Ωστόσο η έρευνα για τα επακόλουθα των προηγούμενων πανδημιών υποδηλώνει ότι ο αντίκτυπος στην προσφορά και στην ζήτηση είναι πιθανό να είναι εκτεταμένος και βαθύς.
Ο μαζικός εμβολιασμός οδηγεί στο τέλος της πανδημίας COVID-19 κάποια στιγμή μέσα στο 2021 αλλά, δεν παρέχει ανοσία απέναντι στις μακροπρόθεσμες οικονομικές ζημιές αναφέρει σε ανάλυση το Yale University.
Ωστόσο η έρευνα για τα επακόλουθα των προηγούμενων πανδημιών υποδηλώνει ότι ο αντίκτυπος στην προσφορά και στην ζήτηση είναι πιθανό να είναι εκτεταμένος και βαθύς.
Οι προοπτικές για τις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές αγορές εξαρτώνται από την αλληλεπίδραση μεταξύ δύο κύκλων - του κύκλου COVID-19 και του επιχειρηματικού κύκλου.
Παρά τα αληθινά θαύματα της σύγχρονης επιστήμης που βλέπουμε τώρα, η οικονομία μετά τον κορωνοιό χρειάζεται κάτι περισσότερο από ένα εμβόλιο.
Έκτακτη ζημιά προκλήθηκε από το κλείσιμο της περασμένης Άνοιξης.
Τώρα, υπάρχει ένα δεύτερο και πιο επικίνδυνο κύμα του κορωνοϊού – το οποίο δεν είναι παρόμοιο με την πορεία της επιδημίας της γρίπης του 1918-1920.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις είναι εμφανείς στην αύξηση των επιδομάτων ανεργίας στις αρχές Δεκεμβρίου και την απότομη μείωση των λιανικών πωλήσεων το Νοέμβριο.
Με μερικούς αποκλεισμούς σε ισχύ στα τρία τέταρτα των ΗΠΑ, φαίνεται πιθανή μια μείωση της οικονομικής δραστηριότητας και στις αρχές του 2021.
Η ιστορία του επιχειρηματικού κύκλου των ΗΠΑ μας προειδοποίησε για την πιθανότητα διπλής πτώσης.
Οκτώ από τις 11 τελευταίες κρίσεις παρουσίασαν ένα τέτοιο μοτίβο.
Ωστόσο, οι χρηματοπιστωτικές αγορές πόνταραν σε μια ανάκαμψη σε σχήμα V.
Οι επενδυτές γοητεύτηκαν από μια ψευδαίσθηση εφησυχασμού μετά την ανάκαμψη 33% της ετήσιας αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ το τρίτο τρίμηνο 2020.
Όμως, η επανέναρξη και η ανάκαμψη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως αυτοσυντηρούμενη οικονομική ανάπτυξη.
Μοιάζει περισσότερο με έναν κουρασμένο κολυμβητή που αναπνέει μετά από μια βαθιά κατάδυση.
Οικονομική υποτροπή
Θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για οικονομική υποτροπή.
Παρά τις εξαιρετικές ανακαλύψεις στα εμβόλια, τη θεραπευτική αγωγή και τα πρωτόκολλα θεραπείας, το δεύτερο κύμα είναι πολύ χειρότερο από το πρώτο όσον αφορά τα ποσοστά μόλυνσης, νοσηλείας και θανάτου.
Αν και οι νέοι περιορισμοί στην οικονομική δραστηριότητα δεν είναι τόσο αυστηροί με εκείνους του περασμένου Απριλίου, έχουν ήδη αρνητικό αντίκτυπο στη συνολική οικονομική δραστηριότητα.
Η νέα πτώση στις αρχές του 2021 θα είναι μια επώδυνη υπενθύμιση της παρατεταμένης ευπάθειας του επιχειρηματικού κύκλου των ΗΠΑ μετά από μια ύφεση - σοκ.
Οι πιο μακροπρόθεσμες συνέπειες του κύκλου COVID-19 είναι πιθανό να είναι πιο σοβαρές.
Ενώ ο μαζικός εμβολιασμός δείχνει τον τερματισμό της ίδιας της πανδημίας (ελπίζει πολλοί στα τέλη του 2021), δεν παρέχει ανοσία στην οικονομία και στην ζημία που έχει προκληθεί.
Τι δείχνουν 19 πανδημίες στο παρελθόν;
Πρόσφατη έρευνα σχετικά με τον αντίκτυπο 19 μεγάλων πανδημιών που χρονολογούνται από τον 14ο αιώνα – η κάθε μια με πάνω από 100.000 νεκρούς – εστιάζει στις μακροπρόθεσμες οικονομικές επιπτώσεις.
Τα πραγματικά ποσοστά απόδοσης των «ασφαλών» ευρωπαϊκών περιουσιακών στοιχείων - ένα μέτρο της αλληλεπίδρασης μεταξύ της συνολικής προσφοράς και της ζήτησης - βρέθηκαν να υποχωρούν για αρκετές δεκαετίες μετά από αυτές τις προηγούμενες σοβαρές επιδημίες.
Η μακρά σκιά του κύκλου COVID-19 έχει διακυμάνσεις.
Ενώ στις ΗΠΑ προσδοκούν για ανάκαμψη τύπου V η απασχόληση εξακολουθεί να είναι 9,8 εκατομμύρια θέσεις εργασίας χαμηλότερα πριν από τα επίπεδα της πανδημίας και οι καταναλωτικές δαπάνες για υπηρεσίες έχουν αντισταθμίσει μόνο στο 66% της πτώσης του Μαρτίου 2020.
Επιπλέον, ένα δεύτερο κύμα μερικών lockdowns θα εντείνει τα προβλήματα που είναι πλέον εμφανή στις περισσότερες μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της πλεονάζουσας χωρητικότητας γραφείων ενώ έχουν υποστεί μεγάλο πλήγμα οι επιχειρήσεις φιλοξενίας, διασκέδασης και λιανικής.
Η μόνιμη καταστροφή του συνόλου της προσφοράς και της ζήτησης, σε συνδυασμό με θεμελιώδεις μεταβολές των κανόνων συμπεριφοράς, ευθυγραμμίζει το μακρύ σκιώδες περίγραμμα του κύκλου COVID-19.
Η αλληλεπίδραση μεταξύ της βραχυπρόθεσμης δυναμικής του επιχειρηματικού κύκλου των Η.Π.Α. και του πιο μακροπρόθεσμου κύκλου COVID-19 έχει κρίσιμη σημασία για την τρέχουσα πολιτική.
Ωστόσο, η ελπίδα είναι ότι νέες δημιουργικές στρατηγικές πολιτικής μπορούν να προσφέρουν νέες λύσεις σε παλιά οικονομικά προβλήματα.
Η Σύγχρονη Νομισματική Θεωρία
Αυτό είναι σίγουρα αλήθεια με την λεγόμενη Σύγχρονη Νομισματική Θεωρία των κεντρικών τραπεζών, η οποία υποτίθεται ότι παρέχει στις φορολογικές αρχές ατελείωτο χρήμα και υποτίθεται ότι θα οδηγήσει στον θάνατο τον πληθωρισμό.
Όσο ο πληθωρισμός παραμένει χαμηλά, οι νομισματικές όσο και οι φορολογικές αρχές δεν μπορούν να αγνοήσουν τους κινδύνους του υψηλότερου κόστους δανεισμού.
Ο πληθωρισμός των ΗΠΑ είναι σχεδόν άτρωτος από την περαιτέρω υποτίμηση του δολαρίου, δεδομένης της απότομης επιδείνωσης του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ, της ενίσχυσης του ευρώ και της αδυναμίας του δολαρίου από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ που παραμένει προσκολλημένη με τα μηδενικά επιτόκια.
Οι διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας - αντιστρέφοντας τις ισχυρές αποπληθωριστικές δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης - θα πρέπει επίσης να ενισχύσουν τον υποκείμενο πληθωρισμό.
Και, φυσικά, υπάρχουν οδυνηρές αναμνήσεις για λάθη πολιτικής που έγιναν στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970, όταν η υπερβολικά ευνοϊκή νομισματική πολιτική έθεσε το έδαφος για μια σκληρή και διαρκή επιτάχυνση του πληθωρισμού.
Πόσο διαφορετική είναι η σημερινή κατάσταση με την ποσοτική χαλάρωση;
Η συμβολή του κύκλου του κορωνοιού και του επιχειρηματικού κύκλου οδήγησαν σε ένα νέο πακέτο στήριξης 900 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Δεν πειράζει, υποστηρίζει η Σύγχρονη Νομισματική θεωρία, δεν έχει σημασία εάν το ομοσπονδιακό χρέος των ΗΠΑ στο ανώτατο όριο της υπέρβασης του προηγούμενου ρεκόρ του 108% του ΑΕΠ, που επιτεύχθηκε το 1946, αμέσως μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, τότε η αύξηση του ΑΕΠ, προκάλεσε την πτώση του λόγου χρέους προς το ΑΕΠ στο 47% έως το 1957.
Τότε ο μέσος ρυθμός πληθωρισμού καταναλωτή ήταν 6,4% από το 1946 έως το 1951.
Αλλά τι θα μπορούσε να σημαίνει για τα επιτόκια, την εξυπηρέτηση του χρέους και τις απίστευτα φουσκωμένες χρηματοοικονομικές αγορές;
Μην κοιτάτε την Σύγχρονη Νομισματική Θεωρία για μια εύκολη απάντηση.
Stephen S. Roach είναι μέλος του Πανεπιστήμιου Yale και πρώην πρόεδρος της Morgan Stanley Ασίας.
www.bankingnews.gr
Ωστόσο η έρευνα για τα επακόλουθα των προηγούμενων πανδημιών υποδηλώνει ότι ο αντίκτυπος στην προσφορά και στην ζήτηση είναι πιθανό να είναι εκτεταμένος και βαθύς.
Οι προοπτικές για τις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές αγορές εξαρτώνται από την αλληλεπίδραση μεταξύ δύο κύκλων - του κύκλου COVID-19 και του επιχειρηματικού κύκλου.
Παρά τα αληθινά θαύματα της σύγχρονης επιστήμης που βλέπουμε τώρα, η οικονομία μετά τον κορωνοιό χρειάζεται κάτι περισσότερο από ένα εμβόλιο.
Έκτακτη ζημιά προκλήθηκε από το κλείσιμο της περασμένης Άνοιξης.
Τώρα, υπάρχει ένα δεύτερο και πιο επικίνδυνο κύμα του κορωνοϊού – το οποίο δεν είναι παρόμοιο με την πορεία της επιδημίας της γρίπης του 1918-1920.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις είναι εμφανείς στην αύξηση των επιδομάτων ανεργίας στις αρχές Δεκεμβρίου και την απότομη μείωση των λιανικών πωλήσεων το Νοέμβριο.
Με μερικούς αποκλεισμούς σε ισχύ στα τρία τέταρτα των ΗΠΑ, φαίνεται πιθανή μια μείωση της οικονομικής δραστηριότητας και στις αρχές του 2021.
Η ιστορία του επιχειρηματικού κύκλου των ΗΠΑ μας προειδοποίησε για την πιθανότητα διπλής πτώσης.
Οκτώ από τις 11 τελευταίες κρίσεις παρουσίασαν ένα τέτοιο μοτίβο.
Ωστόσο, οι χρηματοπιστωτικές αγορές πόνταραν σε μια ανάκαμψη σε σχήμα V.
Οι επενδυτές γοητεύτηκαν από μια ψευδαίσθηση εφησυχασμού μετά την ανάκαμψη 33% της ετήσιας αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ το τρίτο τρίμηνο 2020.
Όμως, η επανέναρξη και η ανάκαμψη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως αυτοσυντηρούμενη οικονομική ανάπτυξη.
Μοιάζει περισσότερο με έναν κουρασμένο κολυμβητή που αναπνέει μετά από μια βαθιά κατάδυση.
Οικονομική υποτροπή
Θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για οικονομική υποτροπή.
Παρά τις εξαιρετικές ανακαλύψεις στα εμβόλια, τη θεραπευτική αγωγή και τα πρωτόκολλα θεραπείας, το δεύτερο κύμα είναι πολύ χειρότερο από το πρώτο όσον αφορά τα ποσοστά μόλυνσης, νοσηλείας και θανάτου.
Αν και οι νέοι περιορισμοί στην οικονομική δραστηριότητα δεν είναι τόσο αυστηροί με εκείνους του περασμένου Απριλίου, έχουν ήδη αρνητικό αντίκτυπο στη συνολική οικονομική δραστηριότητα.
Η νέα πτώση στις αρχές του 2021 θα είναι μια επώδυνη υπενθύμιση της παρατεταμένης ευπάθειας του επιχειρηματικού κύκλου των ΗΠΑ μετά από μια ύφεση - σοκ.
Οι πιο μακροπρόθεσμες συνέπειες του κύκλου COVID-19 είναι πιθανό να είναι πιο σοβαρές.
Ενώ ο μαζικός εμβολιασμός δείχνει τον τερματισμό της ίδιας της πανδημίας (ελπίζει πολλοί στα τέλη του 2021), δεν παρέχει ανοσία στην οικονομία και στην ζημία που έχει προκληθεί.
Τι δείχνουν 19 πανδημίες στο παρελθόν;
Πρόσφατη έρευνα σχετικά με τον αντίκτυπο 19 μεγάλων πανδημιών που χρονολογούνται από τον 14ο αιώνα – η κάθε μια με πάνω από 100.000 νεκρούς – εστιάζει στις μακροπρόθεσμες οικονομικές επιπτώσεις.
Τα πραγματικά ποσοστά απόδοσης των «ασφαλών» ευρωπαϊκών περιουσιακών στοιχείων - ένα μέτρο της αλληλεπίδρασης μεταξύ της συνολικής προσφοράς και της ζήτησης - βρέθηκαν να υποχωρούν για αρκετές δεκαετίες μετά από αυτές τις προηγούμενες σοβαρές επιδημίες.
Η μακρά σκιά του κύκλου COVID-19 έχει διακυμάνσεις.
Ενώ στις ΗΠΑ προσδοκούν για ανάκαμψη τύπου V η απασχόληση εξακολουθεί να είναι 9,8 εκατομμύρια θέσεις εργασίας χαμηλότερα πριν από τα επίπεδα της πανδημίας και οι καταναλωτικές δαπάνες για υπηρεσίες έχουν αντισταθμίσει μόνο στο 66% της πτώσης του Μαρτίου 2020.
Επιπλέον, ένα δεύτερο κύμα μερικών lockdowns θα εντείνει τα προβλήματα που είναι πλέον εμφανή στις περισσότερες μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της πλεονάζουσας χωρητικότητας γραφείων ενώ έχουν υποστεί μεγάλο πλήγμα οι επιχειρήσεις φιλοξενίας, διασκέδασης και λιανικής.
Η μόνιμη καταστροφή του συνόλου της προσφοράς και της ζήτησης, σε συνδυασμό με θεμελιώδεις μεταβολές των κανόνων συμπεριφοράς, ευθυγραμμίζει το μακρύ σκιώδες περίγραμμα του κύκλου COVID-19.
Η αλληλεπίδραση μεταξύ της βραχυπρόθεσμης δυναμικής του επιχειρηματικού κύκλου των Η.Π.Α. και του πιο μακροπρόθεσμου κύκλου COVID-19 έχει κρίσιμη σημασία για την τρέχουσα πολιτική.
Ωστόσο, η ελπίδα είναι ότι νέες δημιουργικές στρατηγικές πολιτικής μπορούν να προσφέρουν νέες λύσεις σε παλιά οικονομικά προβλήματα.
Η Σύγχρονη Νομισματική Θεωρία
Αυτό είναι σίγουρα αλήθεια με την λεγόμενη Σύγχρονη Νομισματική Θεωρία των κεντρικών τραπεζών, η οποία υποτίθεται ότι παρέχει στις φορολογικές αρχές ατελείωτο χρήμα και υποτίθεται ότι θα οδηγήσει στον θάνατο τον πληθωρισμό.
Όσο ο πληθωρισμός παραμένει χαμηλά, οι νομισματικές όσο και οι φορολογικές αρχές δεν μπορούν να αγνοήσουν τους κινδύνους του υψηλότερου κόστους δανεισμού.
Ο πληθωρισμός των ΗΠΑ είναι σχεδόν άτρωτος από την περαιτέρω υποτίμηση του δολαρίου, δεδομένης της απότομης επιδείνωσης του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ, της ενίσχυσης του ευρώ και της αδυναμίας του δολαρίου από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ που παραμένει προσκολλημένη με τα μηδενικά επιτόκια.
Οι διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας - αντιστρέφοντας τις ισχυρές αποπληθωριστικές δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης - θα πρέπει επίσης να ενισχύσουν τον υποκείμενο πληθωρισμό.
Και, φυσικά, υπάρχουν οδυνηρές αναμνήσεις για λάθη πολιτικής που έγιναν στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970, όταν η υπερβολικά ευνοϊκή νομισματική πολιτική έθεσε το έδαφος για μια σκληρή και διαρκή επιτάχυνση του πληθωρισμού.
Πόσο διαφορετική είναι η σημερινή κατάσταση με την ποσοτική χαλάρωση;
Η συμβολή του κύκλου του κορωνοιού και του επιχειρηματικού κύκλου οδήγησαν σε ένα νέο πακέτο στήριξης 900 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Δεν πειράζει, υποστηρίζει η Σύγχρονη Νομισματική θεωρία, δεν έχει σημασία εάν το ομοσπονδιακό χρέος των ΗΠΑ στο ανώτατο όριο της υπέρβασης του προηγούμενου ρεκόρ του 108% του ΑΕΠ, που επιτεύχθηκε το 1946, αμέσως μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, τότε η αύξηση του ΑΕΠ, προκάλεσε την πτώση του λόγου χρέους προς το ΑΕΠ στο 47% έως το 1957.
Τότε ο μέσος ρυθμός πληθωρισμού καταναλωτή ήταν 6,4% από το 1946 έως το 1951.
Αλλά τι θα μπορούσε να σημαίνει για τα επιτόκια, την εξυπηρέτηση του χρέους και τις απίστευτα φουσκωμένες χρηματοοικονομικές αγορές;
Μην κοιτάτε την Σύγχρονη Νομισματική Θεωρία για μια εύκολη απάντηση.
Stephen S. Roach είναι μέλος του Πανεπιστήμιου Yale και πρώην πρόεδρος της Morgan Stanley Ασίας.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών