Προκλητικό σκάνδαλο: Με νομοθετήματα δημεύουν... δάση και περιουσίες αγροτών για έργα σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Ένα πολύ ωραίο ρουσφέτι το οποίο όμως έχει αρχίσει να δημιουργεί τεράστια προβλήματα σε περιοχές με αγροτικό πληθυσμό και καλλιέργειες, έγινε το 2023, με μια προσθήκη στο νόμο 4951/2022 που αφορά στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) αλλά και με προγενέστερες και μεταγενέστερες ρυθμίσεις «κέντημα».
Ουσιαστικά, για να γίνουν έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας οι εταιρίες που τα κατασκευάζουν έχουν απεριόριστα δικαιώματα να δημεύουν τις περιουσίες των πολιτών μέσω αναγκαστικής απαλλοτρίωσης.

Αναγκαστικά

Ειδικότερα, με την Παρ.2 Άρθρο 163 του νόμου 5037/2023 με ισχύ την 29/3/2023 προστέθηκε στο άρθρο 4 του νόμου 4951/2022 η παράγραφος 7 η οποία αναφέρει τα εξής:

«Σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή/και σταθμοί αποθήκευσης, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται τα έργα δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, κατασκευής υποσταθμών, οδοποιίας, και εν γένει κάθε κατασκευής που αφορά στην υποδομή, εγκατάσταση και λειτουργία σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από Α.Π.Ε. ή/και σταθμών αποθήκευσης, συμπεριλαμβανομένων των γηπέδων ασφαλείας του άρθρου 21, χαρακτηρίζονται ως δημόσιας ωφέλειας που εξυπηρετούν, εκτός των άλλων, τη δημόσια ασφάλεια και υγεία και έχουν θετικές επιδράσεις πρωταρχικής σημασίας για το περιβάλλον, ανεξάρτητα από τον φορέα υλοποίησής τους. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων ή η εις βάρος αυτών σύσταση εμπραγμάτων δικαιωμάτων λαμβάνει χώρα σύμφωνα με τον ν. 2882/2001 (Α’ 17).
Ο βαρυνόμενος με τη δαπάνη της απαλλοτρίωσης υποχρεούται στην αποκατάσταση και κάθε βλάβης ή φθοράς ή στέρησης της χρήσης που προέρχεται από την εκτέλεση των ανωτέρω τεχνικών εργασιών.
Η δαπάνη για τη συντέλεση των κατά τα ανωτέρω αναγκαίων αναγκαστικών απαλλοτριώσεων βαρύνει το φυσικό ή νομικό πρόσωπο υπέρ του οποίου εκδίδεται η άδεια εγκατάστασης ή η Οριστική Προσφορά Σύνδεσης στις περιπτώσεις που δεν εκδίδεται Άδεια Εγκατάστασης.
Ο κάτοχος του σταθμού παραγωγής προβαίνει σε αναγκαστική απαλλοτρίωση του γηπέδου εγκατάστασης, εφόσον έχει εξαντλήσει κάθε άλλο μέσο απόκτησης της νόμιμης χρήσης αυτού.
Ειδικά για φωτοβολταϊκούς σταθμούς η απαλλοτριωμένη έκταση δεν μπορεί να καταλαμβάνει ποσοστό μεγαλύτερο του δύο τοις εκατό (2%) επί του συνολικού γηπέδου εγκατάστασης.
Για την τεκμηρίωση του δικαιώματος χρήσης του γηπέδου ασφαλείας της παρ. 2 του άρθρου 18 για την έκδοση της Αδείας Εγκατάστασης του αιολικού σταθμού αρκεί η απόφαση κήρυξης της απαλλοτρίωσης»

Δηλαδή σε απλά ελληνικά, όλα τα έργα ΑΠΕ στη χώρα ακόμα και αν εκτελούνται από ιδιώτες μπορούν να γίνονται με αναγκαστικές απαλλοτριώσεις.

Τα «κόλπα» του 2022

Το εντυπωσιακό είναι ότι με το νόμο 4949/2022 έγινε 2882/2001 και έτσι προβλέφθηκε ότι η αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτου, καθώς και η σύσταση εμπράγματου δικαιώματος σε βάρος αυτού για δημόσια ωφέλεια, εφόσον επιτρέπεται από τον νόμο, κηρύσσεται:

α. Με απόφαση του αρμοδίου Υπουργού, ανάλογα με το σκοπό της απαλλοτρίωσης,

β. με απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου για έργα αρμοδιότητας της οικείας Περιφέρειας, πλην της περίπτωσης κατά την οποία η απαλλοτριούμενη έκταση βρίσκεται εκτός σχεδίου πόλεως και είναι μικρότερη των δέκα πέντε χιλιάδων (15.000) τετραγωνικών μέτρων για το σύνολο των απαιτήσεων του έργου σε χώρο, οπότε κηρύσσεται με απόφαση του Περιφερειάρχη,

γ. με κοινή απόφαση του αρμόδιου Υπουργού, ανάλογα με τον σκοπό της απαλλοτρίωσης, και του Υπουργού Οικονομικών όταν η δαπάνη της απαλλοτρίωσης βαρύνει τις πιστώσεις του Τακτικού Προϋπολογισμού.

Με απόφαση … Περιφρειάρχη

Δηλαδή σε απλά ελληνικά, μπορεί και με μια απόφαση περιφερειάρχη να απαλλοτριώνονται εκτάσεις λιγότερες των 15 στρεμμάτων ακόμα και αν αυτές χρησιμοποιούνται για γεωργικούς σκοπούς. Επίσης στο νόμο με διάταξη που εισήχθη το 2021 προβλέπεται ότι «για την κήρυξη αναγκαστικής απαλλοτρίωσης αγροτικής έκτασης απαιτείται επιπλέον και γνώμη της αρμόδιας Υπηρεσίας της οικείας Περιφερειακής Ενότητας στην περιοχή της οποίας βρίσκεται η έκταση ή το μεγαλύτερο τμήμα αυτής.
Η αρνητική γνώμη δεν παρακωλύει την κήρυξη της απαλλοτρίωσης». Ουσιαστικά δηλαδή γίνεται λόγος για γνώμη άνευ σημασίας. Επίσης μπορούν να απαλλοτριώνονται και δασικές εκτάσεις.

Η δημοσιότητα του… αέρα

Για την κήρυξη της απαλλοτρίωσης απαιτείται επίσης, σε κάθε περίπτωση, ανακοίνωση της υπηρεσίας ή του φορέα που ζητεί την απαλλοτρίωση, στην οποία αναφέρεται ο σκοπός αυτής και προσδιορίζεται η απαλλοτριωτέα έκταση ως προς τα όρια της επί οριζοντιογραφικού διαγράμματος σε ανάλογη κλίμακα με την πυκνότητα των ιδιοκτησιών, ευθύς ως οριστικοποιηθεί το εύρος της ζώνης κατάληψης του έργου. Με την ανακοίνωση, καλούνται οι ενδιαφερόμενοι να προβούν σε προσφορά ή υπόδειξη καταλλήλων για τον σκοπό της απαλλοτρίωσης ακινήτων.
Σε περιπτώσεις, όπου η κήρυξη της απαλλοτρίωσης γίνεται σύμφωνα με την περ. γ’ της παρ. 1, η υπηρεσία ή ο φορέας που αιτείται την απαλλοτρίωση, προβαίνει στην ανωτέρω ανακοίνωση αμελλητί μετά την έγκριση του κτηματολογικού διαγράμματος και του πίνακα ιδιοκτησιών.
Η ανακοίνωση δημοσιεύεται σε μια ημερήσια εφημερίδα που εκδίδεται στην Αθήνα ή στη Θεσσαλονίκη, εάν η απαλλοτριωτέα έκταση ή το μεγαλύτερο τμήμα αυτής βρίσκεται στα όρια αρμοδιότητας του τομέα Μακεδονίας Θράκης του Υπουργείου Εσωτερικών, ή σε μια εφημερίδα που εκδίδεται στην πρωτεύουσα του νομού στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται η απαλλοτριωτέα έκταση ή το μεγαλύτερο τμήμα αυτής.

Παραλλήλως, γίνεται τοιχοκόλληση της ανακοίνωσης στο κατάστημα του δήμου ή της κοινότητας στην περιφέρεια των οποίων βρίσκονται τα απαλλοτριωτέα ακίνητα. Για την τοιχοκόλληση συντάσσεται πρακτικό από όργανο του δήμου ή της κοινότητας, το οποίο υποβάλλεται στην υπηρεσία που εξέδωσε την ανακοίνωση. Η δημοσίευση της ανακοίνωσης και η τοιχοκόλληση γίνονται έναν (1) τουλάχιστον μήνα πριν τη δημοσίευση της απόφασης κήρυξης της απαλλοτρίωσης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και η σχετική δαπάνη βαρύνει τον υπόχρεο για την καταβολή της αποζημίωσης.

Όπως μπορεί να γίνει αντιληπτό, τα μέσα δημοσιότητας είναι τουλάχιστον αστεία και έτσι έχουμε ως αποτέλεσμα να μην λάβουν γνώση ώστε να αντιδράσουν οι ιδιοκτήτες των οποίων τα ακίνητα απαλλοτριώνονται. Το αστείο της υπόθεσης είναι πως όταν ζητούνται άδειες από τη ΡΑΕ ανακοινώνονται οι συντεταγμένες των περιοχών που θα γίνουν έργα ΑΠΕ αλλά είναι σαφές πως κανένας δεν μπορεί πρώτον να παρακολουθεί μέρα νύχτα τις ανακοινώσεις αυτές αλλά και ταυτόχρονα να γνωρίζει τις συντεταγμένες.
Ουσιαστικά, οι διατάξεις αυτές καταργούν με επώδυνο τρόπο το δικαίωμα της ιδιοκτησίας και δίνουν το δικαίωμα σε ιδιώτες να κάνουν έργα χωρίς να κατέχουν καν τις ιδιοκτησίες που δεσμεύουν για τα έργα αυτά.

Νίκος Καρούτζος
nkaroutzos@gmail.com
www.bankingnews.gr