θα μαζέψει τους ψηφοφόρους του Linke και το FDP δεν θα τα καταφέρει.
Γιατί ακόμη και... το 3% είναι δύσκολο να συμβεί
Στο 3%, η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ιταλία και ο Καναδάς θα έπρεπε να διπλασιάσουν τις αμυντικές δαπάνες.
Η Γαλλία και η Γερμανία θα πρέπει και οι δύο να αυξήσουν τις δαπάνες κατά 50%.
Ωστόσο, η Γερμανία και η Γαλλία βρίσκονται και οι δύο σε κατάσταση ταυτόχρονης δημοσιονομικής και πολιτικής κρίσης.
Ούτε η Γαλλία ούτε η Γερμανία έχουν λειτουργική κυβέρνηση.
Και η Γαλλία υπόκειται στους κανόνες της συνθήκης της ΕΕ για τη συρρίκνωση του προϋπολογισμού της.
Ο Καναδάς δεν έχει ούτε κυβέρνηση που λειτουργεί.
Το 3% είναι επειδή δεν υπάρχει πολιτική βούληση σε καμία από τις 5 μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ - αλλά η απειλή Trump θα ενεργοποιήσει πολιτικές και οικονομικές διεργασίες οικονομικού καταναγκασμού ώστε να υπακούσουν
O χάρτης του διαλόγου για τις αμυντικές δαπάνες στην Ευρώπη
www.bankingnews.gr
H μετατροπή της ευρωπαϊκής οικονομίας σε πολεμική έχει (α) δημοσιονομικά όρια, όπως θα δούμε και (β) πολιτικά όρια, καθώς οι βαθιές περικοπές σε δημοσιονομικές δαπάνες θα προκαλέσουν κοινωνικές κρίσεις και πολιτικές εντάσεις τις οποίες οι Ευρώπη έχει η δει από την εποχή του Μεσοπολέμου.
Οι Financial Times επικαλούμενοι τον Πολωνό υπουργό Άμυνας υποστηρίζουν πως το αίτημα Trump για αύξηση των στρατιωτικών δαπανών θα γίνει τελικά αποδεκτό από τις χώρες του Βορειοατλαντικού Συμφώνου.
Οι χώρες του ΝΑΤΟ θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στην απαίτηση για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, όπως ορίστηκε από τον νικητή των προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ, Donald Trump, δήλωσε ο Πολωνός υπουργός Άμυνας Wladyslaw Kosiniak-Kamysz σε συνέντευξή του στους Financial Times.
Ο Kosiniak- Kamysz εκτίμησε ότι η απαίτηση Trump θα εγκριθεί σε βάθος δεκαετίας.
Θα χρειαστούν το αργότερο 10 χρόνια για να επιτευχθεί ο στόχος του Trump αλλά νομίζω ότι δεν πρέπει να τον επικρίνουμε ότι έθεσε έναν πραγματικά φιλόδοξο στόχο, γιατί διαφορετικά ορισμένες χώρες θα συνεχίσουν να διαφωνούν για το εάν οι πρόσθετες δαπάνες είναι πραγματικά απαραίτητες», είπε ο Πολωνός υπουργός Άμυνας.
Η Πολωνία σύνδεσμος μεταξύ Trump - EE
Μάλιστα ο Władysław Kosiniak-Kamysz είπε στους Financial Times ότι η χώρα του «μπορεί να αποτελέσει τον διατλαντικό σύνδεσμο μεταξύ αυτής της πρόκλησης που έθεσε ο Trump και της εφαρμογής της στην Ευρώπη».
Ο Kosiniak-Kamysz σχεδιάζει να παρουσιάσει τα σχέδια της Πολωνίας τη Δευτέρα (13/1/2025) κατά τη διάρκεια συνάντησης στη Βαρσοβία με τους ομολόγους από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. «Πρέπει σίγουρα να βρούμε τα χρήματα για να προστατευτούμε από τον πόλεμο», είπε.
«Ξέρω ότι αυτή δεν είναι μια άποψη που συμμερίζονται όλοι, αλλά η Πολωνία έχει διαφορετική άποψη.
Πρέπει να θυμόμαστε ότι υπάρχουν μερικές μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες των οποίων η γνώμη δεν ήταν πάντα η σωστή και ότι σε σχέση με τη Ρωσία έκαναν λάθος», πρόσθεσε σε μάλλον δραματικούς τόνους.
Δεδομένη η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, μέχρι πρότινος υπήρχαν χώρες του ΝΑΤΟ που δεν θα συμφωνούσαν να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες από 2% σε 5% του ΑΕΠ ως απάντηση στην πρόταση Trump.
Ωστόσο, αξιωματούχοι και αναλυτές παραδέχθηκαν στη συνέχεια πως η αύξηση θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη.
Colpo grosso από Trump
Αναλυτές παρατηρούν ότι ο ίδιος ο Trump με μία τόσο σκληρή πρόταση επεδίωκε να ωθήσει το ΝΑΤΟ σε μία αύξηση των αμυντικών δαπανών της τάξης του 3%.
Εξάλλου υπάρχουν κράτη του ΝΑΤΟ που δέχονται την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών αλλά όχι τόσο απότομα.
Η τελική απόφαση θα ληφθεί στη σύνοδο κορυφής της Συμμαχίας, η οποία θα διεξαχθεί τον Ιούνιο 2025 στη Χάγη.
Αναλυτές που ρωτήθηκαν από το Reuters πιστεύουν ότι ο στόχος του 5% του ΑΕΠ είναι οικονομικά και πολιτικά αδύνατος για τα περισσότερα μέλη του ΝΑΤΟ, καθώς θα απαιτήσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε πρόσθετη χρηματοδότηση.
Η Πολωνία ήδη πλησιάζει τον στόχο του 5%
Οι μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες το 2023, σύμφωνα με το ΝΑΤΟ, πραγματοποιήθηκαν από την Πολωνία με 4,12% επί του ΑΕΠ.
Στη δεύτερη θέση ήταν η Εσθονία με 3,43%, ακολουθούμενη από τις ΗΠΑ με 3,38%.
Και η Ελλάδα είναι ιδιαίτερα ψηλά στον πίνακα καθώς έχει ξεπεράσει το 3% επί του ΑΕΠ.
Οκτώ χώρες της συμμαχίας δεν έχουν ακόμη επιτύχει τον τρέχοντα στόχο του 2%.
Ο Trump στην πρώτη του προεδρική θητεία επέμεινε στην αύξηση των δαπανών των χωρών του ΝΑΤΟ στο 2% του ΑΕΠ.
Μετά την εκλογή του για δεύτερη θητεία τον Νοέμβριο του 2024, έθεσε και πάλι αυτό το ζήτημα.
Στα τέλη Δεκεμβρίου, ο Trump δήλωσε ότι όλα τα κράτη - μέλη θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον 5% του ΑΕΠ για την άμυνα ετησίως.
Τα τελευταία χρόνια, ειδικά στην αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, οι περισσότερες χώρες του ΝΑΤΟ έχουν αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες.
Τώρα σε 25 χώρες από τις 32 είναι υψηλότερες από το 2% του ΑΕΠ.
Τα δημοσιονομικά και πολιτικά όρια
Ιταλία – Δεν υπάρχει δημοσιονομικός χώρος
Η Ιταλία, της οποίας η πρωθυπουργός, Giorgia Meloni, έχει ισχυρή πολιτική συγγένεια με την επερχόμενη κυβέρνηση Trump, έχει υπολείπεται αρκετά από τον στόχο του ΝΑΤΟ.
Η κυβέρνησή της αναγνωρίζει την ανάγκη να δαπανηθούν περισσότερα για την άμυνα, αλλά εμποδίζεται από το βάρος του χρέους της χώρας και την ανάγκη να χαλιναγωγηθούν οι δημόσιες δαπάνες.
Η Ρώμη προέτρεψε τις άλλες πρωτεύουσες της ΕΕ να αποκλείσουν τις στρατιωτικές δαπάνες από τον τρόπο υπολογισμού του δημόσιου ελλείμματος, αλλά η πρότασή της απορρίφθηκε - και αυτό έχει ιδιατερη σημασία καθώς η τήρηση του δημοσιονομικού συμφώνου είναι επιτακτική για την επόμενη περίοδο.
Η Ιταλία αναμένεται να αυξήσει τις δαπάνες της σε μικρό ποσοστό, σύμφωνα με τον Leo Goretti, επικεφαλής του ιταλικού προγράμματος εξωτερικής πολιτικής στο Istituto Affari Internazionali, μια ιταλική δεξαμενή σκέψης.
«Στην καλύτερη περίπτωση η Meloni μπορεί να αποσπάσει κάποιες παραχωρήσεις – όπως ένα καθυστερημένο χρονοδιάγραμμα για την Ιταλία », είπε στη DW από τη Ρώμη, προσθέτοντας ότι η απαίτηση του Τrump έφερε τη Μeloni σε δύσκολη θέση στο εσωτερικό μέτωπο.
«Η Ιταλία θέλει να ξοδέψει περισσότερα για την άμυνα, αλλά το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει πολύ περιορισμένος δημοσιονομικός χώρος», είπε ο Goretti.
«Το κόστος της πρόνοιας, ειδικά των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης και συνταξιοδότησης, δεν προσφέρει πολλά περιθώρια».
Ισπανία
Η ισπανική υποχώρηση
Η Ισπανία κατατάσσεται στην τελευταία θέση όσον αφορά τις αμυντικές δαπάνες, έχοντας δεσμεύσει το 1,28% του ΑΕΠ το 2024, σύμφωνα με το ΝΑΤΟ. Για να αποκρούσει την κριτική, η κυβέρνηση τονίζει ότι ο στρατός της συνεισφέρει γενναιόδωρα με στρατεύματα και πόρους στις αποστολές του ΝΑΤΟ.
Αλλά η διαβεβαίωση του πρωθυπουργού Pedro Sánchez ότι θα επιτύχει τον στόχο του 2% έως το 2029 αρχίζει να φαίνεται ανεπαρκής ενώ η δημοσιονομική ισορροπία για την χώρα του Νότου είναι αποτέλεσμα των τελευταίων ετών δημοσιονομική εξυγίανσης.
Η προθυμία του σοσιαλιστή ηγέτη να κάνει πιο τολμηρές δεσμεύσεις περιορίζεται από τις ειρηνιστικές τάσεις της χώρας του που απορρέουν από μια ιστορία που περιλαμβάνει μια στρατιωτική δικτατορία.
Ακόμη και η συντηρητική αντιπολίτευση είναι απρόθυμη να υποστηρίξει υψηλότερες δαπάνες.
Ελλάδα: Περικοπή – σοκ στις κοινωνικές δαπάνες κατά 2,5 δις.
Eάν ισχύσει η απαίτηση Trump του νέου Προέδρου των ΗΠΑ οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις δαπάνες τους για την άμυνα στο 5% θα προκληθεί κραχ μειώσεων στις κοινωνικές δαπάνες.
Το 2025 το ελληνικό ΑΕΠ θα έχει φθάσει σε ονομαστικούς όρους στα 247 δισεκ. ευρώ και αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα θα υποχρεωθεί να δαπανήσει 12 δισεκ. για αμυντικές δαπάνες.
Με βάση ορισμένους υπολογισμούς οι κοινωνικές παροχές θα υποστούν κραχ αφού θα πρέπει να μειωθούν κατά 2,5 δισεκ. ευρώ.
Να σημειωθεί ότι η Ελλάδα έχει υποχρέωση να διατηρεί το 2,2% του ΑΕΠ για την διαχείριση του χρέους οπότε… οι κοινωνικές παροχές θα υποστούν κραχ, θα καταρρεύσουν κατά 2,5 δισ. ευρώ.
Γερμανία σε πολιτικό vertigo - Οι αμυντικές ανάγκες και το ΑΕΠ μιας ασμαίνουσας οικονομίας
Η Γερμανία, η οποία έχει πρόωρες εκλογές στις 23 Φεβρουαρίου, εν μέρει λόγω της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής, δαπάνησε 2,12% για την άμυνα.
ποιαδήποτε αύξηση είναι βέβαιο ότι θα είναι μια αμφιλεγόμενη πρόταση για την οποιαδήποτε κυβέρνηση συνασπισμού προκύψει.
Κατά την πρώτη του θητεία, ο Trump κάλεσε συγκεκριμένα τη Γερμανία να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες.
Ο Γερμανός καγκελάριος Olaf Scholz δήλωσε ότι η συμμαχία είχε μια «ρυθμισμένη διαδικασία» για να καθορίσει τις στρατιωτικές δυνατότητες που χρειάζεται, προσθέτοντας: «Είναι σημαντικό να είμαστε μαζί και να ενεργούμε ενωμένοι σε αυτά τα ζητήματα».
Υψηλότερες αμυντικές δαπάνες για αγορά ευρωπαϊκού ή αμερικανικού αμυντικού υλικού; Εάν ο Trump τους ωθούσε να φτάσουν έως και το 5%, ίσως αποφασίσουν να ξοδέψουν τα περισσότερα χρήματα για την οικοδόμηση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας αντί να αγοράσουν αμερικανική.
Ωστόσο, είπαν οι αναλυτές, θα μπορούσε να επιτευχθεί μια συμφωνία: Ξοδέψτε λιγότερο από το 5% του ΑΕΠ, αλλά ξοδέψτε μεγαλύτερο μερίδιο σε αμερικανικούς κατασκευαστές.
«Δεν είμαστε σε παζάρι
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Tagesschau: Tο αίτημα του Trump απορρίπτεται ξεκάθαρα πέρα από τις κομματικές γραμμές.
Δεν είμαστε σε παζάρι, είπε ο ευρωβουλευτής Strack-Zimmermann.
Ωστόσο, η συζήτηση για τον αμυντικό προϋπολογισμό συνεχίζεται.
Η απαίτησή να δαπανήσουν στο μέλλον οι χώρες του ΝΑΤΟ 5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος τους στον αμυντικό τομέα αντιμετωπίζεται με διακομματική αντίσταση στη Γερμανία.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Άμυνας, , Marcus Faber (FDP), θεωρεί ότι το πέντε τοις εκατό είναι πολύ υψηλό.
Σε συνέντευξή του στο Redaktionsnetzwerk Deutschland (RND), είπε επίσης: «Τα 32 κράτη του ΝΑΤΟ θα πρέπει να συμφωνήσουν σε ένα νέο κοινό ελάχιστο πέραν του στόχου του δύο τοις εκατό».
Ωστόσο, αναμένει ότι το 3% είναι πιο πιθανό – και αυτό πρέπει να αποφασιστεί με διακομματική συναίνεση, τόνισε ο Faber.
Απρόθυμη η κοινή γνώμη
Η προκάτοχός του στην Επιτροπή Άμυνας, ευρωβουλευτής [Μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου] Marie-Agnes Strack-Zimmermann, πιστεύει επίσης ότι το αίτημα για στόχο πέντε τοις εκατό είναι υπερβολικό. «Δεν πρέπει να αφήνουμε κάθε δήλωση του Trump να μας μπερδεύει. Δεν είμαστε σε παζάρι εδώ», είπε ο πολιτικός του FDP στο RND. ιόν πιο σημαντικό από το ποσοστό
Ο ηγέτης του CDU Friedrich Merz, θεωρεί ότι το μερίδιο του αμυντικού προϋπολογισμού στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν είναι κατά κύριο λόγο ένα αριθμητικό στοιχείο.
Η επέκταση της Bundeswehr και η αποκατάσταση της εθνικής και συμμαχικής άμυνας είναι σημαντικές, είπε σε συνέντευξή του στο Bayerischer Rundfunk. «Και τα δύο, τρία ή πέντε τοις εκατό είναι βασικά άσχετα.
Αυτό που έχει σημασία είναι να κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο για να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας.
«Στόχος είναι να φτάσουμε στην πραγματικότητα το κατώτερο όριο 2% στη Γερμανία
. Αυτό είναι επί του παρόντος δυνατό μόνο μέσω του ειδικού ταμείου των 100 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Αυτό ανακοίνωσε ο καγκελάριος Olaf Scholz λίγο μετά τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία και αναμένεται να εξαντληθεί έως το 2027.
Η Wagenknecht βασίζεται στο Παρίσι αντί στην Ουάσιγκτον
Ωστόσο, ο ειδικός εξωτερικής πολιτικής του SPD, Ralf Stegner, απέρριψε ξεκάθαρα το αίτημα του Trump.
«Δεν χρειαζόμαστε περισσότερα όπλα στον κόσμο, αλλά λιγότερα», είπε στην πύλη ειδήσεων Politico.
Ο συνάδελφος του κόμματος του Stegner και αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας της Bundestag, Dirk Wiese, εκφράστηκε με παρόμοιο τρόπο.
Μίλησε για «πλήρη τρέλα».
Η επικεφαλής του κόμματος BSW Sahra Wagenknecht ζήτησε αλλαγή στην εξωτερική πολιτική στις σχέσεις με τις ΗΠΑ.
«Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Trump απαιτεί τώρα το 5% των στρατιωτικών δαπανών», είπε επίσης στο Politico.
Είναι πλέον καιρός να τερματιστεί η «υποτελής πίστη στις ΗΠΑ».
Η Γερμανία χρειάζεται «ανεξαρτησία αντί για υποτέλεια» και «μια σημαντική βελτίωση στις γερμανογαλλικές σχέσεις».
Το Κόμμα της Αριστερας αντιδρά επίσης στο αίτημα του Trump και θέλει να παγώσει τις αμυντικές δαπάνες στο σημερινό επίπεδο. «Το 2024, ο αμυντικός προϋπολογισμός ήταν 52 δισεκατομμύρια – μαζί με τα ευρωπαϊκά κράτη-εταίρους, αυτό είναι απολύτως αρκετό για την εθνική άμυνα», δήλωσε ο αρχηγός του κόμματος Jan van Aken στο πρακτορείο ειδήσεων dpa.
Είναι ένα εντελώς ανόητο κριτήριο για τη μέτρηση του προϋπολογισμού με βάση το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, οι αμυντικές δαπάνες των χωρών του ΝΑΤΟ ήταν ήδη κεντρικό σημείο διαμάχης.
Εκείνη την εποχή, ο Ρεπουμπλικανός απείλησε να αποσύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη στρατιωτική συμμαχία εάν οι χώρες εταίροι δεν εκπληρώσουν τη δέσμευσή τους να επενδύσουν τουλάχιστον το 2% του ΑΕΠ στην άμυνα.
Οι θέσεις των AfD και BSW είναι πιθανώς ίδιες.
«Είναι πλέον καιρός να τερματιστεί η υποτελής στάση στις ΗΠΑ», δήλωσε η επικεφαλής της BSW Sahra Wagenknecht.
Χρειάζεται 5 τοις εκατό για να γίνει γερμανικό κοινοβούλιο.
Η BSW, η Linke και η FDP βρίσκονται κοντά στο όριο για να έχουν κοινοβουλευτική παρουσία.
Το επικρατέστερο σενάριο είναι ότι το BSW θα μαζέψει τους ψηφοφόρους του Linke και το FDP δεν θα τα καταφέρει.
Γιατί ακόμη και... το 3% είναι δύσκολο να συμβεί
Στο 3%, η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ιταλία και ο Καναδάς θα έπρεπε να διπλασιάσουν τις αμυντικές δαπάνες.
Η Γαλλία και η Γερμανία θα πρέπει και οι δύο να αυξήσουν τις δαπάνες κατά 50%.
Ωστόσο, η Γερμανία και η Γαλλία βρίσκονται και οι δύο σε κατάσταση ταυτόχρονης δημοσιονομικής και πολιτικής κρίσης.
Ούτε η Γαλλία ούτε η Γερμανία έχουν λειτουργική κυβέρνηση.
Και η Γαλλία υπόκειται στους κανόνες της συνθήκης της ΕΕ για τη συρρίκνωση του προϋπολογισμού της.
Ο Καναδάς δεν έχει ούτε κυβέρνηση που λειτουργεί.
Το 3% είναι επειδή δεν υπάρχει πολιτική βούληση σε καμία από τις 5 μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ - αλλά η απειλή Trump θα ενεργοποιήσει πολιτικές και οικονομικές διεργασίες οικονομικού καταναγκασμού ώστε να υπακούσουν
O χάρτης του διαλόγου για τις αμυντικές δαπάνες στην Ευρώπη
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών