DBRS: Απόλυτα εξαρτημένες από τις καταθέσεις οι ελληνικές τράπεζες, μονόδρομος η αύξηση στα επιτόκια – Θα αντέξει η ρευστότητα;

Οι καταθέσεις των πελατών παραμένουν οι κύρια πηγή χρηματοδότησης για τις ευρωπαϊκές τράπεζες, μεταξύ αυτών και οι ελληνικές, διαπιστώνει σε ανάλυσή της η DBRS Ratings, κρούοντας τον κώδωνα για την πίεση στη ρευστότητα που θα προκαλέσει η αποπληρωμή των μέτρων στήριξης που προσέφερε τα τελευταία χρόνια η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).
«Οι καταθέσεις πελατών αποτελούν βασικό στοιχείο του προφίλ ρευστότητας των τραπεζών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), καθώς αποτελούν την κύρια πηγή χρηματοδότησης και διαδραματίζουν επίσης βασικό ρόλο στην εξέλιξη της κερδοφορίας τους. Κατά τη μετάβαση σε περιβάλλον υψηλότερων επιτοκίων, οι περισσότερες τράπεζες είδαν τα χαρτοφυλάκια δανείων τους να ανατιμώνται με υψηλότερες αποδόσεις. Αυτό συνδυάστηκε με συγκρατημένη αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων πελατών, βελτιώνοντας έτσι την κερδοφορία τους. Ωστόσο, θεωρούμε ότι υπάρχουν ορισμένοι δείκτες ότι το κόστος των καταθέσεων ενδέχεται να αυξηθεί ταχύτερα από τις προσδοκίες των τραπεζών», εκτιμά ο καναδικός οίκος αξιολόγησης, συμπληρώνοντας πως οι συνθήκες ρευστότητας πρόκειται να επιδεινωθούν μετά την αποπληρωμή του μεγαλύτερου μέρους της χρηματοδότησης TLTRO της ΕΚΤ τον Ιούνιο του 2023.
Επιπλέον, ο ανταγωνισμός μεταξύ των τραπεζών εντείνεται και οι τράπεζες της ΕΕ θα πιεστούν να αυξήσουν τα επιτόκια καταθέσεων προκειμένου να σταματήσουν οι εκροές καταθέσεων προς προϊόντα με υψηλότερες αποδόσεις. «Σε αυτό το σχόλιο αναλύουμε αυτές τις τάσεις και προσπαθούμε να αξιολογήσουμε ποιες ευρωπαϊκές τράπεζες είναι πιο πιθανό να αναγκαστούν να αυξήσουν τα επιτόκια καταθέσεων πελατών τους, γεγονός που θα μπορούσε να καταστήσει την πρόσφατη βελτίωση της κερδοφορίας προσωρινή και όχι διαρθρωτική για ορισμένες οντότητες».
Από τα τέλη του 2021, το βασικό επιτόκιο της αγοράς της ΕΕ, το Euribor 12 μηνών, μετακινήθηκε από -0,5% σε περίπου 3,75%, κατά περίπου τις 425 μονάδες βάσης. Η μετάβαση σε περιβάλλον υψηλότερων επιτοκίων ήταν γρήγορη και απροσδόκητη. Αυτό ωφέλησε γενικά την κερδοφορία των τραπεζών της ΕΕ κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, καθώς τα υψηλότερα επιτόκια έχουν εισχωρήσει στις αποδόσεις των περιουσιακών στοιχείων της τράπεζας. Ωστόσο, από το τέλος Απριλίου 2023, η αντίστοιχη αύξηση στα επιτόκια καταθέσεων πελατών περιορίστηκε στις τράπεζες της ΕΕ. Τα επιτόκια καταθέσεων πελατών στην Ευρώπη αυξήθηκαν μόνο κατά 13% επί της μεταβολής του επιτοκίου Euribor 12 μηνών από το τέλος του 2021. Ταυτόχρονα, υπήρξαν σημαντικές διαφορές που κυμαίνονται από 2% έως 23% μεταξύ επιλεγμένων χωρών της ΕΕ.

Λαμβάνοντας υπόψη τις τελευταίες διαθέσιμες πληροφορίες (Απρίλιος 2023), η DBRS Morningstar σημειώνει ότι υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που εξηγούν τον διαφορετικό ρυθμό μετακύλισης των επιτοκίων στα επιτόκια καταθέσεων πελατών μεταξύ των ευρωπαϊκών τραπεζών. Ένας σημαντικός παράγοντας είναι το είδος των καταθέσεων πελατών και η δομή χρηματοδότησης των τραπεζών. Ως αποτέλεσμα, τα τραπεζικά συστήματα με μεγάλο ποσοστό σταθερών καταθέσεων λιανικής και καταθέσεις που διατηρούνται ως απόθεμα ρευστότητας ή για κεφάλαιο κίνησης, θα τείνουν να δέχονται μικρότερη πίεση για να μετακυλίσουν την αύξηση των επιτοκίων στο κόστος των καταθέσεων.

Σύμφωνα με έρευνα της Τράπεζας της Ισπανίας, σημαντικοί παράγοντες που εξηγούν αυτή τη διαφορά είναι επίσης i) η πλεονάζουσα θέση ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος ή η χρηματοδότηση από την κεντρική τράπεζα και ii) η συγκέντρωση της αγοράς φαίνεται να εξηγεί ορισμένες από τις διαφορές μεταξύ των χωρών, καθώς περισσότερη ισχύς στην αγορά θα μπορούσε να μετριάσει τις αυξήσεις των επιτοκίων καταθέσεων.
«Πιστεύουμε ότι υπάρχουν σημαντικοί παράγοντες που ενδέχεται να οδηγήσουν σε αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων σε όλες τις χώρες της ΕΕ τα επόμενα τρίμηνα. Πρώτον, υπάρχουν ήδη στοιχεία ότι ο ανταγωνισμός για καταθέσεις αυξάνεται απότομα στην ΕΕ, όπως φαίνεται από τον δείκτη Herfindahl-Hirschman.
Δεύτερον, οι πελάτες-καταθέτες αντιδρούν ήδη και μεταφέρουν τα υπόλοιπα των καταθέσεων σε άλλα προϊόντα, με αυξανόμενο ρυθμό. Αυτό συμβαίνει στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, αλλά γενικά, είναι πιο έντονο σε εκείνες τις δικαιοδοσίες στις οποίες η μετακύλιση των επιτοκίων στους καταθέτες ήταν πιο περιορισμένη, όπως στην Ισπανία ή την Πορτογαλία. Θεωρούμε ότι οι τράπεζες της ΕΕ θα πιεστούν να αυξήσουν τα επιτόκια καταθέσεων τα επόμενα τρίμηνα, προκειμένου να σταματήσουν τις εκροές καταθέσεων καθώς οι πελάτες συνεχίζουν να ζητούν προϊόντα υψηλότερης απόδοσης. Τρίτον, οι συνθήκες ρευστότητας πρόκειται να επιδεινωθούν για τις τράπεζες της ΕΕ, αν και από υψηλά επίπεδα, μετά την αποπληρωμή μεγάλων υπολοίπων κεντρικών τραπεζών που σχετίζονται με τις διευκολύνσεις TLTRO III, σημαντικό μέρος των οποίων πραγματοποιείται τον Ιούνιο του 2023.
Θεωρούμε ότι οι τράπεζες της ΕΕ εισέρχονται τώρα σε μια δεύτερη φάση κατά τη διάρκεια του κύκλου των επιτοκίων, στην οποία οι συνθήκες ανταγωνισμού και ρευστότητας θα πιέσουν τις τράπεζες της ΕΕ να πληρώσουν περισσότερα για τις καταθέσεις των πελατών τους», καταλήγει η DBRS.

www.bankingnews.gr