Μεταξύ 2006 και 2008, υπήρξε μια ανώμαλη ανακατανομή μάζας στον μανδύα, σε βάθος περίπου 3.000 χιλιομέτρων, χωρίς να συνδέεται με σεισμούς ή επιφανειακή τεκτονική δραστηριότητα. Η αλλαγή σημειώθηκε στη ζώνη όπου ο στερεός μανδύας συναντά τον υγρό εξωτερικό πυρήνα.
Σε βάθος περίπου 3.000 χιλιομέτρων κάτω από την επιφάνεια της Γης, καταγράφηκε ένα φαινόμενο που περιγράφεται ως «τεκτονική αναδιοργάνωση σε παγκόσμια κλίμακα». Γάλλοι επιστήμονες εντόπισαν για πρώτη φορά μια μαζική μετατόπιση στον μανδύα, η οποία επηρέασε τη βαρύτητα και πιθανώς το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Geophysical Research Letters και έχει προκαλέσει σημαντικό ενδιαφέρον στην επιστημονική κοινότητα.
Τι συνέβη βαθιά μέσα στη Γη;
Μεταξύ 2006 και 2008, υπήρξε μια ανώμαλη ανακατανομή μάζας στον μανδύα, σε βάθος περίπου 3.000 χιλιομέτρων, χωρίς να συνδέεται με σεισμούς ή επιφανειακή τεκτονική δραστηριότητα. Η αλλαγή σημειώθηκε στη ζώνη όπου ο στερεός μανδύας συναντά τον υγρό εξωτερικό πυρήνα.
Η ανίχνευση έγινε αναδρομικά μέσω δεδομένων από την αποστολή GRACE (Gravity Recovery and Climate Experiment) της NASA, η οποία παρακολουθεί τις μεταβολές της βαρύτητας σε όλο τον πλανήτη. Τα δεδομένα αποκάλυψαν ότι η μετατόπιση πιθανόν σχετίζεται με μετάβαση φάσης του ορυκτού περοβσκίτη — ενός ορυκτού που γίνεται πυκνότερο υπό υψηλή πίεση και θερμοκρασία, αυξάνοντας τη μάζα σε συγκεκριμένες περιοχές του μανδύα.
Η μεταβολή αυτή μπορεί να προκάλεσε παραμόρφωση του πυρήνα της Γης κατά περίπου 10 εκατοστά — αμελητέα για τον άνθρωπο, αλλά σημαντική γεωφυσικά. Τέτοιες διεργασίες επηρεάζουν τόσο το βαρυτικό όσο και το μαγνητικό πεδίο.
Η σημασία της ανακάλυψης
Παλαιότερα πιστευόταν ότι οι αλλαγές σε τόσο μεγάλα βάθη συμβαίνουν εξαιρετικά αργά. Η νέα μελέτη δείχνει ότι οι διεργασίες στον μανδύα μπορούν να συμβούν σχετικά γρήγορα, ανοίγοντας το πεδίο της «επιχειρησιακής γεωφυσικής», όπου η δυναμική του μανδύα μπορεί να παρακολουθείται σχεδόν σε πραγματικό χρόνο.
Οφέλη αυτής της γνώσης:
Κατανόηση της δομής μανδύα και πυρήνα
Ερμηνεία διακυμάνσεων στο μαγνητικό πεδίο
Δυνατότητα πρόβλεψης γεωφυσικών φαινομένων
Προκλήσεις:
Τα δεδομένα βασίζονται σε έμμεσες μετρήσεις και μοντέλα
Απαιτούνται νέες δορυφορικές αποστολές και πιο ευαίσθητοι αισθητήρες
Μύθοι και πραγματικότητα
Μύθος: Η μετατόπιση μαζών προκαλεί σεισμούς ή ηφαιστειακές εκρήξεις.
Αλήθεια: Οι διεργασίες συμβαίνουν πολύ βαθιά και δεν επηρεάζουν άμεσα τη λιθόσφαιρα.
Μύθος: Η βαρύτητα της Γης είναι σταθερή.
Αλήθεια: Αλλάζει συνεχώς λόγω της κίνησης μαζών νερού, πάγου και πετρωμάτων.
Μύθος: Το μαγνητικό πεδίο παράγεται μόνο στον πυρήνα.
Αλήθεια: Η αλληλεπίδραση μανδύα και πυρήνα δημιουργεί ένα σύνθετο σύστημα που επηρεάζεται ακόμη και από μικρές αλλαγές στην πυκνότητα.
Επόμενα βήματα της επιστήμης
Οι επιστήμονες σκοπεύουν να αναλύσουν δεδομένα από νέες δορυφορικές αποστολές, όπως το GRACE-FO, για να παρατηρήσουν παρόμοιες μεταβάσεις φάσης σε άλλες περιοχές, ειδικά κάτω από τον Ειρηνικό Ωκεανό. Στόχος είναι η δυνατότητα μακροπρόθεσμης πρόβλεψης γεωμαγνητικών αλλαγών και η προστασία δορυφόρων, συστημάτων πλοήγησης και ενεργειακών υποδομών από πιθανές διακυμάνσεις του μαγνητικού πεδίου.
www.bankingnews.gr
Τι συνέβη βαθιά μέσα στη Γη;
Μεταξύ 2006 και 2008, υπήρξε μια ανώμαλη ανακατανομή μάζας στον μανδύα, σε βάθος περίπου 3.000 χιλιομέτρων, χωρίς να συνδέεται με σεισμούς ή επιφανειακή τεκτονική δραστηριότητα. Η αλλαγή σημειώθηκε στη ζώνη όπου ο στερεός μανδύας συναντά τον υγρό εξωτερικό πυρήνα.
Η ανίχνευση έγινε αναδρομικά μέσω δεδομένων από την αποστολή GRACE (Gravity Recovery and Climate Experiment) της NASA, η οποία παρακολουθεί τις μεταβολές της βαρύτητας σε όλο τον πλανήτη. Τα δεδομένα αποκάλυψαν ότι η μετατόπιση πιθανόν σχετίζεται με μετάβαση φάσης του ορυκτού περοβσκίτη — ενός ορυκτού που γίνεται πυκνότερο υπό υψηλή πίεση και θερμοκρασία, αυξάνοντας τη μάζα σε συγκεκριμένες περιοχές του μανδύα.
Η μεταβολή αυτή μπορεί να προκάλεσε παραμόρφωση του πυρήνα της Γης κατά περίπου 10 εκατοστά — αμελητέα για τον άνθρωπο, αλλά σημαντική γεωφυσικά. Τέτοιες διεργασίες επηρεάζουν τόσο το βαρυτικό όσο και το μαγνητικό πεδίο.
Η σημασία της ανακάλυψης
Παλαιότερα πιστευόταν ότι οι αλλαγές σε τόσο μεγάλα βάθη συμβαίνουν εξαιρετικά αργά. Η νέα μελέτη δείχνει ότι οι διεργασίες στον μανδύα μπορούν να συμβούν σχετικά γρήγορα, ανοίγοντας το πεδίο της «επιχειρησιακής γεωφυσικής», όπου η δυναμική του μανδύα μπορεί να παρακολουθείται σχεδόν σε πραγματικό χρόνο.
Οφέλη αυτής της γνώσης:
Κατανόηση της δομής μανδύα και πυρήνα
Ερμηνεία διακυμάνσεων στο μαγνητικό πεδίο
Δυνατότητα πρόβλεψης γεωφυσικών φαινομένων
Προκλήσεις:
Τα δεδομένα βασίζονται σε έμμεσες μετρήσεις και μοντέλα
Απαιτούνται νέες δορυφορικές αποστολές και πιο ευαίσθητοι αισθητήρες
Μύθοι και πραγματικότητα
Μύθος: Η μετατόπιση μαζών προκαλεί σεισμούς ή ηφαιστειακές εκρήξεις.
Αλήθεια: Οι διεργασίες συμβαίνουν πολύ βαθιά και δεν επηρεάζουν άμεσα τη λιθόσφαιρα.
Μύθος: Η βαρύτητα της Γης είναι σταθερή.
Αλήθεια: Αλλάζει συνεχώς λόγω της κίνησης μαζών νερού, πάγου και πετρωμάτων.
Μύθος: Το μαγνητικό πεδίο παράγεται μόνο στον πυρήνα.
Αλήθεια: Η αλληλεπίδραση μανδύα και πυρήνα δημιουργεί ένα σύνθετο σύστημα που επηρεάζεται ακόμη και από μικρές αλλαγές στην πυκνότητα.
Επόμενα βήματα της επιστήμης
Οι επιστήμονες σκοπεύουν να αναλύσουν δεδομένα από νέες δορυφορικές αποστολές, όπως το GRACE-FO, για να παρατηρήσουν παρόμοιες μεταβάσεις φάσης σε άλλες περιοχές, ειδικά κάτω από τον Ειρηνικό Ωκεανό. Στόχος είναι η δυνατότητα μακροπρόθεσμης πρόβλεψης γεωμαγνητικών αλλαγών και η προστασία δορυφόρων, συστημάτων πλοήγησης και ενεργειακών υποδομών από πιθανές διακυμάνσεις του μαγνητικού πεδίου.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών