Το ΔΝΤ δέχεται εσωτερική κριτική για αδιαφανείς πρακτικές στα μεγαλύτερα πακέτα διάσωσης
Δριμεία κριτική για έλλειψη συνέπειας σε ορισμένα από τα μεγαλύτερα πακέτα διάσωσης των τελευταίων δύο δεκαετιών άσκησε ο εσωτερικός παρατηρητής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), το Γραφείο Ανεξάρτητης Αξιολόγησης (IEO), καλώντας τους αξιωματούχους του Οργανισμού να απαντήσουν αν ενδίδουν σε πολιτικές πιέσεις ώστε να στηρίζουν μεγάλους και πιθανώς αφερέγγυους δανειολήπτες όπως η Ελλάδα και η Ουκρανία.
Ειδικότερα, σύμφωνα με έκθεση του IEO που δημοσιεύτηκε την Πέμπτη 12/12, οι κανονισμοί για τη δανειοδότηση χωρών όπως η Αργεντινή, η Ουκρανία και η Αίγυπτος χρειάζονται αναθεώρηση, δεδομένου ότι «τίθεται εν αμφιβόλω η αξιοπιστία του Ταμείου».
Η έκθεση φέρνει στο φως ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα που αντιμετωπίζει το ΔΝΤ, καθώς ο οργανισμός που εδρεύει στην Ουάσιγκτον πιέζεται να εξισορροπεί προβλήματα χρέους σε όλο και περισσότερες αναπτυσσόμενες οικονομίες, με μεγάλη επιβάρυνση των πόρων του από μια μικρή ομάδα χωρών οι οποίες δυσκολεύονται να απεξαρτηθούν από τη στήριξή του.
Η μεγαλύτερη δανειακή δέσμευση του Ταμείου είναι στην Αργεντινή, της οποίας ο πρόεδρος Javier Milei ζητά νέο δάνειο ύψους 10 δισ. δολαρίων, πλέον των 44 δισ. δολαρίων που η χώρα άντλησε από το 2018 βάσει των προβλέψεων για «έκτακτη πρόσβαση».
Οι υποχρεώσεις της χώρας προς το ΔΝΤ είναι τόσο μεγάλες που πέρυσι χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει μια γραμμή swap με την κεντρική τράπεζα της Κίνας.
Στήριξη στην Ουκρανία
Την ίδια στιγμή, η στήριξη του ΔΝΤ προς την Ουκρανία αποτελεί βασικό πυλώνα χρηματοδότησης της πολεμικής προσπάθειας του Κιέβου ενάντια στην εισβολή της Ρωσίας, ενώ ένα δάνειο του Ταμείου στην Αίγυπτο φέτος θεωρήθηκε ότι σταθεροποίησε μια βασική οικονομία που πλήττεται από τον πόλεμο στη Γάζα.
Η Kristalina Georgieva, γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, δήλωσε, από τη μεριά της, ότι η αναθεώρηση των κανόνων που διέπουν τα μεγαλύτερα πακέτα διάσωσης του Ταμείου «είναι απαραίτητη για να διασφαλιστεί ότι η πολιτική παραμένει κατάλληλη για ένα εξελισσόμενο παγκόσμιο περιβάλλον».
Ωστόσο, προειδοποίησε ότι το ΔΝΤ εξακολουθεί να χρειάζεται ευελιξία και ότι οι υπερβολικές επιφυλάξεις για κράτη όπως η Αργεντινή και η Ουκρανία θα μπορούσαν να έχουν αρνητικά αποτελέσματα, αποδυναμώνοντας την ικανότητα των χωρών να επιστρέψουν στις αγορές.
Το Ταμείο εισήγαγε την αποκαλούμενη «πολιτική εξαιρετικής πρόσβασης» το 2002, για να ρυθμίσει τα μεγάλα πακέτα διάσωσης που συνεπάγονται μεγαλύτερους κινδύνους για τους πόρους του ΔΝΤ.
Παρότι ο ελεγκτής του ΔΝΤ αναγνώρισε ότι η πολιτική του Ταμείου για περιπτώσεις «εξαιρετικής πρόσβασης», όπου μια χώρα δανείζεται πολλαπλάσια από τα συνήθη όρια, λειτουργεί καλύτερα από την προηγούμενη χρήση διακριτικής ευχέρειας, σημείωσε ότι «δεν έχει προσφέρει ουσιαστικά τίποτε καινούργιο» σε σύγκριση με τα συνήθη πακέτα διάσωσης.
«Η χρήση της πολιτικής εξαιρετικής πρόσβασης καθυστέρησε την επίλυση προβλημάτων χρέους και δεν κινητοποίησε ιδιωτική χρηματοδότηση στον βαθμό που είχε προβλέψει το Ταμείο όταν την υιοθέτησε», πρόσθεσε.
Βάσει μιας μακροχρόνιας πολιτικής, οι χώρες είναι υποχρεωμένες να καταβάλλουν επιπλέον επιβαρύνσεις ή πρόσθετους τόκους για δάνεια του ΔΝΤ που υπερβαίνουν μια καθορισμένη ποσόστωση, ώστε να αποθαρρύνονται τα μεγάλα επαναλαμβανόμενα δανειστικά πακέτα.
Το Ταμείο αναμόρφωσε τις επιβαρύνσεις αυτές φέτος, συμπεριλαμβανομένης μιας μείωσης επιτοκίου.
«Εκτός Ταμείου υπάρχει διάχυτη η πεποίθηση πως σε ορισμένες περιπτώσεις ασκούνται πολιτικές πιέσεις οι οποίες επηρεάζουν τις αξιολογήσεις» για την παροχή πακέτων διάσωσης βάσει των κανόνων εξαιρετικής πρόσβασης, ανέφερε το Γραφείο Ανεξάρτητης Αξιολόγησης.
Το ΔΝΤ συχνά δέχεται κριτική ότι υποκύπτει σε πιέσεις από μεγάλους μετόχους, που συχνά είναι και μεγάλοι πιστωτές χωρών σε κρίση.
Τον Οκτώβριο, ο Brent Neiman, Βοηθός Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ για Διεθνή Χρηματοδότηση, δήλωσε ότι το Ταμείο πρέπει να είναι πιο αυστηρό στην αξιολόγηση πακέτων διάσωσης όπου η Κίνα είναι μεγάλος πιστωτής.
H έκθεση
Η έκθεση του Γραφείου Ανεξάρτητης Αξιολόγησης (IEO) ανέφερε ότι η αξιολόγησή του «επιβεβαιώνει ότι οι πιέσεις στο προσωπικό και τη διοίκηση, που ασκήθηκαν άμεσα ή έμμεσα, ήταν έντονες σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου».
Παρότι δεν βρήκε αποδεικτικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν ανησυχίες ότι οι οικονομικές παραδοχές πίσω από τα πακέτα διάσωσης είχαν «κατασκευαστεί εκ των προτέρων» για να εγκριθούν τα δάνεια, εντόπισε αδυναμίες στις διαδικασίες, όπως όταν το ΔΝΤ βασίστηκε σε πολιτικές διαβεβαιώσεις πριν από εκλογές ότι οι όροι των πακέτων διάσωσης, όπως μεγάλες περικοπές δαπανών, θα εφαρμοστούν.
Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις, όπως στην Αργεντινή (2018) και την Ελλάδα (2010), υπήρξαν ισχυρές διαφωνίες μεταξύ του προσωπικού σχετικά με τη συμμόρφωση με την EAP και τον τρόπο λήψης αποφάσεων.
Αυτές οι διαφωνίες τελικά επιλύθηκαν από τη διοίκηση στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της.
Σημειώνεται δε ότι το Ταμείο συχνά υπέθετε εσφαλμένα ότι τα μεγάλα πακέτα διάσωσης θα ενίσχυαν την εμπιστοσύνη των επενδυτών προς τις χώρες.
«Οι υποθέσεις φερεγγυότητας βασίστηκαν περισσότερο σε υποθέσεις παρά σε αναλυτική εξήγηση», ανέφερε η έκθεση.
Η αξιολόγηση εξέτασε περιπτώσεις από το 2002 έως τα μέσα του περασμένου έτους, όπως το πακέτο διάσωσης του ΔΝΤ για την Ελλάδα στην αρχή της κρίσης της Ευρωζώνης το 2010, καθώς και ένα δάνειο του 2015 προς την Ουκρανία μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία.
Εξετάστηκαν επίσης οι αποκαλούμενες περιπτώσεις «γκρίζας ζώνης», στις οποίες το Ταμείο κρίνει ότι τα χρέη μιας χώρας είναι βιώσιμα πριν τη δανείσει, αλλά δεν μπορεί να το επιβεβαιώσει με υψηλή πιθανότητα.
Για τις περιπτώσεις γκρίζας ζώνης, η Georgieva δήλωσε ότι «περαιτέρω σκέψη και αναθεώρηση βασισμένη σε πιο πρόσφατα δεδομένα» είναι χρήσιμη.
«Δεν θέλουμε να αυξήσουμε τον κίνδυνο να ενισχύσουμε ακούσια τις προοπτικές για βαθύτερες αναδιαρθρώσεις χρέους και αυξημένες ζημίες», δήλωσε η Georgieva.
Η «εξαίρεση» της Ελλάδας
Σύμφωνα με το Γραφείο Ανεξάρτητης Αξιολόγησης του ΔΝΤ, η «πολιτική εξαιρετικής πρόσβασης εφαρμόστηκε το 2010 στην Ελλάδα, όπου οι εκθέσεις του ΔΝΤ δεν μπορούσαν να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του χρέους με υψηλή πιθανότητα.
Σημειωτέον, το γεγονός ότι οι αλλαγές στην εν λόγω πολιτική δεν πραγματοποιούνταν σε τακτική βάση, αλλά ως απάντηση σε περιπτώσεις υψηλού προφίλ, δημιούργησε την αντίληψη έλλειψης ίσης μεταχείρισης.
Δείτε εδώ την έκθεση του Γραφείου Ανεξάρτητης Αξιολόγησης (IEO),
Ν.Μπ.
www.bankingnews.gr
Ειδικότερα, σύμφωνα με έκθεση του IEO που δημοσιεύτηκε την Πέμπτη 12/12, οι κανονισμοί για τη δανειοδότηση χωρών όπως η Αργεντινή, η Ουκρανία και η Αίγυπτος χρειάζονται αναθεώρηση, δεδομένου ότι «τίθεται εν αμφιβόλω η αξιοπιστία του Ταμείου».
Η έκθεση φέρνει στο φως ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα που αντιμετωπίζει το ΔΝΤ, καθώς ο οργανισμός που εδρεύει στην Ουάσιγκτον πιέζεται να εξισορροπεί προβλήματα χρέους σε όλο και περισσότερες αναπτυσσόμενες οικονομίες, με μεγάλη επιβάρυνση των πόρων του από μια μικρή ομάδα χωρών οι οποίες δυσκολεύονται να απεξαρτηθούν από τη στήριξή του.
Η μεγαλύτερη δανειακή δέσμευση του Ταμείου είναι στην Αργεντινή, της οποίας ο πρόεδρος Javier Milei ζητά νέο δάνειο ύψους 10 δισ. δολαρίων, πλέον των 44 δισ. δολαρίων που η χώρα άντλησε από το 2018 βάσει των προβλέψεων για «έκτακτη πρόσβαση».
Οι υποχρεώσεις της χώρας προς το ΔΝΤ είναι τόσο μεγάλες που πέρυσι χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει μια γραμμή swap με την κεντρική τράπεζα της Κίνας.
Στήριξη στην Ουκρανία
Την ίδια στιγμή, η στήριξη του ΔΝΤ προς την Ουκρανία αποτελεί βασικό πυλώνα χρηματοδότησης της πολεμικής προσπάθειας του Κιέβου ενάντια στην εισβολή της Ρωσίας, ενώ ένα δάνειο του Ταμείου στην Αίγυπτο φέτος θεωρήθηκε ότι σταθεροποίησε μια βασική οικονομία που πλήττεται από τον πόλεμο στη Γάζα.
Η Kristalina Georgieva, γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, δήλωσε, από τη μεριά της, ότι η αναθεώρηση των κανόνων που διέπουν τα μεγαλύτερα πακέτα διάσωσης του Ταμείου «είναι απαραίτητη για να διασφαλιστεί ότι η πολιτική παραμένει κατάλληλη για ένα εξελισσόμενο παγκόσμιο περιβάλλον».
Ωστόσο, προειδοποίησε ότι το ΔΝΤ εξακολουθεί να χρειάζεται ευελιξία και ότι οι υπερβολικές επιφυλάξεις για κράτη όπως η Αργεντινή και η Ουκρανία θα μπορούσαν να έχουν αρνητικά αποτελέσματα, αποδυναμώνοντας την ικανότητα των χωρών να επιστρέψουν στις αγορές.
Το Ταμείο εισήγαγε την αποκαλούμενη «πολιτική εξαιρετικής πρόσβασης» το 2002, για να ρυθμίσει τα μεγάλα πακέτα διάσωσης που συνεπάγονται μεγαλύτερους κινδύνους για τους πόρους του ΔΝΤ.
Παρότι ο ελεγκτής του ΔΝΤ αναγνώρισε ότι η πολιτική του Ταμείου για περιπτώσεις «εξαιρετικής πρόσβασης», όπου μια χώρα δανείζεται πολλαπλάσια από τα συνήθη όρια, λειτουργεί καλύτερα από την προηγούμενη χρήση διακριτικής ευχέρειας, σημείωσε ότι «δεν έχει προσφέρει ουσιαστικά τίποτε καινούργιο» σε σύγκριση με τα συνήθη πακέτα διάσωσης.
«Η χρήση της πολιτικής εξαιρετικής πρόσβασης καθυστέρησε την επίλυση προβλημάτων χρέους και δεν κινητοποίησε ιδιωτική χρηματοδότηση στον βαθμό που είχε προβλέψει το Ταμείο όταν την υιοθέτησε», πρόσθεσε.
Βάσει μιας μακροχρόνιας πολιτικής, οι χώρες είναι υποχρεωμένες να καταβάλλουν επιπλέον επιβαρύνσεις ή πρόσθετους τόκους για δάνεια του ΔΝΤ που υπερβαίνουν μια καθορισμένη ποσόστωση, ώστε να αποθαρρύνονται τα μεγάλα επαναλαμβανόμενα δανειστικά πακέτα.
Το Ταμείο αναμόρφωσε τις επιβαρύνσεις αυτές φέτος, συμπεριλαμβανομένης μιας μείωσης επιτοκίου.
«Εκτός Ταμείου υπάρχει διάχυτη η πεποίθηση πως σε ορισμένες περιπτώσεις ασκούνται πολιτικές πιέσεις οι οποίες επηρεάζουν τις αξιολογήσεις» για την παροχή πακέτων διάσωσης βάσει των κανόνων εξαιρετικής πρόσβασης, ανέφερε το Γραφείο Ανεξάρτητης Αξιολόγησης.
Το ΔΝΤ συχνά δέχεται κριτική ότι υποκύπτει σε πιέσεις από μεγάλους μετόχους, που συχνά είναι και μεγάλοι πιστωτές χωρών σε κρίση.
Τον Οκτώβριο, ο Brent Neiman, Βοηθός Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ για Διεθνή Χρηματοδότηση, δήλωσε ότι το Ταμείο πρέπει να είναι πιο αυστηρό στην αξιολόγηση πακέτων διάσωσης όπου η Κίνα είναι μεγάλος πιστωτής.
H έκθεση
Η έκθεση του Γραφείου Ανεξάρτητης Αξιολόγησης (IEO) ανέφερε ότι η αξιολόγησή του «επιβεβαιώνει ότι οι πιέσεις στο προσωπικό και τη διοίκηση, που ασκήθηκαν άμεσα ή έμμεσα, ήταν έντονες σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου».
Παρότι δεν βρήκε αποδεικτικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν ανησυχίες ότι οι οικονομικές παραδοχές πίσω από τα πακέτα διάσωσης είχαν «κατασκευαστεί εκ των προτέρων» για να εγκριθούν τα δάνεια, εντόπισε αδυναμίες στις διαδικασίες, όπως όταν το ΔΝΤ βασίστηκε σε πολιτικές διαβεβαιώσεις πριν από εκλογές ότι οι όροι των πακέτων διάσωσης, όπως μεγάλες περικοπές δαπανών, θα εφαρμοστούν.
Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις, όπως στην Αργεντινή (2018) και την Ελλάδα (2010), υπήρξαν ισχυρές διαφωνίες μεταξύ του προσωπικού σχετικά με τη συμμόρφωση με την EAP και τον τρόπο λήψης αποφάσεων.
Αυτές οι διαφωνίες τελικά επιλύθηκαν από τη διοίκηση στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της.
Σημειώνεται δε ότι το Ταμείο συχνά υπέθετε εσφαλμένα ότι τα μεγάλα πακέτα διάσωσης θα ενίσχυαν την εμπιστοσύνη των επενδυτών προς τις χώρες.
«Οι υποθέσεις φερεγγυότητας βασίστηκαν περισσότερο σε υποθέσεις παρά σε αναλυτική εξήγηση», ανέφερε η έκθεση.
Η αξιολόγηση εξέτασε περιπτώσεις από το 2002 έως τα μέσα του περασμένου έτους, όπως το πακέτο διάσωσης του ΔΝΤ για την Ελλάδα στην αρχή της κρίσης της Ευρωζώνης το 2010, καθώς και ένα δάνειο του 2015 προς την Ουκρανία μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία.
Εξετάστηκαν επίσης οι αποκαλούμενες περιπτώσεις «γκρίζας ζώνης», στις οποίες το Ταμείο κρίνει ότι τα χρέη μιας χώρας είναι βιώσιμα πριν τη δανείσει, αλλά δεν μπορεί να το επιβεβαιώσει με υψηλή πιθανότητα.
Για τις περιπτώσεις γκρίζας ζώνης, η Georgieva δήλωσε ότι «περαιτέρω σκέψη και αναθεώρηση βασισμένη σε πιο πρόσφατα δεδομένα» είναι χρήσιμη.
«Δεν θέλουμε να αυξήσουμε τον κίνδυνο να ενισχύσουμε ακούσια τις προοπτικές για βαθύτερες αναδιαρθρώσεις χρέους και αυξημένες ζημίες», δήλωσε η Georgieva.
Η «εξαίρεση» της Ελλάδας
Σύμφωνα με το Γραφείο Ανεξάρτητης Αξιολόγησης του ΔΝΤ, η «πολιτική εξαιρετικής πρόσβασης εφαρμόστηκε το 2010 στην Ελλάδα, όπου οι εκθέσεις του ΔΝΤ δεν μπορούσαν να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του χρέους με υψηλή πιθανότητα.
Σημειωτέον, το γεγονός ότι οι αλλαγές στην εν λόγω πολιτική δεν πραγματοποιούνταν σε τακτική βάση, αλλά ως απάντηση σε περιπτώσεις υψηλού προφίλ, δημιούργησε την αντίληψη έλλειψης ίσης μεταχείρισης.
Δείτε εδώ την έκθεση του Γραφείου Ανεξάρτητης Αξιολόγησης (IEO),
Ν.Μπ.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών