Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, η υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας της Τσεχοσλοβακίας αναζητούσε ένα ατομικό όπλο για ένστολους αλλά και πράκτορες με πολιτικά.
Το πιο διάσημο θύμα του “Σκορπιού” ήταν ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Aldo Moro που μαζί με πέντε σωματοφύλακες έπεσε θύμα των Ερυθρών Ταξιαρχιών
Εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου, οι Τσεχοσλοβάκοι ήταν οι μοναδικοί σύμμαχοι του ανατολικού συνασπισμού (τις αποκαλούμενες χώρες του Σύμφωνου της Βαρσοβίας) που διατηρούσαν μια ξεχωριστή γραμμή εξοπλισμών. Υπάρχει μια λογική εξήγηση για αυτό.
Οι περισσότερες Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες στερούνταν βιομηχανικής υποδομής.
Βασίζονταν στη μεταφορά τεχνολογίας απευθείας από την ΕΣΣΔ, ενώ οι Τσέχοι διέθεταν μεγάλη παράδοση με βάση την κεντροευρωπαϊκή οπλοτεχνία.
Ένα “ανθρωπιστικό” διαμέτρημα
Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, η υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας της Τσεχοσλοβακίας αναζητούσε ένα ατομικό όπλο για ένστολους αλλά και πράκτορες με πολιτικά.
Έπρεπε να δίνει μεγαλύτερη ευστοχία και ισχύ πυρός από τα διαδομένα πιστόλια “τσέπης” διαμετρήματος 7,65X17mm (γνωστό και ως 7,65 Browning ή .32 ACP).
Αν και αδύναμο με τα σημερινά δεδομένα, το φυσίγγιο αυτό ήταν διαδομένο μεταξύ των ευρωπαϊκών αστυνομιών μέχρι τη δεκαετία του 1990.
Γάλλοι, Γερμανοί, Ιταλοί μεταξύ άλλων το προτιμούσαν έναντι των “στρατιωτικών” φυσιγγίων (όπως πχ. το 9mm Parabellum).
Το σκεπτικό ήταν πως οι αστυνομικοί θα έπρεπε να αποφεύγουν ούτως ή άλλως τη χρήση πυροβόλων, αλλά ακόμη κι αν απαιτουνταν, το πλήγμα θα έπρεπε να προκαλεί την ελάχιστη ζημιά και να τραυματίζει αντί να θανατώνει το θύμα.
Στο πρόγραμμα ενεπλάκη και ο στρατός, ο οποίος διέθετε την τεχνική υποδομή για να προδιαγράψει και να δοκιμάσει ένα όπλο.
Στην πορεία συμπέραναν πως ένα φορητό, μικρού διαμετρήματος όπλο θα ήταν χρήσιμο για το προσωπικό που δεν εμπλέκονται σε μάχη πεζικού.
Αναζήτησαν λοιπόν απο κοινού ένα φορητό όπλο που θα κατατάσονταν μεταξύ πιστολιού και υποπολυβόλου.
Μια νέα κατηγορία όπλων
O νεαρός μηχανικός Miroslav Rybar (Μίροσλαβ Ρύμπαρ) πιθανότατα δε γνώριζε αυτές τις ζυμώσεις που γίνονταν στα επιτελικά γραφεία.
Όμως είχε πάθος με τη σχεδίαση όπλων.
Tο θέμα της μεταπτυχιακής εργασίας του ήταν η δημιουργία ενός συμπαγούς πυροβόλου που θα έβαλλε ριπές ως “πολυβόλο”, αλλά θα ήταν αποκρύψιμο και εύκολο στη χρήση όπως τα πιστόλια.
Παρουσίασε τα σχέδια του στη βιομηχανία Ceska Zbrojovka στην Πράγα.
Σε αυτά αναγνώρισαν τη λύση στο πρόβλημα που τους έθεσε ο στρατός.
Το σχέδιο περιέγραφε ένα πιστόλι μεγάλου μεγέθους με κάνη μήκους 11,5cm.
Με εξαίρεση τις ξύλινες λαβές ήταν όλο φτιαγμένο από μέταλλο, ζυγίζοντας 1.300 γραμμάρια.
Συγκριτικά το στάνταρ πιστόλι CZ Vzor 50 ζύγιζε 740 γραμμάρια και το Colt 1911 σχεδόν 1.200 γραμμάρια.
Η τροφοδοσία γινόταν από μεταλλικούς γεμιστήρες των 10 ή 20 γεμιστήρων που έμπαιναν σε μια υποδοχή μπροστά από τη σκανδάλη.
Η όπλιση γινόταν από δύο μοχλούς στρογγυλούς μοχλούς που βρίσκονταν εκατέρωθεν του μοχλού και η απόρριξη των καλύκων γινόταν από την κορυφή του κορμού.
Το πλέον ασυνήθιστο χαρακτηριστικό του όπλου ήταν ένα συρμάτινο “κοντάκι”. Αναδιπλωνόταν κατά μήκος του κορμού και ασφάλιζε πανω στην εξωτερική επιφάνεια της κάνης.
Για να το χρησιμοποιήσει ο χρήστης, το περιέστρεφε κατά 180 μοίρες και πίεζοντας το όντρα στον ώμο ή στο στήθος, σταθεροποιούσε το όπλο για βολή.
Ήταν χρήσιμο καθώς το “πιστόλι” είχε τη δυνατότητα εκτός από μονές βολές να βάλλει και αυτόματες ριπές.
Το ιδιόμορφο σχήμα του κοντακίου που θυμίζει ουρά σκορπιού έδωσε το προσωνύμιο SKORPION.
Άθελα του, ο Μίροσλαβ Ρύμπαρ είχε εφεύρει αυτό που αργότερα θα ονομαζόταν “Οπλο Αυτοπροστασίας ή PDW”.
Μικρό και επικίνδυνο Καθώς η αστυνομία χρησιμοποιούσε το 7,65mm, το ¨Αυτόματο Πιστόλι υποδείγματος 1961” (τσεχικά Samopal vzor 61) χτίστηκε γύρω από το μικροκαμωμένο φυσίγγιο για ομοιοτυπία πυρομαχικών.
Η επιλογή είχε τεράστια επίπτωση για τα χαρακτηριστικά του όπλου. Κατ’ αρχήν όρισε το μέγεθος και το βάρος, τα όποία όπως προείπαμε δε διαφέρουν από εκείνα των μεγαλύτερων πιστολιών.
Δεύτερον, η χαμηλή ισχύς των βολίδων το καθιστά τρομερά ελεγχόμενο σε ριπές.
Σε αυτό βοηθά και ο μηχανισμός.
Το κλείστρο είναι “τηλεσκοπικό”, δηλαδή στη θέση βολής περικλείει την θαλάμη.
Η διάταξη αυτή φέρνει το κέντρο βάρους λίγο πιο εμπρός και μειώνει τη διαδρομή κίνησης του.
Η μικρή ανάκρουση του φυσιγγίου σημαίνει πως η μάζα του κλείστρου και η αντίσταση του επανατατικού ελατηρίου μπορούν να είναι μικρότερα, μειώνοντας έτσι τους κραδασμούς και τη διασπορά των βολίδων.
Ένας μηχανισμός “επιβράδυνσης” μειώνει το ρυθμό βολής στα 800-850 βλήματα ανά λεπτό, εξασφαλίζοντας ότι ο μέσος χρήστης θα καταφέρει πολλαπλά πλήγματα σε ένα κοντινό στόχο.
Παρά το θεωρητικό βεληνεκές των 150 μέτρων, το όπλο είναι πολύ χρησιμότερο σε τυπικές αποστάσεις βολής πιστολιών που δε ξεπερνούν τα 25 μέτρα.
Στρατιώτες και τρομοκράτες
Το όπλο χορηγούνταν στο στρατό εντός μιας δερμάτινης θήκης που δεχόταν το SKORPION έτοιμο για δράση και έναν εξτρά γεμιστήρα.
Αρματιστές, πιλότοι ελικοπτέρων και οδηγοί το φορούσαν στη ζώνη τους ώστε να έχουν ένα μέσο άμυνας, αν αναγκάζονταν να εγκαταλείψουν το όχημα τους.
Οι δυνάμεις εσωτερικής ασφάλειας το χρησιμοποιούσαν για διακριτική οπλοφορία.
Λέγεται πως ο Ρύμπαρ εντυπωσίασε την ηγεσία του υπουργείου όταν σε μια σύσκεψη για το μέλλον του Vzor 61, παρουσίασε ένα πρωτότυπο το οποίο έκρυβε κάτω από το σακάκι του.
Στην “ταραγμένη” δεκαετία του 1970, αρκετά SKORPION εξήχθηκαν με τις ευλογίες της “σοσιαλιστικής” κυβέρνησης προς κινήματα και οργανώσεις.
Από την Κούβα και τη Λιβερία μέχρι το Μπέλφαστ και τη Ρώμη, διάφορες οργανώσεις και επαναστατικές” φραξιές βρέθηκαν εξοπλισμένες με το μικρό αυτόματο.
Εύχρηστο, ελεγχόμενο και αξιόπιστο, έγινε το ιδανικό όπλο του αντάρτικου πόλεων.
Το πιο διάσημο θύμα του “Σκορπιού” ήταν ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Aldo Moro (Άλντο Μόρο) που μαζί με πέντε σωματοφύλακες έπεσε θύμα των Ερυθρών Ταξιαρχιών.
Η δημοσιότητα του Vzor 61 πέρασε στην ποπ κουλτούρα και παρόλο που πλέον αποτελεί ένα ξεπερασμένο όπλο με “μελανό” παρελθόν, αποτυπώνεται διαρκώς σε ταινίες από το Matrix μέχρι το Captain America.
www.bankingews.gr
Εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου, οι Τσεχοσλοβάκοι ήταν οι μοναδικοί σύμμαχοι του ανατολικού συνασπισμού (τις αποκαλούμενες χώρες του Σύμφωνου της Βαρσοβίας) που διατηρούσαν μια ξεχωριστή γραμμή εξοπλισμών. Υπάρχει μια λογική εξήγηση για αυτό.
Οι περισσότερες Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες στερούνταν βιομηχανικής υποδομής.
Βασίζονταν στη μεταφορά τεχνολογίας απευθείας από την ΕΣΣΔ, ενώ οι Τσέχοι διέθεταν μεγάλη παράδοση με βάση την κεντροευρωπαϊκή οπλοτεχνία.
Ένα “ανθρωπιστικό” διαμέτρημα
Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, η υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας της Τσεχοσλοβακίας αναζητούσε ένα ατομικό όπλο για ένστολους αλλά και πράκτορες με πολιτικά.
Έπρεπε να δίνει μεγαλύτερη ευστοχία και ισχύ πυρός από τα διαδομένα πιστόλια “τσέπης” διαμετρήματος 7,65X17mm (γνωστό και ως 7,65 Browning ή .32 ACP).
Αν και αδύναμο με τα σημερινά δεδομένα, το φυσίγγιο αυτό ήταν διαδομένο μεταξύ των ευρωπαϊκών αστυνομιών μέχρι τη δεκαετία του 1990.
Γάλλοι, Γερμανοί, Ιταλοί μεταξύ άλλων το προτιμούσαν έναντι των “στρατιωτικών” φυσιγγίων (όπως πχ. το 9mm Parabellum).
Το σκεπτικό ήταν πως οι αστυνομικοί θα έπρεπε να αποφεύγουν ούτως ή άλλως τη χρήση πυροβόλων, αλλά ακόμη κι αν απαιτουνταν, το πλήγμα θα έπρεπε να προκαλεί την ελάχιστη ζημιά και να τραυματίζει αντί να θανατώνει το θύμα.
Στο πρόγραμμα ενεπλάκη και ο στρατός, ο οποίος διέθετε την τεχνική υποδομή για να προδιαγράψει και να δοκιμάσει ένα όπλο.
Στην πορεία συμπέραναν πως ένα φορητό, μικρού διαμετρήματος όπλο θα ήταν χρήσιμο για το προσωπικό που δεν εμπλέκονται σε μάχη πεζικού.
Αναζήτησαν λοιπόν απο κοινού ένα φορητό όπλο που θα κατατάσονταν μεταξύ πιστολιού και υποπολυβόλου.
Μια νέα κατηγορία όπλων
O νεαρός μηχανικός Miroslav Rybar (Μίροσλαβ Ρύμπαρ) πιθανότατα δε γνώριζε αυτές τις ζυμώσεις που γίνονταν στα επιτελικά γραφεία.
Όμως είχε πάθος με τη σχεδίαση όπλων.
Tο θέμα της μεταπτυχιακής εργασίας του ήταν η δημιουργία ενός συμπαγούς πυροβόλου που θα έβαλλε ριπές ως “πολυβόλο”, αλλά θα ήταν αποκρύψιμο και εύκολο στη χρήση όπως τα πιστόλια.
Παρουσίασε τα σχέδια του στη βιομηχανία Ceska Zbrojovka στην Πράγα.
Σε αυτά αναγνώρισαν τη λύση στο πρόβλημα που τους έθεσε ο στρατός.
Το σχέδιο περιέγραφε ένα πιστόλι μεγάλου μεγέθους με κάνη μήκους 11,5cm.
Με εξαίρεση τις ξύλινες λαβές ήταν όλο φτιαγμένο από μέταλλο, ζυγίζοντας 1.300 γραμμάρια.
Συγκριτικά το στάνταρ πιστόλι CZ Vzor 50 ζύγιζε 740 γραμμάρια και το Colt 1911 σχεδόν 1.200 γραμμάρια.
Η τροφοδοσία γινόταν από μεταλλικούς γεμιστήρες των 10 ή 20 γεμιστήρων που έμπαιναν σε μια υποδοχή μπροστά από τη σκανδάλη.
Η όπλιση γινόταν από δύο μοχλούς στρογγυλούς μοχλούς που βρίσκονταν εκατέρωθεν του μοχλού και η απόρριξη των καλύκων γινόταν από την κορυφή του κορμού.
Το πλέον ασυνήθιστο χαρακτηριστικό του όπλου ήταν ένα συρμάτινο “κοντάκι”. Αναδιπλωνόταν κατά μήκος του κορμού και ασφάλιζε πανω στην εξωτερική επιφάνεια της κάνης.
Για να το χρησιμοποιήσει ο χρήστης, το περιέστρεφε κατά 180 μοίρες και πίεζοντας το όντρα στον ώμο ή στο στήθος, σταθεροποιούσε το όπλο για βολή.
Ήταν χρήσιμο καθώς το “πιστόλι” είχε τη δυνατότητα εκτός από μονές βολές να βάλλει και αυτόματες ριπές.
Το ιδιόμορφο σχήμα του κοντακίου που θυμίζει ουρά σκορπιού έδωσε το προσωνύμιο SKORPION.
Άθελα του, ο Μίροσλαβ Ρύμπαρ είχε εφεύρει αυτό που αργότερα θα ονομαζόταν “Οπλο Αυτοπροστασίας ή PDW”.
Μικρό και επικίνδυνο Καθώς η αστυνομία χρησιμοποιούσε το 7,65mm, το ¨Αυτόματο Πιστόλι υποδείγματος 1961” (τσεχικά Samopal vzor 61) χτίστηκε γύρω από το μικροκαμωμένο φυσίγγιο για ομοιοτυπία πυρομαχικών.
Η επιλογή είχε τεράστια επίπτωση για τα χαρακτηριστικά του όπλου. Κατ’ αρχήν όρισε το μέγεθος και το βάρος, τα όποία όπως προείπαμε δε διαφέρουν από εκείνα των μεγαλύτερων πιστολιών.
Δεύτερον, η χαμηλή ισχύς των βολίδων το καθιστά τρομερά ελεγχόμενο σε ριπές.
Σε αυτό βοηθά και ο μηχανισμός.
Το κλείστρο είναι “τηλεσκοπικό”, δηλαδή στη θέση βολής περικλείει την θαλάμη.
Η διάταξη αυτή φέρνει το κέντρο βάρους λίγο πιο εμπρός και μειώνει τη διαδρομή κίνησης του.
Η μικρή ανάκρουση του φυσιγγίου σημαίνει πως η μάζα του κλείστρου και η αντίσταση του επανατατικού ελατηρίου μπορούν να είναι μικρότερα, μειώνοντας έτσι τους κραδασμούς και τη διασπορά των βολίδων.
Ένας μηχανισμός “επιβράδυνσης” μειώνει το ρυθμό βολής στα 800-850 βλήματα ανά λεπτό, εξασφαλίζοντας ότι ο μέσος χρήστης θα καταφέρει πολλαπλά πλήγματα σε ένα κοντινό στόχο.
Παρά το θεωρητικό βεληνεκές των 150 μέτρων, το όπλο είναι πολύ χρησιμότερο σε τυπικές αποστάσεις βολής πιστολιών που δε ξεπερνούν τα 25 μέτρα.
Στρατιώτες και τρομοκράτες
Το όπλο χορηγούνταν στο στρατό εντός μιας δερμάτινης θήκης που δεχόταν το SKORPION έτοιμο για δράση και έναν εξτρά γεμιστήρα.
Αρματιστές, πιλότοι ελικοπτέρων και οδηγοί το φορούσαν στη ζώνη τους ώστε να έχουν ένα μέσο άμυνας, αν αναγκάζονταν να εγκαταλείψουν το όχημα τους.
Οι δυνάμεις εσωτερικής ασφάλειας το χρησιμοποιούσαν για διακριτική οπλοφορία.
Λέγεται πως ο Ρύμπαρ εντυπωσίασε την ηγεσία του υπουργείου όταν σε μια σύσκεψη για το μέλλον του Vzor 61, παρουσίασε ένα πρωτότυπο το οποίο έκρυβε κάτω από το σακάκι του.
Στην “ταραγμένη” δεκαετία του 1970, αρκετά SKORPION εξήχθηκαν με τις ευλογίες της “σοσιαλιστικής” κυβέρνησης προς κινήματα και οργανώσεις.
Από την Κούβα και τη Λιβερία μέχρι το Μπέλφαστ και τη Ρώμη, διάφορες οργανώσεις και επαναστατικές” φραξιές βρέθηκαν εξοπλισμένες με το μικρό αυτόματο.
Εύχρηστο, ελεγχόμενο και αξιόπιστο, έγινε το ιδανικό όπλο του αντάρτικου πόλεων.
Το πιο διάσημο θύμα του “Σκορπιού” ήταν ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Aldo Moro (Άλντο Μόρο) που μαζί με πέντε σωματοφύλακες έπεσε θύμα των Ερυθρών Ταξιαρχιών.
Η δημοσιότητα του Vzor 61 πέρασε στην ποπ κουλτούρα και παρόλο που πλέον αποτελεί ένα ξεπερασμένο όπλο με “μελανό” παρελθόν, αποτυπώνεται διαρκώς σε ταινίες από το Matrix μέχρι το Captain America.
www.bankingews.gr
Σχόλια αναγνωστών