Τελευταία Νέα
old

Πέτρος Δούκας: Γιατί δεν υπάρχει ρευστότητα στις διεθνείς αγορές

Πέτρος Δούκας: Γιατί δεν υπάρχει ρευστότητα στις διεθνείς αγορές
Άρθρο του Πέτρου Δούκα
Η ταχύτητα με την οποία κινείται και κυκλοφορεί το χρήμα στην αγορά από χέρι σε χέρι, από πελάτη σε πελάτη, και από λογαριασμό σε λογαριασμό (το λεγόμενο velocity of circulation of money), είναι καθοριστικότατος παράγοντας του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης!
Όσο πιό βραδεία η κινητικότητα, τόσο βραδύτερη και η ανάπτυξη!
Πολλοί διερωτώνται γιατί δεν υπάρχει σχεδον καθόλου ρευστότητα στην αγορά στην Ελλάδα, αλλά και πολύ περιορισμένη στο εξωτερικό (ακόμα και στο Κουβέϊτ) και μάλιστα παρά τα γενναία προγράμματα quantitative easing (=όπου οι Κεντρικές Τράπεζες, γιά να ρίξουν χρήμα στην αγορά αγοράζουν και κρατικά αλλά και εταιρικά ομόλογα τυπώνοντας χρήμα);
Γιά τους εξής απλούς λόγους, που δυστυχώς ελάχιστοι αντιλαμβάνονται (ακόμα και στις Κεντρικές Τράπεζες)- παρά την απλότητά τους:
1. Η αγορά και το χρήμα γιά να κινηθούν χρειάζονται κλίμα εμπιστοσύνης! Ξοδεύω γιατί υπολογίζω εύλογα (και όχι σαν χαζοχαρούμενος), ότι και εγώ θα έχω μιά ροή εσόδων που θα αναπληρώνει αυτά που ξοδεύω!
Σε περιοδους οικονομικής παρακμής, οι περισσότεροι κουμπώνονται οικονομικά γιά να μπορούν να αντιμετωπίσουν σοβαρότερες και πιό επιτακτικές ανάγκες!
Όπως τα είχε επισημάνει ο Ιάμβλιχος κατά το 300μ.Χ.: "πίστις μέν πρώτη έγγίγνεται έκ τής εύνομίας,... κοινά γάρ τά χρήματα γίγνεται έξ αύτής"! (=το χρήμα κυκλοφορεί πιό γρήγορα όταν υπάρχει ευνομία και μη αναστάτωση)
2. Χρειάζεται να υπάρχει "περίσσευμα", δηλαδή συνολικά διαθέσιμα υπόλοιπα! Όταν αναγκάζεσαι να ξοδέψεις γιά να ζήσεις, όλα τα εισοδήματά σου, τότε δεν έχεις τη δυνατότητα ούτε να αποταμιεύσεις, ούτε να δώσεις κάποια 'πίστωση' στους πελάτες σου!
Όταν βρίσκεσαι σε μιά κατάσταση οικονομικής κρίσης, τότε όχι μόνο δεν παράγεται ουσιαστικό νέο περίσσευμα, αλλά αναγκάζει τις οικονομίες να καταναλώσουν τις αποταμιεύσεις και τα ήδη υπάρχοντα αποθεματικά τους!
3. Η συνεχής υπερφορολόγηση (όπως γιά παράδειγμα στην Ελλάδα), μεταφέρει πόρους από τον ταχυκίνητο ιδιωτικό στον βραδυκίνητο και αναποτελεσματικότατο δημόσιο τομέα, με αποτέλεσμα το χρήμα να μην "αυγατίζει" με ικανοποιητικούς ρυθμούς.
4. Το κυνηγητό με τα "Πόθεν Έσχες" προβληματίζει όποιον θα έκανε πιό μεγάλες δαπάνες γιατί είναι κάτι σαν προσκλητήριο γιά φορολογικούς ελέγχους και άντε μετά να βγάλλεις άκρη! Έτσι τα πόθεν έσχες λειτουργούν ανασχετικά και επιβραδυντικά στις δαπάνες και τη κυκλοφορία του χρήματος!
5. Η Παγκόσμια Οικονομία είναι υπερχρεωμένη!
Το Παγκόσμιο ΑΕΠ = Global GDP είναι περίπου $80 τρισεκ!
Όμως, το συνολικό Δημόσιο και Ιδιωτικό χρέος υπολογίζεται στα $250 τρισεκ!
Μιά σχέση 3:1 !
Αυτό είναι αποτέλεσμα
(α) της υπερχρέωσης του Δημοσίου τομέα των περισσοτέρων κρατών, αλλά των “animal spirits” και της υπεραισιοδοξίας των ανθρώπων στον ιδιωτικό τομέα - όπως την περιέγραψε ο μέγας οικονομολόγος John Maynard Keynes!
Βέβαια, ο Κέυνς είχε προτείνει την αύξηση των κρατικών δαπανών σε μιά ειδική περίπτωση όπου οι οικονομίες βρισκόντουσαν σε μιά κατάσταση liquidity trap, χωρίς να είναι ήδη ελλειμματικές και καταχρεωμένες, και όχι σαν λύση 'πασπαρτού', όπως νομίζουν οι απανταχού Κεϋνσιανοί που δεν έχουν διαβάσει ούτε το εξώφυλλο των έργων του! (Λες και το πολιτικό σύστημα θα άφηνε μιά τέτοια ευκαιρία για παροχές αναξιοποίητη - όπως και έγινε!!)
Επίσης και
(β) του γεγονώτος ότι για 70- 71 χρόνια δεν είχαμε κάποιο γενικευμένο πόλεμο που να καταστρέφει όχι μόνο ανθρώπους, αλλά και να μηδενίζει τα χρέη και τις οικονομικές υποχρεώσεις του ενός προς τον άλλο!
Όμως, με βάση τα $80 τρισεκ. του παγκόσμιου ΑΕΠ, τα EBIDTA (η κερδοφορία) που δημιουργούν τα εργοστάσια, τα ακίνητα, τα μηχανήματα, κλπ., ΔΕΝ επαρκούν γιά να εξυπηρετηθεί ένας τέτοιος τεράστιος όγκος χρέους!
Και φυσικά, όσο λιγότερα δάνεια (με τους τόκους τους), αποπληρώνονται, τόσο λιγότερα είναι και τα κεφάλαια που θα μπορούσαν να ξαναδιατεθούν στην αγορά! {Δηλαδή, τα δάνεια που δεν αποπληρώνονται, είναι κεφάλαια που ουσιαστικά 'καταστράφηκαν' και δεν μπορεί να 'ανακυκλωθούν'. Τα τραπεζικά συστήματα στην Κίνα, την Ιταλία, πριν λίγα χρόνια στην Βρετανία, και πολλαπλάσια στην Ελλάδα, κλονίστηκαν κυρίως από την χαλαρή και 'ξέγνοιαστη' πιστωτική τους πολιτική και την αδυναμία των πελατών τους να αποπληρώσουν!}
6. Άλλος παράγοντας στενότητας είναι η αυστηροποίηση των κανόνων όσον αφορά τον υπολογισμό της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών. Έτσι σήμερα οι Τράπεζες απαιτείται να έχουν πολλά περισσότερα κεφάλαια γιά να κάνουν τις ίδιες δουλειές που έκαναν στο παρελθόν, και
7. Η αυστηροποίηση των κανόνων και των ελέγχων γιά το άνοιγμα λογαριασμών καταθέσεων, μεταβιβάσεων κεφαλαίων, κλπ.*
Γι αυτό, παρά το ότι οι Κεντρικές Τράπεζες έχουν μειώσει τα προεξοφλητικά τους επιτόκια στο 0%, ή και σε αρνητικά επίπεδα ... οι εμπορικές τράπεζες δεν προσφέρουν ρευστότητα, γιατί θα πρέπει να δανείσουν σε ήδη υπερχρεωμένες επιχειρήσεις και νοικοκυριά!
Γιά παράδειγμα, η Τράπεζα Α πρέπει να δανείσει στην επιχείρηση Β (που ήδη είναι υπερχρεωμένη), ώστε αυτή να μπορεί να παρέχει κάποιες πιστωτικές διευκολύνσεις στους Γ πελάτες της που όμως και αυτοί είναι υπερχρεωμένοι, κ.ο.κ.
Γιαυτό δεν κινείται το χρήμα, όσο χαλαρή πολιτική και να ακολουθούν οι Κεντρικές Τράπεζες!
Όπως είχα αναφέρει σε μιά ηλεκτρονική αλληλογραφία στις 25 Μαρτίου 2015, που είχα με τον Steve Hanke, τον περίφημο καθηγητή των Οικονομικών του Πανεπιστημίου Johns Hopkins στην Βαλτιμόρη (σ'αυτό σπούδασε Ιατρική ο παππούς μου), γιά ένα άρθρο του με θέμα "The Superior Monetary Approach Theory and the Most Recent Hanke-Walters WSJ series on property taxes", η νομισματική πολιτική δεν μπορεί να ανατρέψει επιπόλαιες και αντιαναπτυξιακές πολιτικές ανάξιων κυβερνήσεων!
Όταν μιά κυβέρνηση ασχολείται μόνο με την αναδιανομή πλούτου, αντί με τη παροχή κινήτρων και διευκολύνσεων και υποδομών γιά τη δημιουργία πλούτου και γιά δημιουργική εργασία, τι να σου κάνει η κακομοίρα η νομισματική πολιτική; Σίγουρα από μόνη της δεν μπορεί να δημιουργήσει πλούτο!
Μπορεί βέβαια να συμβάλλει στην αίσθηση σταθερότητας και στην καταπολέμηση του πληθωρισμού και τη σταθεροποίηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του νομίσματος, αλλά δεν μπορεί να ανατρέψει αναξιοκρατικές, αντι-αναπτυξιακές, ισοπεδωτικές και κρατικίστικες επιλογές!
Γι'αυτό, παρά τη συνεχή αύξηση της προσφοράς χρήματος από τις Κεντρικές Τράπεζες, οι οικονομίες δεν λένε να πάρουν μπρός!
Είναι σαν να προσπαθούν να βάλλουν μπρός μιά μηχανή που έχει "στολάρει" περιλούζοντάς την με κουβάδες βενζίνης!
Και αυτά χωρίς να αναφέρουμε τα τεράστια ανοίγματα των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης των περισσοτέρων Κρατών! {Των ΗΠΑ ίσως ξεπερνά τα $30 τρισεκ.}
8. Σε αυτά να προσθέσω και τις ανησυχίες και την αναστάτωση που προκαλεί το BREXIT και που αναγκάζει άτομα και επιχειρήσεις να επανεξετάσουν τις οικονομικές τους κινήσεις και τα σχέδιά του γιά δαπάνες και επενδύσεις!
Η αξία που έχασαν οι επιχειρήσεις που είναι εισηγμένες στα Χρηματιστήρια πρέπει να υπερβαίνει τα $3 τρισεκ.!! μόνο λόγω του BREXIT!
Όλα αυτά μειώνουν τη κινητικότητα των κεφαλαίων και τη ρευστότητα!
Λύσεις υπάρχουν, αλλά θα πάρουν καιρό να εντοπισθούν, να γίνουν αποδεκτές και να εφαρμοσθούν!
Και ας μη ξεχνάμε αυτά που δίδασκε ο Πλάτωνας στους Νόμους, "αλγεινόν το άριστον", δηλαδή οι καλύτερες λύσεις είναι πολύ επίπονες.


Πέτρος Γ. Δούκας
pdouk@hol.gr

www.bankingnews.gr

Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης