Ενώ οι οικονομικές συνέπειες των δασμών Trump παραμένουν αβέβαιες, ένα χαρακτηριστικό της πολιτικής ξεχωρίζει: είναι δομημένη γύρω από τις αρχές της Θεωρίας των Παιγνίων
Η επιβολή των σαρωτικών εμπορικών φραγμών από τις ΗΠΑ έχει μετατοπίσει θεμελιωδώς τη φύση της παγκόσμιας εμπορικής διπλωματίας προς τις συναλλακτικές πρακτικές.
Αυτό σημαίνει ότι μετασχηματίζονται θεμελιωδώς οι όροι διεξαγωγής του παγκόσμιου εμπορίου: Από το καθεστώς των κανόνων που ρύθμιζαν στις συναλλαγές μεταβαίνουμε στην ad hoc ρύθμιση με βάση τις εκάστοτε διμερείς ισορροπίες ισχύος, σύμφωνα με τον αναλυτή Jorge Jraissati σε άρθρο του στο National Interest.
Αυτή την εβδομάδα, ο πρόεδρος Donald Trump ανακοίνωσε ένα ολοκληρωμένο «πακέτο» δασμών που επηρεάζουν σχεδόν όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ.
Αυτή η πολιτική περιλαμβάνει δασμό 20% σε προϊόντα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και επιπλέον δασμό 34% στις εισαγωγές από την Κίνα.
Σε συνδυασμό με τα υφιστάμενα μέτρα, αυτό έχει ως αποτέλεσμα σωρευτικό δασμολογικό συντελεστή τουλάχιστον 54% στις κινεζικές εισαγωγές, ποσοστό το οποίο θα μπορούσε να είναι ακόμη μεγαλύτερο αν συνυπολογίσουμε τον δασμό 25% στις εισαγωγές από χώρες που συνεχίζουν να εισάγουν πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα.
H λογική της απελευθέρωσης - Διαπραγμάτευση έναντι κανόνων
Με την επωνυμία «Ημέρα Απελευθέρωσης» της Αμερικής, η πρωτοβουλία του Trump αναδιαμορφώνει θεμελιωδώς το τοπίο του παγκόσμιου εμπορίου.
Ενώ οι οικονομικές της συνέπειες παραμένουν αβέβαιες, ένα χαρακτηριστικό της εν λόγω πολιτικής ξεχωρίζει: είναι δομημένη γύρω από διάφορες αρχές της θεωρίας των παιγνίων.
Αξιοποιεί τις ασυμμετρίες ισχύος, επιβάλλει αυστηρούς χρονικούς περιορισμούς και κατακερματίζει τον συντονισμό μεταξύ των εμπορικών εταίρων.
Με αυτόν τον τρόπο, επαναπροσδιορίζει το παγκόσμιο εμπόριο ως ένα παιχνίδι διαπραγματεύσεων μεταξύ πολλών παικτών παρά ως ένα σύστημα βασισμένο σε κανόνες, όπως ήταν η μεταπολεμική φιλελεύθερη τάξη.
Αναγκαστική επιλογή
Η δασμολογική πολιτική στο πλαίσιο της πολιτικής Trump ανάγεται στις ασυμμετρίες ισχύος εκμεταλλευόμενη ουσιαστικά τη δυσανάλογη εξάρτηση όλων των χωρών από την πρόσβαση του στην αγορά των ΗΠΑ.
Δεδομένου ότι οι χώρες εξάγουν μεγάλες ποσότητες αγαθών στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν να χάσουν περισσότερα από μια ανατάραξη στις εμπορευματικές τους σχέσεις από ό,τι οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι δασμοί κεφαλαιοποιούν αυτή την ανισορροπία, επιβάλλοντας δυνητικά σημαντικό κόστος σε όσους διστάζουν να αποφασίσουν πώς θα αντιμετωπίσουν το νέο καθεστώς ή αντιστέκονται.
Επιπλέον, με την επιβολή δασμών μονομερώς και χωρίς προηγούμενη διαπραγμάτευση, οι Ηνωμένες Πολιτείες τοποθετούνται ως ο πρώτος κινητήριος μοχλός, αναγκάζοντας άλλες χώρες απλώς να αντιδράσουν.
Αυτή η αλληλουχία παρέχει στην Ουάσιγκτον πρόσθετη στρατηγική μόχλευση.
Καθορίζει τις παραμέτρους της δέσμευσης στις διμερείες σχέσεις και αναγκάζει τους άλλους να ανταποκριθούν στους όρους που θέτει.
Ταυτόχρονο πλήγμα σε όλους
Ένα κεντρικό χαρακτηριστικό σχεδιασμού της πολιτικής των δασμών είναι η ταυτόχρονη εφαρμογή τους.
Όλες οι χώρες στοχοποιούνται ταυτόχρονα, χωρίς να αφήνουν ευκαιρίες για απαντήσεις σε δεύτερο χρόνο.
Αυτό εμποδίζει τις κυβερνήσεις να περιμένουν να παρακολουθήσουν τις στρατηγικές άλλων ή να συντονίσουν την κοινή δράση.
Ως αποτέλεσμα, οι χώρες - παίκτες ωθούνται να λαμβάνουν γρήγορες, ανεξάρτητες αποφάσεις.
Αυτό αντικατοπτρίζει το παίγνιο της συντονισμένης δράσης, όπου οι παίκτες θα ωφελούνταν αν ενεργούν μαζί, αλλά συχνά αποτυγχάνουν να το κάνουν λόγω δυσπιστίας, αβεβαιότητας ή χρονικών περιορισμών.
Το ταυτόχρονα πλήγμα δημιουργεί επίσης ένα κλασικό πρόβλημα συντονισμού υπό συνθήκες ατελούς πληροφόρησης.
Χωρίς να μπορούν να παρατηρήσουν πώς θα ενεργήσουν οι άλλοι, άλλες κυβερνήσεις είναι πιο πιθανό να επιλέξουν στρατηγικές αποστροφής του κινδύνου, όπως η έγκαιρη συμμόρφωση, προκειμένου να αποφύγουν το χειρότερο σενάριο της απομόνωσης.
Αυτές είναι γνωστές τακτικές από τη Θεωρία των Παιγνίων ως επιλογές για την διαχείριση του κινδύνου σε περιβάλλον έντονης αβεβαιότητας.
Ενώ ορισμένες χώρες μπορεί να επιχειρήσουν να συμπεράνουν τις προθέσεις άλλων μέσω διπλωματικών σημάτων ή δηλώσεων, η σύντομη προθεσμία περιορίζει την ικανότητά τους να προσαρμοστούν.
Επομένως, η πολιτική μοιάζει με παίγνιο ανταπόκρισης σε μια πρόκληση υπό πίεση χρόνου, όπου η ασάφεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί στρατηγικά για να αποτραπεί η οικοδόμηση συνασπισμών.
Σφιχτή προθεσμία
Ένα άλλο κρίσιμο στοιχείο είναι ο χρονικός περιορισμός.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δώσει στις χώρες προθεσμία μέχρι τις 5 Απριλίου και τις 9 Απριλίου για να προετοιμαστούν για τους εμπορικούς φραγμούς.
Αυτό εισάγει ένα «καθεστώς περιορισμένου χρόνου ανταπόκρισης», μια καθιερωμένη ιδέα στη θεωρία των διαπραγματεύσεων και στα δυναμικά παίγνια.
Οι προθεσμίες αυξάνουν το κόστος της καθυστέρησης και συμπιέζουν τον διαθέσιμο χρόνο για συντονισμό, κάτι που ευνοεί τους παίκτες που κινούνται πρώτοι.
Αυτός ο περιορισμένος χρονικός ορίζοντας μετατρέπει την αλληλεπίδραση σε ένα πεπερασμένο επαναλαμβανόμενο παίγνιο.
Σε τέτοια παίγνια, το καθεστώς της μακροχρόνιας συνεργασίας τείνει να ξετυλίγεται καθώς πλησιάζει το τελικό σημείο ισορροπίας.
Οι παίκτες, αναμένοντας τη κατάληξη, μπορεί να ελαττώσουν ή να αντεκδικήσουν λίγο πριν τελειώσει ο χρόνος που έχουν διαθέσιμο.
Οι μεγαλύτερες οικονομίες, ειδικότερα, μπορούν να ακολουθήσουν τέτοιες στρατηγικές απόσυρσης στα τέλος του παιγνίου.
Εν τω μεταξύ, οι χώρες που αντιμετωπίζουν βραχυπρόθεσμες οικονομικές ή πολιτικές πιέσεις —όπως επερχόμενες εκλογές ή ευάλωτους εξαγωγικούς τομείς— ενδέχεται να επιλέξουν να διαπραγματευτούν νωρίς.
Αυτή η δυναμική δημιουργεί αυτό που οι θεωρητικοί των παιγνίων αποκαλούν πλεονέκτημα πρώτης κίνησης για τους πρώιμους διαπραγματευτές και κίνδυνο αποτυχίας συντονισμού για χώρες που προσπαθούν —αλλά αποτυγχάνουν— να δράσουν από κοινού.
Το πιο πιθανό αποτέλεσμα είναι ο κατακερματισμός: ορισμένες χώρες παραδίδονται νωρίς, άλλες αντεπιτίθενται και μερικές προσπαθούν να αμυνθούν.
Μια νέα εποχή συναλλακτικής πολυμέρειας
Η εφαρμογή των σαρωτικών δασμών έχει αλλάξει ριζικά τη φύση της παγκόσμιας εμπορικής διπλωματίας.
Αντί να επιλύουν τις διαφορές μέσω καθιερωμένων κανόνων και πολυμερών θεσμών, οι Ηνωμένες Πολιτείες επαναδιατυπώνουν του κανόνες για το εμπόριο ως ένα δυναμικό παιχνίδι μόχλευσης και μεμονωμένων διαπραγματεύσεων.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η οικονομική διπλωματία έγκειται λιγότερο στην τήρηση των συμφωνηθέντων πλαισίων και περισσότερο στην ικανότητα των επιμέρους κρατών να διαχειρίζονται τον κίνδυνο, να επιδεικνύουν την αποφασιστικότητά του και να εκμεταλλεύονται τις ασυμμετρίες στην πληροφόρηση.
Για τα στελέχη και τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων, αυτό το νέο παράδειγμα απαιτεί ικανότητες που υπερβαίνουν τη συνεργατική συμβατική διαχείριση κινδύνων, αναλύσεις τάσεων και τη συμβατική οικονομική σκέψη.
Η επιτυχία εξαρτάται από την αποκωδικοποίηση των γεωπολιτικών σημάτων και την ταχεία προσαρμογή σε αυτά.
Δεδομένης της πολυπλοκότητας αυτής της νέας οικονομικής πραγματικότητας, θα έρθουν προσοδοφόρες ευκαιρίες κέρδους για όσους καταλαβαίνουν πώς να διαπλεύσουν με επιτυχία σε αυτές τις νέες γεωπολιτικές εντάσεις, τους εμπορικούς φραγμούς και τις «απρόβλεπτες» πολιτικές αποφάσεις.
Ενώ οι εταιρείες των ΗΠΑ που είναι συνηθισμένες στη θεσμική προβλεψιμότητα μπορεί να βρουν αυτό το περιβάλλον ανησυχητικό, αυτό το περιβάλλον είναι στην πραγματικότητα σταθερό σε σύγκριση με χώρες όπως η Βενεζουέλα.
Επιχειρηματίες σε χώρες όπως ο Λίβανος, η Αργεντινή ή η Νιγηρία, όλοι αναγνωρίζουν ότι σε «σπασμένα» συστήματα, η ευκινησία είναι υπαρξιακή και το χάος είναι ένα νόμισμα.
Σε αυτήν την εποχή των πολυμερών συναλλαγών, το χάσμα μεταξύ νικητών και ηττημένων θα αντικατοπτρίζει το χάσμα μεταξύ εκείνων που αναμένουν παθητικά τη σταθερότητα και εκείνων που συνειδητοποιούν ότι οι σημερινές αναταράξεις είναι ο κινητήριος μοχλός του αυριανού κέρδους.
www.bankingnews.gr
Αυτό σημαίνει ότι μετασχηματίζονται θεμελιωδώς οι όροι διεξαγωγής του παγκόσμιου εμπορίου: Από το καθεστώς των κανόνων που ρύθμιζαν στις συναλλαγές μεταβαίνουμε στην ad hoc ρύθμιση με βάση τις εκάστοτε διμερείς ισορροπίες ισχύος, σύμφωνα με τον αναλυτή Jorge Jraissati σε άρθρο του στο National Interest.
Αυτή την εβδομάδα, ο πρόεδρος Donald Trump ανακοίνωσε ένα ολοκληρωμένο «πακέτο» δασμών που επηρεάζουν σχεδόν όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ.
Αυτή η πολιτική περιλαμβάνει δασμό 20% σε προϊόντα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και επιπλέον δασμό 34% στις εισαγωγές από την Κίνα.
Σε συνδυασμό με τα υφιστάμενα μέτρα, αυτό έχει ως αποτέλεσμα σωρευτικό δασμολογικό συντελεστή τουλάχιστον 54% στις κινεζικές εισαγωγές, ποσοστό το οποίο θα μπορούσε να είναι ακόμη μεγαλύτερο αν συνυπολογίσουμε τον δασμό 25% στις εισαγωγές από χώρες που συνεχίζουν να εισάγουν πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα.
H λογική της απελευθέρωσης - Διαπραγμάτευση έναντι κανόνων
Με την επωνυμία «Ημέρα Απελευθέρωσης» της Αμερικής, η πρωτοβουλία του Trump αναδιαμορφώνει θεμελιωδώς το τοπίο του παγκόσμιου εμπορίου.
Ενώ οι οικονομικές της συνέπειες παραμένουν αβέβαιες, ένα χαρακτηριστικό της εν λόγω πολιτικής ξεχωρίζει: είναι δομημένη γύρω από διάφορες αρχές της θεωρίας των παιγνίων.
Αξιοποιεί τις ασυμμετρίες ισχύος, επιβάλλει αυστηρούς χρονικούς περιορισμούς και κατακερματίζει τον συντονισμό μεταξύ των εμπορικών εταίρων.
Με αυτόν τον τρόπο, επαναπροσδιορίζει το παγκόσμιο εμπόριο ως ένα παιχνίδι διαπραγματεύσεων μεταξύ πολλών παικτών παρά ως ένα σύστημα βασισμένο σε κανόνες, όπως ήταν η μεταπολεμική φιλελεύθερη τάξη.
Αναγκαστική επιλογή
Η δασμολογική πολιτική στο πλαίσιο της πολιτικής Trump ανάγεται στις ασυμμετρίες ισχύος εκμεταλλευόμενη ουσιαστικά τη δυσανάλογη εξάρτηση όλων των χωρών από την πρόσβαση του στην αγορά των ΗΠΑ.
Δεδομένου ότι οι χώρες εξάγουν μεγάλες ποσότητες αγαθών στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν να χάσουν περισσότερα από μια ανατάραξη στις εμπορευματικές τους σχέσεις από ό,τι οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι δασμοί κεφαλαιοποιούν αυτή την ανισορροπία, επιβάλλοντας δυνητικά σημαντικό κόστος σε όσους διστάζουν να αποφασίσουν πώς θα αντιμετωπίσουν το νέο καθεστώς ή αντιστέκονται.
Επιπλέον, με την επιβολή δασμών μονομερώς και χωρίς προηγούμενη διαπραγμάτευση, οι Ηνωμένες Πολιτείες τοποθετούνται ως ο πρώτος κινητήριος μοχλός, αναγκάζοντας άλλες χώρες απλώς να αντιδράσουν.
Αυτή η αλληλουχία παρέχει στην Ουάσιγκτον πρόσθετη στρατηγική μόχλευση.
Καθορίζει τις παραμέτρους της δέσμευσης στις διμερείες σχέσεις και αναγκάζει τους άλλους να ανταποκριθούν στους όρους που θέτει.
Ταυτόχρονο πλήγμα σε όλους
Ένα κεντρικό χαρακτηριστικό σχεδιασμού της πολιτικής των δασμών είναι η ταυτόχρονη εφαρμογή τους.
Όλες οι χώρες στοχοποιούνται ταυτόχρονα, χωρίς να αφήνουν ευκαιρίες για απαντήσεις σε δεύτερο χρόνο.
Αυτό εμποδίζει τις κυβερνήσεις να περιμένουν να παρακολουθήσουν τις στρατηγικές άλλων ή να συντονίσουν την κοινή δράση.
Ως αποτέλεσμα, οι χώρες - παίκτες ωθούνται να λαμβάνουν γρήγορες, ανεξάρτητες αποφάσεις.
Αυτό αντικατοπτρίζει το παίγνιο της συντονισμένης δράσης, όπου οι παίκτες θα ωφελούνταν αν ενεργούν μαζί, αλλά συχνά αποτυγχάνουν να το κάνουν λόγω δυσπιστίας, αβεβαιότητας ή χρονικών περιορισμών.
Το ταυτόχρονα πλήγμα δημιουργεί επίσης ένα κλασικό πρόβλημα συντονισμού υπό συνθήκες ατελούς πληροφόρησης.
Χωρίς να μπορούν να παρατηρήσουν πώς θα ενεργήσουν οι άλλοι, άλλες κυβερνήσεις είναι πιο πιθανό να επιλέξουν στρατηγικές αποστροφής του κινδύνου, όπως η έγκαιρη συμμόρφωση, προκειμένου να αποφύγουν το χειρότερο σενάριο της απομόνωσης.
Αυτές είναι γνωστές τακτικές από τη Θεωρία των Παιγνίων ως επιλογές για την διαχείριση του κινδύνου σε περιβάλλον έντονης αβεβαιότητας.
Ενώ ορισμένες χώρες μπορεί να επιχειρήσουν να συμπεράνουν τις προθέσεις άλλων μέσω διπλωματικών σημάτων ή δηλώσεων, η σύντομη προθεσμία περιορίζει την ικανότητά τους να προσαρμοστούν.
Επομένως, η πολιτική μοιάζει με παίγνιο ανταπόκρισης σε μια πρόκληση υπό πίεση χρόνου, όπου η ασάφεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί στρατηγικά για να αποτραπεί η οικοδόμηση συνασπισμών.
Σφιχτή προθεσμία
Ένα άλλο κρίσιμο στοιχείο είναι ο χρονικός περιορισμός.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δώσει στις χώρες προθεσμία μέχρι τις 5 Απριλίου και τις 9 Απριλίου για να προετοιμαστούν για τους εμπορικούς φραγμούς.
Αυτό εισάγει ένα «καθεστώς περιορισμένου χρόνου ανταπόκρισης», μια καθιερωμένη ιδέα στη θεωρία των διαπραγματεύσεων και στα δυναμικά παίγνια.
Οι προθεσμίες αυξάνουν το κόστος της καθυστέρησης και συμπιέζουν τον διαθέσιμο χρόνο για συντονισμό, κάτι που ευνοεί τους παίκτες που κινούνται πρώτοι.
Αυτός ο περιορισμένος χρονικός ορίζοντας μετατρέπει την αλληλεπίδραση σε ένα πεπερασμένο επαναλαμβανόμενο παίγνιο.
Σε τέτοια παίγνια, το καθεστώς της μακροχρόνιας συνεργασίας τείνει να ξετυλίγεται καθώς πλησιάζει το τελικό σημείο ισορροπίας.
Οι παίκτες, αναμένοντας τη κατάληξη, μπορεί να ελαττώσουν ή να αντεκδικήσουν λίγο πριν τελειώσει ο χρόνος που έχουν διαθέσιμο.
Οι μεγαλύτερες οικονομίες, ειδικότερα, μπορούν να ακολουθήσουν τέτοιες στρατηγικές απόσυρσης στα τέλος του παιγνίου.
Εν τω μεταξύ, οι χώρες που αντιμετωπίζουν βραχυπρόθεσμες οικονομικές ή πολιτικές πιέσεις —όπως επερχόμενες εκλογές ή ευάλωτους εξαγωγικούς τομείς— ενδέχεται να επιλέξουν να διαπραγματευτούν νωρίς.
Αυτή η δυναμική δημιουργεί αυτό που οι θεωρητικοί των παιγνίων αποκαλούν πλεονέκτημα πρώτης κίνησης για τους πρώιμους διαπραγματευτές και κίνδυνο αποτυχίας συντονισμού για χώρες που προσπαθούν —αλλά αποτυγχάνουν— να δράσουν από κοινού.
Το πιο πιθανό αποτέλεσμα είναι ο κατακερματισμός: ορισμένες χώρες παραδίδονται νωρίς, άλλες αντεπιτίθενται και μερικές προσπαθούν να αμυνθούν.
Μια νέα εποχή συναλλακτικής πολυμέρειας
Η εφαρμογή των σαρωτικών δασμών έχει αλλάξει ριζικά τη φύση της παγκόσμιας εμπορικής διπλωματίας.
Αντί να επιλύουν τις διαφορές μέσω καθιερωμένων κανόνων και πολυμερών θεσμών, οι Ηνωμένες Πολιτείες επαναδιατυπώνουν του κανόνες για το εμπόριο ως ένα δυναμικό παιχνίδι μόχλευσης και μεμονωμένων διαπραγματεύσεων.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η οικονομική διπλωματία έγκειται λιγότερο στην τήρηση των συμφωνηθέντων πλαισίων και περισσότερο στην ικανότητα των επιμέρους κρατών να διαχειρίζονται τον κίνδυνο, να επιδεικνύουν την αποφασιστικότητά του και να εκμεταλλεύονται τις ασυμμετρίες στην πληροφόρηση.
Για τα στελέχη και τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων, αυτό το νέο παράδειγμα απαιτεί ικανότητες που υπερβαίνουν τη συνεργατική συμβατική διαχείριση κινδύνων, αναλύσεις τάσεων και τη συμβατική οικονομική σκέψη.
Η επιτυχία εξαρτάται από την αποκωδικοποίηση των γεωπολιτικών σημάτων και την ταχεία προσαρμογή σε αυτά.
Δεδομένης της πολυπλοκότητας αυτής της νέας οικονομικής πραγματικότητας, θα έρθουν προσοδοφόρες ευκαιρίες κέρδους για όσους καταλαβαίνουν πώς να διαπλεύσουν με επιτυχία σε αυτές τις νέες γεωπολιτικές εντάσεις, τους εμπορικούς φραγμούς και τις «απρόβλεπτες» πολιτικές αποφάσεις.
Ενώ οι εταιρείες των ΗΠΑ που είναι συνηθισμένες στη θεσμική προβλεψιμότητα μπορεί να βρουν αυτό το περιβάλλον ανησυχητικό, αυτό το περιβάλλον είναι στην πραγματικότητα σταθερό σε σύγκριση με χώρες όπως η Βενεζουέλα.
Επιχειρηματίες σε χώρες όπως ο Λίβανος, η Αργεντινή ή η Νιγηρία, όλοι αναγνωρίζουν ότι σε «σπασμένα» συστήματα, η ευκινησία είναι υπαρξιακή και το χάος είναι ένα νόμισμα.
Σε αυτήν την εποχή των πολυμερών συναλλαγών, το χάσμα μεταξύ νικητών και ηττημένων θα αντικατοπτρίζει το χάσμα μεταξύ εκείνων που αναμένουν παθητικά τη σταθερότητα και εκείνων που συνειδητοποιούν ότι οι σημερινές αναταράξεις είναι ο κινητήριος μοχλός του αυριανού κέρδους.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών