Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέληξαν σε προκαταρκτική συμφωνία για τα στάδια μείωσης των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου. Πρώτος θα πληγεί ο ρωσικός υγροποιημένος φυσικός αέριος (LNG).
Η ΕΕ θα επιβάλει εμπάργκο στις εισαγωγές μέσω βραχυπρόθεσμων συμβολαίων στις 25 Απριλίου 2026 και μέσω μακροπρόθεσμων συμβολαίων στις αρχές του 2027.
Η σχεδόν ολοκληρωτική διακοπή των ροών μέσω αγωγών
Από το 2021, οι παραδόσεις μέσω αγωγών προς την ΕΕ έχουν μειωθεί κατά δέκα φορές, γεγονός που σημαίνει ότι η πλήρης παύση τους δεν θα επηρεάσει σοβαρά καμία από τις δύο πλευρές. Για τη Gazprom, η απώλεια του εναπομείναντος ευρωπαϊκού –αν και premium– τμήματος της αγοράς δεν αποτελεί καταστροφικό πλήγμα, καθώς η εταιρεία επικεντρώνεται πλέον σε έργα στη Ρωσία και την Ασία. Η ΕΕ έχει επίσης προσαρμοστεί, έχοντας βιώσει τη μείωση των εισαγωγών από 150 σε 30 δισ. κυβικά μέτρα το 2022 και 2023, και περαιτέρω σε 15 δισ. το 2025 μετά την παύση του ουκρανικού διαμετακομιστικού διαύλου. Τα τελευταία 15 δισ. κυβικά μέτρα ενδιαφέρουν μόνο λίγες χώρες — Ουγγαρία, Σλοβακία, Ελλάδα, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία. Οι δύο τελευταίες, αν και εκτός ΕΕ, δεν θα μπορούν επίσης να λάβουν ρωσικό αέριο λόγω της απαγόρευσης του transit.
Η κρισιμότητα της ευρωπαϊκής αγοράς για το ρωσικό LNG
Η ευρωπαϊκή αγορά είναι καθοριστική για τις ρωσικές εξαγωγές LNG, καθώς απορροφά περίπου το μισό των συνολικών ποσοτήτων. Το μεγαλύτερο μέρος προέρχεται από το Yamal LNG στην Αρκτική, δυναμικότητας 17,4 εκατ. τόνων ετησίως (περίπου 24 δισ. κ.μ.), καθώς και από εγκαταστάσεις στη Βαλτική, όπως οι Cryogas-Vysotsk (1,1 δισ. κ.μ.) και Gazprom Portovaya (2,1 δισ. κ.μ.). Σύμφωνα με το GIIGNL, πέρυσι η Ρωσία προμήθευσε την Ευρώπη με περίπου 22,4 δισ. κ.μ. LNG. Ωστόσο, οι βαλτικές εγκαταστάσεις τελούν υπό αμερικανικές κυρώσεις, ενώ η ΕΕ έχει απαγορεύσει τη μεταφόρτωση ρωσικού LNG στα ευρωπαϊκά λιμάνια και υιοθετεί βιαστικά οδικό χάρτη για τον πλήρη τερματισμό του.
Πτώση των εξαγωγών LNG το 2025
Η Maria Belova, διευθύντρια έρευνας της Implementa, δήλωσε στη Rossiyskaya Gazeta ότι οι ρωσικές εξαγωγές LNG προς την ΕΕ θα μειωθούν το 2025. Το συνολικό ετήσιο επίπεδο αναμένεται να διαμορφωθεί γύρω στα 19 δισ. κυβικά μέτρα, 12% κάτω από το 2024. Η μείωση αυτή οφείλεται στις κυρώσεις, όπως η ένταξη των Cryogas-Vysotsk και Gazprom Portovaya στη λίστα SDN των ΗΠΑ στις αρχές του 2025, καθώς και στην απαγόρευση επανεξαγωγής ρωσικού LNG στο πλαίσιο του 14ου πακέτου κυρώσεων της ΕΕ.
Το Yamal LNG ως ο κυριότερος στόχος των νέων μέτρων
Στην πράξη, μόνο το Yamal LNG, το οποίο συνεχίζει να προμηθεύει την Ευρώπη, θα επηρεαστεί σημαντικά από την απαγόρευση της ΕΕ. Το Arctic LNG-2, που θα μπορούσε να αποτελέσει το μεγαλύτερο ρωσικό project LNG με δυναμικότητα 19,5 εκατ. τόνων ετησίως, δεν μπόρεσε να εξάγει προς τη Δύση λόγω κυρώσεων, αλλά έχει ήδη ξεκινήσει παραδόσεις στην Κίνα.
Πιθανή μείωση ενός τρίτου στις εξαγωγές το 2026
Σύμφωνα με τον Vladimir Chernov, αναλυτή της Freedom Finance Global, εάν δεν ληφθούν μέτρα για ανακατεύθυνση των προμηθειών, οι εξαγωγές LNG θα μπορούσαν να μειωθούν σχεδόν κατά ένα τρίτο το 2026 σε σύγκριση με το 2024. Ορισμένες αποστολές έχουν ήδη κατευθυνθεί προς Κίνα, Τουρκία, Μέση Ανατολή, Νότια Ασία και Λατινική Αμερική. Είναι επίσης εφικτές οι swap συμφωνίες: ρωσικό αέριο να αντικαθιστά προμηθευτές στην Ευρώπη, οι οποίοι με τη σειρά τους να παραδίδουν στη Ρωσία φορτία προς την Ασία. Ο αναλυτής επισημαίνει ότι η εφοδιαστική αλυσίδα επιμηκύνεται και η επιβάρυνση του στόλου αυξάνεται, αλλά αυτό επιτρέπει στη Ρωσία να διατηρεί το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών της.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών