ΣΥΡΙΖΑ: Εξαήμερη εργασία, άλλη μία πρωτοτυπία της κυβέρνησης ΝΔ

Επίθεση κατά της κυβέρνησης ΝΔ εξαπολύει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ με αφορμή το φλέγον ζήτημα της 6ήμερης εργασίας.
Όπως αναφέρει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η κυβέρνηση της ΝΔ με τον Νόμο 5053/2023 ενσωμάτωσε στην εθνική έννομη τάξη την Οδηγία (ΕΕ) 2019/1152 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2019 για διαφανείς και προβλέψιμους όρους εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι διατάξεις του Νόμου, μεταξύ άλλων, αφορούν την εξαήμερη εργασία, που αποτελεί εξαίρεση ως προς το νόμιμο ωράριο των πέντε ημερών. Ενώ λοιπόν στην Ευρώπη συζητείται η καθιέρωση του 6ώρου και 4ημέρου, για να επιτραπεί μια ρεαλιστική πρόταση μειωμένης απασχόλησης χωρίς μισθολογικές απώλειες, στη χώρα μας, σε κλάδους όπως οι ΔΕΚΟ, οι βιομηχανίες τα καταστήματα, από 1/7/2024, εφαρμόζεται πλέον η εξαήμερη εργασία.

Α) ΤΟ ΝΟΜΙΜΟ ΩΡΑΡΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Το συμβατικό εβδομαδιαίο ωράριο στην Ελλάδα είναι θεσπισμένο στις 40 ώρες, ενώ παράλληλα καθιερώθηκε το πενθήμερο σύστημα εργασίας, κατά το οποίο ο χρόνος εργασίας της 6ης ημέρας κατανέμεται σε 5 ημέρες (5 Χ 8 = 40 ώρες/ εβδ.), χωρίς όμως να καταργηθεί το σύστημα εξαήμερης εργασίας. Στο σύστημα της εξαήμερης απασχόλησης το πλήρες συμβατικό ωράριο είναι 6 ώρες και σαράντα λεπτά ημερησίως και 40 ώρες εβδομαδιαίως, ενώ ως νόμιμο ωράριο θεωρούνται οι 8 ώρες ημερησίως και 48 ώρες εβδομαδιαίως, ενώ στο σύστημα πενθήμερης απασχόλησης το πλήρες συμβατικό ωράριο είναι 8 ώρες ημερησίως και 40 ώρες εβδομαδιαίως, ενώ ως νόμιμο ωράριο θεωρούνται οι 9 ώρες ημερησίως και 45 ώρες εβδομαδιαίως (επιτρέπεται η υπέρβαση του ανώτατου ορίου της ημερήσιας εργασίας κατά μία ώρα χωρίς αυτή να θεωρείται υπερωρία, εφόσον το σύνολο των εργασίμων ωρών δεν υπερβαίνει το νόμιμο εβδομαδιαίο ωράριο).

Πρόσθετα, όλοι οι νομοθετικά καθοριζόμενοι μισθοί, αλλά και εκείνοι που προβλέπονται από τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, τις Διαιτητικές Αποφάσεις, αλλά και τις ατομικές συμβάσεις εργασίας αφορούν σε εργασία 40 ωρών εβδομαδιαίως. Κάθε υπέρβαση ημερήσιου και εβδομαδιαίου συμβατικού ωραρίου συνεπάγεται την υποχρέωση του εργοδότη να καταβάλει πρόσθετη αμοιβή.

Με την εφαρμογή του συστήματος της πενθήμερης εργασίας των μισθωτών, προβλέπονται δύο ημέρες εβδομαδιαίας ανάπαυσης: η ημέρα της βασικής εβδομαδιαίας ανάπαυσης που είναι η Κυριακή και η ημέρα πρόσθετης εβδομαδιαίας ανάπαυσης που προβλέπεται ευθέως από το προκείμενο σύστημα.

Συμπερασματικά, με το σύστημα της πενθήμερης εργασίας δεν καταργήθηκε η 6η ημέρα εργασίας, αλλά οι ώρες εργασίας της 6ης ημέρας μεταφέρονται στις υπόλοιπες πέντε εργάσιμες ημέρες, με αποτέλεσμα το ωράριο εργασίας των εν λόγω ημερών να γίνεται μεγαλύτερο από το νόμιμο. Η 6η ημέρα εργασίας στο σύστημα της πενθήμερης εργασίας αποτελεί μεν ημέρα υποχρεωτικής ανάπαυσης του εργαζόμενου, πλην όμως δεν έχει τον χαρακτήρα της ημέρας υποχρεωτικής αργίας, όπως η 7η ημέρα της εβδομάδος, Γι’ αυτό και οι διατάξεις περί εργασίας την Κυριακή, δεν εφαρμόζονται επί απασχόλησης κατά την 6η ημέρα εργασίας και δεν οφείλεται σε αυτή την περίπτωση η προσαύξηση του 75% που παρέχεται στους εργαζόμενους κατά την Κυριακή και τις αργίες, ούτε αναπληρωματική ανάπαυση σε άλλη εργάσιμη ημέρα της επόμενης εβδομάδας.

Η αμοιβή της 6ης ημέρας εργασίας ρυθμίστηκε νομοθετικά για πρώτη φορά με το άρθρο 8 του Ν. 3846/2010 και έκτοτε για την απασχόλησή του κατά την 6η ημέρα, ο εργαζόμενος αμείβεται με το καταβαλλόμενο ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 40% (άρθρο 25 και 26 Ν. 5053/2023), χωρίς όμως να δικαιούται αναπληρωματική εβδομαδιαία ανάπαυση.

Β) ΑΠΟ 1/7/2024

Με τα άρθρα 25 και 26 του Ν. 5053/2023 θεσπίστηκε διάκριση ως προς τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες δύναται νομίμως να απασχοληθούν οι εργαζόμενοι κατά την 6η ημέρα.

Συγκεκριμένα, στο άρθρο 25 του άνω νόμου προβλέπεται ότι επιτρέπεται η απασχόληση κατά την 6η ημέρα στους εργαζόμενους των επιχειρήσεων συνεχούς λειτουργίας που εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εργασίας, υπό την προϋπόθεση ότι η απασχόληση αυτή θα αναγγελθεί από τον εργοδότη στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» πριν από την ανάληψη υπηρεσίας από τον εργαζόμενο.

Επιπλέον, ως προς τις επιχειρήσεις που δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας, αλλά είναι δυνατόν να λειτουργούν κατά τις ημέρες Δευτέρα έως και Σάββατο, επί είκοσι τέσσερις (24) ώρες, με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών, και στις οποίες οι εργαζόμενοι απασχολούνται σε πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία, το άρθρο 26 του Ν. 5053/2023 θέτει μία επιπλέον προϋπόθεση, δηλαδή να δικαιολογείται η απασχόληση αυτή από εξαιρετικές συνθήκες λόγω απρόβλεπτα ιδιαίτερου αυξημένου φόρτου εργασίας της επιχείρησης.

Η εν λόγω διάταξη δεν εφαρμόζεται σε ξενοδοχειακές και επισιτιστικές επιχειρήσεις.

Η εν λόγω απασχόληση θεωρείται τροποποίηση του ωραρίου εργασίας και πρέπει να δηλώνεται στο πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ προ της ανάληψης υπηρεσίας εκ μέρους του εργαζόμενου (Η απασχόληση κατά την 6η μέρα δηλώνεται με το έντυπο : «Μεταβαλλόμενο/Τροποποιούμενο ανά Ημέρα»).

Γ) ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ

● Με το σύστημα της εξαήμερης εργασίας, όπως ισχύει πλέον κατ’ εξαίρεση και σε συγκεκριμένους κλάδους όπου ίσχυε το σύστημα της 5ήμερης εργασίας, ο εργαζόμενος δικαιούται μεν προσαύξησης 40% επί του καταβαλλόμενου ημερομισθίου του, χάνει όμως μία μέρα ρεπό (που την δικαιούνταν μέχρι σήμερα στις επιχειρήσεις αυτές).

● Οι μισθωτοί που θα εργαστούν την Κυριακή πέραν των πέντε (5) ωρών δικαιούνται αναπληρωματική εβδομαδιαία ανάπαυση διαρκείας είκοσι τεσσάρων (24) ωρών σε άλλη εργάσιμη ημέρα της αμέσως επόμενης εβδομάδας, η οποία καθορίζεται από τον εργοδότη. Όσοι απασχοληθούν την Κυριακή κάτω από πέντε (5) ώρες δεν θεμελιώνουν δικαίωμα για 24ωρη αναπληρωματική ανάπαυση, αλλά έχουν την δυνατότητα να ζητήσουν ισόχρονη ανάπαυση σε άλλη εργάσιμη ημέρα (αρθ. 10, παρ.1, Β.Δ.748/1966).

● Δεν διευκρινίζεται αν ο εργαζόμενος έχει την διακριτική ευχέρεια να αρνηθεί την απασχόληση υπό το νέο καθεστώς ή αποτελεί απόλυτο διευθυντικό δικαίωμα η τροποποίηση του ωραρίου εργασίας μονομερώς από τον εργοδότη. Ουσιαστικά πρόκειται για μία ρύθμιση η οποία επεκτείνει κατ’ εξαίρεση το καθεστώς της εξαήμερης εργασίας σε εργαζόμενους που απασχολούνταν σε επιχειρήσεις πενθήμερης απασχόλησης, χωρίς όμως να παρέχεται στους εργαζόμενους το δικαίωμα άρνησης αυτής της επέκτασης. Η μόνη λύση που παρέχεται στον εργαζόμενο είναι να αρνηθεί το νέο ωράριο σύμφωνα με τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα περί εργασίας πέραν από τη συμφωνημένη (άρθρο 659 ΑΚ) αλλά όπως είναι κατάσταση στην αγορά εργασίας σήμερα στη χώρα μας δεν υπάρχει καμία απολύτως ασφάλεια ότι θα μπορέσει, μετά την άρνησή του, να κρατήσει την εργασία του.

● Επίσης η ρύθμιση δεν δείχνει να προβλέπει το burn out των εργαζομένων, αντίθετα υιοθετεί ένα καθεστώς που θα είναι εξαντλητικό για τους εργαζόμενους, οι οποίοι όμως λόγω της έλλειψης ΣΣΕ, της ακρίβειας και της εργασιακής επισφάλειας στη χώρα μας, θα αποδεχτούν τελικά την μονομερή χειροτέρευση του ωραρίου τους, εις βάρος της ίδιας τους της υγείας και της γενικότερης κοινωνικοποίησης τους. Χωρίς να έχουν ληφθεί υπόψη οι μελέτες για την μειωμένη παραγωγικότητα λόγω burnout ούτε οι μελέτες για τις επιπτώσεις του μέτρου στην προσωπική και κοινωνική ζωή τους.

● Η απασχόληση των εργαζομένων σύμφωνα και με τις δύο παραπάνω ρυθμίσεις, των άρθρων 25 και 26 του Ν 5053/2023 που αφορούν στις επιχειρήσεις συνεχούς από τη φύση τους και μη συνεχούς λειτουργίας αντίστοιχα, τελεί υπό την επιφύλαξη της τήρησης των χρονικών ορίων εργασίας των εργαζομένων, καθώς και της εφαρμογής των κανόνων για την υγεία και ασφάλειά τους. Σε κάθε περίπτωση εφαρμόζονται τα άρθρα 162 έως 179. Με βάση τους περιορισμούς των παραπάνω άρθρων η εβδομαδιαία απασχόληση δεν μπορεί να υπερβαίνει σε περίοδο τεσσάρων μηνών κατά μέσο όρο τις 48 ώρες εβδομαδιαίως, συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών. Επίσης, οφείλεται να τηρούνται οι περιορισμοί για τη νυκτερινή απασχόληση και τις εναλλαγές βαρδιών και δεν πρέπει να παραβιάζεται και η συνεχόμενη ημερήσια 11ωρη ανάπαυση. Ευνόητο είναι ότι η εβδομαδιαία εργασία δεν μπορεί να ξεπερνά τις έξι ημέρες την εβδομάδα. Σε περίπτωση που δεν τηρηθούν οι παραπάνω προβλέψεις, για την απασχόληση την έκτη ημέρα, η απασχόληση είναι παράνομη και εφαρμόζονται όσα ορίζει το άρθρο 8 του Ν 3846/2010, δηλαδή επιβάλλονται διοικητικές κυρώσεις και προσαυξημένο ωρομίσθιο.

● Τέλος, πρέπει να τονιστεί ότι οι συγκεκριμένες διατάξεις του Νόμου της κυβέρνησης δεν προβλέπονται πουθενά στην Οδηγία που υποτίθεται ότι ενσωματώνει. Αντιθέτως, στην ΕΕ έχουν αρχίσει πιλοτικά να εφαρμόζουν την τετραήμερη εργασία με 6ωρο χωρίς καμία μείωση μισθού.

www.bankingnews.gr