Ο οικονομολόγος Zoltan Pozsar πρότεινε μια συμφωνία «Bretton Woods III» που θα αντικαθιστούσε το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα το οποίο βασίζεται στο δολάριο με ένα σύστημα βασισμένο στα ψηφιακά νομίσματα της κεντρικής τράπεζας (CBDCs), μαζί με χρυσό ή άλλα εμπορεύματα
H επιτυχημένη συμφωνία του Plaza της δεκαετίας του 1985 χρησιμεύει τώρα προφανώς ως έμπνευση για την κυβέρνηση του Προέδρου των ΗΠΑ Donald Trump, καθώς αναζητά τρόπους να αποδυναμώσει το δολάριο με απώτερο στόχο να βελτιώσει το εμπορικό ισοζύγιο της Αμερικής.
Ενώ την ίδια ώρα δεν θέλει να αποδυναμώσει την ισχύ του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος
O Donald Trump και οι ομάδα του -κυρίως ο Stephen Miran, ο νέος πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων- θα αποκαλούσαν τη συμφωνία «Συμφωνία Mar-a-Lago», καθώς θα υπογραφόταν στο ομώνυμο θέρετρο του προέδρου στη Φλόριντα (στο BN έχουμε αναφερθεί σε αυτή πρόταση για αναδιάρθρωση του αμερικανικού χρέους).
Θα μπορούσε κάποιος να φανταστεί μια λογική πρόταση για συντονισμένη παρέμβαση μεταξύ των μεγάλων οικονομιών για την αποδυνάμωση του δολαρίου επισημαίνει ο Jeffrey Frankel Καθηγητής στο Harvard, ο οποίος υπηρέτησε ως μέλος του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων του Προέδρου Βill Clinton.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα λάμβαναν μέτρα για να μειώσουν το δημοσιονομικό τους έλλειμμα και χώρες με μεγάλα πλεονάσματα όπως η Γερμανία θα αύξαναν το δικό τους, αντιμετωπίζοντας έτσι τη θεμελιώδη κινητήρια δύναμη των σημερινών διεθνών εμπορικών ανισορροπιών.
Αλλά η Συμφωνία Mar-a-Lago δεν κάνει τίποτα τέτοιο – και εδώ εντοπίζονται τα προβλήματα.
Αντίθετα, είναι ένα όραμα που κινδυνεύει να κάνει ακριβώς αυτό που φοβάται η κυβέρνηση Trump: να βλάψει την ικανότητα της Αμερικής να χρηματοδοτεί τα ελλείμματά της (και, ειδικότερα, να διατηρήσει τα επιτόκια χαμηλά) και να υπονομεύσει το καθεστώς του δολαρίου ΗΠΑ ως το κορυφαίο διεθνές νόμισμα.
Ας ξεκινήσουμε με τα επιτόκια…
Μια παρέμβαση ξένων κεντρικών τραπεζών για την αποδυνάμωση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του δολαρίου θα συνεπαγόταν μείωση της διακράτησης από τους ξένους εντόκων γραμματίων των ΗΠΑ.
Όμως η πτώση της ζήτησης για έντοκα θα οδηγούσε σε πτώση των τιμών τους και αύξηση των επιτοκίων.
Αν το σκεφτούμε ως εξής: εάν το εμπορικό ισοζύγιο βελτιωθεί όταν η οικονομία είναι σε πλήρη δυναμικότητα, τα στοιχεία της εγχώριας ζήτησης (οικιακή κατανάλωση και επιχειρηματικές επενδύσεις) πρέπει να τεθούν σε δεύτερη μοίρα (και συνεπώς να έχουμε ύφεση της οικονομικής δραστηριότητας), άρα η οικονομία έχουμε εκροή κρίσιμων κεφαλαίων.
Όσο για το δολάριο, η εκθρόνισή του είναι, κατά μία έννοια, αναπόσπαστο μέρος του οράματος που εμψυχώνει τη Συμφωνία Mar-a-Lago.
Ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο ήταν ο οικονομολόγος Zoltan Pozsar, ο οποίος πρότεινε μια συμφωνία «Bretton Woods III» που θα αντικαθιστούσε το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα το οποίο βασίζεται στο δολάριο με ένα σύστημα βασισμένο στα ψηφιακά νομίσματα της κεντρικής τράπεζας (CBDCs), μαζί με χρυσό ή άλλα εμπορεύματα.
Σύμφωνα με τον Pozsar, η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα ενίσχυε τον ισολογισμό της ανατιμώντας τον χρυσό.
Αλλά μια τέτοια προσπάθεια υποτίμησης του δολαρίου θα μπορούσε κάλλιστα να οδηγήσει στην κατάρρευσή του ως κυρίαρχου αποθεματικού νομίσματος - μια διαδικασία που θα επιταχυνόταν εάν η νομισματική χαλάρωση από την Federal Reserve των ΗΠΑ ήταν μέρος της συμφωνίας.
Ενώ ο Trump πίεσε για μια πιο διευκολυντική νομισματική πολιτική, κατέστησε επίσης σαφές ότι θέλει να διατηρήσει την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία του δολαρίου, ακόμη κι αν χρειαστεί να χρησιμοποιήσει δασμούς για να αναγκάσει χώρες (όπως τις οικονομίες της ομάδας των BRICS) να μην το υπονομεύσουν, η Goldman Sachs και άλλες επενδυτικές τράπαζες έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για αυτό τον εμπορικό πόλεμο που θα κοστίσει σε όλες τις πλευρές.
Σίγουρα, όπως έχει σημειώσει ο υπουργός Οικονομικών Scott Bessent, η υποτίμηση του δολαρίου και η κυριαρχία του δολαρίου δεν αλληλοαποκλείονται απαραίτητα.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, για παράδειγμα, το δολάριο υποτιμήθηκε ταυτόχρονα και αντιπροσώπευε μεγαλύτερο μερίδιο των συναλλαγματικών αποθεμάτων των κεντρικών τραπεζών.
Υπάρχει όμως σαφής αντίθεση μεταξύ των δύο στόχων.
Εάν μια Συμφωνία Mar-a-Lago αποθαρρύνει τις κεντρικές τράπεζες από το να διατηρούν ομόλογα των ΗΠΑ, είναι ιδιαίτερα δύσκολο να δούμε πώς θα επιβιώσει η παγκόσμια θέση του δολαρίου.
Ο δωρεάν… δανεισμός και τα τέλη
Ωστόσο, αυτό είναι ακριβώς αυτό που ο Miran φαίνεται έτοιμος να κάνει. Προτείνει να υποχρεωθούν οι ξένες κεντρικές τράπεζες να διατηρούν 100ετή ομόλογα των ΗΠΑ χωρίς πληρωμές τοκομεριδίων (κουπόνια) αντί των εντόκων γραμματίων που κατέχουν τώρα. (Αυτό θα ισοδυναμούσε με αναδιάρθρωση του χρέους των ΗΠΑ, το οποίο ισοδυναμεί με αθέτηση χρέους – default).
Εναλλακτικές —ή πρόσθετες— διατάξεις περιλαμβάνουν την εισαγωγή «τελών χρήστη» που χρεώνονται στις ξένες κεντρικές τράπεζες που κατέχουν χρέος των ΗΠΑ και έναν γενικότερο φόρο στις ξένες επενδύσεις στις ΗΠΑ (θυμίζει τον περίφημο φόρο Tobin για τις βραχυπρόθεσμες συναλλαγές στην αγορά των νομισμάτων που προτάθηκε τη δεκαετία του 1970).
Ο ρόλος του κρατικού επενδυτικού ταμείου
Το κρατικό επενδυτικό ταμείο (SWF - Sovereign Wealth Fund) το οποίο διέταξε να δημιουργηθεί ο Trump, προφανώς υποτίθεται ότι παίζει επίσης κάποιο απροσδιόριστο ρόλο στο όραμα της συμφωνίας Mar-a-Lago.
Δεν είναι σαφές από πού θα προέλθουν τα χρήματα για αυτό το SWF.
Όπως και οι αναπτυσσόμενες οικονομίες, οι ΗΠΑ θα ήταν θετικό να μην ξεκινήσουν ένα SWF που θα έπρεπε να δανειστεί για να χρηματοδοτήσει την οικονομία λόγω ανεπαρκών διεθνών συναλλαγματικών αποθεμάτων.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι τα SWF λειτουργούν καλύτερα όταν -σε αντίθεση με το προτεινόμενο ταμείο του Τrump- επενδύουν σε ξένα και όχι σε εγχώρια περιουσιακά στοιχεία.
Ακόμη και αν παραμερίσουμε το Ταμείο, η πρόταση του Miran δεν στηρίζεται στην πραγματικότητα.
Γιατί οι κεντρικές τράπεζες του κόσμου και άλλοι επενδυτές θα δέχονταν 100ετή ομόλογα –τα οποία δεν θα πλήρωναν τόκους για έναν αιώνα– στη θέση των παλιών γραμματίων;
Γιατί να αποδεχθούν νέα τέλη και φόρους στα χρέη ή τις επενδύσεις τους στις ΗΠΑ;
Ο Trump μπορεί να πει ότι η απάντηση είναι απλή: έτσι μπορούν να αποφύγουν τους τιμωρητικούς δασμούς.
Αλλά έχει επικαλεσθεί αυτό το όπλο τόσο ανελέητα - στο όνομα τόσων πολλών στόχων, με τόσες αναβολές και ανατροπές - που γρήγορα χάνει τον ισχύ του.
Οι χώρες δεν θα γονατίσουν, αλλά ήδη ζητούν διεξόδους.
Εάν ο Trump πιέσει πολύ σκληρά, η διαρροή μπορεί κάλλιστα να μετατραπεί σε μαζική φυγή από το δολάριο.
Προσπάθειες μόχλευσης της στρατιωτικής και γεωπολιτικής ισχύος των ΗΠΑ για να εξαναγκάσουν τις χώρες να αποδεχτούν τους όρους της συμφωνίας Mar-a-Lago. θα αποδειχθεί εξίσου αναποτελεσματική.
Ναι, τη δεκαετία του 1960, η Γερμανία συμφώνησε να καλύψει τα έξοδα τοποθέτησης Αμερικανών στρατιωτών στο έδαφός της, προκειμένου να διατηρηθεί το σύστημα του Bretton Woods.
Και το 1991, το Κουβέιτ και η Σαουδική Αραβία κάλυψαν μεγάλο μερίδιο των δαπανών που πραγματοποίησαν οι ΗΠΑ για τον πόλεμο του Κόλπου.
Αλλά υπάρχει μια κρίσιμη διαφορά μεταξύ του τώρα και του τότε: η καλή θέληση.
Με την τάση του για απειλές και τον εξαναγκασμό, την προθυμία του να προδώσει φίλους και συμμάχους και την περιφρόνηση και των κανόνων, ο Trump κατέστρεψε συστηματικά όποιο διεθνές πολιτικό κεφάλαιο κληρονόμησε, αποδεκατίζοντας την παγκόσμια ηγεσία των ΗΠΑ στη διαδικασία.
Η καταναγκαστική Συμφωνία του Mar-a-Lago -η οποία παραπέμπει στην απαίτηση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας για κεφάλικό φόρο από τα εδάφη που κατείχαν οι λεγεώνες της- απλώς θα επιτάχυνε την παρακμή της Αμερικής.
www.bankingnews.gr
Ενώ την ίδια ώρα δεν θέλει να αποδυναμώσει την ισχύ του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος
O Donald Trump και οι ομάδα του -κυρίως ο Stephen Miran, ο νέος πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων- θα αποκαλούσαν τη συμφωνία «Συμφωνία Mar-a-Lago», καθώς θα υπογραφόταν στο ομώνυμο θέρετρο του προέδρου στη Φλόριντα (στο BN έχουμε αναφερθεί σε αυτή πρόταση για αναδιάρθρωση του αμερικανικού χρέους).
Θα μπορούσε κάποιος να φανταστεί μια λογική πρόταση για συντονισμένη παρέμβαση μεταξύ των μεγάλων οικονομιών για την αποδυνάμωση του δολαρίου επισημαίνει ο Jeffrey Frankel Καθηγητής στο Harvard, ο οποίος υπηρέτησε ως μέλος του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων του Προέδρου Βill Clinton.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα λάμβαναν μέτρα για να μειώσουν το δημοσιονομικό τους έλλειμμα και χώρες με μεγάλα πλεονάσματα όπως η Γερμανία θα αύξαναν το δικό τους, αντιμετωπίζοντας έτσι τη θεμελιώδη κινητήρια δύναμη των σημερινών διεθνών εμπορικών ανισορροπιών.
Αλλά η Συμφωνία Mar-a-Lago δεν κάνει τίποτα τέτοιο – και εδώ εντοπίζονται τα προβλήματα.
Αντίθετα, είναι ένα όραμα που κινδυνεύει να κάνει ακριβώς αυτό που φοβάται η κυβέρνηση Trump: να βλάψει την ικανότητα της Αμερικής να χρηματοδοτεί τα ελλείμματά της (και, ειδικότερα, να διατηρήσει τα επιτόκια χαμηλά) και να υπονομεύσει το καθεστώς του δολαρίου ΗΠΑ ως το κορυφαίο διεθνές νόμισμα.
Ας ξεκινήσουμε με τα επιτόκια…
Μια παρέμβαση ξένων κεντρικών τραπεζών για την αποδυνάμωση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του δολαρίου θα συνεπαγόταν μείωση της διακράτησης από τους ξένους εντόκων γραμματίων των ΗΠΑ.
Όμως η πτώση της ζήτησης για έντοκα θα οδηγούσε σε πτώση των τιμών τους και αύξηση των επιτοκίων.
Αν το σκεφτούμε ως εξής: εάν το εμπορικό ισοζύγιο βελτιωθεί όταν η οικονομία είναι σε πλήρη δυναμικότητα, τα στοιχεία της εγχώριας ζήτησης (οικιακή κατανάλωση και επιχειρηματικές επενδύσεις) πρέπει να τεθούν σε δεύτερη μοίρα (και συνεπώς να έχουμε ύφεση της οικονομικής δραστηριότητας), άρα η οικονομία έχουμε εκροή κρίσιμων κεφαλαίων.
Όσο για το δολάριο, η εκθρόνισή του είναι, κατά μία έννοια, αναπόσπαστο μέρος του οράματος που εμψυχώνει τη Συμφωνία Mar-a-Lago.
Ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο ήταν ο οικονομολόγος Zoltan Pozsar, ο οποίος πρότεινε μια συμφωνία «Bretton Woods III» που θα αντικαθιστούσε το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα το οποίο βασίζεται στο δολάριο με ένα σύστημα βασισμένο στα ψηφιακά νομίσματα της κεντρικής τράπεζας (CBDCs), μαζί με χρυσό ή άλλα εμπορεύματα.
Σύμφωνα με τον Pozsar, η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα ενίσχυε τον ισολογισμό της ανατιμώντας τον χρυσό.
Αλλά μια τέτοια προσπάθεια υποτίμησης του δολαρίου θα μπορούσε κάλλιστα να οδηγήσει στην κατάρρευσή του ως κυρίαρχου αποθεματικού νομίσματος - μια διαδικασία που θα επιταχυνόταν εάν η νομισματική χαλάρωση από την Federal Reserve των ΗΠΑ ήταν μέρος της συμφωνίας.
Ενώ ο Trump πίεσε για μια πιο διευκολυντική νομισματική πολιτική, κατέστησε επίσης σαφές ότι θέλει να διατηρήσει την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία του δολαρίου, ακόμη κι αν χρειαστεί να χρησιμοποιήσει δασμούς για να αναγκάσει χώρες (όπως τις οικονομίες της ομάδας των BRICS) να μην το υπονομεύσουν, η Goldman Sachs και άλλες επενδυτικές τράπαζες έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για αυτό τον εμπορικό πόλεμο που θα κοστίσει σε όλες τις πλευρές.
Σίγουρα, όπως έχει σημειώσει ο υπουργός Οικονομικών Scott Bessent, η υποτίμηση του δολαρίου και η κυριαρχία του δολαρίου δεν αλληλοαποκλείονται απαραίτητα.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, για παράδειγμα, το δολάριο υποτιμήθηκε ταυτόχρονα και αντιπροσώπευε μεγαλύτερο μερίδιο των συναλλαγματικών αποθεμάτων των κεντρικών τραπεζών.
Υπάρχει όμως σαφής αντίθεση μεταξύ των δύο στόχων.
Εάν μια Συμφωνία Mar-a-Lago αποθαρρύνει τις κεντρικές τράπεζες από το να διατηρούν ομόλογα των ΗΠΑ, είναι ιδιαίτερα δύσκολο να δούμε πώς θα επιβιώσει η παγκόσμια θέση του δολαρίου.
Ο δωρεάν… δανεισμός και τα τέλη
Ωστόσο, αυτό είναι ακριβώς αυτό που ο Miran φαίνεται έτοιμος να κάνει. Προτείνει να υποχρεωθούν οι ξένες κεντρικές τράπεζες να διατηρούν 100ετή ομόλογα των ΗΠΑ χωρίς πληρωμές τοκομεριδίων (κουπόνια) αντί των εντόκων γραμματίων που κατέχουν τώρα. (Αυτό θα ισοδυναμούσε με αναδιάρθρωση του χρέους των ΗΠΑ, το οποίο ισοδυναμεί με αθέτηση χρέους – default).
Εναλλακτικές —ή πρόσθετες— διατάξεις περιλαμβάνουν την εισαγωγή «τελών χρήστη» που χρεώνονται στις ξένες κεντρικές τράπεζες που κατέχουν χρέος των ΗΠΑ και έναν γενικότερο φόρο στις ξένες επενδύσεις στις ΗΠΑ (θυμίζει τον περίφημο φόρο Tobin για τις βραχυπρόθεσμες συναλλαγές στην αγορά των νομισμάτων που προτάθηκε τη δεκαετία του 1970).
Ο ρόλος του κρατικού επενδυτικού ταμείου
Το κρατικό επενδυτικό ταμείο (SWF - Sovereign Wealth Fund) το οποίο διέταξε να δημιουργηθεί ο Trump, προφανώς υποτίθεται ότι παίζει επίσης κάποιο απροσδιόριστο ρόλο στο όραμα της συμφωνίας Mar-a-Lago.
Δεν είναι σαφές από πού θα προέλθουν τα χρήματα για αυτό το SWF.
Όπως και οι αναπτυσσόμενες οικονομίες, οι ΗΠΑ θα ήταν θετικό να μην ξεκινήσουν ένα SWF που θα έπρεπε να δανειστεί για να χρηματοδοτήσει την οικονομία λόγω ανεπαρκών διεθνών συναλλαγματικών αποθεμάτων.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι τα SWF λειτουργούν καλύτερα όταν -σε αντίθεση με το προτεινόμενο ταμείο του Τrump- επενδύουν σε ξένα και όχι σε εγχώρια περιουσιακά στοιχεία.
Ακόμη και αν παραμερίσουμε το Ταμείο, η πρόταση του Miran δεν στηρίζεται στην πραγματικότητα.
Γιατί οι κεντρικές τράπεζες του κόσμου και άλλοι επενδυτές θα δέχονταν 100ετή ομόλογα –τα οποία δεν θα πλήρωναν τόκους για έναν αιώνα– στη θέση των παλιών γραμματίων;
Γιατί να αποδεχθούν νέα τέλη και φόρους στα χρέη ή τις επενδύσεις τους στις ΗΠΑ;
Ο Trump μπορεί να πει ότι η απάντηση είναι απλή: έτσι μπορούν να αποφύγουν τους τιμωρητικούς δασμούς.
Αλλά έχει επικαλεσθεί αυτό το όπλο τόσο ανελέητα - στο όνομα τόσων πολλών στόχων, με τόσες αναβολές και ανατροπές - που γρήγορα χάνει τον ισχύ του.
Οι χώρες δεν θα γονατίσουν, αλλά ήδη ζητούν διεξόδους.
Εάν ο Trump πιέσει πολύ σκληρά, η διαρροή μπορεί κάλλιστα να μετατραπεί σε μαζική φυγή από το δολάριο.
Προσπάθειες μόχλευσης της στρατιωτικής και γεωπολιτικής ισχύος των ΗΠΑ για να εξαναγκάσουν τις χώρες να αποδεχτούν τους όρους της συμφωνίας Mar-a-Lago. θα αποδειχθεί εξίσου αναποτελεσματική.
Ναι, τη δεκαετία του 1960, η Γερμανία συμφώνησε να καλύψει τα έξοδα τοποθέτησης Αμερικανών στρατιωτών στο έδαφός της, προκειμένου να διατηρηθεί το σύστημα του Bretton Woods.
Και το 1991, το Κουβέιτ και η Σαουδική Αραβία κάλυψαν μεγάλο μερίδιο των δαπανών που πραγματοποίησαν οι ΗΠΑ για τον πόλεμο του Κόλπου.
Αλλά υπάρχει μια κρίσιμη διαφορά μεταξύ του τώρα και του τότε: η καλή θέληση.
Με την τάση του για απειλές και τον εξαναγκασμό, την προθυμία του να προδώσει φίλους και συμμάχους και την περιφρόνηση και των κανόνων, ο Trump κατέστρεψε συστηματικά όποιο διεθνές πολιτικό κεφάλαιο κληρονόμησε, αποδεκατίζοντας την παγκόσμια ηγεσία των ΗΠΑ στη διαδικασία.
Η καταναγκαστική Συμφωνία του Mar-a-Lago -η οποία παραπέμπει στην απαίτηση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας για κεφάλικό φόρο από τα εδάφη που κατείχαν οι λεγεώνες της- απλώς θα επιτάχυνε την παρακμή της Αμερικής.
www.bankingnews.gr
.gif)
Σχόλια αναγνωστών