Σύμφωνα με τα στοιχεία, πάνω από 30 δισ. ευρώ ευρωπαϊκών πόρων θα εισρεύσουν στην ελληνική οικονομία έως το 2027, ποσό που αποτελεί μέρος ενός γιγαντιαίου πακέτου 70 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021–2027…
Το μεγάλο ελληνικό παράδοξο φέρνει στο φως έκθεση του καθηγητή του London School of Economics (LSE), Αντώνη Μπαρτζώκα: έρχονται δισεκατομμύρια, αλλά η χώρα κινδυνεύει να τα «χάσει».
Σύμφωνα με τα στοιχεία, πάνω από 30 δισ. ευρώ ευρωπαϊκών πόρων θα εισρεύσουν στην ελληνική οικονομία έως το 2027, ποσό που αποτελεί μέρος ενός γιγαντιαίου πακέτου 70 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021–2027.
Περίπου τα μισά προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάκαμψης (NGEU), ενώ τα υπόλοιπα είναι διαρθρωτικά ταμεία.
Η Τράπεζα της Ελλάδος προβλέπει ότι η πλήρης αξιοποίηση των πόρων θα μπορούσε να αυξήσει το ΑΕΠ έως και 7% μέχρι το 2026.
Παρά την εντυπωσιακή εισροή κεφαλαίων και το γεγονός ότι η παραγωγικότητα του κεφαλαίου έχει επιστρέψει σχεδόν στα επίπεδα του 2010, ο ιδιωτικός τομέας στην Ελλάδα παραμένει παγωμένος.
Ο Μπαρτζώκας περιγράφει μια κατάσταση επενδυτικής υστέρησης, όπου χρόνια αδράνειας έχουν αποδυναμώσει την επενδυτική κουλτούρα της χώρας.
Παρότι οι επιχειρήσεις εμφανίζουν υψηλή κερδοφορία και η παραγωγική ικανότητα στις υπηρεσίες χτυπά ιστορικά υψηλά, οι επενδύσεις δεν απογειώνονται.
Και το χειρότερο, όταν τελειώσουν τα ευρωπαϊκά κονδύλια, η Ελλάδα δεν θα έχει πλέον δημόσιους πόρους για να στηρίξει την ανάπτυξη.
Χρόνιες παθογένειες
Η έκθεση δείχνει ότι πάνω από το μισό επενδυτικό κενό της χώρας σε σχέση με άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης οφείλεται σε τρεις χρόνιες παθογένειες.
Πρώτον, στην υπερβολική εξάρτηση από μη εμπορεύσιμες υπηρεσίες, που περιορίζει τις επενδύσεις με διεθνή αποδοχή.
Δεύτερον, στην αδυναμία των θεσμών και τη διοικητική αναποτελεσματικότητα, με γραφειοκρατία, καθυστερήσεις στη Δικαιοσύνη και αδειοδοτήσεις που βαλτώνουν, που αυξάνουν το κόστος και υπονομεύουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών.
Και τρίτον, στον ιστορικά περιορισμένο βαθμό ανοίγματος κεφαλαιακών λογαριασμών, που περιορίζει τη ροή ξένων κεφαλαίων.
Οι στρεβλώσεις αυτές οδηγούν σε κακή κατανομή πόρων, καθώς οι πιο παραγωγικές επιχειρήσεις δεν αναπτύσσονται σε σχέση με λιγότερο αποδοτικές, ιδιαίτερα στους μη εμπορεύσιμους κλάδους.
Η αποτελεσματικότητα των δημόσιων επενδύσεων, όπως υπογραμμίζει ο Μπαρτζώκας, βασίζεται σε δύο κρίσιμες υποθέσεις.
Η πρώτη είναι ότι οι δημόσιες δαπάνες μπορούν πράγματι να αυξήσουν την παραγωγικότητα και να ενισχύσουν την ανάπτυξη μέσω υποδομών, R&D και εκπαίδευσης.
Η δεύτερη υπόθεση είναι ότι το κράτος μπορεί να εφαρμόσει σωστά αυτές τις πολιτικές.
Εδώ έγκειται το πρόβλημα: η απλή δήλωση για πιο ενεργό ρόλο του κράτους δεν αρκεί.
Οι πολιτικές θα αποτύχουν χωρίς βαθιές μεταρρυθμίσεις των γραφειοκρατικών δομών, καθώς ο δημόσιος τομέας δεν μπορεί να λειτουργήσει αποκομμένος από το κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο.
Σε κοινωνίες όπου ο ιδιωτικός τομέας αποτυγχάνει να οδηγήσει την ανάπτυξη, δεν υπάρχει εγγύηση ότι το κράτος μπορεί ή θέλει να το κάνει.
Σε συστήματα επιρρεπή στη στασιμότητα, τμήματα του κράτους μπορεί να παραμένουν ανίκανα ή απρόθυμα να προωθήσουν ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις.
«Αναπτυξιακό σύμφωνο» μεταξύ των ελίτ.
Ο Stefan Dercon, στο «Gambling on Development», εξηγεί ότι η ανάπτυξη εξαρτάται από ένα «αναπτυξιακό σύμφωνο» μεταξύ των ελίτ.
Αν πολιτικοί, δημόσια διοίκηση και ισχυρά συμφέροντα δεν επιλέξουν συνειδητά να «ποντάρουν στην ανάπτυξη», η χώρα εγκλωβίζεται σε μοντέλο προσόδων και στασιμότητας.
Για την Ελλάδα, ένα πραγματικό αναπτυξιακό σύμφωνο πρέπει να στηρίζεται σε αξιόπιστη πολιτική δέσμευση, πραγματική κρατική ικανότητα και διαρκή διαδικασία μάθησης και προσαρμογής.
Η παγκόσμια οικονομία αλλάζει δραματικά.
Η εποχή της ελεύθερης διάχυσης τεχνολογίας τελειώνει και αντικαθίσταται από τη στρατηγική της οικονομικής ασφάλειας, με έλεγχο κρίσιμων τεχνολογιών όπως AI, ημιαγωγοί και κβαντικά συστήματα, μείωση εξαρτήσεων και ενίσχυση της εγχώριας βιομηχανικής βάσης, ενώ κυβερνήσεις και επιχειρήσεις χρησιμοποιούν νέες στρατηγικές, όπως επιδοτήσεις, έλεγχο επενδύσεων και αναδιάρθρωση αλυσίδων αξίας.
Η Ελλάδα δεν μπορεί να μείνει εκτός αυτής της παγκόσμιας στροφής.
Οι πολιτικές πρέπει να συνδυάζουν σαφή ιεράρχηση κρίσιμων τεχνολογιών, ευέλικτα εργαλεία οικονομικής ασφάλειας και θεσμική συνεργασία με επιχειρήσεις και συμμάχους, για να αξιοποιηθούν οι οικονομίες κλίμακας και να ανοίξει ο δρόμος για βιώσιμη ανάπτυξη.
Η Ελλάδα έχει μπροστά της μια μοναδική ευκαιρία, αλλά χωρίς πραγματική δέσμευση των ελίτ, βαθιές μεταρρυθμίσεις και ανασχεδιασμό της επενδυτικής στρατηγικής, τα δισεκατομμύρια της ΕΕ μπορεί να χαθούν, αφήνοντας τη χώρα στάσιμη για άλλη μια δεκαετία.
www.bankingnews.gr
Σύμφωνα με τα στοιχεία, πάνω από 30 δισ. ευρώ ευρωπαϊκών πόρων θα εισρεύσουν στην ελληνική οικονομία έως το 2027, ποσό που αποτελεί μέρος ενός γιγαντιαίου πακέτου 70 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021–2027.
Περίπου τα μισά προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάκαμψης (NGEU), ενώ τα υπόλοιπα είναι διαρθρωτικά ταμεία.
Η Τράπεζα της Ελλάδος προβλέπει ότι η πλήρης αξιοποίηση των πόρων θα μπορούσε να αυξήσει το ΑΕΠ έως και 7% μέχρι το 2026.
Παρά την εντυπωσιακή εισροή κεφαλαίων και το γεγονός ότι η παραγωγικότητα του κεφαλαίου έχει επιστρέψει σχεδόν στα επίπεδα του 2010, ο ιδιωτικός τομέας στην Ελλάδα παραμένει παγωμένος.
Ο Μπαρτζώκας περιγράφει μια κατάσταση επενδυτικής υστέρησης, όπου χρόνια αδράνειας έχουν αποδυναμώσει την επενδυτική κουλτούρα της χώρας.
Παρότι οι επιχειρήσεις εμφανίζουν υψηλή κερδοφορία και η παραγωγική ικανότητα στις υπηρεσίες χτυπά ιστορικά υψηλά, οι επενδύσεις δεν απογειώνονται.
Και το χειρότερο, όταν τελειώσουν τα ευρωπαϊκά κονδύλια, η Ελλάδα δεν θα έχει πλέον δημόσιους πόρους για να στηρίξει την ανάπτυξη.
Χρόνιες παθογένειες
Η έκθεση δείχνει ότι πάνω από το μισό επενδυτικό κενό της χώρας σε σχέση με άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης οφείλεται σε τρεις χρόνιες παθογένειες.
Πρώτον, στην υπερβολική εξάρτηση από μη εμπορεύσιμες υπηρεσίες, που περιορίζει τις επενδύσεις με διεθνή αποδοχή.
Δεύτερον, στην αδυναμία των θεσμών και τη διοικητική αναποτελεσματικότητα, με γραφειοκρατία, καθυστερήσεις στη Δικαιοσύνη και αδειοδοτήσεις που βαλτώνουν, που αυξάνουν το κόστος και υπονομεύουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών.
Και τρίτον, στον ιστορικά περιορισμένο βαθμό ανοίγματος κεφαλαιακών λογαριασμών, που περιορίζει τη ροή ξένων κεφαλαίων.
Οι στρεβλώσεις αυτές οδηγούν σε κακή κατανομή πόρων, καθώς οι πιο παραγωγικές επιχειρήσεις δεν αναπτύσσονται σε σχέση με λιγότερο αποδοτικές, ιδιαίτερα στους μη εμπορεύσιμους κλάδους.
Η αποτελεσματικότητα των δημόσιων επενδύσεων, όπως υπογραμμίζει ο Μπαρτζώκας, βασίζεται σε δύο κρίσιμες υποθέσεις.
Η πρώτη είναι ότι οι δημόσιες δαπάνες μπορούν πράγματι να αυξήσουν την παραγωγικότητα και να ενισχύσουν την ανάπτυξη μέσω υποδομών, R&D και εκπαίδευσης.
Η δεύτερη υπόθεση είναι ότι το κράτος μπορεί να εφαρμόσει σωστά αυτές τις πολιτικές.
Εδώ έγκειται το πρόβλημα: η απλή δήλωση για πιο ενεργό ρόλο του κράτους δεν αρκεί.
Οι πολιτικές θα αποτύχουν χωρίς βαθιές μεταρρυθμίσεις των γραφειοκρατικών δομών, καθώς ο δημόσιος τομέας δεν μπορεί να λειτουργήσει αποκομμένος από το κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο.
Σε κοινωνίες όπου ο ιδιωτικός τομέας αποτυγχάνει να οδηγήσει την ανάπτυξη, δεν υπάρχει εγγύηση ότι το κράτος μπορεί ή θέλει να το κάνει.
Σε συστήματα επιρρεπή στη στασιμότητα, τμήματα του κράτους μπορεί να παραμένουν ανίκανα ή απρόθυμα να προωθήσουν ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις.
«Αναπτυξιακό σύμφωνο» μεταξύ των ελίτ.
Ο Stefan Dercon, στο «Gambling on Development», εξηγεί ότι η ανάπτυξη εξαρτάται από ένα «αναπτυξιακό σύμφωνο» μεταξύ των ελίτ.
Αν πολιτικοί, δημόσια διοίκηση και ισχυρά συμφέροντα δεν επιλέξουν συνειδητά να «ποντάρουν στην ανάπτυξη», η χώρα εγκλωβίζεται σε μοντέλο προσόδων και στασιμότητας.
Για την Ελλάδα, ένα πραγματικό αναπτυξιακό σύμφωνο πρέπει να στηρίζεται σε αξιόπιστη πολιτική δέσμευση, πραγματική κρατική ικανότητα και διαρκή διαδικασία μάθησης και προσαρμογής.
Η παγκόσμια οικονομία αλλάζει δραματικά.
Η εποχή της ελεύθερης διάχυσης τεχνολογίας τελειώνει και αντικαθίσταται από τη στρατηγική της οικονομικής ασφάλειας, με έλεγχο κρίσιμων τεχνολογιών όπως AI, ημιαγωγοί και κβαντικά συστήματα, μείωση εξαρτήσεων και ενίσχυση της εγχώριας βιομηχανικής βάσης, ενώ κυβερνήσεις και επιχειρήσεις χρησιμοποιούν νέες στρατηγικές, όπως επιδοτήσεις, έλεγχο επενδύσεων και αναδιάρθρωση αλυσίδων αξίας.
Η Ελλάδα δεν μπορεί να μείνει εκτός αυτής της παγκόσμιας στροφής.
Οι πολιτικές πρέπει να συνδυάζουν σαφή ιεράρχηση κρίσιμων τεχνολογιών, ευέλικτα εργαλεία οικονομικής ασφάλειας και θεσμική συνεργασία με επιχειρήσεις και συμμάχους, για να αξιοποιηθούν οι οικονομίες κλίμακας και να ανοίξει ο δρόμος για βιώσιμη ανάπτυξη.
Η Ελλάδα έχει μπροστά της μια μοναδική ευκαιρία, αλλά χωρίς πραγματική δέσμευση των ελίτ, βαθιές μεταρρυθμίσεις και ανασχεδιασμό της επενδυτικής στρατηγικής, τα δισεκατομμύρια της ΕΕ μπορεί να χαθούν, αφήνοντας τη χώρα στάσιμη για άλλη μια δεκαετία.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών