Τα προβλήματα στην παραγωγή ειδών διατροφής, οι αλυσίδες εφοδιασμού και η έκρηξη τιμών που θα επιτείνει τις ήδη διευρυμένες κοινωνικές και διεθνείς ανισότητες
Σχετικά Άρθρα
Χαρίτσης (ΣΥΡΙΖΑ): Η κυβέρνηση αδιαφορεί για τις ανατιμήσεις σε τρόφιμα, ενέργεια, πρώτες ύλες
FAO: Αύξηση των διεθνών τιμών των τροφίμων τον Αύγουστο του 2021 - Ποια τρόφιμα βάζουν φωτιά στα ράφια των σουπερμάρκετ
ΟΗΕ - FAO: Εκτίναξη των τιμών στα τρόφιμα στο +31% σε ένα έτος τοn Ιούλιο 2021 – Κίνδυνος διατροφικής κρίσης
Την ώρα που η παγκόσμια οικονομία ακόμη δεν έχει αναρρώσει από το πλήγμα που προκάλεσαν τα μέτρα αντιμετώπισης της υγειονομική κρίσης αναδύεται ένας νέος μείζων κίνδυνος: μία επισιτιστική κρίση η οποία σχετίζεται τόσο με τις ελλείψεις στην παραγωγή διατροφικών ειδών που προκλήθηκαν από τα lockdowns όσο με το κύμα ανατιμήσεων των ίδιων ειδών που θα πλήξει τα πλέον αδύναμα τμήματα των κοινωνιών αλλά και κράτη καθώς σύμφωνα με οργανισμούς όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα μία έμμεση συνέπεια της κρίσης της πανδημίας είναι η διεύρυνση των ανισοτήτων τόσο μεταξύ των κρατών όσο και στο εσωτερικό των αναπτυγμένων οικονομιών.
Κατανάλωση και αγορά
Τις επιπτώσεις του παραπανω φαινομένου στην καταναλωτική συμπεριφορά και την αγορά κατέγραψε ο πρόεδρος ΕΒΕΠ - ΠΕΣΑ Βασίλης Κορκίδης, σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσε την Κυριακή 5 Σεπτεμβρίού 2021 ο οποίος ευθαρσώς προειδοποιεί για τις συνέπειες του εισαγόμενου πληθωρισμού στην εγχώρια οικονομίας.
Οι διεθνείς εξελίξεις
«Οι αυξήσεις στις διεθνείς τιμές των πρώτων υλών που αναπόφευκτα πέρασαν και το κατώφλι της ελληνικής αγοράς προβληματίζουν παραγωγούς, εισαγωγείς και εμπόρους» αναφέρει χαρακτηριστικά και προσθέτει:
«Οι φόβοι του προηγούμενου διαστήματος για ραγδαία άνοδο του κόστους παραγωγής και μεταφορών επαληθεύτηκαν, με τις πρώτες ανατιμήσεις να καταγράφονται σε μια μεγάλη γκάμα «ταχυκίνητων» καταναλωτικών προϊόντων.
Οι αιτίες
Η αυξητική τάση αναμένεται μάλιστα να ενταθεί το επόμενο διάστημα, καθώς έχουν δρομολογηθεί σημαντικές ανατιμήσεις που ήδη αποτυπώνονται στα ράφια, πλήττοντας τους καταναλωτές.
Οι ανατιμήσεις πηγάζουν κυρίως από το κόστος των πρώτων υλών, λόγω της μειωμένης αποδοτικότητας στις μεγάλες παραγωγικές χώρες, την αύξηση της ζήτησης από την Ασία και τη συρρίκνωση των αποθεμάτων παγκοσμίως.
Σημαντικός παράγοντας είναι βεβαίως και η ετήσια αύξηση των ναύλων μεταφοράς container από 350% έως και 485%».
Τα στοιχεία για τις ανατιμήσεις
Ο κ. Κορκίδης επικαλείται τα στοιχεία από το Γραφείο Έρευνας Αγοράς IRI και την ΕΛΣΤΑΤ, σύμφωνα με τα οποία στις τιμές φυτικής και ζωικής παραγωγής και γενικά σε 10 κατηγορίες τροφίμων, καταγράφηκε τον Αύγουστο του 2021 σε σύγκριση με τον αντίστοιχο του 2020, αύξηση 4,6%
«Πρώτοι στη λίστα των ανατιμήσεων είναι οι «εισαγόμενοι κωδικοί» βιομηχανικών ειδών με 9,3%.
Έχουμε μεγάλες αυξήσεις στη τιμή του φυσικού αερίου 80%, του πετρελαίου 40%, την ηλεκτρική ενέργεια 30%, τις πρώτες ύλες ακόμα και στον καφέ 60%, ενώ ακολουθούν τα εγχώρια προϊόντα και κυρίως τρόφιμα, όπως αρνί και κατσίκι 13%, οπωροκηπευτικά 8%, νωπά ψάρια 7%, φρούτα 5%, τυριά και λάδι 3%» τονίζει.
Μετακύλιση του κόστους
Το ανησυχητικό -προσθέτει- είναι πως πολλά ακόμη προϊόντα από το «καλάθι της νοικοκυράς» ετοιμάζονται να ακολουθήσουν το «ράλι τιμών», που καταγράφεται εδώ και 20 εβδομάδες, δεδομένου ότι οι αντοχές των προμηθευτών για απορρόφηση του επιπλέον κόστους που υφίστανται είναι περιορισμένες.
Προβληματισμός
Σύμφωνα με τον κ. Κορκίδη, το σοβαρό πρόβλημα που έχει προκύψει παρακολουθεί στενά η κυβέρνηση, με τα αρμόδια υπουργεία να μην κρύβουν τον προβληματισμό τους για τον εισαγόμενο πληθωρισμό που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
«Μια γενικευμένη ακρίβεια μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά στην αναθέρμανση της κατανάλωσης, η οποία αποτελεί βασικό ζητούμενο για την ελληνική οικονομία στη μετά πανδημία εποχή» αναφέρει, και καταλήγει:
Διάρκεια του φαινομένου
«Οι διεθνείς πληθωριστικές πιέσεις που οφείλονται στην αύξηση των τιμών πετρελαίου, φυσικού αερίου, λιπασμάτων, αγροτικής παραγωγής, βασικών αγαθών και παροχής υπηρεσιών ηλεκτρικού ρεύματος, δύσκολα αντιμετωπίζονται σε εθνικό επίπεδο, εκτός βεβαίως εάν η εκτίναξη του πληθωρισμού αποδειχθεί παροδικό φαινόμενο, που οφείλεται στις επιπτώσεις της πανδημίας και στο μεγάλο χρονικό διάστημα διακοπής της παραγωγής.
Ο δείκτης του ΟΗΕ και του ΔΝΤ
Πάντως, οι δείκτες δεν δείχνουν προοπτική αποκλιμάκωσης, αλλά το αντίθετο, με τον δείκτη των Ηνωμένων Εθνών για το παγκόσμιο κόστος των τροφίμων να αυξάνεται τον Αύγουστο για 15ο συνεχόμενο μήνα και τις τιμές να σκαρφαλώνουν στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας.
Επιπρόσθετα ο δείκτης «Commodity Food and Beverage Monthly Price Index», των πρώτων υλών τροφίμων και ποτών του ΔΝΤ παρουσίασε σε ένα μόλις χρόνο αύξηση 30%.
Βιομηχανίες τροφίμων
Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν οι μεγάλες βιομηχανίες τροφίμων, που επισημαίνουν πως παρατηρούνται ανοδικές τάσεις σε ολόκληρη την αλυσίδα παραγωγής, από τα δημητριακά και το γάλα μέχρι τα υλικά συσκευασίας.
Αντίστοιχα έμποροι του κλάδου αναφέρουν πως λαμβάνουν μηνύματα από τους μεγάλους προμηθευτές τους πως δεν αναμένεται υποχώρηση των τιμών από τα σημερινά επίπεδα».
Ακρίβεια και πείνα και στις αναπτυγμένες οικονομίας
Την ίδια ώρα σε μια σειρά δημοσιευμάτων σημαντικών διεθνών ΜΜΕ ο κίνδυνος μιας νέας διατροφικής κρίσης που θα πλήξει όχι μόνο τον αναπτυσσόμενο κόσμο αλλά και τις ανεπτυγμένες οικονομίες της Δύσης είναι πλέον ορατός.
Η ανεπάρκεια εργατικών χεριών, απότοκος της πανδημίας, οδηγεί σε μείωση της παραγωγής πολλών βασικών ειδών διατροφής σε κύριες παραγωγικές και εξαγωγικές χώρες, με αποτέλεσμα να αναφέρονται ήδη ελλείψεις.
Εφοδιαστική αλυσίδα και κλιματική κρίση
Με τη σειρά τους οι ελλείψεις συνδυάζονται με τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και τη συμφόρηση στις μεταφορές και πιέζουν ωθούν ανοδικά τις τιμές των τροφίμων.
Την κατάσταση επιδεινώνει, όμως, και η κλιματική κρίση, καθώς ο καύσωνας και οι πυρκαγιές έχουν πλήξει την παραγωγή ορισμένων οπωροκηπευτικών.
Εργατικά χέρια
Όπως αναφέρει το Bloomberg σε πρόσφατο δημοσίευμά του (3/9), η ανεπάρκεια εργατικών χεριών έχει πλήξει τόσο τα αγροκτήματα όσο και τις βιομηχανίες επεξεργασίας τροφίμων, αλλά ακόμη και τα εστιατόρια που αναφέρουν ελλείψεις σε ορισμένα είδη.
Και αυτό γιατί η ανεπάρκεια εργατικών χεριών καλύπτει όλο το φάσμα από τους εργάτες της συγκομιδής φρούτων και ζαρζαβατικών, το προσωπικό των σφαγείων, τους οδηγούς φορτηγών, τους αποθηκάριους έως τους σεφ και τους σερβιτόρους.
Από το Βιετνάμ στη Βρετανία και την Ιταλία
Στο Βιετνάμ, ο στρατός έχει κληθεί να βοηθήσει στη συγκομιδή του ρυζιού, στη Βρετανία οι κτηνοτρόφοι μειώνουν την παραγωγή γάλακτος, στη Βραζιλία καθυστερεί η ωρίμανση του καφέ κατά ένα μήνα και στις ΗΠΑ οι βιομηχανίες συσκευασίας κρεάτων προσπαθούν να προσλάβουν προσωπικό υποσχόμενες να τους χαρίσουν είδη της Apple, ενώ οι αλυσίδες ταχυφαγείων αυξάνουν τις τιμές στα μπέργκερ.
Σύμφωνα με στοιχεία της ένωσης αγροτών, στη Νότια Ιταλία έχει μειωθεί κατά 20% η παραγωγή ντομάτας εξαιτίας του παρατεταμένου καύσωνα και της παράλυσης των μεταφορών. Σ
Στη Μαλαισία, που είναι δεύτερη στον κόσμο στην παραγωγή φοινικέλαιου, έχει μειωθεί κατά 30% η παραγωγή φυτικών ελαίων που χρησιμοποιούνται σχεδόν στα πάντα, από τη σοκολάτα μέχρι τη μαργαρίνη.
Την ίδια στιγμή στο Νότιο Βιετνάμ, που συγκαταλέγεται στις πρώτες χώρες σε εξαγωγές πολλών ειδών διατροφής, η παραγωγή γαρίδας έχει μειωθεί κατά 60% έως 70% σε σύγκριση με τα προ της πανδημίας επίπεδα.
Σύμφωνα με στοιχεία της Υπηρεσίας Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), οι τιμές των τροφίμων έχουν πάρει την ανιούσα και αναμένονται περαιτέρω αυξήσεις, μολονότι έχουν αυξηθεί κατά 31% μέσα στους τελευταίους 12 μήνες.
Πληθωριστικές πιέσεις
Ανησυχητικά είναι, άλλωστε, τα στοιχεία που έχει δώσει τελευταία στη δημοσιότητα η Παγκόσμια Τράπεζα, καθώς ο δείκτης τιμών των αγροτικών προϊόντων βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα από το 2013 και αυξημένος τουλάχιστον κατά 30% σε σύγκριση με το περασμένο έτος.
Βασικά είδη διατροφής όπως το καλαμπόκι, τα σιτηρά και το ρύζι βρίσκονται ήδη σε απαγορευτικά επίπεδα για ορισμένα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα ιδιαιτέρως των φτωχών χωρών, καθώς οι τιμές έχουν σημειώσει άνοδο 43%, 12% και 10% αντιστοίχως, πάντα μέσα στους τελευταίους 12 μήνες.
Καθυστερήσεις και McDonald’s
Οι ακυρώσεις δρομολογίων πλοίων και οι μεγάλες καθυστερήσεις έχουν ως αποτέλεσμα ελλείψεις βασικών ειδών στα σούπερ μάρκετ της Βρετανίας, με τους εμπόρους τροφίμων της χώρας να αναφέρουν ελλείψεις σε ψωμί, κοτόπουλο και μπαχαρικά.
Οι Βρετανοί κτηνοτρόφοι αναγκάζονται να περιορίσουν την παραγωγή γάλακτος εξαιτίας της έλλειψης εργατικών χεριών.
Ετσι, εδώ και εβδομάδες η αλυσίδα των McDonald’s έχει ενημερώσει την πελατεία της ότι εξαιτίας ελλείψεων δεν μπορεί πλέον να προσφέρει milkshake.
ΔΝΤ: Commodity Food and Beverage Monthly Price Index Αυγούστου
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών