Η Dambisa Moyo προειδοποιεί για παγκόσμια αταξία, κατάρρευση αγορών και την ανάγκη για προστασία τύπου… χρυσού!
Καθώς ο κόσμος βυθίζεται σε ένα κύμα γεωπολιτικής αστάθειας, οικονομικών εντάσεων και κοινωνικών αναταραχών, η διεθνώς αναγνωρισμένη οικονομολόγος Dambisa Moyo κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Η κατάρρευση της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων δεν είναι πλέον σενάριο – είναι πραγματικότητα σε εξέλιξη.
Με φόντο την εκτόξευση των δεικτών VIX και MOVE, την αναδιάταξη των παγκόσμιων συμμαχιών μέσω του BRICS+ και την αυξανόμενη αδυναμία των θεσμών, οι επενδυτές καλούνται να προετοιμαστούν για ένα τριπλό σοκ: οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό.
Ειδικότερα, με βάση πολλούς δείκτες, ο κόσμος αντιμετωπίζει πρωτοφανή επίπεδα αναταραχής, τόσο σε οικονομικό όσο και σε γεωπολιτικό επίπεδο, αναφέρει η Moyo
Αυτή η νέα παγκόσμια αταξία αντανακλά ευρύ φάσμα παραγόντων, κάνοντας επενδυτές και επιχειρηματικούς ηγέτες να αναρωτιούνται πώς μπορούν να προστατευτούν από τόση αβεβαιότητα.
Στην επιδείνωση των προβλέψεων για την παγκόσμια ανάπτυξη και στην αυξανόμενη μεταβλητότητα συμβάλλουν πολλοί παράγοντες, όπως η αποπαγκοσμιοποίηση, η οποία πλέον εντείνεται λόγω των δασμών, ο αυξημένος κίνδυνος πληθωρισμού και ο τεχνολογικός ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας.
Παράλληλα, η γεωπολιτική αβεβαιότητα εντείνεται εξαιτίας της όξυνσης περιφερειακών ρήξεων, της επανεμφάνισης εμπορικών συνασπισμών αναδυόμενων αγορών – όπως η διευρυμένη ομάδα BRICS+ – και της συνέχισης των πολεμικών συγκρούσεων.
Η κοινωνική αβεβαιότητα, με αιτία τα ιστορικά υψηλά επίπεδα μετανάστευσης και εκτοπισμού πληθυσμών, ενισχύει τον λαϊκισμό και την καχυποψία απέναντι στο κράτος σε πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες.
Σύμφωνα με τη γνωστή οικονομολόγο, μέχρι πρόσφατα, η μεταβλητότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών ήταν υψηλή σε ιστορικούς όρους, αλλά όχι τόσο έντονη όσο θα περίμενε κανείς, κάτι που υποδηλώνει έναν βαθμό εφησυχασμού από πλευράς της αγοράς.
Για παράδειγμα, ο δείκτης μεταβλητότητας VIX κυμαινόταν μεταξύ 15 και 20 μονάδων τις πρώτες εβδομάδες του 2025, έναντι 12-14 την ίδια περίοδο πέρυσι. Αντίστοιχα, ο δείκτης MOVE (Merrill Lynch Option Volatility Estimate), που αποτυπώνει τη μεταβλητότητα των επιτοκίων, παρέμενε πάνω ή κοντά στις 100 μονάδες από τον Φεβρουάριο του 2022, έναντι 50-80 τα προηγούμενα χρόνια.
Ωστόσο, μετά τους δασμούς του Donald Trump που χαρακτηρίστηκαν ως «Ημέρα Απελευθέρωσης», ο VIX εκτινάχθηκε πάνω από τις 40 μονάδες και ο MOVE ξεπέρασε τις 130.
Μέσα σε ένα τόσο ασταθές περιβάλλον, λέει η Dambisa Moyo, υπάρχουν τρία επίπεδα προσέγγισης για την κάλυψη κινδύνου (hedging):
1. Κάλυψη πρώτου επιπέδου
Αφορά τις συμβατικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται όταν οι αγορές λειτουργούν κανονικά και το κράτος δικαίου είναι σταθερό.
Αυτές οι μέθοδοι προϋποθέτουν σταθερή σχέση (basis) μεταξύ χρηματοπιστωτικών αγορών και πραγματικών περιουσιακών στοιχείων.
Τα χρηματοοικονομικά συμβόλαια εκκαθαρίζονται κανονικά και οι στρατηγικές αντιστάθμισης λειτουργούν όπως πρέπει.
Παραδείγματα: Αγορά δικαιωμάτων πώλησης (puts) στον S&P 500 ή προστασία μέσω δεικτών CDS για την αγορά ομολόγων.
Αυτές οι στρατηγικές προστατεύουν επειδή η ύπαρξη ρευστότητας και διαφάνειας διασφαλίζεται από το ισχυρό θεσμικό πλαίσιο.
2. Κάλυψη δεύτερου επιπέδου
Χρησιμοποιείται όταν οι αγορές αποτυγχάνουν να εκκαθαρίσουν συναλλαγές, αφήνοντας τους επενδυτές εκτεθειμένους, παρά την κατοχή συμβολαίων.
Υποθέτει αποτυχία του πρώτου επιπέδου αντιστάθμισης σε συστημική βάση – όχι απλώς τοπική, αλλά παγκόσμια.
Παράδειγμα: Κατά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, οι κυβερνήσεις επενέβησαν για να διασφαλίσουν την εκκαθάριση των συμβολαίων, ουσιαστικά ασφαλίζοντας την οικονομία μέσω της τήρησης του κράτους δικαίου.
Όσο το κράτος δικαίου αντέχει, οι συμφωνίες, τα μισθώματα και οι λογαριασμοί παραμένουν εκτελεστοί.
Η κρατική παρέμβαση λειτουργεί ως «φραγμός πυρός», κερδίζοντας χρόνο για την αποκατάσταση της λειτουργίας των αγορών και την επαναφορά των καλύψεων πρώτου επιπέδου.
3. Κάλυψη τρίτου επιπέδου
Πρόκειται για την κατάρρευση όχι μόνο των αγορών, αλλά και του κράτους δικαίου. Οι επενδυτές μένουν εκτεθειμένοι, καθώς οι στρατηγικές επιπέδου ένα και δύο δεν λειτουργούν.
Οι χρηματοοικονομικές συμβάσεις δεν εκκαθαρίζονται και το κράτος είναι ανίκανο ή απρόθυμο να παρέμβει.
Αυτό το σενάριο αφορά κυρίως αναδυόμενες αγορές με αδύναμα θεσμικά και νομικά συστήματα.
Η μόνη κάλυψη σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η κατοχή πραγματικών, φυσικών και φορητών περιουσιακών στοιχείων – όπως νομίσματα χρυσού, σπάνια γραμματόσημα ή έργα τέχνης – ή ο έλεγχος στρατηγικών πόρων, όπως η γη, το νερό ή η ενέργεια.
Αν καταρρεύσει το κράτος δικαίου, η φυσική κατοχή ενός περιουσιακού στοιχείου υπερισχύει του νομικού τίτλου – συνεπώς απαιτούνται επιπλέον ενέργειες για την προστασία της περιουσίας.
Tρωτό σημείο
Το μεγαλύτερο τρωτό σημείο κάθε συστήματος είναι το θεσμικό του υπόβαθρο – αν αυτό καταρρεύσει, όλα τα υπόλοιπα καταρρέουν μαζί του.
Στον σημερινό κόσμο, οι επενδυτές δεν μπορούν να βασίζονται αποκλειστικά σε καλύψεις πρώτου επιπέδου.
Πρέπει να αξιολογήσουν το επίπεδο προστασίας που απαιτείται και για τα σενάρια δεύτερου και τρίτου επιπέδου.
Όταν αποδεικνύεται πως η σχέση μεταξύ χρηματοοικονομικού και πραγματικού πλούτου είναι λιγότερο σταθερή απ’ όσο πιστεύαμε, η ανάγκη για εναλλακτικές στρατηγικές είναι επιτακτική.
Ποια είναι η Dambisa Moyo
Η Dambisa Moyo είναι διεθνώς αναγνωρισμένη οικονομολόγος, συγγραφέας και μέλος διοικητικών συμβουλίων μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών.
Έχει γίνει ευρύτερα γνωστή για τις απόψεις της σχετικά με την παγκόσμια οικονομία, την αναπτυξιακή βοήθεια, την ανισότητα και τις γεωπολιτικές προκλήσεις. Έχει εργαστεί για την Παγκόσμια Τράπεζα και για την Goldman Sachs, όπου ειδικεύτηκε στις αναδυόμενες αγορές. Είναι μέλος διοικητικών συμβουλίων μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών, όπως η Chevron, η 3M και η Barclays (στο παρελθόν).
www.bankingnews.gr
Με φόντο την εκτόξευση των δεικτών VIX και MOVE, την αναδιάταξη των παγκόσμιων συμμαχιών μέσω του BRICS+ και την αυξανόμενη αδυναμία των θεσμών, οι επενδυτές καλούνται να προετοιμαστούν για ένα τριπλό σοκ: οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό.
Ειδικότερα, με βάση πολλούς δείκτες, ο κόσμος αντιμετωπίζει πρωτοφανή επίπεδα αναταραχής, τόσο σε οικονομικό όσο και σε γεωπολιτικό επίπεδο, αναφέρει η Moyo
Αυτή η νέα παγκόσμια αταξία αντανακλά ευρύ φάσμα παραγόντων, κάνοντας επενδυτές και επιχειρηματικούς ηγέτες να αναρωτιούνται πώς μπορούν να προστατευτούν από τόση αβεβαιότητα.
Στην επιδείνωση των προβλέψεων για την παγκόσμια ανάπτυξη και στην αυξανόμενη μεταβλητότητα συμβάλλουν πολλοί παράγοντες, όπως η αποπαγκοσμιοποίηση, η οποία πλέον εντείνεται λόγω των δασμών, ο αυξημένος κίνδυνος πληθωρισμού και ο τεχνολογικός ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας.
Παράλληλα, η γεωπολιτική αβεβαιότητα εντείνεται εξαιτίας της όξυνσης περιφερειακών ρήξεων, της επανεμφάνισης εμπορικών συνασπισμών αναδυόμενων αγορών – όπως η διευρυμένη ομάδα BRICS+ – και της συνέχισης των πολεμικών συγκρούσεων.
Η κοινωνική αβεβαιότητα, με αιτία τα ιστορικά υψηλά επίπεδα μετανάστευσης και εκτοπισμού πληθυσμών, ενισχύει τον λαϊκισμό και την καχυποψία απέναντι στο κράτος σε πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες.
Σύμφωνα με τη γνωστή οικονομολόγο, μέχρι πρόσφατα, η μεταβλητότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών ήταν υψηλή σε ιστορικούς όρους, αλλά όχι τόσο έντονη όσο θα περίμενε κανείς, κάτι που υποδηλώνει έναν βαθμό εφησυχασμού από πλευράς της αγοράς.
Για παράδειγμα, ο δείκτης μεταβλητότητας VIX κυμαινόταν μεταξύ 15 και 20 μονάδων τις πρώτες εβδομάδες του 2025, έναντι 12-14 την ίδια περίοδο πέρυσι. Αντίστοιχα, ο δείκτης MOVE (Merrill Lynch Option Volatility Estimate), που αποτυπώνει τη μεταβλητότητα των επιτοκίων, παρέμενε πάνω ή κοντά στις 100 μονάδες από τον Φεβρουάριο του 2022, έναντι 50-80 τα προηγούμενα χρόνια.
Ωστόσο, μετά τους δασμούς του Donald Trump που χαρακτηρίστηκαν ως «Ημέρα Απελευθέρωσης», ο VIX εκτινάχθηκε πάνω από τις 40 μονάδες και ο MOVE ξεπέρασε τις 130.
Μέσα σε ένα τόσο ασταθές περιβάλλον, λέει η Dambisa Moyo, υπάρχουν τρία επίπεδα προσέγγισης για την κάλυψη κινδύνου (hedging):
1. Κάλυψη πρώτου επιπέδου
Αφορά τις συμβατικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται όταν οι αγορές λειτουργούν κανονικά και το κράτος δικαίου είναι σταθερό.
Αυτές οι μέθοδοι προϋποθέτουν σταθερή σχέση (basis) μεταξύ χρηματοπιστωτικών αγορών και πραγματικών περιουσιακών στοιχείων.
Τα χρηματοοικονομικά συμβόλαια εκκαθαρίζονται κανονικά και οι στρατηγικές αντιστάθμισης λειτουργούν όπως πρέπει.
Παραδείγματα: Αγορά δικαιωμάτων πώλησης (puts) στον S&P 500 ή προστασία μέσω δεικτών CDS για την αγορά ομολόγων.
Αυτές οι στρατηγικές προστατεύουν επειδή η ύπαρξη ρευστότητας και διαφάνειας διασφαλίζεται από το ισχυρό θεσμικό πλαίσιο.
2. Κάλυψη δεύτερου επιπέδου
Χρησιμοποιείται όταν οι αγορές αποτυγχάνουν να εκκαθαρίσουν συναλλαγές, αφήνοντας τους επενδυτές εκτεθειμένους, παρά την κατοχή συμβολαίων.
Υποθέτει αποτυχία του πρώτου επιπέδου αντιστάθμισης σε συστημική βάση – όχι απλώς τοπική, αλλά παγκόσμια.
Παράδειγμα: Κατά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, οι κυβερνήσεις επενέβησαν για να διασφαλίσουν την εκκαθάριση των συμβολαίων, ουσιαστικά ασφαλίζοντας την οικονομία μέσω της τήρησης του κράτους δικαίου.
Όσο το κράτος δικαίου αντέχει, οι συμφωνίες, τα μισθώματα και οι λογαριασμοί παραμένουν εκτελεστοί.
Η κρατική παρέμβαση λειτουργεί ως «φραγμός πυρός», κερδίζοντας χρόνο για την αποκατάσταση της λειτουργίας των αγορών και την επαναφορά των καλύψεων πρώτου επιπέδου.
3. Κάλυψη τρίτου επιπέδου
Πρόκειται για την κατάρρευση όχι μόνο των αγορών, αλλά και του κράτους δικαίου. Οι επενδυτές μένουν εκτεθειμένοι, καθώς οι στρατηγικές επιπέδου ένα και δύο δεν λειτουργούν.
Οι χρηματοοικονομικές συμβάσεις δεν εκκαθαρίζονται και το κράτος είναι ανίκανο ή απρόθυμο να παρέμβει.
Αυτό το σενάριο αφορά κυρίως αναδυόμενες αγορές με αδύναμα θεσμικά και νομικά συστήματα.
Η μόνη κάλυψη σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η κατοχή πραγματικών, φυσικών και φορητών περιουσιακών στοιχείων – όπως νομίσματα χρυσού, σπάνια γραμματόσημα ή έργα τέχνης – ή ο έλεγχος στρατηγικών πόρων, όπως η γη, το νερό ή η ενέργεια.
Αν καταρρεύσει το κράτος δικαίου, η φυσική κατοχή ενός περιουσιακού στοιχείου υπερισχύει του νομικού τίτλου – συνεπώς απαιτούνται επιπλέον ενέργειες για την προστασία της περιουσίας.
Tρωτό σημείο
Το μεγαλύτερο τρωτό σημείο κάθε συστήματος είναι το θεσμικό του υπόβαθρο – αν αυτό καταρρεύσει, όλα τα υπόλοιπα καταρρέουν μαζί του.
Στον σημερινό κόσμο, οι επενδυτές δεν μπορούν να βασίζονται αποκλειστικά σε καλύψεις πρώτου επιπέδου.
Πρέπει να αξιολογήσουν το επίπεδο προστασίας που απαιτείται και για τα σενάρια δεύτερου και τρίτου επιπέδου.
Όταν αποδεικνύεται πως η σχέση μεταξύ χρηματοοικονομικού και πραγματικού πλούτου είναι λιγότερο σταθερή απ’ όσο πιστεύαμε, η ανάγκη για εναλλακτικές στρατηγικές είναι επιτακτική.
Ποια είναι η Dambisa Moyo
Η Dambisa Moyo είναι διεθνώς αναγνωρισμένη οικονομολόγος, συγγραφέας και μέλος διοικητικών συμβουλίων μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών.
Έχει γίνει ευρύτερα γνωστή για τις απόψεις της σχετικά με την παγκόσμια οικονομία, την αναπτυξιακή βοήθεια, την ανισότητα και τις γεωπολιτικές προκλήσεις. Έχει εργαστεί για την Παγκόσμια Τράπεζα και για την Goldman Sachs, όπου ειδικεύτηκε στις αναδυόμενες αγορές. Είναι μέλος διοικητικών συμβουλίων μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών, όπως η Chevron, η 3M και η Barclays (στο παρελθόν).
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών