Σε ισχυρότερη θέση τα επόμενα χρόνια οι Έλληνες εφοπλιστές...
Στο στόχαστρό του βάζει το αμερικανικό Forbes την ελληνική ναυτιλία, σε ένα άρθρο που κάλλιστα θα μπορούσε να έχει ο γράψει ο ίδιος ο Ουκρανός πρόεδρος Zelensky ή ανταγωνιστές Γερμανοί εφοπλιστές.
Σε ένα ρεσιτάλ υποκρισίας, ο συντάκτης προσπαθεί να καταγγείλει Έλληνες επιχειρηματίες διεθνούς βεληνεκούς για ανήθικο πλουτισμό λόγω παροχής υπηρεσιών στη Ρωσία, ωστόσο ξεχνά πως οι κανόνες είναι συγκεκριμένοι… και δεν παραβιάζονται.
Οι Έλληνες εφοπλιστές κάνουν ό,τι έκαναν πάντα: προσφέρουν υπηρεσίες πρώτα από όλα στη χώρα τους συμβάλλοντας στο ελληνικό ΑΕΠ, πιστοί στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια νομιμότητα.
Να σημειωθεί πως για τη Μέση Ανατολή δεν έχουμε άλλα τόσο δακρύβρεχτα άρθρα.
Σε κάθε περίπτωση, οι Έλληνες είναι συνηθισμένοι να αποφεύγουν τις νάρκες…
Τι αναφέρει το Forbes…
Σύμφωνα με το αμερικανικό ενίοτε προπαγανδιστικό υπέρ της Ουκρανίας περιοδικό, τον Ιούνιο του 2022, οι κορυφαίοι πλοιοκτήτες της Ελλάδας συγκεντρώθηκαν στο πλαίσιο συνεδρίου στο θέρετρο Four Seasons στη Βουλιαγμένη.
Μόλις τρεις μήνες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι πλοιοκτήτες της χώρας διαμόρφωσαν μια διαφορετική αντίληψη για τον πόλεμο, που τάραξε την παγκόσμια οικονομία.
«Αυτή είναι μια τραγωδία για την ανθρωπότητα, αλλά ταυτόχρονα δημιουργεί ευκαιρίες» είπε ο Γιώργος Προκοπίου, ένας από τους μεγαλύτερους ιδιοκτήτες δεξαμενόπλοιων στον κόσμο.
«Πρέπει να εκμεταλλευτούμε αυτές τις ευκαιρίες» πρόσθεσε ο Ευάγγελος Μαρινάκης, ιδιοκτήτης της Capital Maritime and Trading.
Κατά τη διάρκεια του πάνελ, που είχε τίτλο «Η ελληνική ναυτιλία στην πρώτη γραμμή του παγκόσμιου εμπορίου», ο Προκοπίου προέβη σε μια τολμηρή πρόβλεψη: «Μέχρι το τέλος του έτους θα δούμε πολύ, πολύ καλές αγορές σε όλους τους τομείς.
Είμαι πολύ αισιόδοξος. Τα ναύλα θα είναι πολύ υψηλότερα».
Σύμφωνα με το Forbes, αυτή η πρόβλεψη έγινε πραγματικότητα, βοηθώντας τόσο τον Προκοπίου, 77 ετών, όσο και τον Μαρινάκη, 56 ετών, να ενταχθούν στο πολύ κλειστό κλαμπ των δισεκατομμυριούχων, καθώς η αξία των πλοίων τους εκτινάχθηκε και το μέγεθος των αυτοκρατοριών τους διευρύνθηκε.
Σύμφωνα με την VesselsValue, ο Προκοπίου και ο Μαρινάκης, με καθαρή αξία 2,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων και 3,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αντίστοιχα, έχουν παραγγείλει 123 νέα πλοία αξίας σχεδόν 13 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το 2022.
Οι τέσσερις ναυτιλιακές εταιρείες του Προκοπίου διαθέτουν 173 δεξαμενόπλοια, συμπεριλαμβανομένων των υπό κατασκευή, ήτοι 54 περισσότερα από το 2021.
Αυτοί οι μεγιστάνες αποτελούν μια νέα γενιά Ελλήνων δισεκατομμυριούχων που κάνουν τη στεριά και τη θάλασσα να κυματίζουν.
Συνολικά, το Forbes εκτιμά ότι υπάρχουν τώρα τουλάχιστον 12 δισεκατομμυριούχοι πλοιοκτήτες στην Ελλάδα, περισσότεροι από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία.
Επτά από αυτούς κάνουν το ντεμπούτο τους στις τάξεις των δισεκατομμυριούχων του Forbes.
Συνολικά η περιουσία τους ανέρχεται σε 32 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που αντιστοιχεί στο 12% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της χώρας.
Αυτοί οι μεγιστάνες αποτελούν τους διαδόχους εμβληματικών μορφών όπως ο Αριστοτέλης Ωνάσης και ο Σταύρος Νιάρχος, οι οποίοι μεσουράνησαν στο παγκόσμιο εμπόριο μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο – αν και μέχρι στιγμής, σε αντίθεση με τους προκατόχους τους, διατηρούν χαμηλό προφίλ.
Σοκ στις παγκόσμιες αγορές
Το νέο είναι ότι η αξία ιδιαίτερα των δεξαμενόπλοιων έχει εκτοξευθεί κατά δισεκατομμύρια δολάρια τα τελευταία δύο χρόνια, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να προκαλεί σοκ στις παγκόσμιες αγορές εμπορευμάτων, πυροδοτώντας τη ζήτηση για τάνκερ.
Σύμφωνα με την VesselsValue, οι ναυτιλιακές που ανήκουν σε Έλληνες παρήγγειλαν νέα πλοία αξίας σχεδόν 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων και πούλησαν 68 παλαιότερα για σχεδόν 3 δισεκατομμύρια δολάρια μεταξύ Ιανουαρίου 2022 και Μαρτίου 2024.
«Οι εφοπλιστές είναι οι μεγαλύτεροι καπιταλιστές σε αυτή τη χώρα» λέει η Τζελίνα Χαρλαύτη, καθηγήτρια ναυτιλιακής ιστορίας και διευθύντρια του Ινστιτούτου
Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Έρευνας και Τεχνολογίας-Ελλάς στην Κρήτη.
Επτά από τους παραπάνω ένας άλλος, ο Γιώργος Οικονόμου, επέστρεψε μετά από 16 χρόνια απουσίας, αναφέρει το Forbes.
Μετά την εισβολή των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη απαγόρευσαν τις θαλάσσιες εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου και αργότερα επέβαλαν ανώτατο όριο τιμής στο ρωσικό πετρέλαιο, με σκοπό να περιορίσουν τα κέρδη του Putin, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι το πετρέλαιο θα συνεχίσει να ρέει.
Πολλές δυτικές εταιρείες αποφάσισαν να εγκαταλείψουν εντελώς το εμπόριο, θεωρώντας το πολύ επικίνδυνο.
Ωστόσο, λέει το αμερικανικό περιοδικό, οι Έλληνες είχαν διαφορετική γνώμη.
«Εάν υπάρχει η ευκαιρία να [κάνουν] επιχειρηματικές δραστηριότητες νόμιμα, θα εκμεταλλευτούν την ευκαιρία» λέει ο Ιωάννης Θεοτοκάς, καθηγητής διοίκησης ναυτιλιακών εταιρειών στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς στην Ελλάδα.
Πριν από τον πόλεμο, το μεγαλύτερο μέρος του ρωσικού πετρελαίου πήγαινε στην Ευρώπη.
Μετά την ευρωπαϊκή απαγόρευση, μεγάλο μέρος του ανακατευθύνθηκε στην Ινδία και την Κίνα, πράγμα που σήμαινε πολύ μεγαλύτερα ταξίδια για τα δεξαμενόπλοια - και υψηλότερα κέρδη για τους πλοιοκτήτες που πραγματοποιούσαν αυτά τα ταξίδια.
Ένα τυπικό ταξίδι από τα λιμάνια της Βαλτικής Θάλασσας της Ρωσίας στη δυτική ακτή της Ινδίας, τη δημοφιλέστερη διαδρομή για το ρωσικό πετρέλαιο, μπορεί να αποφέρει έσοδα περίπου 8 εκατομμυρίων δολαρίων - 60% υψηλότερα από τον Οκτώβριο του 2023 και πέντε φορές τον ρυθμό του 2021.
Οι Έλληνες επωφελήθηκαν άμεσα από αυτές τις υψηλότερες τιμές.
Σύμφωνα με ανάλυση από το Ινστιτούτο KSE της Οικονομικής Σχολής Κιέβου, με βάση στοιχεία από την εταιρεία πληροφοριών εμπορευμάτων Kpler, από τον Απρίλιο του 2022 έως τον Φεβρουάριο του 2024, οι ελληνικές εταιρείες απέστειλαν το 28% του συνόλου των εξαγωγών πετρελαίου της Ρωσίας,
Εταιρείες που ανήκουν σε Έλληνες μεγιστάνες (η TMS Tankers του Γιώργου Οικονόμου, η Minerva Marine του Ανδρέα Μαρτίνου και η Dynacom Tankers του Προκοπίου) αποτελούσαν τρεις από τους πέντε μεγαλύτερους ναυλωτές ρωσικού πετρελαίου κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Ελληνική οικονομία
Οι ναυτιλιακές εταιρείες διαδραματίζουν εδώ και καιρό σημαντικότατο ρόλο στην ελληνική οικονομία.
Οι ελληνικές εταιρείες κατέχουν το 17% του συνόλου του παγκόσμιου στόλου -περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα- και το 31% των πετρελαιοφόρων παγκοσμίως.
Σύμφωνα με τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη και την Έρευνα Clarksons, με αξία που ξεπερνά τα 150 δισεκατομμύρια δολάρια, είναι ο πιο πολύτιμος στόλος στον κόσμο.
Σύμφωνα με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, το 2022, οι ναυτιλιακές εταιρείες παρείχαν το 7% του ΑΕΠ της Ελλάδας και συνεισέφεραν 22 δισεκατομμύρια δολάρια στην οικονομία της χώρας.
Αξίζει να σημειωθεί πως με ένα άρθρο που κατοχυρώθηκε στο Σύνταγμα της Ελλάδας του 1953, οι τοπικοί πλοιοκτήτες απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος φυσικών ή εταιρικών κερδών.
Αντίθετα, πληρώνουν «φόρο χωρητικότητας», που υπολογίζεται με βάση τη μεταφορική ικανότητα κάθε πλοίου, ο οποίος ισχύει τόσο για πλοία που είναι νηολογημένα στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό — εφόσον η εταιρεία διατηρεί γραφείο διαχείρισης στην Ελλάδα.
Το 2022, η Αθήνα ψήφισε νόμο που μειώνει τον εθελοντικό φόρο στα μερίσματα και τις υπεραξίες για τις ναυτιλιακές εταιρείες στο 5%, από 10% προηγουμένως.
Πού πηγαίνουν αυτά τα ουσιαστικά αφορολόγητα κέρδη;
Εκτός από την αγορά νέων δεξαμενοπλοίων, οι Έλληνες δισεκατομμυριούχοι επενδύουν σε ποδοσφαιρικές ομάδες, τηλεοπτικά κανάλια, εφημερίδες, ακίνητα και γιοτ.
Ο δισεκατομμυριούχος Διαμαντής Διαμαντίδης έχει πολλές βίλες δίπλα στο θέρετρο Four Seasons στη Βουλιαγμένη, στον δρόμο από το Armonia Residences, μια συλλογή πολυτελών διαμερισμάτων του Γιώργου Οικονόμου, ο οποίος επιστρέφει στις τάξεις των δισεκατομμυριούχων φέτος μετά από 16 χρόνια.
Οι δύο πιο επιτυχημένες επαγγελματικές ομάδες ποδοσφαίρου της Ελλάδας, ο Ολυμπιακός και ο Παναθηναϊκός, ανήκουν κατά πλειοψηφία στους μεγιστάνες Ευάγγελο Μαρινάκη και Γιάννη Αλαφούζο, αντίστοιχα.
Οικονόμου και Προκοπίου, από την άλλη, έχουν δημιουργήσει τεράστια χαρτοφυλάκια ακινήτων.
Ο Προκοπίου κατέχει ακίνητα αξίας 90 εκατομμυρίων δολαρίων, συμπεριλαμβανομένων κατοικιών στο Πορτοφίνο της Ιταλίας και στη συνοικία Tony Mayfair του Λονδίνου, καθώς και το mega-γιοτ Dream μήκους 42 εκατομμυρίων δολαρίων, μήκους 349 ποδιών, εξοπλισμένο με δύο εξωτερικές πισίνες και ένα ελικοδρόμιο.
Ο Οικονόμου έχει μια οικιστική αυτοκρατορία αξίας 150 εκατομμυρίων δολαρίων στο Λονδίνο, το Μανχάταν, το Σεν Τροπέ και το Σεντ Μπαρτς, καθώς και μια συλλογή έργων τέχνης 250 εκατομμυρίων δολαρίων με έργα των Πάμπλο Πικάσο και Καζούο Σιράγκα.
Μέρος του εκτίθεται στο ιδιωτικό του μουσείο στην Αθήνα.
Η ναυτιλία στην Ελλάδα τείνει να είναι οικογενειακή υπόθεση.
Αρκετοί από τους σημερινούς βαρόνους της ναυτιλίας στην Ελλάδα, όπως ο Μαρινάκης και τα αδέρφια Ανδρέας, Αθανάσιος και Κωνσταντίνος Μαρτίνος (όλοι μεμονωμένοι δισεκατομμυριούχοι), ακολούθησαν τα βήματα των γονιών τους, αλλά επέκτειναν τις ναυτιλιακές τους επιχειρήσεις σε νέα ύψη.
Άλλοι σαν τον Προκοπίου έχτισαν δυναστείες από το μηδέν, αλλά έχουν ήδη αρχίσει να δίνουν τη σκυτάλη στα παιδιά τους: η κόρη του Προκοπίου, η Ιωάννα, διευθύνει μια από τις τέσσερις εταιρείες του, Sea Traders, ενώ ο γιος του Διαμαντή Διαμαντίδη έχει τη δική του εταιρεία δεξαμενόπλοιων.
Πάντως, οι Έλληνες πλοιοκτήτες ανέκαθεν αξιοποιούσαν ευκαιρίες.
«Τη δεκαετία του 1960, η οικογένεια Βαρδινογιάννη προσπάθησε να σπάσει το εμπάργκο του ΟΗΕ και να στείλει πετρέλαιο στη λευκή μειονότητα στη Ροδεσία (τώρα Ζιμπάμπουε) μέσω αγωγού στη Μοζαμβίκη» λέει το Forbes.
Μετά από μια αντιπαράθεση με το βρετανικό ναυτικό, το πλοίο αναχώρησε χωρίς να εκφορτώσει το φορτίο του.
Οι σχέσεις με τον Putin
«Τον Δεκέμβριο του 2016, ο Προκοπίου έγραψε μια επιστολή στον Igor Sechin, τον διευθύνοντα σύμβουλο της ρωσικής κρατικής εταιρείας πετρελαίου Rosneft και έναν από τους έμπιστους του Putin.
Η επιστολή περιελάμβανε ένα σχέδιο συμφωνίας που περιγράφει πώς ο στόλος του θα εμπορευόταν ρωσικά ορυκτά καύσιμα απευθείας στην Ινδία και την Κίνα, παρακάμπτοντας τους μεγαλύτερους εμπόρους πετρελαίου στον κόσμο» υποστηρίζει το Forbes, και προσθέτει: «Η επιστολή ήταν μέρος των Babakov Leaks, ένα θησαυροφυλάκιο εγγράφων από τον λογαριασμό email του Ρώσου βουλευτή Alexander Babakov, που υπέκλεψε η ουκρανική ομάδα χάκερ Cyber Resistance».
Φυσικά, τίποτε δεν επαληθεύεται…
Πρόσφατα, τον Ιούνιο του 2020, οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις σε δύο πλοία που ανήκουν στην Dynacom του Προκοπίου και στη Thenamaris του δισεκατομμυριούχου Κωνσταντίνου Μαρτίνου για μεταφορά πετρελαίου από τη Βενεζουέλα.
Αφαιρέθηκαν από τη λίστα κυρώσεων έναν μήνα αργότερα, αφού και οι δύο εταιρείες δεσμεύτηκαν να σταματήσουν τις συναλλαγές με τη Βενεζουέλα.
«Οι Έλληνες ελέγχουν τον παγκόσμιο εμπορικό στόλο» λέει η Kpler's Katona.
«Όταν η Βενεζουέλα άνοιξε μετά τις κυρώσεις [την χαλάρωση το 2023], οι Έλληνες ήταν οι πρώτοι».
Όταν τα ρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, ορισμένοι πλοιοκτήτες -όπως η Μαρία Αγγελικούση, ο πλουσιότερος άνθρωπος της Ελλάδας- ορκίστηκαν να μην μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο.
Αλλά για άλλους, η όποια επιφυλακτικότητα σύντομα διαλύθηκε.
«Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος, πήραμε την απόφαση να μην πάμε στη Ρωσία, γιατί όπως όλοι οι άλλοι, ήμασταν νιώθαμε πολύ στενοχωρημένοι με αυτό που συνέβαινε» είπε ο οικονομικός διευθυντής της Okeanis Eco Tankers του Αλαφούζου.
«Όμως όσο περνούσε ο καιρός, συνειδητοποιήσαμε ότι, πρώτα απ 'όλα, πολλοί από τους ανταγωνιστές μας και όλες οι μεγάλες εταιρείες έβγαζαν πετρέλαιο από τη Ρωσία».
Τον περασμένο Νοέμβριο, το Reuters ανέφερε ότι αρκετές ελληνικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των TMS Tankers του Οικονόμου, Minerva Marine του Ανδρέα Μαρτίνου και Thenamaris του Κωνσταντίνου Μαρτίνου, είχαν σταματήσει να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο.
Ωστόσο, σύμφωνα με δεδομένα από το MarineTraffic που αναλύθηκαν από το Forbes, τουλάχιστον 37 δεξαμενόπλοια που ανήκουν στις TMS, Minerva και Thenamaris αναχώρησαν από τα ρωσικά λιμάνια από τον Φεβρουάριο ή βρίσκονται επί του παρόντος καθ’ οδόν προς τη Ρωσία.
Βέβαια, εν προκειμένω το Forbes σπεκουλάρει, «Η εμπορία ρωσικού πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου παραμένει νόμιμη, εφόσον οι εταιρείες συμμορφώνονται με το ανώτατο όριο τιμής των 60 δολ. ανά βαρέλι και με τα πλαφόν στο ντίζελ και το μαζούτ».
«Δύο χρόνια μετά την έναρξη της πλήρους κλίμακας εισβολής στην Ουκρανία, η Ρωσία έχει συγκεντρώσει περισσότερα από 650 δισεκατομμύρια δολάρια σε έσοδα από τις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων, από αυτά τα 193 δισεκατομμύρια δολάρια προέρχονται από την πώληση αργού πετρελαίου» λέει ο Andrii Pozniak, εκπρόσωπος της ουκρανικής υπηρεσίας κατά της διαφθοράς NACP.
«Οι Έλληνες πλοιοκτήτες που μετέφεραν ρωσικό πετρέλαιο έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία».
Σε αντίθεση με το πετρέλαιο, η Ευρώπη δεν έχει λάβει μέτρα για να περιορίσει τις εισαγωγές ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Το Politico και η βελγική εφημερίδα Le Soir ανέφεραν πρόσφατα ότι ο Προκοπίου άσκησε πιέσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το καλοκαίρι του 2022 για να αποτρέψει μια πιθανή απαγόρευση του ρωσικού LNG.
Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως η κόρη του Προκοπίου, η Ιωάννα, απλώς ζήτησε από ένα λόμπι της Ευρωπαϊκής Ένωσης να παρέχει διασαφήσεις για τη νομοθεσία που αφορά τις εισαγωγές.
Σε κάθε περίπτωση, περιορισμοί δεν υπάρχουν.
Αυτό σήμαινε ότι ο Προκοπίου, ο οποίος κατέχει το 42% της εισηγμένης εταιρείας μεταφοράς LNG Dynagas LNG Partners - ένα μερίδιο αξίας περίπου 60 εκατομμυρίων δολαρίων - συνεχίζει να στέλνει ρωσικό αέριο στην Ευρώπη απολύτως νόμιμα.
Δύο από τα έξι πλοία της ναυλώνονται στο Yamal LNG στη βόρεια Ρωσία, αποτελώντας το 43% των εσόδων της εταιρείας το 2023, από 39% πριν από τον πόλεμο. Μεγάλο μέρος αυτού του φυσικού αερίου εξάγεται στην Ευρώπη.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ποσό των χρημάτων που έχουν οργώσει για την αγορά νέων, πιο σύγχρονων πλοίων -και τα κέρδη που έχουν αποκομίσει από την πώληση παλαιών πλοίων- σημαίνει ότι θα είναι σε ισχυρότερη θέση για τα επόμενα χρόνια, καταλήγει το Forbes.
Εμείς κρατάμε πως οι Έλληνες εφοπλιστές είναι έτοιμοι να αδράξουν την επόμενη ευκαιρία, οπλισμένοι με στόλους ολοκαίνουργιων δεξαμενόπλοιων αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων.
www.bankingnews.gr
Σε ένα ρεσιτάλ υποκρισίας, ο συντάκτης προσπαθεί να καταγγείλει Έλληνες επιχειρηματίες διεθνούς βεληνεκούς για ανήθικο πλουτισμό λόγω παροχής υπηρεσιών στη Ρωσία, ωστόσο ξεχνά πως οι κανόνες είναι συγκεκριμένοι… και δεν παραβιάζονται.
Οι Έλληνες εφοπλιστές κάνουν ό,τι έκαναν πάντα: προσφέρουν υπηρεσίες πρώτα από όλα στη χώρα τους συμβάλλοντας στο ελληνικό ΑΕΠ, πιστοί στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια νομιμότητα.
Να σημειωθεί πως για τη Μέση Ανατολή δεν έχουμε άλλα τόσο δακρύβρεχτα άρθρα.
Σε κάθε περίπτωση, οι Έλληνες είναι συνηθισμένοι να αποφεύγουν τις νάρκες…
Τι αναφέρει το Forbes…
Σύμφωνα με το αμερικανικό ενίοτε προπαγανδιστικό υπέρ της Ουκρανίας περιοδικό, τον Ιούνιο του 2022, οι κορυφαίοι πλοιοκτήτες της Ελλάδας συγκεντρώθηκαν στο πλαίσιο συνεδρίου στο θέρετρο Four Seasons στη Βουλιαγμένη.
Μόλις τρεις μήνες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι πλοιοκτήτες της χώρας διαμόρφωσαν μια διαφορετική αντίληψη για τον πόλεμο, που τάραξε την παγκόσμια οικονομία.
«Αυτή είναι μια τραγωδία για την ανθρωπότητα, αλλά ταυτόχρονα δημιουργεί ευκαιρίες» είπε ο Γιώργος Προκοπίου, ένας από τους μεγαλύτερους ιδιοκτήτες δεξαμενόπλοιων στον κόσμο.
«Πρέπει να εκμεταλλευτούμε αυτές τις ευκαιρίες» πρόσθεσε ο Ευάγγελος Μαρινάκης, ιδιοκτήτης της Capital Maritime and Trading.
Κατά τη διάρκεια του πάνελ, που είχε τίτλο «Η ελληνική ναυτιλία στην πρώτη γραμμή του παγκόσμιου εμπορίου», ο Προκοπίου προέβη σε μια τολμηρή πρόβλεψη: «Μέχρι το τέλος του έτους θα δούμε πολύ, πολύ καλές αγορές σε όλους τους τομείς.
Είμαι πολύ αισιόδοξος. Τα ναύλα θα είναι πολύ υψηλότερα».
Σύμφωνα με το Forbes, αυτή η πρόβλεψη έγινε πραγματικότητα, βοηθώντας τόσο τον Προκοπίου, 77 ετών, όσο και τον Μαρινάκη, 56 ετών, να ενταχθούν στο πολύ κλειστό κλαμπ των δισεκατομμυριούχων, καθώς η αξία των πλοίων τους εκτινάχθηκε και το μέγεθος των αυτοκρατοριών τους διευρύνθηκε.
Σύμφωνα με την VesselsValue, ο Προκοπίου και ο Μαρινάκης, με καθαρή αξία 2,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων και 3,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αντίστοιχα, έχουν παραγγείλει 123 νέα πλοία αξίας σχεδόν 13 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το 2022.
Οι τέσσερις ναυτιλιακές εταιρείες του Προκοπίου διαθέτουν 173 δεξαμενόπλοια, συμπεριλαμβανομένων των υπό κατασκευή, ήτοι 54 περισσότερα από το 2021.
Αυτοί οι μεγιστάνες αποτελούν μια νέα γενιά Ελλήνων δισεκατομμυριούχων που κάνουν τη στεριά και τη θάλασσα να κυματίζουν.
Συνολικά, το Forbes εκτιμά ότι υπάρχουν τώρα τουλάχιστον 12 δισεκατομμυριούχοι πλοιοκτήτες στην Ελλάδα, περισσότεροι από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία.
Επτά από αυτούς κάνουν το ντεμπούτο τους στις τάξεις των δισεκατομμυριούχων του Forbes.
Συνολικά η περιουσία τους ανέρχεται σε 32 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που αντιστοιχεί στο 12% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της χώρας.
Αυτοί οι μεγιστάνες αποτελούν τους διαδόχους εμβληματικών μορφών όπως ο Αριστοτέλης Ωνάσης και ο Σταύρος Νιάρχος, οι οποίοι μεσουράνησαν στο παγκόσμιο εμπόριο μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο – αν και μέχρι στιγμής, σε αντίθεση με τους προκατόχους τους, διατηρούν χαμηλό προφίλ.
Σοκ στις παγκόσμιες αγορές
Το νέο είναι ότι η αξία ιδιαίτερα των δεξαμενόπλοιων έχει εκτοξευθεί κατά δισεκατομμύρια δολάρια τα τελευταία δύο χρόνια, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να προκαλεί σοκ στις παγκόσμιες αγορές εμπορευμάτων, πυροδοτώντας τη ζήτηση για τάνκερ.
Σύμφωνα με την VesselsValue, οι ναυτιλιακές που ανήκουν σε Έλληνες παρήγγειλαν νέα πλοία αξίας σχεδόν 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων και πούλησαν 68 παλαιότερα για σχεδόν 3 δισεκατομμύρια δολάρια μεταξύ Ιανουαρίου 2022 και Μαρτίου 2024.
«Οι εφοπλιστές είναι οι μεγαλύτεροι καπιταλιστές σε αυτή τη χώρα» λέει η Τζελίνα Χαρλαύτη, καθηγήτρια ναυτιλιακής ιστορίας και διευθύντρια του Ινστιτούτου
Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Έρευνας και Τεχνολογίας-Ελλάς στην Κρήτη.
Επτά από τους παραπάνω ένας άλλος, ο Γιώργος Οικονόμου, επέστρεψε μετά από 16 χρόνια απουσίας, αναφέρει το Forbes.
Μετά την εισβολή των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη απαγόρευσαν τις θαλάσσιες εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου και αργότερα επέβαλαν ανώτατο όριο τιμής στο ρωσικό πετρέλαιο, με σκοπό να περιορίσουν τα κέρδη του Putin, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι το πετρέλαιο θα συνεχίσει να ρέει.
Πολλές δυτικές εταιρείες αποφάσισαν να εγκαταλείψουν εντελώς το εμπόριο, θεωρώντας το πολύ επικίνδυνο.
Ωστόσο, λέει το αμερικανικό περιοδικό, οι Έλληνες είχαν διαφορετική γνώμη.
«Εάν υπάρχει η ευκαιρία να [κάνουν] επιχειρηματικές δραστηριότητες νόμιμα, θα εκμεταλλευτούν την ευκαιρία» λέει ο Ιωάννης Θεοτοκάς, καθηγητής διοίκησης ναυτιλιακών εταιρειών στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς στην Ελλάδα.
Πριν από τον πόλεμο, το μεγαλύτερο μέρος του ρωσικού πετρελαίου πήγαινε στην Ευρώπη.
Μετά την ευρωπαϊκή απαγόρευση, μεγάλο μέρος του ανακατευθύνθηκε στην Ινδία και την Κίνα, πράγμα που σήμαινε πολύ μεγαλύτερα ταξίδια για τα δεξαμενόπλοια - και υψηλότερα κέρδη για τους πλοιοκτήτες που πραγματοποιούσαν αυτά τα ταξίδια.
Ένα τυπικό ταξίδι από τα λιμάνια της Βαλτικής Θάλασσας της Ρωσίας στη δυτική ακτή της Ινδίας, τη δημοφιλέστερη διαδρομή για το ρωσικό πετρέλαιο, μπορεί να αποφέρει έσοδα περίπου 8 εκατομμυρίων δολαρίων - 60% υψηλότερα από τον Οκτώβριο του 2023 και πέντε φορές τον ρυθμό του 2021.
Οι Έλληνες επωφελήθηκαν άμεσα από αυτές τις υψηλότερες τιμές.
Σύμφωνα με ανάλυση από το Ινστιτούτο KSE της Οικονομικής Σχολής Κιέβου, με βάση στοιχεία από την εταιρεία πληροφοριών εμπορευμάτων Kpler, από τον Απρίλιο του 2022 έως τον Φεβρουάριο του 2024, οι ελληνικές εταιρείες απέστειλαν το 28% του συνόλου των εξαγωγών πετρελαίου της Ρωσίας,
Εταιρείες που ανήκουν σε Έλληνες μεγιστάνες (η TMS Tankers του Γιώργου Οικονόμου, η Minerva Marine του Ανδρέα Μαρτίνου και η Dynacom Tankers του Προκοπίου) αποτελούσαν τρεις από τους πέντε μεγαλύτερους ναυλωτές ρωσικού πετρελαίου κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Ελληνική οικονομία
Οι ναυτιλιακές εταιρείες διαδραματίζουν εδώ και καιρό σημαντικότατο ρόλο στην ελληνική οικονομία.
Οι ελληνικές εταιρείες κατέχουν το 17% του συνόλου του παγκόσμιου στόλου -περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα- και το 31% των πετρελαιοφόρων παγκοσμίως.
Σύμφωνα με τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη και την Έρευνα Clarksons, με αξία που ξεπερνά τα 150 δισεκατομμύρια δολάρια, είναι ο πιο πολύτιμος στόλος στον κόσμο.
Σύμφωνα με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, το 2022, οι ναυτιλιακές εταιρείες παρείχαν το 7% του ΑΕΠ της Ελλάδας και συνεισέφεραν 22 δισεκατομμύρια δολάρια στην οικονομία της χώρας.
Αξίζει να σημειωθεί πως με ένα άρθρο που κατοχυρώθηκε στο Σύνταγμα της Ελλάδας του 1953, οι τοπικοί πλοιοκτήτες απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος φυσικών ή εταιρικών κερδών.
Αντίθετα, πληρώνουν «φόρο χωρητικότητας», που υπολογίζεται με βάση τη μεταφορική ικανότητα κάθε πλοίου, ο οποίος ισχύει τόσο για πλοία που είναι νηολογημένα στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό — εφόσον η εταιρεία διατηρεί γραφείο διαχείρισης στην Ελλάδα.
Το 2022, η Αθήνα ψήφισε νόμο που μειώνει τον εθελοντικό φόρο στα μερίσματα και τις υπεραξίες για τις ναυτιλιακές εταιρείες στο 5%, από 10% προηγουμένως.
Πού πηγαίνουν αυτά τα ουσιαστικά αφορολόγητα κέρδη;
Εκτός από την αγορά νέων δεξαμενοπλοίων, οι Έλληνες δισεκατομμυριούχοι επενδύουν σε ποδοσφαιρικές ομάδες, τηλεοπτικά κανάλια, εφημερίδες, ακίνητα και γιοτ.
Ο δισεκατομμυριούχος Διαμαντής Διαμαντίδης έχει πολλές βίλες δίπλα στο θέρετρο Four Seasons στη Βουλιαγμένη, στον δρόμο από το Armonia Residences, μια συλλογή πολυτελών διαμερισμάτων του Γιώργου Οικονόμου, ο οποίος επιστρέφει στις τάξεις των δισεκατομμυριούχων φέτος μετά από 16 χρόνια.
Οι δύο πιο επιτυχημένες επαγγελματικές ομάδες ποδοσφαίρου της Ελλάδας, ο Ολυμπιακός και ο Παναθηναϊκός, ανήκουν κατά πλειοψηφία στους μεγιστάνες Ευάγγελο Μαρινάκη και Γιάννη Αλαφούζο, αντίστοιχα.
Οικονόμου και Προκοπίου, από την άλλη, έχουν δημιουργήσει τεράστια χαρτοφυλάκια ακινήτων.
Ο Προκοπίου κατέχει ακίνητα αξίας 90 εκατομμυρίων δολαρίων, συμπεριλαμβανομένων κατοικιών στο Πορτοφίνο της Ιταλίας και στη συνοικία Tony Mayfair του Λονδίνου, καθώς και το mega-γιοτ Dream μήκους 42 εκατομμυρίων δολαρίων, μήκους 349 ποδιών, εξοπλισμένο με δύο εξωτερικές πισίνες και ένα ελικοδρόμιο.
Ο Οικονόμου έχει μια οικιστική αυτοκρατορία αξίας 150 εκατομμυρίων δολαρίων στο Λονδίνο, το Μανχάταν, το Σεν Τροπέ και το Σεντ Μπαρτς, καθώς και μια συλλογή έργων τέχνης 250 εκατομμυρίων δολαρίων με έργα των Πάμπλο Πικάσο και Καζούο Σιράγκα.
Μέρος του εκτίθεται στο ιδιωτικό του μουσείο στην Αθήνα.
Η ναυτιλία στην Ελλάδα τείνει να είναι οικογενειακή υπόθεση.
Αρκετοί από τους σημερινούς βαρόνους της ναυτιλίας στην Ελλάδα, όπως ο Μαρινάκης και τα αδέρφια Ανδρέας, Αθανάσιος και Κωνσταντίνος Μαρτίνος (όλοι μεμονωμένοι δισεκατομμυριούχοι), ακολούθησαν τα βήματα των γονιών τους, αλλά επέκτειναν τις ναυτιλιακές τους επιχειρήσεις σε νέα ύψη.
Άλλοι σαν τον Προκοπίου έχτισαν δυναστείες από το μηδέν, αλλά έχουν ήδη αρχίσει να δίνουν τη σκυτάλη στα παιδιά τους: η κόρη του Προκοπίου, η Ιωάννα, διευθύνει μια από τις τέσσερις εταιρείες του, Sea Traders, ενώ ο γιος του Διαμαντή Διαμαντίδη έχει τη δική του εταιρεία δεξαμενόπλοιων.
Πάντως, οι Έλληνες πλοιοκτήτες ανέκαθεν αξιοποιούσαν ευκαιρίες.
«Τη δεκαετία του 1960, η οικογένεια Βαρδινογιάννη προσπάθησε να σπάσει το εμπάργκο του ΟΗΕ και να στείλει πετρέλαιο στη λευκή μειονότητα στη Ροδεσία (τώρα Ζιμπάμπουε) μέσω αγωγού στη Μοζαμβίκη» λέει το Forbes.
Μετά από μια αντιπαράθεση με το βρετανικό ναυτικό, το πλοίο αναχώρησε χωρίς να εκφορτώσει το φορτίο του.
Οι σχέσεις με τον Putin
«Τον Δεκέμβριο του 2016, ο Προκοπίου έγραψε μια επιστολή στον Igor Sechin, τον διευθύνοντα σύμβουλο της ρωσικής κρατικής εταιρείας πετρελαίου Rosneft και έναν από τους έμπιστους του Putin.
Η επιστολή περιελάμβανε ένα σχέδιο συμφωνίας που περιγράφει πώς ο στόλος του θα εμπορευόταν ρωσικά ορυκτά καύσιμα απευθείας στην Ινδία και την Κίνα, παρακάμπτοντας τους μεγαλύτερους εμπόρους πετρελαίου στον κόσμο» υποστηρίζει το Forbes, και προσθέτει: «Η επιστολή ήταν μέρος των Babakov Leaks, ένα θησαυροφυλάκιο εγγράφων από τον λογαριασμό email του Ρώσου βουλευτή Alexander Babakov, που υπέκλεψε η ουκρανική ομάδα χάκερ Cyber Resistance».
Φυσικά, τίποτε δεν επαληθεύεται…
Πρόσφατα, τον Ιούνιο του 2020, οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις σε δύο πλοία που ανήκουν στην Dynacom του Προκοπίου και στη Thenamaris του δισεκατομμυριούχου Κωνσταντίνου Μαρτίνου για μεταφορά πετρελαίου από τη Βενεζουέλα.
Αφαιρέθηκαν από τη λίστα κυρώσεων έναν μήνα αργότερα, αφού και οι δύο εταιρείες δεσμεύτηκαν να σταματήσουν τις συναλλαγές με τη Βενεζουέλα.
«Οι Έλληνες ελέγχουν τον παγκόσμιο εμπορικό στόλο» λέει η Kpler's Katona.
«Όταν η Βενεζουέλα άνοιξε μετά τις κυρώσεις [την χαλάρωση το 2023], οι Έλληνες ήταν οι πρώτοι».
Όταν τα ρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, ορισμένοι πλοιοκτήτες -όπως η Μαρία Αγγελικούση, ο πλουσιότερος άνθρωπος της Ελλάδας- ορκίστηκαν να μην μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο.
Αλλά για άλλους, η όποια επιφυλακτικότητα σύντομα διαλύθηκε.
«Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος, πήραμε την απόφαση να μην πάμε στη Ρωσία, γιατί όπως όλοι οι άλλοι, ήμασταν νιώθαμε πολύ στενοχωρημένοι με αυτό που συνέβαινε» είπε ο οικονομικός διευθυντής της Okeanis Eco Tankers του Αλαφούζου.
«Όμως όσο περνούσε ο καιρός, συνειδητοποιήσαμε ότι, πρώτα απ 'όλα, πολλοί από τους ανταγωνιστές μας και όλες οι μεγάλες εταιρείες έβγαζαν πετρέλαιο από τη Ρωσία».
Τον περασμένο Νοέμβριο, το Reuters ανέφερε ότι αρκετές ελληνικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των TMS Tankers του Οικονόμου, Minerva Marine του Ανδρέα Μαρτίνου και Thenamaris του Κωνσταντίνου Μαρτίνου, είχαν σταματήσει να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο.
Ωστόσο, σύμφωνα με δεδομένα από το MarineTraffic που αναλύθηκαν από το Forbes, τουλάχιστον 37 δεξαμενόπλοια που ανήκουν στις TMS, Minerva και Thenamaris αναχώρησαν από τα ρωσικά λιμάνια από τον Φεβρουάριο ή βρίσκονται επί του παρόντος καθ’ οδόν προς τη Ρωσία.
Βέβαια, εν προκειμένω το Forbes σπεκουλάρει, «Η εμπορία ρωσικού πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου παραμένει νόμιμη, εφόσον οι εταιρείες συμμορφώνονται με το ανώτατο όριο τιμής των 60 δολ. ανά βαρέλι και με τα πλαφόν στο ντίζελ και το μαζούτ».
«Δύο χρόνια μετά την έναρξη της πλήρους κλίμακας εισβολής στην Ουκρανία, η Ρωσία έχει συγκεντρώσει περισσότερα από 650 δισεκατομμύρια δολάρια σε έσοδα από τις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων, από αυτά τα 193 δισεκατομμύρια δολάρια προέρχονται από την πώληση αργού πετρελαίου» λέει ο Andrii Pozniak, εκπρόσωπος της ουκρανικής υπηρεσίας κατά της διαφθοράς NACP.
«Οι Έλληνες πλοιοκτήτες που μετέφεραν ρωσικό πετρέλαιο έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία».
Σε αντίθεση με το πετρέλαιο, η Ευρώπη δεν έχει λάβει μέτρα για να περιορίσει τις εισαγωγές ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Το Politico και η βελγική εφημερίδα Le Soir ανέφεραν πρόσφατα ότι ο Προκοπίου άσκησε πιέσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το καλοκαίρι του 2022 για να αποτρέψει μια πιθανή απαγόρευση του ρωσικού LNG.
Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως η κόρη του Προκοπίου, η Ιωάννα, απλώς ζήτησε από ένα λόμπι της Ευρωπαϊκής Ένωσης να παρέχει διασαφήσεις για τη νομοθεσία που αφορά τις εισαγωγές.
Σε κάθε περίπτωση, περιορισμοί δεν υπάρχουν.
Αυτό σήμαινε ότι ο Προκοπίου, ο οποίος κατέχει το 42% της εισηγμένης εταιρείας μεταφοράς LNG Dynagas LNG Partners - ένα μερίδιο αξίας περίπου 60 εκατομμυρίων δολαρίων - συνεχίζει να στέλνει ρωσικό αέριο στην Ευρώπη απολύτως νόμιμα.
Δύο από τα έξι πλοία της ναυλώνονται στο Yamal LNG στη βόρεια Ρωσία, αποτελώντας το 43% των εσόδων της εταιρείας το 2023, από 39% πριν από τον πόλεμο. Μεγάλο μέρος αυτού του φυσικού αερίου εξάγεται στην Ευρώπη.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ποσό των χρημάτων που έχουν οργώσει για την αγορά νέων, πιο σύγχρονων πλοίων -και τα κέρδη που έχουν αποκομίσει από την πώληση παλαιών πλοίων- σημαίνει ότι θα είναι σε ισχυρότερη θέση για τα επόμενα χρόνια, καταλήγει το Forbes.
Εμείς κρατάμε πως οι Έλληνες εφοπλιστές είναι έτοιμοι να αδράξουν την επόμενη ευκαιρία, οπλισμένοι με στόλους ολοκαίνουργιων δεξαμενόπλοιων αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών