Σχετικά Άρθρα
«Ημέρα Μηδέν» για κυρώσεις Trump - Λίστα νέων δασμών μέχρι 40% και αναβολή είσπραξης ως 7/8 λόγω... τελωνείων
O Trump ανακοινώνει δασμούς 25% στην Ινδία - Επιπλέον… ποινή για αγορά ενέργειας από Ρωσία
Αποφασισμένος για την αναδιάταξη της παγκόσμιας οικονομίας, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, επιβάλει το δικό του «δόγμα σοκ». Η επιβολή υψηλών δασμών –που φτάνουν σε επίπεδα που δεν είχαν παρατηρηθεί από τη δεκαετία του 1930– δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα, όπου οι επενδυτές και οι οικονομολόγοι καλούνται να επαναπροσδιορίσουν τις στρατηγικές τους.
Μέσα σε αυτό το σκηνικό πολλές κεντρικές τράπεζες εκτιμάται ότι θα «αναγκαστούν» σε μειώσεις επιτοκίων (ο Trump ασκεί έντονες πιέσεις στη Fed για μείωση επιτοκίων), ενώ Αμερικανοί αξιωματούχοι διαμηνύουν ότι τίποτα δεν έχει τελειώσει…
Σοβαρό σοκ στη ζήτηση
Αν και μέχρι στιγμή, η παγκόσμια οικονομία έχει αντέξει καλύτερα από ό,τι περίμεναν πολλοί οικονομολόγοι μετά την αρχική επίθεση δασμών του Trump. Στην προσπάθεια τους να προλάβουν τους αυξημένους συντελεστές, οι εξαγωγές αυξήθηκαν, βοηθώντας πολλές ασιατικές οικονομίες και προστατεύοντας τους Αμερικανούς καταναλωτές από τις αυξήσεις τιμών. Ωστόσο, αυτό θα μπορούσε σύντομα να αλλάξει.
«Για τον υπόλοιπο κόσμο, αυτό είναι ένα σοβαρό σοκ στη ζήτηση», δήλωσε στο Bloomberg TV ο Raghuram Rajan, πρώην διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Ινδίας και επικεφαλής οικονομολόγος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ο οποίος είναι τώρα καθηγητής στο Chicago Booth School of Business. «Θα δείτε πολλές κεντρικές τράπεζες να εξετάζουν το ενδεχόμενο περικοπών, καθώς ο υπόλοιπος κόσμος επιβραδύνεται κάπως μπροστά σε αυτούς τους δασμούς».
Οι μήνες των διαπραγματεύσεων, που σημαδεύτηκαν από τις απειλές του Trump στα social media εναντίον τόσο των συμμάχων όσο και των εχθρών των ΗΠΑ, κατέληξαν σε νέους συντελεστές που ήταν σε μεγάλο βαθμό σύμφωνοι ή χαμηλότεροι από εκείνους της 2ας Απριλίου, οι οποίοι είχαν παγώσει αφότου οι μετοχές κατέρρευσαν και οι αποδόσεις των ομολόγων εκτοξεύτηκαν. Ωστόσο, υπήρξαν και κάποια σοκ, όπως ο τιμωρητικός συντελεστής 39% για τις εισαγωγές από την Ελβετία και η αύξηση σε ορισμένα καναδικά αγαθά στο 35%.
Ενώ οι νέοι συντελεστές του Αμερικανού προέδρου παρέχουν κάποια βεβαιότητα στους κατασκευαστές, εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα όσον αφορά τους δασμούς. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ αναμένεται να αποκαλύψει ξεχωριστούς δασμούς για εισαγωγές φαρμακευτικών προϊόντων, ημιαγωγών, κρίσιμων ορυκτών και άλλων βασικών βιομηχανικών προϊόντων τις ερχόμενες εβδομάδες. Και τα δικαστήρια των ΗΠΑ εξακολουθούν να αξιολογούν τη νομιμότητα των «ανταποδοτικών» δασμών.
Οι δασμοί, εργαλείο στη γεωπολιτική
Οι τελευταίοι τέσσερις μήνες έχουν επίσης δείξει μια αυξημένη προθυμία του Trump να χρησιμοποιήσει τους δασμούς για να διευθετήσει γεωπολιτικά ζητήματα. Ενώ οι δασμοί της «Ημέρας Απελευθέρωσης» ακολούθησαν έναν αδρό τύπο που συνδέεται γενικά με το εμπορικό έλλειμμα ενός έθνους, οι επακόλουθοι αριθμοί φαίνονταν πιο αυθαίρετοι. Ο Trump απείλησε τη Βραζιλία για εσωτερική πολιτική, την Ινδία για τις σχέσεις της με τη Ρωσία και τον Καναδά για τα σχέδια του να αναγνωρίσει ένα παλαιστινιακό κράτος.
Εάν οι νέοι δασμοί εφαρμοστούν σε επτά ημέρες όπως έχει προγραμματιστεί και εάν οι συμφωνίες για τους δασμούς αυτοκινήτων με την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα ισχύσουν, η Bloomberg Economics εκτιμά ότι ο μέσος συντελεστής δασμών των ΗΠΑ θα αυξηθεί στο 15,2% από 13,3% — σημαντικά υψηλότερος από το μόλις 2,3% πριν αναλάβει ο Trump.
«Είναι ένας πολύ ψηλός δασμολογικός τοίχος», δήλωσε η Deborah Elms, επικεφαλής εμπορικής πολιτικής του Hinrich Foundation. «Το κόστος θα είναι σημαντικά υψηλότερο για τις αμερικανικές εταιρείες και τους Αμερικανούς καταναλωτές, οι οποίοι σίγουρα θα αντιδράσουν αγοράζοντας λιγότερα».
Εφαρμόζοντας τα αποτελέσματα μοντέλων που χρησιμοποιήθηκαν από τη Fed στον πρώτο εμπορικό πόλεμο, η Bloomberg Economics υπολογίζει ότι η αύξηση 12,8 ποσοστιαίων μονάδων στον μέσο δασμό από τότε που ο Trump επέστρεψε στην εξουσία θα μπορούσε να μειώσει το ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά 1,8% και να αυξήσει τις βασικές τιμές κατά 1,1% σε μια περίοδο δύο έως τριών ετών. Αυτό θα δημιουργήσει επίσης κίνδυνο μείωσης της ζήτησης για τους εξαγωγείς που βασίζονται στην αμερικανική αγορά.
Η Bloomberg Economics εκτιμά ότι ο Καναδάς και το Μεξικό, τα οποία έχουν επιπλέον 90 ημέρες για να διαπραγματευτούν, είναι «σε καλή θέση για να αντέξουν την καταιγίδα» χάρη στις εξαιρέσεις για τα προϊόντα που συμμορφώνονται με την εμπορική συμφωνία USMCA. Η ΕΕ, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα -όλες με συντελεστές 15%- επίσης τα βγάζουν πέρα καλύτερα από ό,τι φοβόντουσαν.
Η Ελβετία, αντίθετα, χτυπήθηκε σκληρά με δασμό 39% στα προϊόντα της. Το ελβετικό φράγκο υποχώρησε ελαφρώς.
Ωστόσο, δεν ισχύει το ίδιο για την Κίνα. Ο Trump πρόκειται να αποφασίσει αν θα παρατείνει μια δασμολογική εκεχειρία μετά το πέρας των συνομιλιών στη Στοκχόλμη αυτή την εβδομάδα. Ένας Κινέζος αξιωματούχος νωρίτερα δήλωσε ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν να διατηρήσουν τους δασμούς στα τρέχοντα επίπεδά τους προς το παρόν, στο πλαίσιο μιας εμπορικής εκεχειρίας αφότου η κυβέρνηση του προέδρου Xi Jinping απέκλεισε τις ΗΠΑ από τους μαγνήτες σπάνιων γαιών μετά τους δασμούς της 2ας Απριλίου.
Ο Trump συμπεριέλαβε μια διάταξη για την επιβολή πρόσθετου δασμού 40% σε προϊόντα που θεωρούνται ότι έχουν διακινηθεί παράνομα, ένα μέτρο που φάνηκε να στοχεύει την Κίνα, αλλά δεν υπήρχε σαφήνεια για το πώς θα λαμβάνεται μια τέτοια απόφαση.
«Αυτό παρέχει λίγη περισσότερη σαφήνεια, αλλά παραμένει σημαντική αβεβαιότητα για τους κατασκευαστές», δήλωσε ο Jonathan Kearns, επικεφαλής οικονομολόγος της εταιρείας διαχείρισης χρημάτων Challenger Ltd. στο Σίδνεϊ. «Έχουμε δει πολυάριθμες αλλαγές στο καθεστώς δασμών των ΗΠΑ μέχρι σήμερα και θα μπορούσαν πάντα να υπάρξουν περισσότερες. Οι εταιρείες θα είναι επιφυλακτικές όσον αφορά τις επενδύσεις και τον καθορισμό σχεδίων όσο η αβεβαιότητα παραμένει».
Ο Kearns, πρώην αξιωματούχος της κεντρικής τράπεζας, δήλωσε ότι αναμένει μεγαλύτερη μετακύλιση των δασμών στον Αμερικανό καταναλωτή τους επόμενους μήνες.
Η κυβέρνηση Trump ελπίζει ότι το νέο δασμολογικό καθεστώς θα φέρει έσοδα, θα συρρικνώσει το εμπορικό έλλειμμα και θα ωθήσει τις εταιρείες να δημιουργήσουν εργοστάσια στις ΗΠΑ — όλα αυτά χωρίς να αυξηθούν οι τιμές ή να καταρρεύσει η ζήτηση.
«Το παγκόσμιο εμπόριο οργανώνεται τώρα γύρω από τις αρχές του δίκαιου και ισορροπημένου εμπορίου – όλα επιδιώκονται για την υποστήριξη της οικονομικής και εθνικής ασφάλειας των χωρών», έγραψε σε δήλωσή του ο Εμπορικός Αντιπρόσωπος των ΗΠΑ Jamieson Greer. «Αυτό το νέο εμπορικό σύστημα θα μειώσει το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ και θα οδηγήσει σε καλύτερα αποτελέσματα για τους Αμερικανούς εργαζόμενους, τις οικογένειές τους και τις κοινότητές τους».
Ωστόσο, από την παρουσίαση του Trump στον Κήπο των Ρόδων τον Απρίλιο, αντιμετώπισε κριτική επειδή υποσχέθηκε πολλά για εμπορικές συμφωνίες, αφότου ο ίδιος και οι συνεργάτες του ορκίστηκαν να διαμεσολαβήσουν για πολλές συμφωνίες, με τουλάχιστον έναν να υπόσχεται «90 συμφωνίες σε 90 ημέρες». Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν επίσης ότι τα νοικοκυριά των ΗΠΑ θα πληρώσουν ένα τίμημα — με το πλήγμα να εξαρτάται από το πώς θα μοιραστεί το βάρος μεταξύ των εξαγωγέων που είναι πρόθυμοι να δεχτούν μικρότερα περιθώρια κέρδους για να διατηρήσουν τις πωλήσεις και των Αμερικανών εισαγωγέων τους.
Δίλημμα της Fed
«Σε αντίθεση με τον Εμπορικό Πόλεμο 1.0, όταν οι Κινέζοι εξαγωγείς και το γουάν δέχτηκαν το μεγαλύτερο βάρος της προσαρμογής, αυτή τη φορά, καθώς οι δασμοί είναι καθολικοί με ελάχιστο συντελεστή 10%, πιθανότατα θα υπάρξει κάποια μετακύλιση στους Αμερικανούς καταναλωτές», δήλωσε η Selena Ling, οικονομολόγος στην Oversea-Chinese Banking. στη Σιγκαπούρη. «Αυτό μπορεί να περιπλέξει την εικόνα για τη Fed».
Ο πρόεδρος της Fed, Jerome Powell, αυτή την εβδομάδα απέρριψε την πίεση από τον Λευκό Οίκο και τα επιχειρήματα για μείωση των επιτοκίων από δύο διαφωνούντες αξιωματούχους, υποστηρίζοντας ότι η κεντρική τράπεζα έπρεπε να παραμείνει σε επιφυλακή έναντι του κινδύνου πληθωρισμού.
«Ένα λογικό βασικό σενάριο είναι ότι οι επιπτώσεις στον πληθωρισμό θα μπορούσαν να είναι βραχύβιες, αντανακλώντας μια εφάπαξ μετατόπιση του επιπέδου των τιμών, αλλά είναι επίσης πιθανό οι πληθωριστικές επιπτώσεις να είναι πιο επίμονες — και αυτός είναι ένας κίνδυνος που πρέπει να αξιολογηθεί και να διαχειριστεί», δήλωσε ο Powell την Τετάρτη (30/7/2025).
Απομένει επίσης να φανεί αν οι δασμοί των ΗΠΑ θα προκαλέσουν περισσότερα δασμολογικά εμπόδια σε όλο τον κόσμο. Ενώ η ΕΕ έχει επιβάλει δασμούς στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα και άλλοι έχουν εξετάσει παρόμοια μέτρα για τα φθηνά κινεζικά προϊόντα, οι περισσότεροι έχουν αποφύγει την προστατευτική ώθηση του Trump.
«Ενώ δεν έχουμε επιστρέψει πλήρως σε ένα σύστημα του "νόμου της ζούγκλας", έχουμε κάνει αρκετά μεγάλα βήματα προς τα πίσω προς αυτή την κατεύθυνση», δήλωσε ο Stephen Olson, πρώην διαπραγματευτής εμπορίου των ΗΠΑ και τώρα στο Ινστιτούτο ISEAS-Yusof Ishak. «Μην υποθέσετε ότι αυτό είναι το τέλος της ιστορίας», πρόσθεσε. «Ο Trump το θεωρεί ένα συνεχιζόμενο reality show. Περισσότερες "συμφωνίες" ή περαιτέρω αυξήσεις δασμών είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ακολουθήσουν».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών