O Schaeuble «έφυγε» με τη Γερμανία σε βαθιά δημοσιονομική κρίση - «Wolfgang, εσύ θα υπέγραφες τα μνημόνια;»

Δεν είναι λίγοι οι Έλληνες που κατηγορούν τον αποθανόντα Γερμανό πολιτικό Wolfgang Schaeuble πως κατέστρεψε τη χώρα τους.
Ισχυρός υποστηρικτής της λιτότητας, διατεινόταν πως κατά την περίοδο της ελληνικής κρίσης χρέους διακυβευόταν το μέλλον της Ευρώπης.
«Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι δύσκολη, αλλά είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε.
Πρώτα όμως οι Έλληνες πρέπει να λάβουν μια απόφαση στην Ελλάδα για το τι θέλουν.
Κατόπιν θα βρούμε βιώσιμες λύσεις.
Διαφορετικά θα καταστρέψουμε την αξιοπιστία του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, αυτό διακυβεύεται και γι' αυτό υπερασπιζόμαστε την Ευρώπη».
Στο τέλος, η Ελλάδα πήρε ένα μικρό συγχωροχάρτι με αναδιάρθρωση του χρέους της και, καταπώς προσπαθούν να μας πείσουν, εν μέρει χάρη στα μέτρα λιτότητας του Schauble, η χώρα γνωρίζει μεγαλύτερη ανάπτυξη από τη Γερμανία.
Το γεγονός ότι ο Σουηβός υπουργός Οικονομικών περισσότερο από όλους τους επέμεινε στη λιτότητα σίγουρα εκπλήρωσε ένα κλισέ για ορισμένους Ευρωπαίους πολιτικούς.
Αλλά ο Schaeuble είχε δώσει μια υπόσχεση στους Γερμανούς: Το ευρώ θα ήταν εξίσου σταθερό με το μάρκο:
«Το μόνο που έχει σημασία είναι τα θεμέλια αυτής της κοινότητας να είναι σταθερά και σταθερά μακροπρόθεσμα».
Για να τηρήσει αυτή την υπόσχεση, όλες οι χώρες έπρεπε να τηρήσουν τους κανόνες και αυτό σήμαινε λίγο χρέος, ναι, αλλά εντός ορίων.
Όταν αυτό το πλαίσιο κόντεψε να σπάσει, ο Schaeuble έγινε ο διαχειριστής κρίσεων της κοινότητας - μέρα και νύχτα.
Πακέτο διάσωσης, τραπεζική εποπτεία, μηχανισμός σταθερότητας.
Υπό την ηγεσία του, η Ευρώπη άντεξε τη χειρότερη οικονομική κρίση στη μέχρι τώρα ιστορία της - αν και τα χειρότερα μπορεί να έρχονται.

Πραγματιστής, σταθερός, υπάκουος

Ο Johannes Hahn, ο Αυστριακός που είναι επί του παρόντος υπεύθυνος για τα οικονομικά στην ΕΕ, επαίνεσε τον Schauble ως ρεαλιστή, θιασώτη της σταθερότητας, ακούραστο εργάτη της ΕΕ.
Και ο Günther Oettinger, επίσης από τη Βάδη-Βυρτεμβέργη και υπεύθυνος για τον προϋπολογισμό της ΕΕ από το 2017 έως το 2019, θυμάται τη μεγάλη αίσθηση του καθήκοντος που διακατείχε τον Schauble:
«Στα χρόνια μου στις Βρυξέλλες, ήταν ο μόνος υπουργός που ήταν πάντα εκεί.
Παρόλο που ήταν σωματικά περιορισμένος, κανένας άλλος υπουργός δεν ήταν εκεί όταν έπρεπε», είπε ο Oettinger στο ARD.
Η Ursula von der Leyen, η Πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ, τόνισε επίσης την πειθαρχία και την πίστη του Schaeuble στον δημοκρατικό λόγο.
«Ο θάνατός του είναι μια βαριά απώλεια για τη Γερμανία και την Ευρώπη• πάντα σκεφτόταν πολύ μπροστά», έγραψε στο X.
«Θα μου λείψουν οι σοφές συμβουλές του», συμπλήρωσε.

Κυριάρχησε στα Eurogroup…

Ο Schaeuble κυριαρχούσε στο Eurogroup επί πολλά χρόνια.
«Πρέπει να είμαστε δίκαιοι και αυστηροί μαζί του: η ιστορία δεν θα τον κρίνει καλά» είπε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας από τον Ιούλιο του 2015 έως τον Ιούλιο του 2019, την Τετάρτη σε ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό.
«Ήθελε μια ενωμένη Ευρώπη, ήθελε μια πολιτική ένωση, αλλά μόνο για λίγες χώρες.
Ήθελε να αποκλείσει εμάς (την Ελλάδα, σημ.) και άλλες χώρες από την ΕΕ γιατί ήθελε μια ΕΕ για λίγους.
Ήταν από εκείνους τους πολιτικούς που δεν καταλάβαιναν ότι οι παλιές ιδεολογίες δεν λειτουργούν.
Θα μπορούσε να είχε καταστρέψει την Ευρώπη» πρόσθεσε ο Τσακαλώτος.
Ο Schaeuble, συνέχισε ο Τσακαλώτος, πίστευε ότι η κρίση στην ευρωζώνη συνέβη μόλις το 2009 και ότι τίποτα δεν είχε αλλάξει πριν από αυτό.
Πίστευε ότι μόνο η Ελλάδα ήταν ειδική περίπτωση.
«Άλλαξε τη θέση του κάποια στιγμή – υπό την πίεση της Angela Merkel και του Hollande (πρώην Γάλλος Πρόεδρος, σημ.)», είπε ο Τσακαλώτος.
Ο Schaeuble ήταν σκληρός και με τους δικούς του ανθρώπους - και επίσης έξυπνος, είπε ο Τσακαλώτος.
«Η εικόνα που ήθελε να μεταφέρει ήταν ότι ακολουθούσε ειλικρινά τους κανόνες, αλλά δεν ήταν έτσι», είπε ο Τσακαλώτος.
«Δεν συγχωρήσαμε στον Schaeuble ότι επέδειξε άκαμπτη επιμονή στην ανάγκη περιορισμού των δημοσιονομικών ελλειμμάτων.
Έστω και σε πρόσκαιρο βάρος της ανάπτυξης.
Δεν έχω όμως αμφιβολία ότι ήταν μεταξύ των 5 σπουδαιότερων πολιτικών της Γερμανίας των τελευταίων 50 ετών» σημείωσε ο άλλοτε υπουργός Οικονομικών της Ελλάδος Στέφανος Μάνος.

Μετά την προσαρμογή…

Ερωτηθείς για την κατάσταση στη μεταμνημονιακή Ελλάδα, o Schaeuble είχε πει: «Δεν είμαι τόσο ευφορικός.
Η κρίση δεν έχει τελειώσει ακόμη οριστικά – ειδικά ενόψει της τρέχουσας κατάστασης. Αλλά είναι αλήθεια: Η Ελλάδα έχει πετύχει πολλά!
Αυτό δείχνει ότι όλη η δουλειά δεν ήταν μάταιη.
Έπρεπε να περιμένουμε πολλά από την Ελλάδα, αλλά πάνω από όλα η Ελλάδα περίμενε πολλά από τον εαυτό της.
Το τίμημα της εσωτερικής υποτίμησης που έπρεπε να πληρώσει η Ελλάδα ήταν πολύ υψηλό για τον πληθυσμό.
Αλλά αυτή ήταν η απόφαση των Ελλήνων, όχι των άλλων Ευρωπαίων.
Το πρόβλημα ήταν ότι η Ελλάδα έγινε μέλος της Ευρωζώνης με ψεύτικα στοιχεία.
Αλλά στην Ελλάδα έλεγαν ότι οι ένοχοι ήταν στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο.
Η αλήθεια είναι ότι πάντα ήθελα να βοηθήσω την Ελλάδα – και βοηθήσαμε πολύ την Ελλάδα.
Είμαι ήρεμος με τον εαυτό μου και νομίζω ότι και πολλοί στην Ελλάδα το έχουν καταλάβει.
Αντιμετωπίζουμε πλέον νέες, μεγάλες προκλήσεις στη ζώνη του ευρώ και έχω παρατηρήσει ότι η Ελλάδα δεν είναι πλέον το επίκεντρο.
Αυτό δείχνει ότι οι μεταρρυθμίσεις που έπρεπε να κάνει η Ελλάδα δεν ήταν μάταιες. Δεν είναι όλα καλά, αλλά πολλά έχουν γίνει καλύτερα.
Η Ελλάδα δεν πληρούσε αυτές τις προϋποθέσεις όταν έγινε μέλος του ευρώ.
Και επειδή το νόμισμα στη ζώνη του ευρώ είναι κοινό, αλλά οι εθνικές πολιτικές διαφοροποιούνται η αρχή των όρων έπρεπε να εφαρμοστεί στην κρίση - αυτό φυσικά έγινε αντιληπτό ως υπερβολικό».

Τώρα υποφέρει η Γερμανία…

Οι καιροί παρήλθαν και από την ημέρα απαρχής της κρίσης στην Ελλάδα πολλά άλλαξαν…
Σήμερα, οι Γερμανοί είναι αυτοί που αντιμετωπίζουν ένα… τείχος συγκατάβασης, αντιπάθειας, ακόμη και κοροϊδίας.
Όσο ειρωνικό κι αν φαίνεται, κανένας Ευρωπαίος δεν είναι σε καλύτερη θέση από τους Έλληνες για να καταλάβει ότι οι Γερμανοί αξίζουν καλύτερη τύχη.
Ότι η τρέχουσα δύσκολη θέση τους είναι το αποτέλεσμα της συλλογικής, ευρωπαϊκής μας αποτυχίας.
Και ότι κανένας –τουλάχιστον οι πολύπαθοι Έλληνες, οι Νότιοι Ιταλοί, οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι (τα «ΓΟΥΡΟΥΝΙΑ», όπως μας λέγανε κάποτε)– δεν επωφελείται από το schadenfreude (λυκοφιλία).
Η Γερμανία ήκμασε επειδή το οικονομικό της μοντέλο βασιζόταν σε καταπιεσμένους μισθούς, φθηνό ρωσικό αέριο και τους άριστους μηχανολόγους μεσαίας τεχνολογίας – ιδιαίτερα στην κατασκευή αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τεράστια εμπορικά πλεονάσματα κατά τη διάρκεια τεσσάρων διακριτών φάσεων μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο:
α) Στο πλαίσιο του συστήματος του Bretton Woods υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, το οποίο παρείχε σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες και πρόσβαση στην αγορά στην Ευρώπη, την Ασία και την Αμερική.
β) Μετά την κατάρρευση του Bretton Woods, όταν η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά αποδείχθηκε προσοδοφόρα για τις γερμανικές εξαγωγές.
γ) Και πάλι μετά την εισαγωγή του ευρώ, όταν η χρηματοδότηση άνοιξε τις πύλες για τα αγαθά και τα κεφάλαια από τη Γερμανία προς την περιφέρεια της Ευρώπης.
δ) Όταν η… πείνα της Κίνας για προϊόντα ενδιάμεσης και τελικής κατασκευής υποχώρησε μετά την κρίση του ευρώ, μειώνοντας τη ζήτηση για γερμανικά αγαθά στη νότια Ευρώπη.
Οι Γερμανοί πλέον συμβιβάζονται με την κατάρρευση του οικονομικού τους μοντέλου και αρχίζουν να βλέπουν μέσα από το πολύπλευρο Μεγάλο Ψέμα που επαναλάμβαναν οι ελίτ τους για τρεις δεκαετίες: τα δημοσιονομικά πλεονάσματα δεν ήταν αποτέλεσμα σύνεσης, αλλά μάλλον μια μνημειώδης αποτυχημένη προσπάθεια, κατά τη διάρκεια μακρών περιόδων εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων, για επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια, υποδομές ζωτικής σημασίας και στις δύο κρίσιμες τεχνολογίες του μέλλοντος: μπαταρίες και τεχνητή νοημοσύνη.
Η εξάρτηση της Γερμανίας από το ρωσικό φυσικό αέριο και την κινεζική ζήτηση δεν ήταν ποτέ βιώσιμη.
Και αυτά δεν είναι απλά σφάλματα που μπορούν να επουλωθούν ή να κουκουλωθούν.
Ο ισχυρισμός ότι το γερμανικό μοντέλο ήταν συμβατό με τη νομισματική ένωση της Ευρώπης εκτίθεται επίσης ως ψευδής.
Ελλείψει δημοσιονομικής και πολιτικής ένωσης, η ΕΕ πάντα θα επιβαρύνει τις κυβερνήσεις, τις τράπεζες και τις εταιρείες του Club Med, με απλήρωτα χρέη, τα οποία τελικά θα αναγκάζουν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να επιλέξει μεταξύ να αφήσει το ευρώ να πεθάνει και να διογκώσει το ευρωπαϊκός χρέος...

«Mια νομισματική ένωση στην οποία ο ίδιος δεν πίστευε»

Σύμφωνα με τον πρώην υπουργό Οικονομικών της Ελλάδας επί ΣΥΡΙΖΑ, «ο Wolfgang Schaeuble ήταν η προσωποποίηση της πολιτικής στήριξης (με μέσα βίαιης λιτότητας και κατάλυσης των δημοκρατικών θεσμών) μιας νομισματικής ένωσης στην οποία ο ίδιος δεν πίστευε.
Προσωποποιούσε δηλαδή την εκρηκτική αντίφαση που γέννησε την Κρίση του Ευρώ και τις (αναπόφευκτα αποτυχημένες) πολιτικές αντιμετώπισής της που οδήγησαν, από τη μία μεριά, στην φτωχοποίηση της Ελλάδας και, από την άλλη, στην σημερινή αποβιομηχάνιση της Γερμανίας αλλά και της υπόλοιπης Ευρώπης.
Η Ιστορία θα τον κρίνει σκληρά, όχι όμως σκληρότερα από εκείνους που υπέκυψαν στις καταστροφικές του πολιτικές».
Όσον αφορά την πολιτεία του Schaeuble, σε βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη αναφέρονται τα εξής:
Με την έναρξη της τοποθέτησής του ο Schaueble έριξε ένα διαπεραστικό βλέμμα στον Sapin.
Δεν μπορούμε, είπε έντονα, να επιτρέψουμε στις εκλογές να αλλάζουν την οικονομική πολιτική.
Η Ελλάδα είχε υποχρεώσεις οι οποίες, με βάση τις συμφωνίες μεταξύ των προκατόχων μου και της τρόικας, δεν μπορούσαν να αναθεωρηθούν μέχρι την ολοκλήρωση του μνημονιακού προγράμματος.
Το γεγονός ότι το ελληνικό μνημονιακό πρόγραμμα ήταν αδύνατον να ολοκληρωθεί δε φαινόταν να τον απασχολεί.
Αυτό που με εξέπληξε στον Wolfgang Schaueble περισσότερο κι από την άποψή του ότι οι εκλογές έπρεπε να αποψιλωθούν από τη δυνατότητα να αλλάζουν κάτι ουσιαστικό, ότι έπρεπε να καταργηθεί η δημοκρατική διαδικασία επί της ουσίας, αν όχι τύποις, ήταν ότι δεν είχε κανέναν ενδοιασμό να την εκφράσει».

«Ως πατριώτης, όχι!»

«Μόνο μια κίνηση πέρα από λογικά επιχειρήματα και ρητορική θα μπορούσε να σπάσει τον φαύλο κύκλο.
Μια ανθρώπινη κίνηση, σκέφτηκα. Wolfgang, μπορώ να σου ζητήσω μια χάρη, τον ρώτησα ταπεινά.
Έγνεψε καταφατικά. Ενθαρρυμένος προχώρησα:
"Είσαι στην πολιτική ζωή εδώ και σαράντα χρόνια. Εγώ μόνο εδώ και πέντε μήνες.
Γνωρίζεις από τις προηγούμενες συναντήσεις μας πως παρακολουθώ με ενδιαφέρον τα άρθρα σου και τις ομιλίες σου από τα τέλη της δεκαετίας του ’80.
Θα ήθελα να ξεχάσεις για μια στιγμή πως είμαστε υπουργοί, ώστε να σε συμβουλευτώ.
Όχι να με διατάξεις τι να κάνω. Αλλά να με συμβουλεύσεις. Μπορείς να μου κάνεις αυτήν τη χάρη;".
Κάτω από το άγρυπνο βλέμμα των σαστισμένων υφυπουργών του ξανάγνεψε καταφατικά.
Αναθαρρεύοντας άλλη μία φορά, τον ευχαρίστησα και τον ρώτησα:
"Στη θέση μου θα υπέγραφες το μνημόνιο;"
Περίμενα πως θα μου έδινε την αναμενόμενη απάντηση ότι, δεδομένων των περιστάσεων, δεν υπήρχε εναλλακτική, συνοδευόμενη από τα συνήθη επιχειρήματα που στερούνταν της οποιασδήποτε οικονομικής λογικής. Δεν το έκανε όμως. Αντ’ αυτού κοίταξε έξω από το παράθυρο.
Για τα δεδομένα του Βερολίνου, ο καιρός ήταν ζεστός και ηλιόλουστος.
Μετά γύρισε προς το μέρος μου και η απάντησή του με αποσβόλωσε:
"Ως πατριώτης, όχι. Είναι κακό για τον λαό σου"».

Ν.Σ.
www.bankingnews.gr