Σχετικά Άρθρα
Τουρκία: «Έκρηξη» του πληθωρισμού στο 36,08% τον Δεκέμβριο 2021 - Σε υψηλά 19 ετών
Η Τουρκία σχεδιάζει να γίνει πυρηνική δύναμη - Αξιωματούχος αποκαλύπτει τα μυστικά πολεμικά σχέδια του Erdogan
Η Τουρκία στοχοποιεί... 26 άτομα για την πτώση της λίρας - Αναζητά αποδιοπομπαίο τράγο για τους λάθος χειρισμούς
Erdogan: Νέο οικονομικό μοντέλο στην Τουρκία με χαμηλά επιτόκια αλλά και με κρυπτονομίσματα
Είπε πως «γρήγορα θα απομακρύνουμε τη φούσκα του πληθωρισμού» και πως «δεν θα επιτρέψουμε στους πολίτες να συντριβούν από τις υψηλές τιμές», ενώ υπογράμμισε πως «τα χειρότερα είναι πίσω μας».
Η τουρκική λίρα υποχώρησε έως και τις 13,5 λίρες έναντι δολαρίου από τις 12,96 σήμερα 4/1 καθώς οι οικονομολόγοι προβλέπουν ότι οι τιμές καταναλωτή θα συνεχίσουν να αυξάνονται, μετά την ανακοίνωση των στοιχείων που έδειξαν ότι ο ετήσιος πληθωρισμός στην Τουρκία αυξήθηκε στο 36,1% τον περασμένο μήνα.
Σημειώνεται ότι η λίρα άγγιξε χαμηλό-ρεκόρ των 18,4 λιρών ανά δολάριο πριν από δύο εβδομάδες, πριν ανακάμψει μετά τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση του προέδρου Erdogan για τη στήριξη του νομίσματος.
Για το 2021, η λίρα κατέγραψε απώλειες 44%, σημειώνοντας τη χειρότερη επίδοση μεταξύ των νομισμάτων των αναδυόμενων αγορών και τη χειρότερη χρονιά από τότε που ο Ταγίπ Ερντογάν ανέλαβε την εξουσία πριν από σχεδόν δύο δεκαετίες (αρχικά ως πρωθυπουργός και αργότερα ως πρόεδρος της Τουρκίας).
Η κεντρική τράπεζα έχει μειώσει το βασικό της επιτόκιο κατά 500 μονάδες βάσης από τον Σεπτέμβριο, στο 14%, υπό την πίεση του Erdogan, ο οποίος αναδόμησε την ηγεσία της τράπεζας πέρυσι.
Πολλοί οικονομολόγοι χαρακτηρίζουν τη νομισματική χαλάρωση απερίσκεπτη, δεδομένης της εκτίναξης των τιμών καταναλωτή στο 36,08% σε ετήσια βάση τον Δεκέμβριο, πολύ υψηλότερα από τις προβλέψεις ενώ το ποσοστό αυτό οφείλεται στην αδυναμία της λίρας και στις τιμές των μεταφορών και των τροφίμων.
Πρόωρες εκλογές στην Τουρκία «βλέπουν» οι αναλυτές
Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Tayyip Erdogan ουσιαστικά άνοιξε την πόρτα για πρόωρες εκλογές, αναφέρουν πολιτικοί αναλυτές στο Reuters, μετά από δύο μεγάλες πρόσφατες ανακοινώσεις - μια αύξηση 50% στον κατώτατο μισθό και ένα σύστημα προστασίας των καταθέσεων λόγω της συναλλαγματικής κατάρρευσης.
Οι ανακοινώσεις έγιναν μέσα σε πέντε ημέρες η μία από την άλλη, καθώς η κρίση συναλλάγματος έφτασε στο αποκορύφωμά της στις 20 Δεκεμβρίου, όταν η λίρα έπεσε στο ιστορικό χαμηλό των 18,4 ανά δολάριο, ταράζοντας βαθιά την οικονομία και τα νοικοκυριά.
Ο Erdogan και ανώτεροι αξιωματούχοι του κυβερνώντος Κόμματος ΑΚΡ (AKP) έχουν επανειλημμένα απορρίψει την ιδέα να διεξαχθούν προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές πριν από το προγραμματισμένο στα μέσα του 2023.
Ωστόσο, η ελάφρυνση των μισθών το 2022 και η απότομη ανάκαμψη της λίρας -το ράλι στα 12 ανά δολάριο- υποδηλώνουν ότι ο Erdogan μπορεί να θέλει να δράσει σύντομα, μετά από μια μακρά διολίσθηση στις δημοσκοπήσεις του.
Οι αναλυτές είπαν ότι οι ανακοινώσεις του απηχούν προεκλογικά παιγνίδια του παρελθόντος για να αποδείξουν τα ηγετικά του διαπιστευτήρια.
Μια πρόωρη δημοσκόπηση θα μπορούσε να αδικήσει τον συνασπισμό της αντιπολίτευσης, ο οποίος δεν έχει ακόμη συμφωνήσει για έναν προεδρικό υποψήφιο.
«Οι αποφάσεις έδωσαν... την εντύπωση ότι το ΑΚ Κόμμα και ο Erdogan είναι εξαιρετικοί διαχειριστές της οικονομίας», δήλωσε ο Mehmet Ali Kulat, πρόεδρος της MAK Consulting.
«Για τον Erdogan, μια ιστορία επιτυχίας «της τελευταίας στιγμής» εμφανίζεται πριν από κάθε εκλογές», είπε.
«Βλέπουμε ότι αυτή η διαδικασία θα παρουσιαστεί ως ένας πολιτικός ηγέτης που κέρδισε το δολάριο και διέκοψε το παιχνίδι των ξένων δυνάμεων».
Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα του μηνύματος θα εξαρτηθεί από την κατεύθυνση της λίρας και του πληθωρισμού, και τον αντίκτυπό τους στους Τούρκους που έχουν δει την αγοραστική τους δύναμη να μειώνεται.
Θετικό momentum
Για να ενισχύσει τη λίρα, ο Erdogan ανακοίνωσε ένα σχέδιο στο οποίο το κράτος προστατεύει τις καταθέσεις που έχουν μετατραπεί σε λίρες από μελλοντικές απώλειες υποτίμησης έναντι σκληρών νομισμάτων.
Με τη βοήθεια κρατικών παρεμβάσεων στην αγορά, η κίνηση σταμάτησε τη διολίσθηση του νομίσματος που προκλήθηκε από την ανορθόδοξη πολιτική του Erdogan να μειώσει τα επιτόκια παρά τον πληθωρισμό που φάνηκε να αγγίζει το 30% το Δεκέμβριο του 2021.
Ωστόσο, το καθεστώς κινδυνεύει να αυξήσει περαιτέρω τις τιμές και το δημοσιονομικό χρέος τους επόμενους μήνες, λένε οι οικονομολόγοι.
Ο Omer Taspinar, ειδικός στην Τουρκία στο Brookings και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Εθνικής Άμυνας, είπε ότι ο Erdogan «ακολουθεί ήδη την εκλογική πολιτική» αυξάνοντας την αγοραστική δύναμη των πολιτών.
«Για να σταματήσει η αιμορραγία, πρακτικά προσδιόρισε την αξία των τραπεζικών λογαριασμών σε εγχώριο νόμισμα σε δολάριο», είπε.
«Όλα αυτά στοχεύουν στη δημιουργία θετικής δυναμικής προτού προκηρύξει πρόωρες εκλογές».
Χρόνια διψήφιου πληθωρισμού και υποτίμησης έχουν καταβροχθίσει τα κέρδη των Τούρκων, ανεβάζοντας το βαθμό αποδοκιμασίας του Erdogan στα επίπεδα που σημείωσαν τελευταία φορά το 2015, σύμφωνα με έρευνα της MetroPoll που διεξήχθη αυτόν τον μήνα.
Άλλες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι θα έχανε στον δεύτερο γύρο έναντι ορισμένων πιθανών υποψηφίων της αντιπολίτευσης.
«Η εκλογική οικονομία εφαρμόζεται», δήλωσε ο πρόεδρος της Metropoll Ozer Sencar, προσθέτοντας ότι η δημοσιονομική στήριξη θα μπορούσε να βοηθήσει να κερδίσουμε τους αναποφάσιστους ψηφοφόρους του AKP.
«Η ιδέα ότι ο Erdogan «ο αρχηγός» μπορεί να λύσει αυτό το πρόβλημα θα γίνει ευρέως διαδεδομένη», είπε.
«Βλέπω πολύ κοντά τις εκλογές.
Τρεις μήνες αργότερα θα δούμε ότι η αποτίμηση των χρημάτων που παίρνουν οι άνθρωποι θα γίνει χωρίς νόημα.
Εάν ο Erdogan περιμένει ένα χρόνο για τις εκλογές, μπορεί να χάσει».
Ο Erdogan απέρριψε την ιδέα των πρόωρων εκλογών, που θέλουν οι ηγέτες της αντιπολίτευσης, ώστε να μπορέσουν να αντιστρέψουν το «νέο οικονομικό του πρόγραμμα» που επικεντρώνεται στις εξαγωγές, τις πιστώσεις και τα χαμηλά επιτόκια.
«Οι εκλογές δεν είναι στην ημερήσια διάταξη.
Είναι προγραμματισμένες για το 2023», δήλωσε στο Reuters αξιωματούχος του AKP, σημειώνοντας ότι το ηθικό ανέβηκε στο κόμμα και στην Τουρκία την τελευταία εβδομάδα. «Θα υπάρξουν νέα βήματα που θα ανακουφίσουν άλλα τμήματα της κοινωνίας».
Ένας άλλος ανώτερος αξιωματούχος του AKP είπε ότι οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των βημάτων θα ενισχύσουν την υποστήριξή του.
«Η ατμόσφαιρα πανικού στη χώρα έχει φύγει.
Τώρα θα συνεχίσουμε ήρεμα να κάνουμε τα σωστά βήματα», είπε ο αξιωματούχος.
Τούρκοι επενδυτές εξακολουθούν να είναι προσκολλημένοι σε ξένα νομίσματα, υπονομεύοντας το σχέδιο του προέδρου Erdogan να στηρίξει τη λίρα χωρίς να αυξήσει τα επιτόκια.
Οι εταιρείες αύξησαν τις διαθέσεις τους σε ξένο νόμισμα κατά περίπου 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια τις επτά ημέρες έως τις 24 Δεκεμβρίου, εκμεταλλευόμενες το ράλι που είδε τη λίρα σχεδόν να διπλασιάζει την αξία της εκείνη την εβδομάδα.
Ενώ τα νοικοκυριά μείωσαν τις θέσεις τους κατά κάτι περισσότερο από 100 εκατομμύρια δολάρια, δεν σημειώθηκε σχεδόν καμία μείωση στις συνολικές καταθέσεις σε ξένο νόμισμα, οι οποίες ανήλθαν στο ποσό-ρεκόρ των 239 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της κεντρικής τράπεζας.
Αυτή η αγάπη για τα δολάρια στην Τουρκία είναι καθαρά απότοκος της νομισματικής πολιτικής που για χρόνια παρέμεινε πολύ χαλαρή για να βάλει καπάκι στον πληθωρισμό και το αποτέλεσμα αυτού ήταν να την πληρώσει η λίρα.
Υπογραμμίζει επίσης τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αρχές για να πείσουν τους επενδυτές να μετατρέψουν τις αποταμιεύσεις τους σε τοπικό νόμισμα, το οποίο έχει χάσει περισσότερο από το 85% της αξίας του έναντι του δολαρίου από το 2012.
Συναλλαγματικές παρεμβάσεις
Το μέγεθος των πρόσφατων παρεμβάσεων θυμίζει πράξεις που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2018 και 2020, όταν οι κρατικοί δανειστές πλημμύριζαν συστηματικά την αγορά με δολάρια απροειδοποίητα για να στηρίξουν τη λίρα. Η κυβέρνηση διέψευσε αναφορές για τις λεγόμενες backdoor πωλήσεις.
Τα ακαθάριστα αποθεματικά της Τουρκίας ανέρχονται σε 110,9 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ωστόσο, τα καθαρά αποθεματικά - τα οποία πολλοί οικονομολόγοι χρησιμοποιούν ως μετρητή για το πόση δύναμη πυρός έχουν στη διάθεσή τους οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής - είναι τώρα μόλις 8,6 δισεκατομμύρια δολάρια.
Μάλιστα προ ολίγων ωρών έγινε γνωστό το τέχνασμα της 31ης Δεκεμβρίου 2021, κατά το οποίο η κεντρική τράπεζα κατάφερε να καταγράψει κέρδη 10 δισ. δολαρίων σε μία ημέρα και αντί για ζημία 70 δισ. λιρών, να κλείσει το έτος με κέρδος 60 δισ. λιρών.
Goldman Sachs: Πάνω από το 40% ο πληθωρισμός της Τουρκίας το 2022
Ο πληθωρισμός στην Τουρκία αναμένεται να παραμείνει πάνω από το 40% για το μεγαλύτερο μέρος του 2022, σύμφωνα με σημείωμα της Goldman Sachs, η οποία προβλέπει ότι το ποσοστό θα ξεπεράσει το προσφάτως ανακοινωθέν 36% του περασμένου μήνα.
Ο πληθωρισμός στη χώρα επιταχύνθηκε στο 36,1% τον Δεκέμβριο, ανακοίνωσε τη Δευτέρα η Τουρκική Στατιστική Υπηρεσία, σημειώνοντας νέο ρεκόρ, ενώ οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν στο 13,58%.
Η Τουρκία διατηρεί επί του παρόντος τον όγδοο υψηλότερο πληθωρισμό στον κόσμο, ανέφερε το Reuters τη Δευτέρα, επικαλούμενο μια λίστα Trading Economics, πράγμα που φέρνει τη χώρα του Erdogan πίσω από τη Ζιμπάμπουε και την Αργεντινή και μπροστά από το Ιράν και την Αιθιοπία.
Ο πληθωρισμός του Δεκεμβρίου της χώρας σηματοδοτεί τον υψηλότερο πληθωρισμό εδώ και δύο σχεδόν δεκαετίες από τότε που ο Τούρκος πρόεδρος ανέλαβε την εξουσία, και απειλεί να διαβρώσει περαιτέρω την υποστήριξη προς το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), η οποία βαίνει μειούμενη και ανάγκασε τον Erdogan να καταφύγει σε πρακτικές δημιουργίας εμφυλιακού κλίματος.
Η αύξηση των τιμών καταναλωτή, σχεδόν επτά φορές πάνω από τον αρχικό στόχο που είχε θέσει η κυβέρνηση, εξηγείται από την πτώση κατά 45% της λίρας έναντι του δολαρίου μέσα σε έναν χρόνο, παρά τα κατεπείγοντα μέτρα που ανακοίνωσε ο Erdogan στα μέσα Δεκεμβρίου.
Αντιλαμβανόμενος τη ζημιά που προκαλείται όχι μόνο στην οικονομία αλλά και στη δημοτικότητά του, ο Τούρκος πρόεδρος δεσμεύτηκε απόψε 3/1, μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ότι θα ρίξει τον πληθωρισμό σε μονοψήφιο νούμερο «το συντομότερο δυνατόν», προσθέτοντας ότι το έχει κάνει ήδη στο παρελθόν και θα το ξανακάνει τώρα.
Ο Erdogan εξέφρασε τη λύπη του για το επίπεδο που κατέγραψε ο πληθωρισμός το 2021 και υποσχέθηκε ότι θα «ερευνηθούν» οι υπερβολικές αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων.
Απέδωσε την αύξηση του πληθωρισμού στις τιμές των εμπορευμάτων και την ισοτιμία, ενώ υποσχέθηκε επίσης ότι θα παρασχεθεί πρόσθετη στήριξη στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων.
Η αντιπολίτευση και ένα μέρος των πολιτών κατηγορούν το Εθνικό Γραφείο Στατιστικής (Tüik) ότι υποβαθμίζει ηθελημένα τις αυξήσεις των τιμών, λόγω της οικονομικής πολιτικής που ακολουθεί ο Erdogan, στο πλαίσιο της οποίας η Κεντρική Τράπεζα μειώνει συστηματικά τα επιτόκια τους τελευταίους μήνες.
Σε αντίθεση με τις κλασικές οικονομικές θεωρίες, ο Τούρκος πρόεδρος υποστηρίζει ότι τα υψηλά επιτόκια ευνοούν τον πληθωρισμό, αλλά η νομισματική πολιτική του είχε ως αποτέλεσμα την κατακρήμνιση της λίρας.
Ο Erdogan αρνείται κάθε παρέκκλιση από την οικονομική πολιτική του, στην οποία αποδίδει τις πολιτικές επιτυχίες του, και φαίνεται ότι βασίζεται στην ανάπτυξη, η οποία έφτασε το 7,4% κατά το τρίτο τρίμηνο του έτους.
Η ανάπτυξη ωστόσο οφείλεται στο γεγονός ότι οι εξαγωγές έγιναν φτηνότερες και ως εκ τούτου αυξήθηκαν κατά 32,9% σε ετήσια βάση, φτάνοντας τα 225,37 δισεκ. δολάρια, αριθμός «ρεκόρ», όπως είπε ο ίδιος, χαιρετίζοντας αυτά τα καλά αποτελέσματα.
Για να στηρίξουν το νόμισμα απέναντι στο δολάριο, οι αρχές κάλεσαν τους εξαγωγείς να μεταφέρουν το 25% του ύψους των εξαγωγών τους σε ευρώ, δολάρια ή στερλίνες στη Νομισματική Αρχή της Τουρκίας.
Για τα νοικοκυριά, η κατάρρευση του νομίσματος μεταφράζεται σε ολοένα και μεγαλύτερους λογαριασμούς, αφού η χώρα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές πρώτων υλών και ενέργειας.
Σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία, το αλεύρι και το κοτόπουλο αυξήθηκαν κατά 86% μέσα σε έναν χρόνο, το ηλιέλαιο κατά 76% και το ψωμί κατά 54%.
Σε αυτό το δυνητικά εκρηκτικό πολιτικά πλαίσιο, ο πρόεδρος Erdogan αύξησε από την 1η Ιανουαρίου τον κατώτατο μισθό, από τις 2.825.90 λίρες στις 4.253,40 (περίπου 275 ευρώ), αύξηση 50% που ήδη εν μέρει έχει εξανεμιστεί από τον πληθωρισμό.
«Φοβάμαι πως όλες οι αυξήσεις μισθών θα εξανεμιστούν μέσα σε δυο μήνες», σχολίασε στο Twitter ο G. E. Altincaz, ο επικεφαλής οικονομολόγος της ομοσπονδίας εργοδοτικών οργανώσεων Tüsiad.
«Ποσοστά πληθωρισμού φριχτά για την Τουρκία τον Δεκέμβριο.
Το αποτέλεσμα των καταστροφικών οικονομικών πολιτικών», σχολίασε από την πλευρά του ο οικονομολόγος Timothy As, ειδικός σε θέματα που αφορούν την Τουρκία στην εταιρεία BlueBay Asset Management, για τον οποίο η χώρα βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με ένα «σπιράλ πληθωρισμού/υποτίμησης» σαν αυτά που καταγράφηκαν στην Αργεντινή και τη Βενεζουέλα.
Η πορεία της λίρας
Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας μείωσε το επιτόκιο αναφοράς της κατά 500 μονάδες βάσης από τον Σεπτέμβριο σε μια σειρά κινήσεων που ενθαρρύνει ο Erdogan ο οποίος επιτέθηκε στο αυξημένο κόστος δανεισμού ως πρόκληση για τις επιχειρήσεις και τροχοπέδη για την οικονομική ανάπτυξη.
Οι περικοπές οδήγησαν τη λίρα σε ανατροπή που τροφοδότησε τις αυξήσεις των τιμών καταναλωτή.
Η λίρα ανέκτησε ένα μέρος των απωλειών της τον Δεκέμβριο, αφού ο Erdogan εισήγαγε έναν μηχανισμό που υπόσχεται να αποζημιώσει τους κατόχους της λίρας όταν το νόμισμα αποδυναμωθεί σε ένα ορισμένο επίπεδο.
Ωστόσο, η λίρα Τουρκίας παραμένει περίπου 31% χαμηλότερα από το επίπεδο της 23ης Σεπτεμβρίου, όταν η κεντρική τράπεζα άρχισε να μειώνει τα επιτόκια.
Η λίρα υποχώρησε στο χαμηλό επίπεδο - ρεκόρ των 18,4 λιρών ανά δολάριο τον Δεκέμβριο για να ανακάμψει στη συνέχεια μετά τις κρατικές παρεμβάσεις. 
Η απόφαση για μείωση πέντε ποσοστιαίων μονάδων από το επιτόκιο αναφοράς της κεντρικής τράπεζας οδήγησε σε διολίσθηση περίπου 44% της λίρας πέρυσι, καθιστώντας την το χειρότερο μεταξύ όλων των μεγάλων νομισμάτων που παρακολουθεί το Bloomberg.
Το νόμισμα αποδυναμώθηκε επίσης μετά την έκθεση για τον πληθωρισμό του Δεκεμβρίου και διαπραγματεύτηκε 2,3% χαμηλότερα.
«Αναμένουμε ότι ο βασικός πληθωρισμός θα επιταχυνθεί μέχρι τον Μάιο-Ιούνιο», δήλωσε ο Ozlem Bayraktar Goksen, επικεφαλής οικονομολόγος της Tacirler Yatirim με έδρα την Κωνσταντινούπολη.
«Δεν βλέπουμε αλλαγή στα επιτόκια πολιτικής το πρώτο τρίμηνο σύμφωνα με τις οδηγίες της κεντρικής τράπεζας».
Σχόλια αναγνωστών