Η σπίθα του πολέμου άναψε ξανά στο Haji Pir του Κασμίρ και κινδυνεύει να γίνει πυρηνικό... παρανάλωμα
Το Κασμίρ δεν είναι απλώς μια ορεινή περιοχή στρατηγικής σημασίας – είναι το πικρό μήλο της Έριδος που έχει χωρίσει την Ινδία και το Πακιστάν για πάνω από επτά δεκαετίες.
Από τη στιγμή της διαίρεσης του βρετανικού Ρατζ το 1947, οι δύο χώρες έχουν εμπλακεί σε τρεις πολέμους και αμέτρητα αιματηρά επεισόδια για τον έλεγχο αυτής της διεκδικούμενης γης.
Στο έδαφός της διασταυρώνονται εθνικά τραύματα, θρησκευτικές ταυτότητες και ψυχροπολεμικά κατάλοιπα.
Η Ινδία βλέπει στο Κασμίρ αναπόσπαστο τμήμα της επικράτειάς της.
Το Πακιστάν, από την άλλη, το προβάλλει ως «κατεχόμενο έδαφος», υποδαυλίζοντας – σύμφωνα με το Νέο Δελχί – ένα διαρκές κύμα αποσταθεροποίησης, που περιλαμβάνει χρηματοδότηση τρομοκρατικών ομάδων και υποστήριξη παραστρατιωτικών εισβολών μέσω περασμάτων όπως το Haji Pir.
Η πρόσφατη αιματηρή επίθεση στο Pahalgam, με 26 νεκρούς, ήρθε ως υπενθύμιση του εύθραυστου status quo στην περιοχή.
Και όπως συχνά συμβαίνει στην υποήπειρο, οι λέξεις «αντίποινα» και «κλιμάκωση» δεν αργούν να εμφανιστούν στα διπλωματικά λεξιλόγια.
Η σπίθα του πολέμου άναψε ξανά και κινδυνεύει να γίνει πυρηνικό... παρανάλωμα
Μέσα σε λίγα 24ωρα, το Ισλαμαμπάντ προχώρησε σε πλήρη διακοπή των εμπορικών σχέσεων με το Νέα Δελχί, ανακοίνωσε το κλείσιμο του εναέριου χώρου του για τις ινδικές αεροπορικές εταιρείες και ακύρωσε μονομερώς όλες τις θεωρήσεις εισόδου για Ινδούς πολίτες.
Η απόφαση ήρθε ως απάντηση στη σειρά ενεργειών της Ινδίας που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το κλείσιμο της κύριας συνοριακής διόδου, την αναστολή της ιστορικής Συνθήκης για τα Ύδατα του Ινδού (Indus Water Treaty) και την απέλαση Πακιστανών διπλωματών από το ινδικό έδαφος.
Περαιτέρω εντολή του New Delhi καλεί όλους τους Πακιστανούς πολίτες που διαμένουν στη χώρα να αποχωρήσουν έως τις 29 Απριλίου.
Διπλωματικοί αναλυτές εκφράζουν έντονο προβληματισμό για την ταχύτητα με την οποία οι ήδη τεταμένες σχέσεις ολισθαίνουν σε αχαρτογράφητο -ενδεχομένως πυρηνικό- έδαφος.
Η νέα αυτή σύγκρουση αποκαλύπτει, για ακόμη μία φορά, τον μόνιμο πυρήνα αστάθειας που παραμένει στο επίκεντρο κάθε κρίσης μεταξύ των δύο πυρηνικών δυνάμεων — το Κασμίρ.
Και όσο η κάθε πλευρά επιχειρεί να διατηρήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων, το φάντασμα του Haji Pir και τα λάθη του παρελθόντος συνεχίζουν να ρίχνουν βαριά σκιά στο παρόν.
Το ιστορικό λάθος της Ινδίας - Πώς έχασε τη δική της... Κριμαία
«Aμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα», υπενθυμίζουν οι αρχαοί στους Ινδούς.
Και σήμερα, μετά την πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση στο Pahalgam, στο Jammu και Kashmir, αυτή η προφητική ρήση επιστρέφει για να θυμίσει στους Ινδούς ένα ιστορικό λάθος επικών διαστάσεων: τη στρατηγική αυτοχειρία του Νέου Δελχί πριν από 60 χρόνια, όταν παρέδωσε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ό,τι είχε κερδίσει με το αίμα των στρατιωτών του στο στρατηγικό πέρασμα του Haji Pir
Το πέρασμα Haji Pir, ενταγμένο στη σκληροτράχηλη οροσειρά Pir Panjal, συνδέει το Poonch του Jammu & Kashmir με το Rawalakot στο Κασμίρ.
Σε υψόμετρο 2.637 μέτρων (8.652 πόδια), το πέρασμα κυριαρχεί οπτικά στην κοιλάδα του Παλιστανικού Κασμίρ και αποτελεί σήμερα μία από τις βασικές διόδους διείσδυσης Πακιστανών τρομοκρατών στην κοιλάδα του Kashmir.
Η Ινδία, διατηρώντας το Πέρασμα Haji Pir, θα μπορούσε να είχε στερήσει από το Πακιστάν την κύρια οδό εισχώρησης στο Jammu & Kashmir, περιορίζοντας δραματικά τη δυνατότητα της Ισλαμαμπάντ να υποδαυλίζει την αστάθεια στην περιοχή.
Ο κομβικός ρόλος του Haji Pir στην Ινδοπακιστανική σύγκρουση
Το πέρασμα πρόσφερε κι άλλες κρίσιμες ωφέλειες: μείωνε την απόσταση μεταξύ Poonch και Uri από 282 χλμ. σε μόλις 56 χλμ., ενισχύοντας την εσωτερική διασύνδεση μεταξύ του Jammu και της κοιλάδας του Kashmir και διευκολύνοντας την στρατιωτική και εμπορική κινητικότητα.
Πριν από τη διαίρεση της Ινδίας, ο κύριος δρόμος που ένωνε το Jammu με την κοιλάδα του Kashmir περνούσε από τον Haji Pir.
Ωστόσο, μετά την κατάληψη μέρους του Κασμίρ από το Πακιστάν το 1948, το πέρασμα τέθηκε εκτός χρήσης.
Πέρα από τη στρατηγική σημασία, το Πέρασμα Haji Pir θα μπορούσε να λειτουργήσει ως διαρκής υπενθύμιση στο Πακιστάν της επισφαλούς του θέσης στο ευρύτερο Κασμίρ.
Κι όμως, η Ινδία, επιδεικνύοντας τραγική έλλειψη διορατικότητας, επέστρεψε το πέρασμα στο Ισλαμαμπάντ στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ενώ είχε εμφανώς το πάνω χέρι.
Αυτό το «προπατορικό αμάρτημα» συνεχίζει να στοιχειώνει την Ινδία τρεις γενιές αργότερα, καθώς το Πακιστάν εξακολουθεί να αιμορραγεί τη χώρα «με χίλιες μαχαιριές», χρησιμοποιώντας το πέρασμα ως πύλη τρομοκρατίας στην κοιλάδα του Kashmir.
Αναλογιζόμενος τα διδάγματα του πολέμου του 1965, ο υποστράτηγος D B Shekatkar (ε.α.) είχε προειδοποιήσει: «Το μάθημα είναι σαφές — αν χάνεις τα κέρδη του πολέμου στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, υπονομεύεις κάθε μελλοντικό στρατηγικό πλεονέκτημα».
Και όντως, η παράδοση του Περάσματος Haji Pir υπήρξε αντικίνητρο για την Ινδία σε επόμενες στρατιωτικές αναμετρήσεις, όπως το 1971 και το 1999.
Η Επιχείρηση που άνοιξε το πέρασμα: Πώς η Ινδία έφτασε μέχρι το Haji Pir
Ενθαρρυμένο από την κατάληψη του ενός τρίτου του Kashmir το 1948 και την ταπεινωτική ήττα της Ινδίας στον πόλεμο του 1962 με την Κίνα, το Πακιστάν επιχείρησε εκ νέου να καταλάβει ολόκληρο το Kashmir το 1965.
Τον Αύγουστο εκείνης της χρονιάς, ο πρόεδρος Ayub Khan ενέκρινε την Επιχείρηση Gibraltar: μια μυστική διείσδυση μεγάλου αριθμού ανταρτών στο Kashmir, με στόχο την αποσταθεροποίηση της περιοχής και την εν συνεχεία κατάληψή της από τον στρατό του Πακιστάν.
Ο Ayub Khan προσδοκούσε ταχύτατη και θεαματική νίκη.
«Η ηθική αντοχή των Ινδουιστών δεν αντέχει πάνω από δυο χτυπήματα», έγραφε χαρακτηριστικά.
Ωστόσο, οι ελπίδες του διαψεύστηκαν: ο τοπικός πληθυσμός δεν εξεγέρθηκε. Μέχρι τα μέσα Αυγούστου, η Ινδία προειδοποίησε πως, αν δεν σταματήσει η διείσδυση, «ο πόλεμος θα περάσει στην άλλη πλευρά».
Στις 15 Αυγούστου 1965, ο ινδικός στρατός διέσχισε τη γραμμή εκεχειρίας και κατέλαβε τρεις λόφους.
Αμέσως αποφασίστηκε η κατάληψη του Haji Pir Bulge, η κύρια οδός εισβολής.
Η επιχείρηση ονομάστηκε Operation Bakshi.
Το Haji Pir προστατευόταν από τα υψώματα Bedori (3760μ.), Sank (2895μ.) και Ledwali Gali (3140μ.).
Το Bedori βρισκόταν 14 χλμ. νοτιοανατολικά του Uri, και ο Haji Pir ακόμη 10 χλμ. μακρύτερα.
Η αποστολή ανατέθηκε στην 19 Μονάδα πυροβολικού υπό τον Στρατηγό Kalaan και την εφεδρεία του σώματος, την 68η Ταξιαρχία υπό τον Ταξιάρχο ZC Bakshi.
Στις 21 Αυγούστου, ο Bakshi δήλωνε στους αξιωματικούς του: «Από το 1947 γκρινιάζουμε ότι δεν μας αφήνουν να επιτεθούμε. Τώρα έχουμε εντολή να καταλάβουμε το Haji Pir πάση θυσία. Όχι με 100% απώλειες — αλλά αν δεν έχετε 40%, μην επιστρέψετε».
Στις 26 Αυγούστου, μια σκληροτράχηλη ομάδα στρατιωτών κινήθηκε προς το Sank, μέσα σε καταρρακτώδη βροχή και σφοδρή αντίσταση.
Την επόμενη μέρα, καταλήφθηκε και το Ledwali Gali.
Ο στόχος ήταν πλέον το Bedori.
Ωστόσο, ο Ταξίαρχος Bakshi εκτίμησε ότι το Πακιστάν είχε αντιληφθεί τις ινδικές προθέσεις και πήρε την απόφαση να χτυπήσει κατευθείαν στο Haji Pir.
Ανέθεσε την αποστολή στον Στρατηγό Ranjit Singh Dayal: «Αν τα καταφέρεις, θα είσαι ήρωας. Αν όχι, θα με συλλάβουν για την απόφαση».
Ο Dayal περπάτησε ολόκληρη τη νύχτα της 27ης Αυγούστου μέσα στη βροχή και στις 28 κατέλαβε το πέρασμα υπό αντίξοες συνθήκες.
Το Πακιστάν επιχείρησε αντεπιθέσεις την επόμενη μέρα, αλλά αποκρούστηκαν από τις ινδικές δυνάμεις.
Ένα ιστορικό λάθος «επικών διαστάσεων» που θύμισε τη... γενναιοδωρία της ΕΣΣΔ προς την Ουκρανία
Παρά ταύτα, αυτό που το Πακιστάν δεν κατάφερε να κερδίσει στο πεδίο της μάχης, το εξασφάλισε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Η Συμφωνία της Τασκένδης, που υπεγράφη στις 10 Ιανουαρίου 1966, προέβλεπε την απόσυρση των ινδικών και πακιστανικών στρατευμάτων στις θέσεις που κατείχαν πριν από τις 5 Αυγούστου 1965.
Η επιστροφή στο status quo ante συμπεριελάμβανε και την παράδοση του περάσματος του Haji Pir — μιας τοποθεσίας που κατακτήθηκε με γενναιότητα, κόστος και αποφασιστικότητα.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η Ινδία είχε υπό τον έλεγχό της 1.920 τετραγωνικά χιλιόμετρα πακιστανικού εδάφους, κυρίως στις γόνιμες περιοχές των τομέων Sialkot, Lahore και Kashmir, περιλαμβανομένου και του στρατηγικής σημασίας Haji Pir.
Το Πακιστάν, από την πλευρά του, είχε καταλάβει 550 τετραγωνικά χιλιόμετρα ινδικού εδάφους, κυρίως στην έρημο απέναντι από την επαρχία Sindh, καθώς και το Chhamb στην περιοχή Akhnoor.
Κι όμως, παρά το γεγονός ότι η Ινδία είχε στην κατοχή της σχεδόν τετραπλάσια έκταση, σε κρίσιμες γεωστρατηγικές ζώνες, δεν απέσπασε κανένα ουσιαστικό πλεονέκτημα από τη συμφωνία της Τασκένδης.
Ο ήρωας της επιχείρησης κατάληψης του Haji Pir, Αντιστράτηγος Ranjit Singh Dyal, τιμημένος με το παράσημο Maha Vir Chakra για τη γενναιότητα και την ηγεσία του, δήλωσε το 2002 σε συνέντευξή του:
«Το πέρασμα θα προσέφερε στην Ινδία σαφές στρατηγικό πλεονέκτημα… Ήταν λάθος που το επιστρέψαμε… οι άνθρωποί μας δεν διαβάζουν χάρτες.»
Σε παρόμοιο τόνο, ο Αντιστράτηγος Dr D. B. Shekatkar δήλωσε στο Rediff:
«Δεν γνωρίζουμε ποιοι ήταν οι λόγοι που μας οδήγησαν να επιστρέψουμε το Haji Pir, που είχε τεράστια στρατηγική σημασία. Σήμερα, ολόκληρη η διείσδυση στο Κασμίρ πραγματοποιείται από εκείνη την περιοχή. Αν είχαμε κρατήσει τη θέση που κατακτήσαμε, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Το Haji Pir δόθηκε στο Πακιστάν λόγω της γενναιοδωρίας της ινδικής κυβέρνησης.»
Ο ίδιος προειδοποίησε πως η απώλεια των κερδών του πολέμου στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων λειτουργεί αποτρεπτικά για μελλοντικές στρατιωτικές νίκες.
Η προειδοποίησή του επιβεβαιώθηκε το 1971, όταν η Ινδία έχασε εκ νέου τον τομέα του Chhamb — μια περιοχή που το Πακιστάν είχε καταλάβει το 1965, αλλά αποχώρησε βάσει των όρων της συμφωνίας της Τασκένδης.
Η Ινδία όμως δεν επανέκτησε ποτέ το Πέρασμα του Haji Pir.
Ακόμα χειρότερα, το 1971, παρά το γεγονός ότι η Ινδία είχε στα χέρια της 93.000 Πακιστανούς αιχμαλώτους πολέμου, δεν άσκησε καμία πίεση στο Ισλαμαμπάντ για να αποσυρθεί από τον τομέα Chhamb.
Έτσι, ενώ η Ινδία νίκησε και επέστρεψε το Haji Pir το 1965, το Πακιστάν εξακολουθεί να κατέχει το Chhamb μέχρι και σήμερα.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, το Πακιστάν χρησιμοποιεί σταθερά το Haji Pir για να διεισδύει στο ινδικό Κασμίρ και να υποστηρίζει τρομοκρατικές ενέργειες στην περιοχή.
Μετανιώνοντας για το ιστορικό αυτό σφάλμα, ο Υπουργός Άμυνας της Ινδίας, Rajnath Singh, δήλωσε τον Ιανουάριο πως, μετά τον πόλεμο του 1965, αν η ινδική κυβέρνηση είχε μετατρέψει τις «στρατιωτικές κατακτήσεις» σε «στρατηγικά οφέλη» στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, το πρόβλημα της διασυνοριακής διείσδυσης θα είχε λυθεί οριστικά.
Μιλώντας στο Akhnoor της Jammu κατά τη διάρκεια εκδήλωσης για την Ημέρα Βετεράνων των Ενόπλων Δυνάμεων στις 14 Ιανουαρίου, ο Rajnath υπογράμμισε ότι οι ινδικές δυνάμεις είχαν υψώσει την ινδική σημαία στο Haji Pir το 1965, και «αν δεν είχε επιστραφεί μέσω της διπλωματίας, οι δρόμοι διείσδυσης των εξτρεμιστών θα είχαν κλείσει».
Η Ινδία έχασε δύο ακόμη ιστορικές ευκαιρίες — το 1971 και το 1999 — να επανακτήσει το Haji Pir και να βάλει οριστικό τέλος στο βασικό διάδρομο διείσδυσης του Πακιστάν στο Κασμίρ.
Όμως η ώρα έχει φτάσει, λένε ορισμένοι, για να διορθωθεί αυτό το ιστορικό λάθος και να τιμωρηθεί το Πακιστάν για την υποστήριξη τρομοκρατίας σε ινδικό έδαφος, με την ανακατάληψη του Haji Pir.
Μετά και την πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση, ένα πράγμα είναι πλέον ξεκάθαρο: αν θέλει η Ινδία να διορθώσει μια κρίσιμη ασυμφωνία ασφαλείας στο Κασμίρ, πρέπει να επανακτήσει τον έλεγχο της δικής της «Κριμαίας» — του Haji Pir — που χάρισε στο Ισλαμαμπάντ το 1966.
Όπως η Σοβιετική Ένωση δώρισε την Κριμαία στην Ουκρανία το 1954, έτσι και η Ινδία παραχώρησε το πέρασμα του Haji Pir στο Πακιστάν.
Ήρθε η στιγμή αυτό το ιστορικό λάθος να διορθωθεί, τονίζουν χαρακτηριστικά Ινδοί στρατιωτικοί αναλυτές.
www.bankingnews.gr
Από τη στιγμή της διαίρεσης του βρετανικού Ρατζ το 1947, οι δύο χώρες έχουν εμπλακεί σε τρεις πολέμους και αμέτρητα αιματηρά επεισόδια για τον έλεγχο αυτής της διεκδικούμενης γης.
Στο έδαφός της διασταυρώνονται εθνικά τραύματα, θρησκευτικές ταυτότητες και ψυχροπολεμικά κατάλοιπα.
Η Ινδία βλέπει στο Κασμίρ αναπόσπαστο τμήμα της επικράτειάς της.
Το Πακιστάν, από την άλλη, το προβάλλει ως «κατεχόμενο έδαφος», υποδαυλίζοντας – σύμφωνα με το Νέο Δελχί – ένα διαρκές κύμα αποσταθεροποίησης, που περιλαμβάνει χρηματοδότηση τρομοκρατικών ομάδων και υποστήριξη παραστρατιωτικών εισβολών μέσω περασμάτων όπως το Haji Pir.
Η πρόσφατη αιματηρή επίθεση στο Pahalgam, με 26 νεκρούς, ήρθε ως υπενθύμιση του εύθραυστου status quo στην περιοχή.
Και όπως συχνά συμβαίνει στην υποήπειρο, οι λέξεις «αντίποινα» και «κλιμάκωση» δεν αργούν να εμφανιστούν στα διπλωματικά λεξιλόγια.
Η σπίθα του πολέμου άναψε ξανά και κινδυνεύει να γίνει πυρηνικό... παρανάλωμα
Μέσα σε λίγα 24ωρα, το Ισλαμαμπάντ προχώρησε σε πλήρη διακοπή των εμπορικών σχέσεων με το Νέα Δελχί, ανακοίνωσε το κλείσιμο του εναέριου χώρου του για τις ινδικές αεροπορικές εταιρείες και ακύρωσε μονομερώς όλες τις θεωρήσεις εισόδου για Ινδούς πολίτες.
Η απόφαση ήρθε ως απάντηση στη σειρά ενεργειών της Ινδίας που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το κλείσιμο της κύριας συνοριακής διόδου, την αναστολή της ιστορικής Συνθήκης για τα Ύδατα του Ινδού (Indus Water Treaty) και την απέλαση Πακιστανών διπλωματών από το ινδικό έδαφος.
Περαιτέρω εντολή του New Delhi καλεί όλους τους Πακιστανούς πολίτες που διαμένουν στη χώρα να αποχωρήσουν έως τις 29 Απριλίου.
Διπλωματικοί αναλυτές εκφράζουν έντονο προβληματισμό για την ταχύτητα με την οποία οι ήδη τεταμένες σχέσεις ολισθαίνουν σε αχαρτογράφητο -ενδεχομένως πυρηνικό- έδαφος.
Η νέα αυτή σύγκρουση αποκαλύπτει, για ακόμη μία φορά, τον μόνιμο πυρήνα αστάθειας που παραμένει στο επίκεντρο κάθε κρίσης μεταξύ των δύο πυρηνικών δυνάμεων — το Κασμίρ.
Και όσο η κάθε πλευρά επιχειρεί να διατηρήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων, το φάντασμα του Haji Pir και τα λάθη του παρελθόντος συνεχίζουν να ρίχνουν βαριά σκιά στο παρόν.
Το ιστορικό λάθος της Ινδίας - Πώς έχασε τη δική της... Κριμαία
«Aμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα», υπενθυμίζουν οι αρχαοί στους Ινδούς.
Και σήμερα, μετά την πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση στο Pahalgam, στο Jammu και Kashmir, αυτή η προφητική ρήση επιστρέφει για να θυμίσει στους Ινδούς ένα ιστορικό λάθος επικών διαστάσεων: τη στρατηγική αυτοχειρία του Νέου Δελχί πριν από 60 χρόνια, όταν παρέδωσε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ό,τι είχε κερδίσει με το αίμα των στρατιωτών του στο στρατηγικό πέρασμα του Haji Pir
Το πέρασμα Haji Pir, ενταγμένο στη σκληροτράχηλη οροσειρά Pir Panjal, συνδέει το Poonch του Jammu & Kashmir με το Rawalakot στο Κασμίρ.
Σε υψόμετρο 2.637 μέτρων (8.652 πόδια), το πέρασμα κυριαρχεί οπτικά στην κοιλάδα του Παλιστανικού Κασμίρ και αποτελεί σήμερα μία από τις βασικές διόδους διείσδυσης Πακιστανών τρομοκρατών στην κοιλάδα του Kashmir.
Η Ινδία, διατηρώντας το Πέρασμα Haji Pir, θα μπορούσε να είχε στερήσει από το Πακιστάν την κύρια οδό εισχώρησης στο Jammu & Kashmir, περιορίζοντας δραματικά τη δυνατότητα της Ισλαμαμπάντ να υποδαυλίζει την αστάθεια στην περιοχή.
Ο κομβικός ρόλος του Haji Pir στην Ινδοπακιστανική σύγκρουση
Το πέρασμα πρόσφερε κι άλλες κρίσιμες ωφέλειες: μείωνε την απόσταση μεταξύ Poonch και Uri από 282 χλμ. σε μόλις 56 χλμ., ενισχύοντας την εσωτερική διασύνδεση μεταξύ του Jammu και της κοιλάδας του Kashmir και διευκολύνοντας την στρατιωτική και εμπορική κινητικότητα.
Πριν από τη διαίρεση της Ινδίας, ο κύριος δρόμος που ένωνε το Jammu με την κοιλάδα του Kashmir περνούσε από τον Haji Pir.
Ωστόσο, μετά την κατάληψη μέρους του Κασμίρ από το Πακιστάν το 1948, το πέρασμα τέθηκε εκτός χρήσης.
Πέρα από τη στρατηγική σημασία, το Πέρασμα Haji Pir θα μπορούσε να λειτουργήσει ως διαρκής υπενθύμιση στο Πακιστάν της επισφαλούς του θέσης στο ευρύτερο Κασμίρ.
Κι όμως, η Ινδία, επιδεικνύοντας τραγική έλλειψη διορατικότητας, επέστρεψε το πέρασμα στο Ισλαμαμπάντ στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ενώ είχε εμφανώς το πάνω χέρι.
Αυτό το «προπατορικό αμάρτημα» συνεχίζει να στοιχειώνει την Ινδία τρεις γενιές αργότερα, καθώς το Πακιστάν εξακολουθεί να αιμορραγεί τη χώρα «με χίλιες μαχαιριές», χρησιμοποιώντας το πέρασμα ως πύλη τρομοκρατίας στην κοιλάδα του Kashmir.
Αναλογιζόμενος τα διδάγματα του πολέμου του 1965, ο υποστράτηγος D B Shekatkar (ε.α.) είχε προειδοποιήσει: «Το μάθημα είναι σαφές — αν χάνεις τα κέρδη του πολέμου στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, υπονομεύεις κάθε μελλοντικό στρατηγικό πλεονέκτημα».
Και όντως, η παράδοση του Περάσματος Haji Pir υπήρξε αντικίνητρο για την Ινδία σε επόμενες στρατιωτικές αναμετρήσεις, όπως το 1971 και το 1999.
Η Επιχείρηση που άνοιξε το πέρασμα: Πώς η Ινδία έφτασε μέχρι το Haji Pir
Ενθαρρυμένο από την κατάληψη του ενός τρίτου του Kashmir το 1948 και την ταπεινωτική ήττα της Ινδίας στον πόλεμο του 1962 με την Κίνα, το Πακιστάν επιχείρησε εκ νέου να καταλάβει ολόκληρο το Kashmir το 1965.
Τον Αύγουστο εκείνης της χρονιάς, ο πρόεδρος Ayub Khan ενέκρινε την Επιχείρηση Gibraltar: μια μυστική διείσδυση μεγάλου αριθμού ανταρτών στο Kashmir, με στόχο την αποσταθεροποίηση της περιοχής και την εν συνεχεία κατάληψή της από τον στρατό του Πακιστάν.
Ο Ayub Khan προσδοκούσε ταχύτατη και θεαματική νίκη.
«Η ηθική αντοχή των Ινδουιστών δεν αντέχει πάνω από δυο χτυπήματα», έγραφε χαρακτηριστικά.
Ωστόσο, οι ελπίδες του διαψεύστηκαν: ο τοπικός πληθυσμός δεν εξεγέρθηκε. Μέχρι τα μέσα Αυγούστου, η Ινδία προειδοποίησε πως, αν δεν σταματήσει η διείσδυση, «ο πόλεμος θα περάσει στην άλλη πλευρά».
Στις 15 Αυγούστου 1965, ο ινδικός στρατός διέσχισε τη γραμμή εκεχειρίας και κατέλαβε τρεις λόφους.
Αμέσως αποφασίστηκε η κατάληψη του Haji Pir Bulge, η κύρια οδός εισβολής.
Η επιχείρηση ονομάστηκε Operation Bakshi.
Το Haji Pir προστατευόταν από τα υψώματα Bedori (3760μ.), Sank (2895μ.) και Ledwali Gali (3140μ.).
Το Bedori βρισκόταν 14 χλμ. νοτιοανατολικά του Uri, και ο Haji Pir ακόμη 10 χλμ. μακρύτερα.
Η αποστολή ανατέθηκε στην 19 Μονάδα πυροβολικού υπό τον Στρατηγό Kalaan και την εφεδρεία του σώματος, την 68η Ταξιαρχία υπό τον Ταξιάρχο ZC Bakshi.
Στις 21 Αυγούστου, ο Bakshi δήλωνε στους αξιωματικούς του: «Από το 1947 γκρινιάζουμε ότι δεν μας αφήνουν να επιτεθούμε. Τώρα έχουμε εντολή να καταλάβουμε το Haji Pir πάση θυσία. Όχι με 100% απώλειες — αλλά αν δεν έχετε 40%, μην επιστρέψετε».
Στις 26 Αυγούστου, μια σκληροτράχηλη ομάδα στρατιωτών κινήθηκε προς το Sank, μέσα σε καταρρακτώδη βροχή και σφοδρή αντίσταση.
Την επόμενη μέρα, καταλήφθηκε και το Ledwali Gali.
Ο στόχος ήταν πλέον το Bedori.
Ωστόσο, ο Ταξίαρχος Bakshi εκτίμησε ότι το Πακιστάν είχε αντιληφθεί τις ινδικές προθέσεις και πήρε την απόφαση να χτυπήσει κατευθείαν στο Haji Pir.
Ανέθεσε την αποστολή στον Στρατηγό Ranjit Singh Dayal: «Αν τα καταφέρεις, θα είσαι ήρωας. Αν όχι, θα με συλλάβουν για την απόφαση».
Ο Dayal περπάτησε ολόκληρη τη νύχτα της 27ης Αυγούστου μέσα στη βροχή και στις 28 κατέλαβε το πέρασμα υπό αντίξοες συνθήκες.
Το Πακιστάν επιχείρησε αντεπιθέσεις την επόμενη μέρα, αλλά αποκρούστηκαν από τις ινδικές δυνάμεις.
Ένα ιστορικό λάθος «επικών διαστάσεων» που θύμισε τη... γενναιοδωρία της ΕΣΣΔ προς την Ουκρανία
Παρά ταύτα, αυτό που το Πακιστάν δεν κατάφερε να κερδίσει στο πεδίο της μάχης, το εξασφάλισε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Η Συμφωνία της Τασκένδης, που υπεγράφη στις 10 Ιανουαρίου 1966, προέβλεπε την απόσυρση των ινδικών και πακιστανικών στρατευμάτων στις θέσεις που κατείχαν πριν από τις 5 Αυγούστου 1965.
Η επιστροφή στο status quo ante συμπεριελάμβανε και την παράδοση του περάσματος του Haji Pir — μιας τοποθεσίας που κατακτήθηκε με γενναιότητα, κόστος και αποφασιστικότητα.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η Ινδία είχε υπό τον έλεγχό της 1.920 τετραγωνικά χιλιόμετρα πακιστανικού εδάφους, κυρίως στις γόνιμες περιοχές των τομέων Sialkot, Lahore και Kashmir, περιλαμβανομένου και του στρατηγικής σημασίας Haji Pir.
Το Πακιστάν, από την πλευρά του, είχε καταλάβει 550 τετραγωνικά χιλιόμετρα ινδικού εδάφους, κυρίως στην έρημο απέναντι από την επαρχία Sindh, καθώς και το Chhamb στην περιοχή Akhnoor.
Κι όμως, παρά το γεγονός ότι η Ινδία είχε στην κατοχή της σχεδόν τετραπλάσια έκταση, σε κρίσιμες γεωστρατηγικές ζώνες, δεν απέσπασε κανένα ουσιαστικό πλεονέκτημα από τη συμφωνία της Τασκένδης.
Ο ήρωας της επιχείρησης κατάληψης του Haji Pir, Αντιστράτηγος Ranjit Singh Dyal, τιμημένος με το παράσημο Maha Vir Chakra για τη γενναιότητα και την ηγεσία του, δήλωσε το 2002 σε συνέντευξή του:
«Το πέρασμα θα προσέφερε στην Ινδία σαφές στρατηγικό πλεονέκτημα… Ήταν λάθος που το επιστρέψαμε… οι άνθρωποί μας δεν διαβάζουν χάρτες.»
Σε παρόμοιο τόνο, ο Αντιστράτηγος Dr D. B. Shekatkar δήλωσε στο Rediff:
«Δεν γνωρίζουμε ποιοι ήταν οι λόγοι που μας οδήγησαν να επιστρέψουμε το Haji Pir, που είχε τεράστια στρατηγική σημασία. Σήμερα, ολόκληρη η διείσδυση στο Κασμίρ πραγματοποιείται από εκείνη την περιοχή. Αν είχαμε κρατήσει τη θέση που κατακτήσαμε, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Το Haji Pir δόθηκε στο Πακιστάν λόγω της γενναιοδωρίας της ινδικής κυβέρνησης.»
Ο ίδιος προειδοποίησε πως η απώλεια των κερδών του πολέμου στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων λειτουργεί αποτρεπτικά για μελλοντικές στρατιωτικές νίκες.
Η προειδοποίησή του επιβεβαιώθηκε το 1971, όταν η Ινδία έχασε εκ νέου τον τομέα του Chhamb — μια περιοχή που το Πακιστάν είχε καταλάβει το 1965, αλλά αποχώρησε βάσει των όρων της συμφωνίας της Τασκένδης.
Η Ινδία όμως δεν επανέκτησε ποτέ το Πέρασμα του Haji Pir.
Ακόμα χειρότερα, το 1971, παρά το γεγονός ότι η Ινδία είχε στα χέρια της 93.000 Πακιστανούς αιχμαλώτους πολέμου, δεν άσκησε καμία πίεση στο Ισλαμαμπάντ για να αποσυρθεί από τον τομέα Chhamb.
Έτσι, ενώ η Ινδία νίκησε και επέστρεψε το Haji Pir το 1965, το Πακιστάν εξακολουθεί να κατέχει το Chhamb μέχρι και σήμερα.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, το Πακιστάν χρησιμοποιεί σταθερά το Haji Pir για να διεισδύει στο ινδικό Κασμίρ και να υποστηρίζει τρομοκρατικές ενέργειες στην περιοχή.
Μετανιώνοντας για το ιστορικό αυτό σφάλμα, ο Υπουργός Άμυνας της Ινδίας, Rajnath Singh, δήλωσε τον Ιανουάριο πως, μετά τον πόλεμο του 1965, αν η ινδική κυβέρνηση είχε μετατρέψει τις «στρατιωτικές κατακτήσεις» σε «στρατηγικά οφέλη» στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, το πρόβλημα της διασυνοριακής διείσδυσης θα είχε λυθεί οριστικά.
Μιλώντας στο Akhnoor της Jammu κατά τη διάρκεια εκδήλωσης για την Ημέρα Βετεράνων των Ενόπλων Δυνάμεων στις 14 Ιανουαρίου, ο Rajnath υπογράμμισε ότι οι ινδικές δυνάμεις είχαν υψώσει την ινδική σημαία στο Haji Pir το 1965, και «αν δεν είχε επιστραφεί μέσω της διπλωματίας, οι δρόμοι διείσδυσης των εξτρεμιστών θα είχαν κλείσει».
Η Ινδία έχασε δύο ακόμη ιστορικές ευκαιρίες — το 1971 και το 1999 — να επανακτήσει το Haji Pir και να βάλει οριστικό τέλος στο βασικό διάδρομο διείσδυσης του Πακιστάν στο Κασμίρ.
Όμως η ώρα έχει φτάσει, λένε ορισμένοι, για να διορθωθεί αυτό το ιστορικό λάθος και να τιμωρηθεί το Πακιστάν για την υποστήριξη τρομοκρατίας σε ινδικό έδαφος, με την ανακατάληψη του Haji Pir.
Μετά και την πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση, ένα πράγμα είναι πλέον ξεκάθαρο: αν θέλει η Ινδία να διορθώσει μια κρίσιμη ασυμφωνία ασφαλείας στο Κασμίρ, πρέπει να επανακτήσει τον έλεγχο της δικής της «Κριμαίας» — του Haji Pir — που χάρισε στο Ισλαμαμπάντ το 1966.
Όπως η Σοβιετική Ένωση δώρισε την Κριμαία στην Ουκρανία το 1954, έτσι και η Ινδία παραχώρησε το πέρασμα του Haji Pir στο Πακιστάν.
Ήρθε η στιγμή αυτό το ιστορικό λάθος να διορθωθεί, τονίζουν χαρακτηριστικά Ινδοί στρατιωτικοί αναλυτές.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών