Τελευταία Νέα
Αναλύσεις – Εκθέσεις

Σάπια η αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ – Η στροφή στον προστατευτισμό και το εφιαλτικό σενάριο για τα Στενά της Ταϊβάν

Σάπια η αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ  – Η στροφή στον προστατευτισμό και το εφιαλτικό σενάριο για τα Στενά της Ταϊβάν
Δημοσιονομικά προβλήματα και παγκοσμιοποίηση προκαλούν θανάσιμα ρήγματα στην αμυντική ικανότητα των ΗΠΑ
Σε οποιαδήποτε προσπάθειά τους πλέον οι ΗΠΑ να «εξαγάγουν» το φιλελεύθερο μοντέλο τους και να επιβεβαιώσουν την γεωπολιτική τους ηγεμονία έχουν να αντιμετωπίσουν ένα σκληρό νέο δεδομένο το οποίο επιβεβαιώνεται από κάθε ανάλυση της αμυντικής του ισχύος: πλέον δεν είναι η μοναδική υπερδύναμη όπως μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και η αμυντική τους βιομηχανία έχει πλέον παρακμάσει.
Από τη μια πλευρά, η ένταξη στις πλανητικές αλυσίδες εφοδιασμού λόγω της παγκοσμιοποίησης έχει προκαλέσει πλήγμα στην εθνική παραγωγή και από την άλλη τα δημοσιονομικά προβλήματα της αμερικανικής οικονομίας συμπληρώνουν την εικόνα της παρακμής.
Τις πρώτες δεκαετίες μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν ως προμετωπίδα την ιδεολογία του ελεύθερου εμπορίου και με αυτό το σύνθημα θεμελίωσαν την γεωπολιτική τους κυριαρχία στον «ελεύθερο κόσμο».
Εξαγωγικοί τομείς όπως η γεωργία και η ψηφιακή τεχνολογία επωφελήθηκαν από αυτό.
Αυτή η προμετωπίδα με τη σταδιακή απώλεια της αμερικανικής ηγεμονίας έχει αρχίσει να παρακμάζει για την πολιτική ελίτ των ΗΠΑ καθώς καταγράφεται μια επιστροφή στον προστατευτισμό.
Η οικονομική λογική πίσω από την απελευθέρωση των εμπορευματικών ροών είναι ότι τα αγαθά πρέπει να παράγονται εκεί όπου μπορούν να παραχθούν φθηνότερα μειώνοντας το παραγωγικό κόσμος και διασφαλίζοντας τεράστιες οικονομίες κλίμακας.
Αυτό αποβαίνει προς όφελος των καταναλωτών.
Το ίδιο ισχύει και για τους επενδυτές: η κατασκευή εργοστασίων σε μη ανταγωνιστικούς οικονομικούς χώρους κατανέμει λάθος τα κεφάλαια.
Ωστόσο, δεν υπάρχει ομοιόμορφη κατανομή των κερδών καθώς ορισμένοι εργαζόμενοι σε εργοστάσια χάνουν εφόσον η παραγωγή μεταφέρεται στις σε περιοχές χαμηλότερου κόστους.
Λαμβάνοντας υπόψη τη λαϊκή κατακραυγή από τις απώλεια θέσεων εργασίας, οι πολιτικοί στις ΗΠΑ δεν υποστηρίζουν πλέον συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου, τουλάχιστον με την ίδια θέρμη που συνέβαινε κάποτε  - και αυτό αποτελεί σημαντική στροφή που προήλθε από τη σκληρή πραγματικότητα των νέων ισορροπιών ισχύος.
Οι Πρόεδροι των προωθούν αυξήσεις δασμών - χαρακτηριστική περίπτωση ο Trump - και άλλα προστατευτικά μέτρα προκειμένου να ασκήσουν βιομηχανική πολιτική, σύμφωνα με τις εξαγγελίες.

Το σενάριο για σύγκρουση στην Ταϊβάν

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής για την εθνική ασφάλεια εκπέμπουν διαφορετική ανησυχία για το ελεύθερο εμπόριο, κάτι που υποκινείται από την πιθανότητα ανάφλεξης στην περιοχή του Ειρηνικού, στην Ταϊβάν.
Εάν συνέβαινε αυτό το σενάριο, η αμερικανική βιομηχανία δύσκολα θα μπορέσει να ακολουθήσει τους κινεζικούς ρυθμούς παραγωγής.
Όταν οι ΗΠΑ κέρδισαν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν η παγκόσμια παραγωγική δύναμη, «το οπλοστάσιο της Δημοκρατίας».
Από το 1939 έως το 1945, οι Σύμμαχοι (Ηνωμένο Βασίλειο, Κίνα, Σοβιετική Ένωση και ιδιαίτερα οι ΗΠΑ) κατασκεύασαν:
4,4 εκατομμύρια τεθωρακισμένα, φορτηγά και τεθωρακισμένα οχήματα μεταφορά προσωπικού, ενώ οι δυνάμεις του εχθρικού Άξονα – Ιαπωνία, Γερμανία και Ιταλία – κατασκεύασαν μόνο 670.000.
637.000 αεροσκάφη έναντι 229.000 των χωρών του Άξονα.
55.000 πλοία, η μερίδα του λέοντος από τις ΗΠΑ, έναντι των 1.700 της παραγωγής των δυνάμεων του Άξονα.
Οι ΗΠΑ κέρδισαν τον πόλεμο, επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν σε θέση να παράγουν τα πολεμικά εργαλεία, και ειδικά τα πολεμικά πλοία και τα πλοία μεταφοράς προσωπικού, όχι μόνο ταχύτερα από τη Ιαπωνία, αλλά σε αριθμούς που προηγουμένως ήταν αδιανόητοι.


Χάθηκε το πλεονέκτημα


Αυτό που στοιχειώνει τους Αμερικανούς υπεύθυνους χάραξης πολιτικής είναι η συνειδητοποίηση ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν πλέον τέτοιου είδους βιομηχανικό πλεονέκτημα.
Σήμερα η Κίνα είναι το παγκόσμιο «εργοστάσιο» και μπορεί ανά πάσα στιγμή να το μετατρέψει για αμυντικούς σκοπούς και μάλιστα σε υψηλή τεχνολογική κλίμακα.
Οι ΗΠΑ δεν είναι τόσο πίσω από την Κίνα όσο η Ιαπωνία πίσω από τις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1940, αλλά δεν είναι πλέον το οπλοστάσιο «των αξιών της φλελευθερης δημοκρατίας».
Σήμερα οι ΗΠΑ έχουν τη δεύτερη μεγαλύτερη μεταποιητική οικονομία στον κόσμο και η ετήσια μεταποιητική παραγωγή των 2,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων υπερβαίνει το σύνολο των οικονομιών όλων των χωρών εκτός από 7.
Αλλά είναι μακράν δεύτερη και η ικανότητά των ΗΠΑ να διατηρήσουν μια ισχυρή αμυντική βιομηχανία αποομειώνεται εξαιτίας των δημοσιονομικών προβλημάτων.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του γραφείου προϋπολογισμού από το 2025 οι ΗΠΑ θα δημιουργούν χρέος 1 τρισ. δολ. ανά περίπου 100 ημέρες και οι δαπάνες για τα τοκοχρεολύσια θα υπερβούν σύντομα τις αμυντικές δαπάνες.
Η παραδοσιακή αγορά της επεξεργασίας των μετάλλων συγκαταλέγεται στους μεταποιητικού τομείς ΗΠΑ που βρίσκονται σε παρακμή.
Αποτιμώμενες με βάση την αξία της παραγωγής σε δολάρια, οι τρεις μεγαλύτερες μεταποιητικές βιομηχανίες των ΗΠΑ είναι οι χημική βιομηχανία, οι υπολογιστές και ηλεκτρονικά προϊόντα, τρόφιμα, ποτά και προϊόντα καπνού.
Στη ναυπηγική βιομηχανία, οι ΗΠΑ είναι ανύπαρκτες.
Σύμφωνα με το Ναυτικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ, η Κίνα κατέχει σχεδόν το 47% της παγκόσμιας αγοράς, η Νότια Κορέα είναι δεύτερη με 29% και η Ιαπωνία είναι τρίτη με 17% ενώ οι ΗΠΑ έχουν μερίδιο μικρότερο από 1%.
Οι ΗΠΑ χρειάζονται περισσότερα από πέντε χρόνια για να κατασκευάσουν ένα αεροπλανοφόρο.
Μεταξύ 1943 και 1945, οι ΗΠΑ κατασκεύασαν 24 αεροπλανοφόρα κλάσης Essex.
Ομολογουμένως, ήταν λιγότερο εξελιγμένα από τα σημερινά flattops.
Αλλά η διαφορά στον όγκο είναι ακόμα εντυπωσιακή.
Μια κινεζική προσπάθεια για προσάρτηση της Ταϊβάν θα δοκίμαζε σοβαρά τη βιομηχανική βάση των ΗΠΑ.
Οι προσομειώσεις που διεξάγονται από το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών, μια μη κερδοσκοπική δεξαμενή σκέψης, υποδηλώνουν ότι οι ΗΠΑ «πιθανώς θα ξεμείνουν από πυρομαχικά – όπως πυρομαχικά μεγάλης εμβέλειας, πυραύλους ακριβείας – σε λιγότερο από μία εβδομάδα σε μια σύγκρουση στα στενά της Ταϊβάν.
Το Ινστιτούτο επεσήμανε ότι αυτό θα «καθιστούσε εξαιρετικά δύσκολο για τις Ηνωμένες Πολιτείες να αντέξουν σε μια παρατεταμένη σύγκρουση».
Η δεξαμενή σκέψης πρόσθεσε ότι η αμυντική βιομηχανική βάση των ΗΠΑ «στερείται επαρκούς ικανότητας αύξησης της παραγωγικής ικανότητας για μία παρατεταμένη πολεμική προσπάθεια».
Εν τω μεταξύ, η Κίνα σύμφωνα με τα στοιχεία παράγει οπλισμό πέντε έως έξι φορές ταχύτερα από τις ΗΠΑ.
Σε μια σύγκρουση για την Ταϊβάν, θα της επέτρεπε η τεράστια παραγωγική της υποδομή να ξεπεράσει τις δυνατότητες των ΗΠΑ με τον τρόπο που οι ΗΠΑ ξεπέρασαν την Ιαπωνία και τη Γερμανία στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο;

Η αναδιάρθρωση και η παγκοσμιοποίηση

Ο εφησυχασμός εν καιρώ ειρήνης εξηγεί εν μέρει αυτή την αντιστροφή ρόλου.
Οι ΗΠΑ πάντα περιόρισαν τη στρατιωτική τους μηχανή τους όταν τελείωσαν οι πόλεμοι.
Στον απόηχο του Ψυχρού Πολέμου πριν από τρεις δεκαετίες, το Πεντάγωνο ανάγκασε και την αμυντική βιομηχανία να αναδιαρθρωθεί.
Αλλά το ελεύθερο εμπόριο αναμφισβήτητα έπαιξε επίσης ρόλο.
Μόλις η Κίνα έγινε δεκτή στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου το 2001, ξεκίνησε η παγκόσμια κυριαρχία του ελεύθερου εμπορίου.
Η ατελείωτη προσφορά στην Κίνα σε πειθαρχημένους, χαμηλόμισθους εργαζόμενους και γενναιόδωρες κρατικές επιδοτήσεις την κατέστησαν το... παγκόσμιο εργοστάσιο. Πολλοί κατασκευαστές από άλλες χώρες μετέφεραν την παραγωγή εκεί.
Άλλοι έκλεισαν, ανίκανοι να ανταγωνιστούν.
Η συρρικνωμένη αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ δεν έκανε τίποτα από τα δύο, αλλά η ευρύτερη διάβρωση της αμερικανικής παραγωγικής ικανότητας έθεσε τους κατασκευαστές αμυντικών συστημάτων σε μειονεκτική θέση.
Για αρχή, η Κίνα παράγει περισσότερο από 10 φορές περισσότερο χάλυβα από τις ΗΠΑ
Με συντονισμένες προσπάθειες και δημοσιονομική στήριξη, η αμυντική βιομηχανική βάση μπορεί να ενισχυθεί.
Το νομοσχέδιο για την παροχή βοήθειας που μόλις ψήφισε η Βουλή περιλαμβάνει χρήματα για την αναπλήρωση των αμερικανικών προμηθειών πυρομαχικών.
Θα ξεκινήσει η παραγωγή πυρομαχικών χαμηλής τεχνολογικής στάθμης για να σταλούν τα υπάρχοντα στην Ουκρανία και να ανανεωθούν τα αποθεματα στις αποθήκες.

Οι σύμμαχοι μπορούν να βοηθήσουν;

Η Ιαπωνία εγκατέλειψε πρόσφατα μια πολιτική δεκαετιών να μην εξάγει όπλα και υποσχέθηκε να βοηθήσει τις ΗΠΑ να αναπληρώσουν τον εφοδιασμό τους με πυραύλους Patriot.
Ωστόσο, η αποκατάσταση της ευρύτερης παραγωγικής βάσης θα είναι δύσκολη.
Οι δασμοί και η βιομηχανική πολιτική μπορεί να βοηθήσουν να σταματήσει η διάβρωση  της παραγωγικής βάσης και οι βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας να αυξήσουν την εγχώρια παραγωγή, αλλά είναι απίθανο να προκαλέσουν μια ευρεία αναγέννηση του μεταποιητικού τομέα.
Η οικονομία των ΗΠΑ έχει κάνει τη μετάβαση στις υπηρεσίες και την υψηλή τεχνολογία.
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μια κυβερνητική προσπάθεια των ΗΠΑ αρκετά μεγάλη, αρκετά διαρκή και αρκετά καλά στοχευμένη για να το αντιστρέψει αυτό.
Η απάντηση του Πεκίνου στα οικονομικά του προβλήματα ήταν να διπλασιάσει την υποστήριξή του για τη μεταποίηση και να μειώσει την εξάρτησή του από τις εξαγωγές.
Τουλάχιστον, λοιπόν, αναμένεται από τις ΗΠΑ είναι να κάνουν περαιτέρω βήματα στον δρόμο προς τον προστατευτισμό για την αμυντική βιομηχανία.

www.bankingnews.gr

Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης